Słowniczek genetyczny

1. GENETYKA – nauka o dziedziczności i zmienności organizmów
2. GEN – podstawowa jednostka dziedziczności;
· odcinek DNA kodujący jeden łańcuch polipeptydów
· jednostka informacji, odpowiadająca określonemu segmentowi DNA kodującemu aminokwasową sekwencję polipeptydu
3. GENOTYP – suma genów w organizmie
4. ALLEL – jedna z kilku form genu zajmującego dane miejsce w chromosomie homologicznym (siostrzanym), lub geny odpowiedzialne za tą samą cechę.
[ Pojęcia gen i allel są często mylone, np. gen barwy fioletowej kwiatów V(violet) posiada dwie formy czyli dwa allele: allel oznaczany literą v i allel oznacznay literą V ]
5. FENOTYP – wygląd organizmu, czyli cechy morfofizjologiczne będące wynikiem działania genów. Ten sam fenotyp może być spowodowany różnym genotypem, np. fioletowa barwa kwiatów może być spowodowana genotypem V V lub v v
6. GEN RECESYWNY – gen, który nie ujawnia się fenotypowo w pierwszym pokoleniu mieszańców [zwykło się oznaczać małą literą np. a]
7. GEN DOMINUJĄCY – gen, który daje efekt fenotypowy w pierwszym pokoleniu mieszańców [zwykło się oznaczać dużą literą np. A]
8. HOMOZYGOTA – osobniki posiadające dwie jednakowe kopie tego samego genu np. AA lub aa
9. HETEROZYGOTA – osobnik posiadający dwie różne kopie tego samego genu np. Aa
· homozygota dominująca: AA
· homozygota recesywna: aa
· heterozygota: Aa
10. HAPLOID – (1n) komórka lub organizm posiadający pojedynczy zespół chromosomów
11. DIPLOID – (2n) komórka lub organizm posiadający podwójną liczbę chromosomów


PODSUMOWANIE:
Aa i Aa mają ten sam fenotyp pomimo różnych genotypów
Czyli z fenotypu nie zawsze wynika genotyp osobnika, bowiem fenotyp osobnika AA i osobnika Aa są takie same. Cecha recesywna objawia się tylko w homozygocie aa.


I PRAWO MENDLA – tzw. prawo czystości gamet; czynniki dziedziczne rozdzielają się w czasie tworzenia się gamet, a gamety zawierają tylko 1 czynnik danej pary.
Alle tego samego genu przechodzą do gamet pojedynczo.

II PRAWO MENDLA – tzw. prawo niezależnego dziedziczenia cech; geny każdej pary dziedziczą się niezależnie od innych par.