Wodorotlenki - związki chemiczne zawierające stabilny kation i anion hydroksylowy OH-.
Kationem zazwyczaj jest metal ("M") lub grupa amonowa, a wzór ogólny wodorotlenków ma wówczas postać M(OH)x (gdzie x to liczba grup wodorotlenkowych). Znane są także wodorotlenki organiczne, będące zazwyczaj czwartorzędowymi związkami amoniowymi, np. (CH3)4N OH- - wodorotlenek tetrametyloamoniowy.
Przegląd wodorotlenków nieorganicznych
Ze względu na właściwości kwasowo-zasadowe wyróżnia się wodorotlenki zasadowe, obojętne, kwasowe lub amfoteryczne.
* wodorotlenki metali alkalicznych (pierwsza grupa układu okresowego pierwiastków): LiOH, NaOH, KOH, RbOH, CsOH. Silne oraz bardzo silne zasady, bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, aktywne chemicznie, dysocjujące na jednododatni jon (kation) metalu oraz anion OH-
* wodorotlenki metali ziem alkalicznych (druga grupa układu okresowego pierwiastków), bez amfoterycznego wodorotlenku berylu: Mg(OH)2, Ca(OH)2, Sr(OH)2 i Ba(OH)2; dość mocne zasady, jednak niezbyt dobrze rozpuszczalne w wodzie; dysocjują na dwudodatni kation metalu oraz dwa aniony OH-
* wodorotlenki amfoteryczne: Be(OH)2, Zn(OH)2, Pb(OH)2, Sn(OH)2, Al(OH)3, Sb(OH)3; słabo rozpuszczalne w wodzie związki amfoteryczne; W środowisku kwaśnym dysocjują na kation metalu oraz aniony OH-; w wodnym środowisku zasadowym na ogół na anion MOnn- oraz kationy H3O .
Charakter kwasowo-zasadowy wodorotlenków jest zależny od charakteru i energii wiązania M-O (metal-tlen). Jeżeli wiązanie to jest silnie i jonowe, wodorotlenek ma charakter zasadowy i w pełni dysocjuje na jony OH-. Jeżeli wiązanie ma charakter kowalencyjny wodorotlenek może mieć właściwości amfoteryczne z przewagą zasadowych (np. Zn(OH)2), a nawet kwasowych (np. Ti(OH)4).
Otrzymywanie wodorotlenków nieorganicznych
1. metal + H2O = wodorotlenek + H2
2. tlenek metalu + woda = wodorotlenek
3. wodorek metalu + woda = wodorotlenek + H2
4. sól + zasada = wodorotlenek + sól
5. nadtlenek metalu + woda = wodorotlenek + H2O2