Analiza tekstów źródłowych - społeczeństwo i gospodarka w średniowieczu.

FEUDALIZM ? ustrój polityczny , społeczny , gospodarczy , jaki
wytworzył się w Europie Zachodniej na przełomie
IX i X w. Jego skutkami były :
- rozbicie terytorium państwowego , a powstanie luźnego zbiorowiska słabo ze sobą związanych posiadłości obszarniczych
- ? anarchia ? w państwie , władza króla była złudna , faktyczna władza należała do miejscowych panów
- wytworzenie się między ludźmi wolnymi więzów wzajemnej zależności .

1. Wystawcami średniowiecznych umów :
- prekarii i komendacji byli pisarze średniowieczni , wystawiający dokumenty , w imieniu biednych chłopów ? wasali , którzy oddawali się w opiekę seniorom ;
- dokumentu immunitetowego byli urzędnicy królewscy w imieniu króla .
Myślę , że różnice w budowie tych dokumentów to :
* komendacja była zobowiązaniem obustronnym ( wasala wobec seniora , seniora wobec wasala )
* prekaria to zobowiązanie jednostronne ( tzn. wasala wobec seniora )
* akt komendacji zaś jest zawarciem umowy między chłopem a panem
* dokument prekarii miał charakter prośby wasala do pana o przyjęciu go w opiekę
* w przypadku naruszenia zasad umowy komendacji , którejś ze stron przewidywano karę w postaci uiszczania grzywny , a sama umowa nie traciła mocy prawnej
* kiedy to wasal dopuścił się złamania zasad umowy prekarii , wtedy senior miał prawo do unieważnienia jej
Są to źródła pisane , normatywne.

2. Prekaria było to nadanie ziemi chłopom przez możnego władcę lub instytucję kościelną w zamian za czynsz lub inne usługi . ( Prekaria wiązała się również z oddaniem ziemi chłopa panu na własność , przy czym chłop ten otrzymywał ją w użytkowanie w zamian za pewne świadczenia .)Myślę , że główną przyczyną takiego wynajmu ziemi była niemożliwość utrzymania siebie i rodziny przez biednego chłopa , spowodowana brakiem dochodów , a także brakiem poczucia bezpieczeństwa w państwie.
Dzierżawca zobowiązany był do corocznego uiszczania świadczeń ? dziesięcin , danin . Przysięgał także posłuszeństwo oraz lojalność wobec swojego pana . W przypadku , gdyby sprzeciwił się panu lub nie dotrzymał składanych obietnic ten mógł zerwać umowę .
3.Komendacja określała stosunki jakie kształtowały się między możnowładcami a ludźmi zubożałymi . Polegała ona na tym , że wasal oddawał się w opiekę bogatemu feudałowi , składając mu hołd , zobowiązujący go do posłuszeństwa , lojalności , wierności i służby wojskowej. Myślę , że przyczyna zawiązania stosunku lennego była podobna do przyczyny wynajmu ziemi , czyli brak funduszy , pozwalających na utrzymanie siebie i bliskich . Do obowiązków wasala należały: wierność , lojalność , posłuszeństwo oraz dożywotnia służba dla seniora . Pan lenny natomiast zobowiązany był do otoczenia wasala opieką prawną , zapewnienia mu bezpieczeństwa i utrzymania oraz wyżywienia . Opieka u możnych , a nie u króla była bardziej poszukiwana przez chłopów , ponieważ hrabia jako senior mógł zapewnić im lepsze warunki utrzymania , niż król , który zajmował się państwem i miał dużo obowiązków do wypełnienia jako władca tak dużych terenów . Sądzę , że król nie miałby czasu dla wysłuchania ewentualnych próśb chłopa .

4. Sądzę , że różnica między prekarią a komendacją polegała na zobowiązaniach , które składali sobie wasal oraz senior . W przypadku komendacji wasal oddawał się w opiekę panu w zamian za służbę , o ile nie naruszała ona godności człowieka wolnego . Prekaria natomiast przewidywała nadanie ziemi chłopu , o czym nie było mowy w akcie komendacji .

5. Immunitet był to przywilej umożliwiający zwolnienie osób prywatnych , instytucji kościelnych od powinności na rzecz państwa ? m.in. podatków , a także wyłączenie ich spod sądownictwa . Ulgi , które przysługiwały lennikowi uprzywilejowanemu były bardzo korzystne . Otóż immunitet zakazywał wstępu urzędnikom królewskim na obszar immunizowany , a ich czynności administracyjne , skarbowe i przejmował posiadacz dóbr objętych immunitetem . Sprawował on władzę nad ludnością zależną oraz ściągał od niej podatki , daniny i inne opłaty , które stanowiły dla niego dodatkowe dochody . Miał on również prawo na mocy dokumentu immunitetowego do sądzenia , ale w sprawach mniejszej wagi . Rodzaje immunitetów to : ? Sądowy ? na mocy którego właściciel majątku immunizowanego miał prawo judykatury wobec mieszkańców danego obszaru . ? Ekonomiczny ? na mocy którego pan miał prawo czerpania dochodów z pobieranych podatków od ludności zależnej wyłącznie dla siebie .



6. Kapitularz to rozporządzenie monarchów frankońskich , dodanie do spisów prawa . Odnosił się do terytorium całego państwa . Zawierał głównie normy administracyjne i gospodarcze oraz szczegółowe instrukcje dla wysłanników króla .
Jest to źródło pisane , normatywne .
Domena królewska w świetle rozporządzenia o włościach była źródłem
dochodów państwa . Panującemu przysługiwały m.in. takie uprawnienia jak :
* Bicie monet
* Pobór ceł
* Pobór podatków
* Eksploatacja kopalin
* Zdobycz na łowach
* Wydobywanie kruszców

Praca na włości była podzielona między poddanych według specjalizacji i
umiejętności . Do ich zajęć należały:
? Uprawa zbóż
? Hodowla zwierząt
? Usługi rzemieślnicze ? garncarstwo , snycerstwo , młynarstwo ,
piekarstwo , zawód kowala , prace w tłoczniach
oliwy i wina i inne .
Włości feudalne produkowały na pokrycie własnych potrzeb .
( Uzyskiwane nadwyżki przechodziły do rąk pana w formie zwiększonej renty feudalnej ). Owe posiadłości miały ? służyć wyłącznie ? ich użytkownikom i
inni ludzie nie mieli prawa czerpać z nich korzyści . Włości feudalne stanowiły tak , jakby małe państewka .
Zapisy o systemie dozoru nad czeladzią dowodzą tego , iż nie obdarzano szacunkiem tej grupy społecznej i myślę , że dlatego właśnie przewidywano dla niej dość surowe kary .