SM UC-67
Ilustracja
SM UC-56, siostrzany okręt UC-67
Klasa

okręt podwodny

Typ

UC II

Projekt

41

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg

Położenie stępki

1916

Wodowanie

6 sierpnia 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

10 grudnia 1916

 K.u.K. Kriegsmarine
Nazwa

SM U-91

Wycofanie ze służby

listopad 1918

Los okrętu

złomowany w latach 1919–1920

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


427 ton
508 ton

Długość

50,35 m

Szerokość

5,22 m

Zanurzenie

3,64 m

Zanurzenie testowe

50 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki Diesla o łącznej mocy 440 kW (600 KM)
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 460 kW (620 KM)
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


12 węzłów
7,4 w.

Zasięg

powierzchnia: 10 420 Mm przy 7 w.
zanurzenie: 52 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm L/30, 7 torped
Wyrzutnie torpedowe

3 × 500 mm

Załoga

26

SM UC-67 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 jednostek typu UC II. Zwodowany 6 sierpnia 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 10 grudnia 1916 roku. Przebazowany na Morze Śródziemne został nominalnie wcielony w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine pod nazwą U-91, pływając w składzie Flotylli Pola (a później II Flotylli Morza Śródziemnego). W czasie służby operacyjnej okręt odbył 11 patroli bojowych, w wyniku których zatonęły 53 statki o łącznej pojemności 93 284 BRT i okręt o wyporności 834 tony, zaś trzy statki o łącznej pojemności 8249 BRT zostały uszkodzone. 16 stycznia 1919 roku SM UC-67 został poddany Brytyjczykom w wyniku podpisania rozejmu w Compiègne, a następnie złomowany w latach 1919–1920.

Projekt i budowa

Dokonania pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także zauważone niedostatki tej konstrukcji, skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętu podwodnego. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzedniej serii były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)[1][2].

SM[uwaga 1] UC-67 zamówiony został 12 stycznia 1916 roku jako jednostka z III serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat Okrętów Podwodnych[3]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty[4][5]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z dziewięciu okrętów III serii zamówionych w tej wytwórni[4][6][7]. UC-67 otrzymał numer stoczniowy 283 (Werk 283)[5][8]. Stępkę okrętu położono w 1916 roku[8], a zwodowany został 6 sierpnia 1916 roku[9][10]. Koszt budowy okrętu wyniósł 2 mln 141 tys. marek[11].

Dane taktyczno-techniczne

SM UC-67 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[2]. Długość całkowita wynosiła 50,35 metra[uwaga 2], szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,64 metra[8][11]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra[13]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 427 ton, a w zanurzeniu 508 ton[6][12]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki: pierwszy przed kioskiem, drugi w kiosku, a ostatni w części rufowej, prowadzący do maszynowni[14]. Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 metra i wysokość 1,8 metra, obudowany był opływową osłoną[14]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne MAN S6V26/36 o łącznej mocy 440 kW (600 KM), zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 460 kW (620 KM)[6][8]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby wykonane z brązu manganowego (o średnicy 1,9 metra i skoku 0,9 metra)[14]. Okręt osiągał prędkość 12 węzłów na powierzchni i 7,4 węzła w zanurzeniu[6][8]. Zasięg wynosił 10 420 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 52 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[8][11][uwaga 3]. Zbiorniki mieściły 56 ton paliwa[8][11][uwaga 4], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi[4][15]. Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych[14]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[13][16], zaś czas wykonania manewru zanurzenia 40 sekund[17].

Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)[2][18]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu, co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów[19][18]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped), oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi[2][13][20]. Okręt wyposażony był w trzy peryskopy Zeissa oraz kotwicę grzybkową o masie 272 kg[14].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy[17][21].

Służba

1916 rok

10 grudnia 1916 roku SM UC-67 został przyjęty do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej[10][22]. Dowództwo jednostki objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Karl Neumann, dowodzący wcześniej UB-13, UB-2, UB-6 i UB-40[23].

