"Kostiantyn Olszanśkyj" w 2010 z otwartą furtą dziobową | |
Klasa | |
---|---|
Projekt | |
Oznaczenie NATO |
Ropucha-I |
Historia | |
Stocznia | |
MW ZSRR | |
Nazwa |
BDK-56 (ВДК-56) |
Wejście do służby |
1985[1] |
Siły Zbrojne WNP | |
Nazwa |
BDK-56 Konstantin Olszanskij |
Wejście do służby |
grudzień 1991 |
Wycofanie ze służby |
10 stycznia 1996 |
Marynarka Wojenna Ukrainy | |
Nazwa |
Kostiantyn Olszanśkyj |
Wejście do służby |
27 marca 1996 |
Los okrętu |
przejęty przez Rosję 24 marca 2014 r. |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność |
2900 t standardowa |
Długość |
112,5 m |
Szerokość |
15 m |
Zanurzenie |
3,7 m |
Napęd | |
2 silniki wysokoprężne o mocy 19 200 KM, 2 śruby[2] | |
Prędkość |
17,5 w[1] |
Zasięg |
6000 Mm przy prędkości 12 w, |
Uzbrojenie | |
4 armaty uniwersalne kalibru 57 mm AK-725 (2×II) 2 × 4-prowadnicowe wyrzutnie rakiet plot bliskiego zasięgu Strieła-3 (32 rakiety)[1] 2 × 40-prowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych 122 mm Grad-M (160 pocisków) | |
Wyposażenie | |
radar artyleryjski Bars[1] 2 wyrzutnie celów pozornych PK-16[1] | |
Załoga |
87 (8 oficerów)[1] |
Kostiantyn Olszanśkyj (ukr. Костянтин Ольшанський) − duży okręt desantowy projektu 775/I (w kodzie NATO: Ropucha-I) Marynarki Wojennej Ukrainy. Początkowo służył we Flocie Czarnomorskiej marynarki wojennej ZSRR, a następnie Rosji pod oznaczeniem BDK-56 i nazwą Konstantin Olszanskij, następnie przekazany Ukrainie. Nosił numer burtowy U402. W marcu 2014 r. został zagarnięty przez siły rosyjskie podczas kryzysu krymskiego, po czym nie był wykorzystywany.
Budowa
Okręt BDK-56 został zbudowany w 1985 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku jako 21. z serii dużych okrętów desantowych projektu 775, zaprojektowanych w Polsce i budowanych na zamówienie marynarki ZSRR[1]. Należał do drugiej odmiany tego projektu (775/II)[uwaga 1]. W kodzie NATO typ ten był oznaczany jako Ropucha[3]. Nosił numer budowy 21 w ramach okrętów projektu 775[1].
Skrócona charakterystyka
Okręty desantowe projektu 775 dysponują przelotową ładownią, dostępną przez rampę dziobową i rufową, o długości 95 m, szerokości od 4,5 do 6,5 m i wysokości 4,5 m[4]. Na dziobie jest otwierana furta i opuszczana pochylnia; w celu rozładunku okręty mogą wpływać na plażę[5]. Jednostki mogą transportować do 13 czołgów lub transporterów opancerzonych albo 20 ciężarówek i w obu wariantach 150 żołnierzy[6]. Załoga liczy 87 osób, w tym 8 oficerów[4].
Wyporność okrętu niezaładowanego wynosi 2900 ton (czasem podawana jako standardowa), a pełna – 4400 ton[4]. Inne źródła podają wyporność 3450/4080 t[3]. Długość całkowita wynosi 112,5 m, a na linii wodnej 105 m, szerokość wynosi 15 m, a zanurzenie maksymalne 3,7 m[4].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętów projektu 775/II stanowią cztery armaty uniwersalne kalibru 57 mm w dwóch wieżach (po dwa działa) AK-725, umieszczonych przed i za nadbudówką i kierowanych radarem artyleryjskim Bars[4]. Zapas amunicji wynosi 2200 nabojów 57 mm[3]. Ponadto mają do samoobrony dwie poczwórne wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych bardzo bliskiego zasięgu Strieła-3, samonaprowadzających się na podczerwień z zapasem 32 pocisków[4]. „Konstantin Olszanskij” zaliczał się do okrętów późnej budowy, uzbrojonych dla potrzeb wsparcia desantu w dwie dwudziestoprowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 122 mm Grad-M ze 160 pociskami[4][7].
W skład wyposażenia radioelektronicznego jednostek projektu 775/II wchodziła przede wszystkim stacja radiolokacyjna wykrywania nawodnego i powietrznego MR-302 Rubka[uwaga 2]. Do kierowania ogniem artylerii służy radar Bars na kolumnie za kominami na rufie[8]. Wyposażenie uzupełnia radar nawigacyjny Don[8]. Okręty ponadto wyposażone są w dwie szesnastoprowadnicowe wyrzutnie celów pozornych PK-16 kalibru 82 mm służące do walki elektronicznej[8].
