Religie świata

Chrześcijaństwo
Nazwa religii od imienia Chrystusa. Największa monoteistyczna religia świata, uznająca Boga w trzech osobach (Trójca Święta). Uznaje swe założenie przez Chrystusa ok. 30 r. n.e. i Biblię jako objawienie i źródło wiary. Chrystus – z gr. namaszczony, pomazaniec, tytuł nadawany Jezusowi przez jego pierwszych wyznawców dla podkreślenie, że wypełnił on zapowiedzi proroków o przyjściu Mesjasza i połączenia go z mesjańskimi nadziejami Izraela. Tytuł stał się drugim imieniem Jezusa, tak że wyznawców zaczęto nazywać od niego chrześcijanami. Według doktryny chrześcijańskiej Chrystus jest Bogiem (drugą osobą Trójcy Świętej) i człowiekiem.
Judaizm (mozaizm)
Monoteistyczna religia wyznawana przez Żydów; oparta na zasadzie przynależności rasowej (jej wyznawcą staje się ten, kto się urodził z matki Żydówki). Głównym bogiem jest Jahwe, co oznacza “on jest”, “istniejący” – bóg wszystkich Żydów. Wymawianie jego imienia jest zakazane. W Biblii używa się imion – Adonaj, El, Elohim, Elion, Sabaot, Szaddaj. Doktryna religijna oparta jest na Biblii (tylko Stary Testament tzw. Pięcioksiąg (Tora) oraz na Talmudzie.
Islam
Wielka monoteistyczna religia, założona w VII w. przez Mahometa, a której główne zasady wyłożone są w Koranie i Sunnie muzułmańskiej. Główne zasady to: wiara w jedynego boga Allaha i w proroków. Przyjęto 99 “imion” Allaha – tworzą one różaniec muzułmański.
Buddyzm

Jedna z wielkich religii uniwersalistycznych. Rozwijała się począwszy od V w. p.n.e., a jej punkt wyjścia stanowiły nauki głoszone przez Buddę Śakjamuniego. Podstawą buddyzmu są tzw. Cztery Szlachetne Prawdy, objawione przez Buddę w jego pierwszym kazaniu w Benaresie
Buddyzm jest systemem autosoteriolegicznym: wskazuje drogę do samowyzwolenia, dostępną dla każdego, kto zechce ją w sposób właściwy praktykować. Nie odwołuje się Boga - zarówno Boga-Stwórcy, jak i Boga-Zbawcy (dlatego w kategoriach religioznawstwa Zachodu opisywany jest jako doktryna ateistyczna).
Buddyzm jest systemem autosoteriolegicznym: wskazuje drogę do samowyzwolenia, dostępną dla każdego, kto zechce ją w sposób właściwy praktykować. Nie odwołuje się Boga - zarówno Boga-Stwórcy, jak i Boga-Zbawcy (dlatego w kategoriach religioznawstwa Zachodu opisywany jest jako doktryna ateistyczna).
Przyjmuje, że u podłoża wszystkiego tkwi odwieczna pustka: śunjata, a świat stanowi dynamiczny układ nieustannie zmieniających się elementów, dharm, które nie istnieją same z siebie, lecz pojawiają się we wzajemnych momentalnych powiązaniach uwarunkowanych przez to, co je poprzedza, i zarazem warunkujących to, co po nich natępuje (tzw. Prawo Współzależnego Powstawania sformułowane przez Buddę).
Podobną strukturę ma według buddyzmu osobowość ludzka, dlatego odrzuca on istnienie substancjalnej, trwałej duszy - głosi równocześnie zasadę absolutnej odpowiedzialności za popełnione czyny (tzw. prawo karmana), która trwa tak długo, jak długo człowiek tkwi w kręgu wcieleń. Wyzwalające oświecenie osiąga się bez zbawczej interwencji jakiejkolwiek instancji zewnętrznej, wyłącznie wysiłkiem własnym, odsłaniając i aktualizując tkwiące w samym sobie dyspozycje (każde stworzenie ma według buddyzmu naturę Buddy).


Hinduizm

Hinduizm jest religią monoteistyczną polegającą na tym, że cześć oddaje się jednemu bogu, który przejawia się pod postaciami wcieleń i żeńskiej energii. W hinduiźmie obowiązuje doktryna uznanie autorytetu Wed i pierwszeństwa kasty braminów, zasada ahinsy, uznanie prawa karmana i sansary oraz trzech ścieżek zbawienia.

Religie naturalne

Zgodnie z klasyfikacją religii, dokonaną m.in. przez J. Kellera, religie dzieli się na naturalne i założone. Przez naturalne religie rozumie się takie, które wyrastają bezpośrednio z podłoża naturalnego danej grupy społecznej i kształtują się poprzez związki pomiędzy człowiekiem i przyrodą oraz stosunki międzyludzkie: potrzeby, doświadczenia, wyobrażenia, doznania i odczucia, zmieniane w wierzenia, zwyczaje, zasady etyczne, obrzędy, opowieści, teorie kosmogoniczne i mity. Są one przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Naturalne religie nie odwołują się do objawień ani pism świętych, nie uwzględniają działalności natchnionych wizjonerów, proroków czy charyzmatyków. Grupa religijna utożsamia się w nich z naturą. Jej członkami staje się każda jednostka na podstawie urodzenia i wychowania (przejęcia wiedzy, tradycji, wierzeń, obrzędów). Do naturalnych religii zalicza się religie plemienne i znaczną część religii narodowych. Odmienny charakter od naturalnych religii mają założone religie.