1917 rok

Po okresie szkolenia okręt otrzymał rozkaz udania się na Morze Śródziemne i w dniach 8–29 marca 1917 roku odbył rejs Helgoland – Cattaro[24]. 17 marca w odległości 15 Mm na zachód od Cabo da Roca (na pozycji 38°44′N 9°51′W/38,733333 -9,850000) zatrzymał i zatopił po ewakuacji załóg cztery portugalskie łodzie rybackie: „Primeira Flor D’abril” (26 BRT)[25], „Restaurador” o pojemności 25 BRT (śmierć poniósł jeden rybak)[26], „Rita Segunda” (27 BRT)[27] oraz „Senhora Do Rosario” (22 BRT)[28]. Nazajutrz na pozycji 36°51′N 8°18′W/36,850000 -8,300000 U-Boot zatrzymał i po zejściu załogi zatopił za pomocą torpedy zbudowany w 1912 roku szwedzki parowiec „Victoria” o pojemności 1226 BRT, płynący z ładunkiem drobnicy i owoców z Kadyksu do Lizbony[29]. 25 marca na północ od Bizerty UC-67 storpedował bez ostrzeżenia zbudowany w 1909 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Queen Eugenie” o pojemności 4359 BRT, płynący z Nowego Jorku do Kalkuty z ładunkiem drobnicy. Na zatopionym na pozycji 37°57′N 9°47′E/37,950000 9,783333 statku śmierć poniosło 35 osób wraz z kapitanem, zaś dwie (artylerzysta i praktykant) zostały wzięte do niewoli[30][31].

29 marca UC-67 wszedł w skład Flotylli Pola (niem. U-Flottille Pola)[5]. Okręt nominalnie wcielono do K.u.K. Kriegsmarine pod nazwą U-91, jednak załoga pozostała niemiecka[32][33].

24 kwietnia U-Boot postawił zagrodę minową nieopodal Tunisu, a następnie dwie koło Algieru[34]. 26 kwietnia w odległości 4 Mm od Algieru okręt podwodny storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1898 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Chertsey” (3264 BRT), transportujący węgiel z Newcastle upon Tyne do Aleksandrii (na pozycji 36°52′N 3°05′E/36,866667 3,083333, bez strat w ludziach)[30][35]. Następnego dnia ofiarami działalności bojowej U-Boota padły dwa kolejne uzbrojone brytyjskie parowce, zatopione bez ostrzeżenia w atakach torpedowych: zbudowany w 1909 roku „Glencluny” (4812 BRT), przewożący drobnicę z Bombaju do Kingston upon Hull (na pozycji 36°58′N 4°42′E/36,966667 4,700000, śmierć poniosło czterech załogantów)[30][36] oraz pochodzący z 1910 roku „Karuma” (2995 BRT), płynący z towarami Admiralicji z Malty na Wyspy Brytyjskie (na pozycji 37°09′N 4°50′E/37,150000 4,833333, zginęło dwóch marynarzy)[30][37]. 29 kwietnia UC-67 został trafiony torpedą wystrzeloną przez nieprzyjacielski okręt podwodny, jednak pocisk nie wybuchł[38].

23 maja w odległości 36 Mm na południowy wschód od Syrakuz okręt storpedował bez ostrzeżenia zbudowany w 1910 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Elmmoor” (3744 BRT), transportujący pszenicę z Karaczi do Livorno. Statek zatonął na pozycji 36°54′N 16°09′E/36,900000 16,150000 bez strat w ludziach, a do niewoli trafił kapitan jednostki[30][39]. 26 maja w odległości 50 Mm na północ od Annaby UC-67 storpedował bez ostrzeżenia płynący w konwoju eskortowanym przez dwa niszczyciele oznakowany brytyjski okręt szpitalny HMHS „Dover Castle” (8271 BRT), przewożący rannych i chorych z Malty do Gibraltaru[40]. Jednostka zatonęła na pozycji 37°45′N 7°36′E/37,750000 7,600000, a na jej pokładzie śmierć poniosło siedem osób[30][41]. Po wojnie (w 1921 roku) za to zatopienie, mające znamiona zbrodni wojennej, Karl Neumann stanął przed Niemieckim Sądem Najwyższym w Lipsku, jednak został uniewinniony[42].