Napęd stanowią dwa silniki wysokoprężne 16 ZVB 40/48 o łącznej mocy 19 200 KM poruszające dwie śruby[4]. Prędkość maksymalna wynosi 17,5 węzła[4]. Zasięg wynosi 3500 Mm przy prędkości 16 węzłów i 6000 Mm przy prędkości 12,5 węzła[4].
Służba
W ZSRR i WNP
Okręt wszedł do służby w radzieckiej Flocie Czarnomorskiej pod oznaczeniem BDK-56 (БДК, czyli Большой Десантный Корабль - duży okręt desantowy). Wchodził w skład 318. dywizjonu okrętów desantowych 39. Dywizji Morskich Sił Desantowych Floty Czarnomorskiej, stacjonującej w bazie na jeziorze Donuzław[9]. Jako jeden z pierwszych okrętów tego typu otrzymał imię własne: „Konstantin Olszanskij” (ros. Константин Ольшанский) na cześć Bohatera Związku Radzieckiego, porucznika piechoty morskiej, który zginął 27 marca 1944 w walkach o Mikołajów, dowodząc kompanią desantu (Ukraińca).
Po rozpadzie ZSRR w grudniu 1991 roku status Floty Czarnomorskiej był niejasny i wchodziła ona początkowo w skład Sił Zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw. Na początku lat 90. wraz z innymi okrętami brał udział w ewakuacji uchodźców ze strefy wojny w Abchazji[10]. Po rozformowaniu 39. Dywizji w 1994 roku, został włączony do 30. Dywizji Okrętów Nawodnych[9]. Na mocy uzgodnień międzypaństwowych, 10 stycznia 1996 okręt został wycofany ze składu Floty Czarnomorskiej i przekazany Ukrainie[11][9].
W Ukrainie
Okręt wszedł do służby w Marynarce Wojennej Ukrainy 27 marca 1996 roku zachowując swoją nazwę, lecz w ukraińskiej pisowni nazwiska: „Kostiantyn Olszanśkyj” (ukr. Костянтин Ольшанський)[10]. Otrzymał numer burtowy: U402[12]. Pozostawał w XXI wieku jednym z dwóch okrętów desantowych marynarki ukraińskiej (drugi to mniejszy „Kirowohrad”)[12].
Uczestniczył w licznych ćwiczeniach międzynarodowych, w tym z marynarkami państw NATO i Rosji. Między 28 sierpnia a 18 października 1996 roku okręt odbył rejs transatlantycki do USA wraz z fregatą „Hetman Sahajdaczny”, ćwicząc przy tym na Morzu Śródziemnym z okrętami USA, Grecji, Turcji i Włoch[10]. Następnie między innymi od 26 października a 4 listopada 1998 roku brał udział w ćwiczeniach floty Ukrainy Sea Breeze-98 na Morzu Czarnym, z udziałem sił głównych państw NATO i państw czarnomorskich[13].
4 kwietnia 2011 roku „Kostiantyn Olszanśkyj” zabrał 193 osoby cywilne z Trypolisu w ogarniętej wojną domową Libii i ewakuował je na Maltę oraz do Sewastopola (85 obywateli Ukrainy oraz 108 osób z 14 innych krajów)[14][15]. 26 maja 2011 roku brał udział we wspólnych ćwiczeniach wysadzania desantu z rosyjskim okrętem „Nikołaj Filiczenkow” w ramach ćwiczeń Farwater Mira-2011[16]. 29 lipca 2012 roku uczestniczył we wspólnej paradzie morskiej Rosji i Ukrainy z okazji Dnia Marynarki w Sewastopolu[17].
Podczas aneksji Krymu przez Rosję, został 6 marca 2014 r. zablokowany na jeziorze Donuzław przez Rosjan, którzy zablokowali wyjście na morze przez zatopienie starych okrętów[uwaga 3][18]. Pozostał pod kontrolą ukraińską jako jeden z dwóch ostatnich okrętów na jeziorze, ze zredukowaną załogą do około 20 marynarzy do 24 marca 2014 r., kiedy został siłą przejęty przez oddział rosyjski w sile ok. 200 ludzi[19]. Nie był używany przez Rosję; w marcu 2020 roku nadal pozostawał pod kontrolą rosyjską odstawiony w Sewastopolu[20].
Okręt pozostawał dalej w Zatoce Sewastopolskiej, kanibalizowany na części zamienne dla rosyjskich okrętów tego typu[21]. 2 sierpnia 2021 roku pojawiła się informacja, że okręt faktycznie został ponownie włączony w skład Floty Czarnomorskiej, z numerem burtowym zmienionym na 402[21]. W toku inwazji Rosji na Ukrainę miała zostać podjęta decyzja o przywróceniu go do służby rosyjskiej i podjęto trwające rok prace naprawcze, lecz według rzecznika ukraińskiej marynarki były one pozorowane i nie osiągnęły rezultatu[21]. Według niepotwierdzonych oficjalnie informacji agencji TASS, rosyjskie władze rozważały w październiku 2023 roku wykorzystanie nadbudówki „Kostiantyna Olszanśkiego” do odbudowy okrętu tego typu „Minsk”, ciężko uszkodzonego w ukraińskim ataku rakietowym[22].
