Białak śnieżysty
Ilustracja
Górna strona owocnika Tyromyces chioneus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

Incrustoporiaceae

Rodzaj

białak

Gatunek

białak śnieżysty

Nazwa systematyczna
Tyromyces chioneus (Fr.) P. Karst.
Revue Mycol., Toulouse 3(no. 9): 17 (1881)
Dolna strona owocnika Tyromyces chioneus

Białak śnieżysty (Tyromyces chioneus) (Fr.) P. Karst. – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Tyromyces, Incrustoporiaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy został zdiagnozowany przez E. Friesa w 1815 r. jako Polyporus chioneus, do rodzaju Tyromyces przeniósł go Petter Karsten w 1881 r[2]

Synonimów łacińskich ma kilkanaście. Niektóre z nich[2]:

  • Leptoporus chioneus (Fr.) Quél. 1886
  • Polyporus chioneus Fr. 1815
  • Polystictus chioneus (Fr.) Gillot & Lucand 1890
  • Tyromyces albellus (Peck) Bondartsev & Singer 1941

Nazwę polską zaproponował W. Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był przez F. Błońskiego jako żagiew śnieżysta, przez S. Domańskiego jako białak bielutki[3].

Morfologia

Owocniki

Jednoroczne. Kształt półkolisty lub prawie kolisty, czasami resupinowaty, do podłoża przyrośnięty dość słabo. Trzonu brak. Rozmiar: 2–8 × 3–10 cm, grubość 1–3,5 cm. Powierzchnia u młodych owocników omszona i biała, u starszych naga, żółtawa, w końcu szarzejąca. Skórka cienka, daje się odróżnić od miąższu dopiero po wyschnięciu[4].

Hymenofor

Rurkowaty. Pory okrągłe lub niemal okrągłe, ale mogą być także wydłużone i labiryntowate. Mają średnicę 0,2—0,3 mm, na jednym mm mieści się ich 3-4[4].

Miąższ

Miękki, nieco ziarnisty, wodnisty, soczysty i dość kruchy. Barwa biała i nie zmienia się po uszkodzeniu. Nie posiada wyraźnego smaku ani zapachu[4]. Po wysuszeniu staje się twardy i kruchy[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki cylindryczne, nieco wygięte, gładkie, o rozmiarach 4,5 × 1,5–2 μm, nieamyloidalne. Pod wpływem KOH stają się szkliste[6]. Podstawki o rozmiarach 4,5–10 μm. W hymenium brak cystyd, występują jednak niedojrzałe cystydy[5].

Występowanie

Występuje wokółbiegunowo na półkuli północnej, na obszarach o umiarkowanym klimacie w Ameryce Północnej, Azji i w Europie[5]. Rośnie w lasach, na drewnie drzew liściastych, szczególnie na martwych gałęziach drzew, głównie na olszach, brzozie brodawkowatej, grabach, buku i dębach. W Polsce owocniki wytwarza od lipca do września[3].

Znaczenie

Grzyb niejadalny. Saprotrof wywołujący białą zgniliznę drewna[4]. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono występowanie substancji chemicznych hamujących rozwój wirusa HIV[7]

Gatunki podobne

  • białak mleczny (Tyromyces lacteus) – bardzo podobny, makroskopowo odróżnia się tylko ziarnistym miąższem i dobrze rozróżnialną skórka na górnej powierzchni owocnika[4],
  • drobnoporek mleczny (Postia tephroleuca).
  • drobnoporek gorzki (Postia stiptica) – jest gorzki i rośnie na drzewach iglastych

Przypisy

  1. 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-19] (ang.).
  2. 1 2 Species Fungorum [online] [dostęp 2014-01-03] (ang.).
  3. 1 2 Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
  4. 1 2 3 4 5 Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A. Żagwiowate II (Polyporaceae pileateae), szczecinkowcowate II (Mucronosporaceae pileateae), lakownicowate (Ganodermataceae), bondarcewiowate (Bondarzewiaceae), boletkowate (Boletopsidaceae), ozorkowate (Fistulinaceae), In: J. Kochman, A. Skirgiełło (eds.), Grzyby (Mycota) 3: Podstawczaki (Basidiomycotes). Bezblaszkowce (Aphyllophorales). PWN, 1967, Warszawa, pp. 398+ Pls XXXiX (in Polish)
  5. 1 2 3 Ryvarden L, Gilbertson RL. (1993). European Polypores. Meripilus – Tyromyces. Oslo, Norway: Fungiflora. s. 686–7
  6. ↑ MushroomExpert. [dostęp 2014-01-03]. (ang.).
  7. ↑ A New Cadinane Sesquiterpene with Significant Anti-HIV-1 Activity from the Cultures of the Basidiomycete Tyromyces chioneus [online] [dostęp 2014-01-22].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.