14 czerwca na zachód od Algieru na postawioną przez U-Boota minę wszedł zbudowany w 1914 roku brytyjski parowiec „Lowther Castle” o pojemności 4439 BRT, który został uszkodzony bez strat w załodze[43]. 30 czerwca na południowy zachód od Marsali okręt zatopił włoski żaglowiec „Il Nuovo Gasperino Gabriele” o pojemności 35 BRT[44]. Nazajutrz lista wojennych dokonań załogi okrętu podwodnego powiększyła się o kolejne dwie pozycje: zbudowany w 1880 roku włoski żaglowiec „Angela Madre” (80 BRT), zatrzymany i zatopiony na południe od Sardynii[45] oraz pochodzący z 1897 roku grecki parowiec „Miltiades Embiricos” o pojemności 3448 BRT, przewożący ładunek drobnicy z Nowego Jorku do Pireusu, zatopiony na północ od Bizerty na pozycji 37°58′N 9°40′E/37,966667 9,666667)[46]. 3 lipca w odległości 10 Mm na północny zachód od Dżidżalu okręt storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1882 roku uzbrojony brytyjski parowiec „City Of Cambridge” (3788 BRT), transportujący drobnicę z Aleksandrii do Londynu (na pozycji 36°55′N 5°33′E/36,916667 5,550000, bez strat w ludziach)[30][47]. 7 lipca ten sam los spotkał zbudowany w 1899 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Southina” o pojemności 3506 BRT, przewożący węgiel i towary rządowe z Cardiff via Oran na wschód, który został zatopiony ze stratą jednego członka załogi na pozycji 36°52′N 4°56′E/36,866667 4,933333[30][48]; tego dnia na pozycji 37°06′N 4°50′E/37,100000 4,833333 UC-67 zatrzymał i zatopił z działa pokładowego zbudowany w 1905 roku włoski szkuner „Milano” (143 BRT)[49]. 12 lipca ofiarami działalności U-Boota zostały dwie włoskie jednostki, zatopione w odległości 10 Mm na zachód od Marsali: zbudowana w 1890 roku drewniana brygantyna „Francesco” o pojemności 151 BRT, zatrzymana i zatopiona (na pozycji 37°31′N 12°18′E/37,516667 12,300000) oraz „Leonardo G.” (50 BRT)[50][51].

14 sierpnia na północ od Tunisu okręt zatopił zbudowany w 1902 roku grecki parowiec „Eugenia” o pojemności 3029 BRT, płynący z ładunkiem rudy żelaza z La Goulette do West Hartlepool (na pozycji 37°12′N 10°20′E/37,200000 10,333333)[52][uwaga 5]. 17 sierpnia na zachód od Mazara del Vallo UC-67 stoczył pojedynek artyleryjski ze zbudowanym w 1898 roku francuskim statkiem-pułapką „Madeleine III” (149 BRT), uszkadzając wrogą jednostkę (na pozycji 37°28′N 11°22′E/37,466667 11,366667)[53]. Nazajutrz na pozycji 36°56′N 4°38′E/36,933333 4,633333 okręt podwodny storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1910 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Politania” (3133 BRT), transportujący siano na trasie Tarragona – Saloniki (bez strat w ludziach)[30][54]. 21 sierpnia w odległości 28 Mm na północny zachód od Al-Watan al-Kibli ten sam los spotkał zbudowany w 1900 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Goodwood” (3086 BRT), płynący pod balastem z Neapolu do Tunisu (na pozycji 37°18′N 10°27′E/37,300000 10,450000)[30][55]. Dwa dni później na południe od Sycylii UC-67 zatopił francuski żaglowiec „Fratelli Danieli” o pojemności 94 BRT[56].

4 października na wschód od Algieru na postawionej przez U-Boota minie zatonął zbudowany w 1908 roku francuski uzbrojony trawler „Stella” (216 BRT)[57][uwaga 6]. 11 listopada na tych samych wodach na minę wszedł również pochodzący z 1899 roku brytyjski parowiec „Southgate” o pojemności 3661 BRT, transportujący węgiel z Cardiff na Maltę. Statek jedynie doznał uszkodzeń, a na jego pokładzie nikt nie zginął[58]. 25 listopada u południowych wybrzeży Sycylii okręt zatopił włoski żaglowiec „Iniziativa” (24 BRT)[59].

