4 Pułk Ułanów

Historia
Państwo	Królestwo Polskie
Sformowanie	1815
Dowódcy
Pierwszy	płk Jan Leon Kozietulski
Działania zbrojne
powstanie listopadowe
Organizacja
Dyslokacja	województwo lubelskie i podlaskie
Rodzaj wojsk	Jazda
Podległość	Dywizja Ułanów

Ułan 4 Pułku w czasie powstania listopadowego

Oficer 4 Pułku Ułanów na litografii Józefa Lexa (1826)

4 Pułk Ułanów – oddział jazdy Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Utworzony w 1815 roku^[1] w Augustowie. Składał się z czterech szwadronów i piątego rezerwowego. Szwadrony pierwszy i drugi stanowiły 1 dywizjon, a trzeci i czwarty wchodziły w skład 2 dywizjonu. Szwadron dzielił się na dwa półszwadrony, każdy półszwadron na dwa plutony, każdy pluton na półplutony czyli sekcje. Pluton dzielił się także na oddziały, czyli trójki, po trzy roty każdy^[2]. Pułk wchodził w skład 2 Brygady Dywizji Ułanów Królestwa Kongresowego^[3].

30 listopada 1816 roku Naczelny Wódz podporządkował pułk dowódcy Brygady Gwardii Konnej na czas jego pobytu w Warszawie^[4].

Ubiór

Barwą pułku był kolor niebieski^[5].

Kurtka ułańska granatowa z wyłogami i wypustkami i kołnierzem barwy niebieskiej.

Czapka barwy niebieskiej. Na kokardach przy czapkach oficerowie nosili złocone krzyże kawalerskie. Kołnierze na surdutach, lejbikach i płaszczach barwy niebieskiej. Na guzikach i na czapkach numer 4.

Chorągiewki ułanów były koloru niebiesko-białego^[5].

Miejsce dyslokacji w 1830

Stanowisko: województwo lubelskie i podlaskie^[1].

• sztab – Chełm
• 1 szwadron – Horodło
• 2 szwadron – Chełm
• 3 szwadron – Dubienka
• 4 szwadron – Włodawa
• rezerwa – Sokołów

Konie

Pułk posiadał konie kare^[5].

• 1 szwadron – konie jednostajnej maści
• 2 szwadron – konie mogły mieć gwiazdki na czole
• 3 szwadron – konie mogły mieć gwiazdki, strzałki i pęciny
• 4 szwadron – konie mogły mieć łysiny
• trębacze – konie gniado–srokate

Konie żołnierskie miały ogony obcięte do kolon i przerywane. Konie oficerskie – anglizowane.

Żołnierze pułku

Jan Leon Kozietulski

Dowódcy:^[1]

• płk Jan Leon Kozietulski,
• płk Andrzej Ruttié (od 1821),
• ppłk Wincenty Trzebychowski (od 25 lutego 1831 płk; zmarł 27 lutego 1831),
• płk Ignacy Żeliński (od 7 marca 1831),
• ppłk Wojciech Łączkowski (od 27 września 1831)

Oficerowie:

• Michał Józef Zamoyski

Walki pułku

Pułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.

Bitwy i potyczki^[1]:

• Siedlce (7 lutego)
• Stoczek (14 lutego)
• Boimie (16 lutego)
• Wawer (19 lutego)
• Grochów (25 lutego)
• Kurów (3 marca)
• Dębe Wielkie, Jędrzejów (1 kwietnia)
• Stoczek, Osiny (3 kwietnia)
• Boreml (19 kwietnia)
• Kołacz (21 kwietnia)
• Wężyczyn, Kuflew (25 kwietnia)
• Jędrzejów (13 maja)
• Siedlce (23 maja)
• Mińsk (14 lipca)
• Koło (3 sierpnia)
• Wilanów (25 sierpnia)
• Warszawa (6 i 7 września).

Za zasługi w walkach pułk otrzymał 1 krzyż kawalerski, 22 złote i 23 srebrne^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie. Tom IV. Od 1815 do 1831 roku. Warszawa: 1966.
• Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie - Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydaw. Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
• Tadeusz Korzon, Bronisław Gembarzewski, Jadwiga Rogowa: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T.3. Lwów, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1923.
• Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
• Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
• Jarosław Szlaszyński, 4 Pułk Ułanów pod dowództwem płk. Jana Hipolita Kozietulskiego w Augustowie w latach 1815-1816, Rocznik Augustowsko-Suwalski, T. XIX, Suwałki 2019, s. 99-115. ISSN 1730-9875.