26 marca 2024 roku rzecznik marynarki wojennej Ukrainy ogłosił, że Siły Zbrojne Ukrainy ostrzelały okręt stojący w Sewastopolu za pomocą pocisków przeciwokrętowych systemu obrony wybrzeża RK-360MC Neptun, w celu uniemożliwienia wykorzystania go[21]. Według obecnego stanu wiedzy nie można potwierdzić obiektywnie uszkodzeń.
Uwagi
- ↑ Apalkow 2007 ↓, s. 29 mylnie zalicza ten okręt do wcześniejszego proj. 775/I, podczas gdy okręt o numerze 21 budowany w 1985 roku należał do projektu 775/II (Szczerbakow 2014 ↓, s. 6-7).
- ↑ Tak według Szczerbakow 2014 ↓, s. 6-7, natomiast Apalkow 2007 ↓, s. 25 mylnie podaje odmiennie, że w okrętach proj. 775/II zamieniono radar Rubka na Pozitiw, co wykluczają fotografie.
- ↑ Razem z nim zablokowano okręt desantowy "Kirowohrad", korwetę "Winnica", trałowce "Czerkassy", "Czernihiw", "Heniczesk" i kuter "Fieodosija".
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ju.W. Apalkow, Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli, Petersburg, 2007, ISBN 978-5-8172-0135-2, ss.22-29 (ros.)
- 1 2 A.S. Pawłow, Wojennyje korabli SSSR i Rossii 1945-1995 g., Jakuck, 1994, s.143
- 1 2 3 Pawłow 1997 ↓, s. 77.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Apalkow 2007 ↓, s. 22.
- ↑ Apalkow 2007 ↓, s. 25-26.
- ↑ Apalkow 2007 ↓, s. 22, 25.
- ↑ Szczerbakow 2014 ↓, s. 6-7.
- 1 2 3 Apalkow 2007 ↓, s. 25.
- 1 2 3 Witalij Kostriczenko. Tragedia Floty Czarnomorskiej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1999. IV (15), s. 26, 31, marzec-kwiecień 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- 1 2 3 U-402 Великий десантний корабель "Костянтин Ольшанський". mil.in.ua, 2012. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Pawłow 1997 ↓, s. 143.
- 1 2 Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002, s. 750. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
- ↑ Władimir Zabłocki. Na pomoc „Nadbrzeżnej Republice”, czyli Sea Brease-98. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 1/1999. IV (14), s. 15, styczeń-luty 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- ↑ Корабель Костянтин Ольшанський взяв курс на Севастополь serwis ua.korrespondent (data 6-4-2011) [dostęp 24-3-2014] (ukr.)
- ↑ "Костянтин Ольшанський" зі 193 пасажирами на борту залишив акваторію міжнародного лівійського порту Тріполі w serwisie Ministerstwa Obrony Ukrainy (data 5-4-2011) [dostęp 24-3-2014] (ukr.)
- ↑ Активная фаза российско-украинского учения «Фарватер мира-2011» завершилась высадкой десанта миротворческих сил [online], 16 maja 2011 (ros.).
- ↑ В совместном праздновании Дня Военно-морского флота России и Дня флота Украины в Севастополе примут участие более 30 боевых кораблей и судов обеспечения [online], 4 lipca 2012 (ros.).
- ↑ Российские военные затопили четвертый корабль в Крыму. liga.net, 13-3-2014. [dostęp 2014-03-24]. (ukr.).
- ↑ Kolejny okręt ukraińskiej marynarki wojennej przejęty przez Rosjan w serwisie polskieradio.pl (data 24-3-2014) [dostęp 24-3-2014]
- ↑ Окупанти перебазували підводний човен «Запоріжжя» у Севастополі. mil.in.ua, 16-3-2020. [dostęp 2020-12-14]. (ukr.).
- 1 2 3 4 Rafał Muczyński , Ukraińcy trafili Neptunami okręt desantowy Konstantin Olszański [online], Magazyn Militarny MILMAG, 26 marca 2024 .
- ↑ Российский БДК «Минск» восстановят с надстройкой украинского корабля [Rossijskij BDK «Minsk» wosstanowiat c nadstrojkoj ukrainskogo korabla]. lenta.ru, 6 października 2023. [dostęp 2023-12-27]. (ros.).
Bibliografia
- Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).
- Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
- Władimir Szczerbakow. Diesantnyje korabli WMF Rossii. Czast 2. „Tiechnika i Woorużenije”. nr 1/2014, s. 4—7, 2014. Moskwa. ISSN 1682-7597. (ros.).
- U-402 Великий десантний корабель "Костянтин Ольшанський". mil.in.ua, 2012. [zarchiwizowane z tego adresu].