1 grudnia nieopodal Tulonu na postawioną przez UC-67 29 listopada minę wszedł należący do Marine nationale jacht „Phoebus”. Jednostka zatonęła na pozycji 43°04′N 5°58′E/43,066667 5,966667, a na jej pokładzie śmierć poniosło osiem osób[60]. Następnego dnia na południe od Marsylii okręt zatopił w ataku torpedowo-artyleryjskim zbudowany w 1906 roku francuski parowiec „La Rance” o pojemności 2610 BRT, płynący z Marsylii do Algieru (na pozycji 42°48′N 5°15′E/42,800000 5,250000; w wyniku ataku śmierć poniosły cztery osoby, w tym kapitan)[61]. 3 grudnia na tych samych wodach U-Boot zatopił zbudowany w 1914 roku włoski parowiec „Carmen” (5479 BRT), płynący na trasie Genua – Gibraltar (na pozycji 43°05′N 5°12′E/43,083333 5,200000)[62]. Dwa dni później na południowy zachód od Marsylii okręt storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1899 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Greenwich” (2938 BRT), transportujący ładunek ryżu, alkoholu i pieprzu z Sajgonu do Marsylii (na pozycji 43°04′N 5°12′E/43,066667 5,200000, bez strat w ludziach)[63][64]. 8 grudnia na południe od Sardynii UC-67 zatopił włoski żaglowiec „La Vittoria” o pojemności 53 BRT[65].

1918 rok

Na początku 1918 roku niemieckie siły podwodne na Morzu Śródziemnym przeszły reorganizację, w wyniku której Flotylla Pola została podzielona na dwie części: I Flotylla w Poli (I. U-Flottille Mittelmeer) i II Flotylla w Cattaro (II. U-Flottille Mittelmeer), a UC-67 znalazł się w składzie tej drugiej[5][66].

20 stycznia na wschód od Sardynii U-Boot zatopił zbudowany w 1905 roku włoski żaglowiec „Faustina B.” o pojemności 105 BRT (na pozycji 40°56′N 9°43′E/40,933333 9,716667)[67]. Trzy dni później na postawionych przez okręt podwodny nieopodal Marsylii minach (na pozycji 43°14′N 5°19′E/43,233333 5,316667) zatonęły dwie francuskie jednostki: zbudowany w 1902 roku uzbrojony trawler „Kerbihan” (195 BRT)[68] oraz pochodzący z 1887 roku francuski transportowiec „Drome” o pojemności 3236 BRT, przewożący olej napędowy w beczkach (na jego pokładzie zginęło 26 członków załogi)[69]. 24 stycznia nieopodal La Ciotat UC-67 zatopił zbudowany w 1894 roku francuski transportowiec wojska „Corse” o pojemności 1160 BRT (obyło się bez strat w ludziach)[70]. Dwa dni później nieopodal Tulonu okręt zatopił pochodzący z 1874 roku argentyński trzymasztowy szkuner z pomocniczym napędem motorowym „Ministro Iriondo” o pojemności 1753 BRT (na pozycji 43°00′N 5°46′E/43,000000 5,766667, nikt nie zginął)[71]. 27 stycznia u wybrzeży Ligurii U-Boot zatrzymał i zatopił zbudowaną w 1903 roku włoską brygantynę ze stalowym kadłubem „Attilio” (210 BRT)[72]. Nazajutrz na wschód od Sardynii ten sam los spotkał zbudowany w 1914 roku włoski żaglowiec „Urania” o pojemności 373 BRT (na pozycji 40°15′N 10°26′E/40,250000 10,433333)[73]. 29 stycznia na zachód od Sycylii okręt zatopił kolejne dwa włoskie żaglowce: „Giuseppe B.” (38 BRT)[74] oraz „Maria S.S. Del Paradiso” (114 BRT)[75].

10 lutego na postawioną przez U-Boota nieopodal Tunisu minę wszedł zbudowany w 1898 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Romford” o pojemności 3035 BRT, transportujący fosforany z Barry przez Tunis do Bizerty. Statek zatonął na pozycji 36°54′N 10°24′E/36,900000 10,400000, a na jego pokładzie śmierć poniosło 28 osób, w tym kapitan[76][uwaga 7]. 15 lutego dowodzący okrętem por. mar. Karl Neumann został awansowany na stopień kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant)[23].

