Rola ZSRR w II wojnie światowej

II wojna światowa trwała w latach 1939 - 1945 i był to pierwszy konflikt o charakterze totalnym. Największą rolę w nim odegrały Niemcy, ZSRR, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. 1.09.1939r. rozpoczęła się agresja armii Hitlera na Polskę, 17.09.1939r. na Rzeczpospolitą napada Związek Radziecki. Stało się to za sprawą podpisanego 23.08.1939r. Paktu Ribbentrop - Mołotow, wraz z tajnym protokołem dodatkowym dotyczącym sparwy polskiej. Następnie do wojny przystąpiły Francja i Wielka Brytania co oznaczało włączenie do walk ich kolonii np. w Afryce. Z upływem czasu konflikt ogarnął cały świat.

Rola ZSRR w II wojnie światowej była zmienna i wiązała się z aktualnymi potrzebami oraz potencjalnymi zyskami mocarstwa, kreowanymi przez Stalina.

Związek Radziecki zawarł pewna formę sojuszu z Niemcami jescze przed 23 sierpnia. Gdy po I wojnie światowej kraj ten miał zakaz zbrojeń ZSRR udostępniło Niemcom poligony wojskowe oraz dostarczało przyszłej ojczyźnie faszyzmu surowce strategiczne (żelazo, paliwo, ropa naftowa). Miało to na celu zyskanie sojusznika, a w razie ewentualnej wojny nabytki terytorialne. Pomoc rozwinęła się po spotkaniu ministrów Ribbentropa i Mołotowa. Związek Radziecki po napaści na Polskę miał uzyskać wpływy na terenach wschodnich okupowanrgo państwa. Armia Czerwona zajmuje oprócz Polski również kraje ościenne dla niej na wschodzie, które jesienią '39r. podpisują układy gwarancyjne, a latem '40r. Litwa, Łotwa i Estonia zostają wcielone do ZSRR. 30.11.1939r. wybucha wojna z Finlandią, która nie podpisała układu z Rosją. Związek Radziecki zyskuje w ten sposób 10% terytorium atakowanego państwa na mocy traktatu pokojowego z 12.03.1940r. Wobec zagrożenia ze strony Niemiec ZSRR wiosną '41 roku zawiera układ o nieagresji z Japonią, w ten sposób Stalin mógł skoncentrować wojska i uwagę na zachodniej granicy państwa. 22.06.1941r. Niemcy wypełniają założenia Planu Barbarossa i atakują Związek Radziecki. 12.07.1941r. podpisane zostaje brytyjsko - radzieckie porozumienie o wspólnej walce przeciwko Niemcom. Po utworzeniu Karty Atlantyckiej powstaje ''Wielka Koalicja'' z Wielka Brytanią, Stanami Zjednoczonymi i ZSRR na czele. W ten sposób Związek Radziecki zyskuje silną pozycję w ogarniętej wojną Europie, co ułatwia Stalinowi rozszerzanie komunizmu. Pozycję ZSRR wzmacnia zwrot na froncie wschodnim, gdzie po długich walkach Armia Czerwona wypycha wojska niemieckie z terytorium Związku Radzieckiego i spych je spowrotem na front zachodni gdzie dominuja już alianci, w ten sposób Rosja zajumuje terytoria do Wisły gdzie biernie przygląda się agonii powstania warszawskiego. Wielka Trójka, czyli Churchill, Roosevelt oraz Stalin, na wielu konferencjach podejmowała kwestie ważne dla Europy w czasie wojny i po jej zakończeniu. Przywódca Związku Radzieckiego często zajmował stanowisko sprzeczne z pozostałymi uczestnikami spotkań. Chciał on ładu europejskiego, który mógł przynieść Rosji wiele korzyści i nie patrzył na to w perspektywie wielu krajów lecz tylko własnego. Celem polityki radzieckiej były nabytki terytorialne oraz możliwości rozszerzania wpływów komunistycznych na Europę. Armia Czerwona nie brała udziału w żadnych walkach na froncie zachodnim. Stralin nie przybył 14.1.1943 roku na konferencję w Casablance uzasadniając to koniecznością pozostania w Moskwie w czasie decydującego etapu operacji stalingradzkiej. W rzeczywistości chciał najpierw uzyskać mocniejsza pozycję do realizacji swoich wizji zmain w powojennej Europie. Na konferencji tej odrzucony został projekt przywódcy ZSRR dotyczący otwarcia drugiego frontu we Francji. Związek Radziecki otrzymał wsparcie od Stanów Zjednoczonych na mocy ustawy Lend-Lease Act. Stosunki między Rooseveltem a Stalinem zacieśniły się a Wielka Brytania została niejako odsunięta od rozmów dwóch mocarstw. Konferencje w Teheranie, Jałcie oraz Poczdamie poruszały również kwestie krajów zajętych przez Związek Radziecki. Churchill i Roosevelt żądali od Stalina by po zakończeniu wojny zorganizował w krajach zajętych przez ZSRR wolne wybory, obietnicy tej przywódca Rosjii nie dotrzymał a w krajach mu podlegających osadzał rząd dyktujący ustrój komunistyczny, który w niektórych z tych państw utrzymał się do dziś. Nastąpiło uzależnienie polityczne i gospodarcze większości państw Europy Środkowo -Wschodniej, a ZSRR z państwa izolowanego staje się mocarstwem światowym. Współpraca sojusznicza Związku Radzieckiego i mocarstw zachodnich mimo wspaniałych założeń bardzo szybko się skończyła w zasadzie już po zakończeniu działań wojennych zaczęły pojawiać się poważne różnice w najważniejszych kwestaiach. Rosja nie chcąc ingerencji innych państw w swoje sprawy odrzuca Plan Marshalla odczytując, że jest to inicjatywa wymierzona w ZSRR i w styczniu 1949r. powstaje Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Stalin na wiecu przedwyborczym (9.2.1946r.) stwierdził, że istnienie wojen nierozerwalnie wiąże się z kapitalizmem zawierającym ''elementy kryzysu ogólnego'' i ''zarzewie wojennych konfliktów''. W rewanżu Churchill wygłosił w Fulton przemówienie gdzie stwierdził, że ''Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opuściła się żelazna kurtyna w poprzek kontynentu. Poza tą linią znajdują się wszystkie stolice dawnych państw środkowej i wschodniej Europy: Warszawa, Berlin, Praga, Wiedeń, Budapeszt, Belgrad, Bukareszt i Sofia - wszystkie te miasta i zamieszkująca je ludność podlegają nie tylko wpływom, ale i kontroli Moskwy''. Szczególna niechęć przywódców tych dwóch państw oraz odsunięcie Wielkiej Brytanii od rozmów mocarstw jeszcze w czasie wojny wiązało się również z roszczeniami Rosjii i Anglii dotyczącymi wpływów na Bałkanach i w Grecji, które Wielka Brytania określała jako swoje strefy wpływów.

Jak widać w wpowyższej pracy ZSRR w pewnym sensie kreowało politykę w czasie i po II wojnie światowej. Stalin dbał o to, żeby jego państwo rosło w siłę zarówno na platformie strategicznej jak i politycznej i gospodarczej. Zmienność postanowień Związku Radzieckiego wiązała się z kierunkami rozwoju II wojny światowej oraz powstającymi w ten sposób możliwościami szerzenia własnej wizjii powojennej Europy.