9 marca na północny wschód od Sardynii załoga U-Boota zatrzymała i zatopiła dwa włoskie żaglowce: zbudowaną w 1901 roku drewnianą brygantynę „Jolanda” o pojemności 187 BRT, przewożącą 300 ton rudy cynku z Cagliari do Saint-Louis (na pozycji 41°25′N 9°40′E/41,416667 9,666667, bez strat ludzkich)[77] oraz pochodzący z 1886 roku szkuner „Pasqualina S.” (80 BRT), przewożący ładunek fosforanów z Safakis do Włoch (na pozycji 41°30′N 9°53′E/41,500000 9,883333)[78]. Dwa dni później na południe od Tulonu ten sam los spotkał zbudowany w 1875 roku włoski bark z żelaznym kadłubem „Tripoli” o pojemności 824 BRT, przewożący ładunek rudy żelaza z Savony do Marsylii (na pozycji 42°10′N 6°18′E/42,166667 6,300000)[79]. 14 marca w Zatoce Liońskiej UC-67 zatopił zbudowany w 1892 roku francuski drewniany szkuner „Jeanne” o pojemności 145 BRT (na pozycji 42°32′N 4°10′E/42,533333 4,166667)[80]. Nazajutrz w odległości 38 Mm od Île de Porquerolles okręt storpedował bez ostrzeżenia zbudowany w 1891 roku uzbrojony kanadyjski parowiec „Armonia” (5226 BRT), płynący pod balastem z Genui do Nowego Jorku. Statek zatonął na pozycji 42°33′N 6°46′E/42,550000 6,766667, a na jego pokładzie śmierć poniosło siedmiu załogantów[63][81]. 20 marca nieopodal Marsylii na postawionej przez U-Boota minie zatonął zbudowany w 1911 roku włoski parowiec „Matteo Renato Imbriani” o pojemności 5882 BRT, który wypłynął pod balastem z marsylskiego portu[82]. Dwa dni później na południe od Sardynii UC-67 zatopił włoski żaglowiec „San Giuseppe C.” o pojemności 53 BRT[83]. 24 marca na północny wschód od Bizerty okręt zatopił włoski stawiacz min (zbudowany jako krążownik torpedowy) „Partenope” o wyporności 834 tony (na pozycji 37°53′N 10°10′E/37,883333 10,166667, nikt nie zginął)[84]. W dniach 25–26 marca w Cieśninie Sycylijskiej U-Boot zatopił trzy włoskie żaglowce: „Francesco Antonio Aiello” (44 BRT), „L’iniziatore” (47 BRT) i „Elisabetha” (45 BRT)[85][86][87].

15 czerwca komendę nad SM UC-67 objął por. mar. Martin Niemöller[88]. 6 lipca w odległości 28 Mm na południowy wschód od Al-Watan al-Kibli okręt storpedował bez ostrzeżenia i zatopił zbudowany w 1913 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Bertrand” (3613 BRT), transportujący słomę z Oranu do Salonik (na pozycji 36°58′N 11°36′E/36,966667 11,600000, bez strat w ludziach)[63][89]. 7 września na południe od Marsylii ten sam los spotkał zbudowany w 1901 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Bellbank” o pojemności 3250 BRT, przewożący drobnicę z Algieru do La Spezia (na pozycji 42°48′N 5°08′E/42,800000 5,133333, zginął jeden członek załogi)[63][90]. 16 września o godzinie 2:17 poruszający na powierzchni w Zatoce Liońskiej U-Boot zatopił dwiema torpedami zbudowany w 1904 roku grecki parowiec „G. Voyazides” (3040 BRT), płynący z Marsylii do Algieru. Statek zatonął na pozycji 42°32′N 4°28′E/42,533333 4,466667, a na jego pokładzie śmierć poniosło 18 osób[91].

W obliczu upadku Monarchii Austro-Węgierskiej 29 października 1918 roku UC-67 wypłynął w rejs do Niemiec[92]. Po dopłynięciu 29 listopada do ojczyzny, w myśl postanowień rozejmu w Compiègne został 16 stycznia 1919 roku poddany Brytyjczykom[5][93]. Okręt został zezłomowany w Brighton w latach 1919–1920[5][6].

Podsumowanie działalności bojowej

SM UC-67 odbył 11 rejsów operacyjnych, w wyniku których zatonęły 53 statki o łącznej pojemności 93 284 BRT i okręt o wyporności 834 tony, a trzy statki o łącznej pojemności 8249 BRT zostały uszkodzone[94]. Na pokładach zatopionych i uszkodzonych jednostek zginęło co najmniej 144 osoby, w tym 35 na brytyjskim parowcu „Queen Eugenie”[31][94]. Pełne zestawienie zadanych przez niego strat przedstawia poniższa tabela[94]:

Data Nazwa Państwo Tonaż[uwaga 8] Los jednostki
17 marca 1917 „Primeira Flor D’Abril”  Portugalia 20 zatopiony
17 marca 1917 „Restaurador”  Portugalia 25 zatopiony
17 marca 1917 „Rita Segunda”  Portugalia 27 zatopiony
17 marca 1917 „Senhora Do Rosario”  Portugalia 22 zatopiony
18 marca 1917 „Victoria”  Szwecja 1226 zatopiony
25 marca 1917 „Queen Eugenie”  Wielka Brytania 4359 zatopiony
26 kwietnia 1917 „Chertsey”  Wielka Brytania 3264 zatopiony
27 kwietnia 1917 „Glencluny”  Wielka Brytania 4812 zatopiony
27 kwietnia 1917 „Karuma”  Wielka Brytania 2995 zatopiony
23 maja 1917 „Elmmoor”  Wielka Brytania 3744 zatopiony
26 maja 1917 HMHS „Dover Castle”  Royal Navy 8271 zatopiony
14 czerwca 1917 „Lowther Castle”  Wielka Brytania 4439 uszkodzony
30 czerwca 1917 „Il Nuovo Gasperino Gabriele”  Włochy 35 zatopiony
1 lipca 1917 „Angela Madre”  Włochy 80 zatopiony
1 lipca 1917 „Miltiades Embiricos”  Królestwo Grecji 3448 zatopiony
3 lipca 1917 „City of Cambridge”  Wielka Brytania 3788 zatopiony
7 lipca 1917 „Milano”  Włochy 143 zatopiony
7 lipca 1917 „Southina”  Wielka Brytania 3506 zatopiony
12 lipca 1917 „Francesco”  Włochy 151 zatopiony
12 lipca 1917 „Leonardo G.”  Włochy 50 zatopiony
14 sierpnia 1917 „Eugenia”  Włochy 3029 zatopiony
17 sierpnia 1917 „Madeleine III”  Marine nationale 149 uszkodzony
18 sierpnia 1917 „Politania”  Wielka Brytania 3133 zatopiony
21 sierpnia 1917 „Goodwood”  Wielka Brytania 3086 zatopiony
23 sierpnia 1917 „Fratelli Danieli”  Francja 94 zatopiony
4 października 1917 „Stella”  Marine nationale 216 zatopiony
11 listopada 1917 „Southgate”  Wielka Brytania 3661 uszkodzony
25 listopada 1917 „Iniziativa”  Włochy 24 zatopiony
1 grudnia 1917 „Phoebus”  Francja  ? zatopiony
2 grudnia 1917 „La Rance”  Francja 2610 zatopiony
3 grudnia 1917 „Carmen”  Włochy 5479 zatopiony
5 grudnia 1917 „Greenwich”  Wielka Brytania 2938 zatopiony
8 grudnia 1917 „La Vittoria”  Włochy 53 zatopiony
20 stycznia 1918 „Faustina B.”  Włochy 105 zatopiony
23 stycznia 1918 „Kerbihan”  Marine nationale 195 zatopiony
23 stycznia 1918 „Drome”  Marine nationale 3236 zatopiony
24 stycznia 1918 „Corse”  Marine nationale 1160 zatopiony
26 stycznia 1918 „Ministro Iriondo”  Argentyna 1753 zatopiony
27 stycznia 1918 „Attilio”  Włochy 210 zatopiony
28 stycznia 1918 „Urania”  Włochy 373 zatopiony
29 stycznia 1918 „Giuseppe B.”  Włochy 38 zatopiony
29 stycznia 1918 „Maria S.S. Del Paradiso”  Włochy 114 zatopiony
10 lutego 1918 „Romford”  Wielka Brytania 3035 zatopiony
9 marca 1918 „Jolanda”  Włochy 187 zatopiony
9 marca 1918 „Pasqualina”  Włochy 80 zatopiony
11 marca 1918 „Tripoli”  Włochy 824 zatopiony
14 marca 1918 „Jeanne”  Francja 145 zatopiony
15 marca 1918 „Armonia”  Kanada 5226 zatopiony
20 marca 1918 „Matteo Renato Imbriani”  Włochy 5882 zatopiony
22 marca 1918 „San Giuseppe C.”  Włochy 53 zatopiony
24 marca 1918 „Partenope”  Włochy 834 zatopiony
25 marca 1918 „Francesco Antonio Aiello”  Włochy 44 zatopiony
25 marca 1918 „L’iniziatore”  Włochy 47 zatopiony
26 marca 1918 „Elisabetha”  Włochy 45 zatopiony
6 lipca 1918 „Bertrand”  Wielka Brytania 3613 zatopiony
7 września 1918 „Bellbank”  Wielka Brytania 3250 zatopiony
16 września 1918 „G. Voyazides”  Królestwo Grecji 3040 zatopiony
RAZEM zatopione: 54
uszkodzone: 3

Uwagi

  1. ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
  2. ↑ Od 1917 roku: 53,15 metra[6][12].
  3. ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami zasięgu na powierzchni: Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że wynosił on 6910 mil morskich przy prędkości 7 węzłów, zaś Hutchinson 2001 ↓, s. 52 – 6430 Mm przy prędkości 7 węzłów.
  4. ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182 podaje, że zbiorniki okrętu mieściły 63 tony paliwa.
  5. ↑ Prawdopodobnie w 1917 roku statek został zarekwirowany przez rząd włoski i pływał pod nazwą „Lombardo”[52].
  6. ↑ Ponieważ uzbrojone trawlery były pierwotnie jednostkami cywilnymi, podana jest ich pojemność brutto, występująca w źródłach, zamiast wyporności podawanej standardowo dla jednostek wojennych.
  7. ↑ Wwlossesbrms 3 ↓ podaje, że statek został storpedowany bez ostrzeżenia.
  8. ↑ Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto, a w przypadku okrętów podana jest wyporność w tonach.

Przypisy

  1. 1 2 Fontenoy 2007 ↓, s. 106.
  2. 1 2 3 4 Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 50.
  4. 1 2 3 Rössler 1989 ↓, s. 53.
  5. 1 2 3 4 5 6 UC 67 ↓.
  6. 1 2 3 4 5 6 Möller i Brack 2004 ↓, s. 62.
  7. ↑ Williamson 2016 ↓, s. 14.
  8. 1 2 3 4 5 6 7 Gogin 2021 ↓.
  9. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 105.
  10. 1 2 Hutchinson 2001 ↓, s. 54.
  11. 1 2 3 4 Gröner 1985 ↓, s. 59.
  12. 1 2 Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564.
  13. 1 2 3 UC II ↓.
  14. 1 2 3 4 5 Knott 2015 ↓.
  15. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 247.
  16. ↑ Showell 2006 ↓, s. 56.
  17. 1 2 Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
  18. 1 2 Holicki 2020 ↓, s. 92, 95.
  19. ↑ Showell 2006 ↓, s. 57.
  20. ↑ Moore 1990 ↓, s. 127.
  21. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 246.
  22. ↑ Gröner 1985 ↓, s. 61.
  23. 1 2 Karl Neumann ↓.
  24. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 300.
  25. ↑ Primeira Flor D’abril ↓.
  26. ↑ Restaurador ↓.
  27. ↑ Rita Segunda ↓.
  28. ↑ Senhora Do Rosario ↓.
  29. ↑ Victoria ↓.
  30. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wwlossesbrms 2 ↓.
  31. 1 2 Queen Eugenie ↓.
  32. ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 328–330.
  33. ↑ Koszela 2019 ↓, s. 216–218.
  34. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 329-330.
  35. ↑ Chertsey ↓.
  36. ↑ Glencluny ↓.
  37. ↑ Karuma ↓.
  38. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 332.
  39. ↑ Elmmoor ↓.
  40. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 344-345.
  41. ↑ Dover Castle ↓.
  42. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 345.
  43. ↑ Lowther Castle ↓.
  44. ↑ Il Nuovo Gasperino Gabriele ↓.
  45. ↑ Angela Madre ↓.
  46. ↑ Miltiades Embiricos ↓.
  47. ↑ City Of Cambridge ↓.
  48. ↑ Southina ↓.
  49. ↑ Milano ↓.
  50. ↑ Francesco ↓.
  51. ↑ Leonardo G. ↓.
  52. 1 2 Eugenia ↓.
  53. ↑ Madeleine III ↓.
  54. ↑ Politania ↓.
  55. ↑ Goodwood ↓.
  56. ↑ Fratelli Danieli ↓.
  57. ↑ Stella ↓.
  58. ↑ Southgate ↓.
  59. ↑ Iniziativa ↓.
  60. ↑ Phoebus ↓.
  61. ↑ La Rance ↓.
  62. ↑ Carmen ↓.
  63. 1 2 3 4 Wwlossesbrms 3 ↓.
  64. ↑ Greenwich ↓.
  65. ↑ La Vittoria ↓.
  66. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 407, 428.
  67. ↑ Faustina B. ↓.
  68. ↑ Kerbihan ↓.
  69. ↑ Drome ↓.
  70. ↑ Corse ↓.
  71. ↑ Ministro Iriondo ↓.
  72. ↑ Attilio ↓.
  73. ↑ Urania ↓.
  74. ↑ Giuseppe B. ↓.
  75. ↑ Maria S.S. Del Paradiso ↓.
  76. ↑ Romford ↓.
  77. ↑ Jolanda ↓.
  78. ↑ Pasqualina S. ↓.
  79. ↑ Tripoli ↓.
  80. ↑ Jeanne ↓.
  81. ↑ Armonia ↓.
  82. ↑ Matteo Renato Imbriani ↓.
  83. ↑ San Giuseppe C. ↓.
  84. ↑ Partenope ↓.
  85. ↑ Francesco Antonio Aiello ↓.
  86. ↑ L’iniziatore ↓.
  87. ↑ Elisabetha ↓.
  88. ↑ Martin Niemöller ↓.
  89. ↑ Bertrand ↓.
  90. ↑ Bellbank ↓.
  91. ↑ G. Voyazides ↓.
  92. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 456-457.
  93. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 456.
  94. 1 2 3 uboatsucc ↓.

Bibliografia

  • BRITISH MERCHANT SHIPS LOST to ENEMY ACTION Part 2 of 3 - January-August 1917 in date order. naval-history.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • BRITISH MERCHANT SHIPS LOST to ENEMY ACTION Part 3 of 3 - September 1917-November 1918 in date order. naval-history.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Ivan Gogin: UC II type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: Angela Madre. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Armonia. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Attilio. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Bellbank. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Bertrand. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Carmen. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Chertsey. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: City Of Cambridge. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Corse. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Dover Castle. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Drome. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Elisabetha. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Elmmoor. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Eugenia. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Faustina B.. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Francesco. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Francesco Antonio Aiello. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Fratelli Danieli. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: G. Voyazides. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Giuseppe B.. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Glencluny. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Goodwood. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Greenwich. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Il Nuovo Gasperino Gabriele. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Iniziativa. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Jeanne. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Jolanda. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Karl Neumann. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Karuma. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kerbihan. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: L’iniziatore. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: La Rance. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: La Vittoria. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Leonardo G.. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Lowther Castle. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Madeleine III. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Maria S.S. Del Paradiso. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Matteo Renato Imbriani. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Milano. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Miltiades Embiricos. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ministro Iriondo. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Martin Niemöller. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Partenope. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Pasqualina S.. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Phoebus. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Politania. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Primeira Flor D’abril. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Queen Eugenie. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Restaurador. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Rita Segunda. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Romford. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: San Giuseppe C.. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Senhora Do Rosario. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 67. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Southgate. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Southina. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Stella. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Tripoli. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC 67. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Urania. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Victoria. uboat.net. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743. 
  • Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
  • Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2021-06-30]. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Witold Koszela: Zapomniana flota. Okręty Austro-Węgier w I wojnie światowej. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-199-2.
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
  • Gordon Williamson: U-booty Kajzera. Niemieckie okręty podwodne I wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-73-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.