Płaźińce - Robaki płaskie, ich pasożytnictwo

Rzad Płaźnice dzieli sie na 3 gromady
- wirki (Wyypławek biały) - wolnozyjące
- przywry (Motylica wątrobowa) } pasozyty wewnetrzne
- tasiemce (Tasiemiec uzbrojony, nieuzbrojony)

cechy charakterystyczne:
- typowe zwierzeta 3-warstwowe, z wyksztalconymi tkankami
- splaszczony ksztalt cial grzbietowo-brzysznie, dwuboczna (bilateralna) oś symetrii
- pojawia sie parenchyma (zespol komorek wypelniajacych wnetrze ciala)
- 1 raz pojawia sie proces cefalizacji (odcinek glowowy)
- brak układu krwionosnego i oddechowego)
- pojawia sie 1 raz uklad pokarmowy
- organizmy obojniacze

budowa
cialo okrywa 1-warstwowy naskórek, u wirkow jest orzęsiony, u pasozytów nie, a jego komorki zlewaja sie tworzac syncytium. naskorek dodatkowo pokryty jest oskorkiem
Pod nablonkiem znajduja się miesnie (okrężne, skośne, podłużne)
U pasożytow mięsnie sa zredukowane
Mięsnie i nablonek tworza wor skorno-mięsniowy.
We wnetrzu znajduje sie rozgalezione jelito. Wokoł niego jest jama ciala - schizocel, wypelniony parenchymą (gromadzi i rozprowadza substancje odzywcze.
(dokładniejsza budowa poszczególnych gatunków bedzie omowiona dalej)

układ pokarmowy
jest zdredukowany badz zanika u pasozytow, ktore odzywiaja sie cala powierzachnia ciala
u wirkow rozpoczyna sie otworem gebowym, potem jest gardziel i jelito (brak otworu odbytowego)

oddychanie
cala powierzchnia ciala
wirki oddychaja tlenowo na zasadzie dyfuzji tlenu zawartego w wodzie
pasozyty oddychaja tlenowo

krązenie
funkcje uklad krwionosnego pelni rozgalezione jelito oraz plyny wystepujace miedzy komorkami parenchymy

uklad nerwowy
w gornej czesci ciala znajduja sie 2 zwoje nerwowe bedae centrum dowodzenia, z nich wychodza 2 pnie nerwowe przebiegajace wzdłuz organizmu, sa polaczone spoidlami nerwowymi - uklad nerwowy drabinkowy (ortogonalny)
narzady zmyslow wystepuja tylko u wirków i są to receptory chemiczne, dotykowe, proste oczka i statocysty

układ wydalniczy
typu protonefrydialnego
przez cialo przechodza 2 kanaly, ktore sa rozgalezione. na koncach rozgalezien znajduja sie orzesione solenocyty (komorki plomykowe) ktore wylapuja resztki przemiany materi, odprowadzaja do kanalow, a one usuwaja je z organizmu

uklad rozrodczy
sa to obojniaki, wystepuje zaplodienie krzyzowe lub samozaplodnienie
u wirkow rozwoj prosty - bez larwy
pasozyty rozwoj zlożony

PASOZYTNICTWO
Pasozyt to organizm zyjacy w lub na innym organizmie, jego kosztem
*wewnętrzne np. tasiemiec
* zewnetrzna np. pijawka
* monokseniczne - maja 1 zywiciela
* heterokseniczne - maja wiecej niz 1 zywiciela
* polikseniczne - zywiciel moze byc roznego gatunku
zywiciel - organizm ktrego kosztem i w ktorym lub na ktorym zyje pasozyt
*posredni - w nim rozwija sie postac larwalna
* ostateczny - w nim rozwija sie dorosly osobnik

przystosowanie do pasozytnictwa
- beztlenowe oddychanie cala powierzchnia cila
- splaszczony ksztalt ciala
- odzywianie cala powierzchnia (redukcja ukladu pokarmowego)
- narzady czepne haczyki i przyssawki
- okrycie oskorkiem nablonaka - ochrona przed strawieniem
- brak narzadow ruchu
- brak narzadow zmysłow
- obojnactwo i zdolnosc do samozaplodnienia
- duza rodnosc i zlozony cykl rozwojowy

CYKLE ROZWOJOWE
* Przywry - na przykładzie Motylicy wątrobowej
Motylica wątrobowa - ma kształt listkowaty, ma 2 prazyssawki gebowa i brzuszna, jest pasozytem bytujacym w watrobie ssakow roslinozernych. Zywicielem pośrednim jest blotniarka moczarowa

Dojrzaly osobnik zyje w watrobie ssaka roslinozernego. W wyniku samozaplodnienia powstaja jajo. Przemieszcza sie do jelita, potem razem z kalem jest wydalane. Aby moglo sie rozwijac musi trafic do wody. Gdy tak sie stanie skoruoka sie rozpuszcza a z jaja tworzy sie larwa miracydium - dziwadełko. Jest orzesione, dzieki czemu moze sie przemieszczac. Gdy znajdzie blotniarke moczarowa wnika do jej narzadów wewnętrznych i tam przeobraza sie w spoocyste. Ona przeksztalca sie w redie, redia przeksztalaca sie w cerkarie. jest ona podobna do doroslego osobnika, lecz posiaa ruchliwy ogonek. Cerkaria opuszcza cialo slimaka i przenosi sie na rosliny przybrzezne, tam przeobraza sie w metacerkarie (forma przetrwalnikowa). Gdy ssak roslinozerny zje rosline razem z metacerkaria, ona trafi do jego watroby i pzeobrazi sie w doroslego osobnika.

Innym przykładem przywry jest przywra krwi Zyje ona w naczyniach krwionosnych jamy brzusznej, a jej zywicielem posrednim jest slimak wodny.

*Tasiemce na przykładzie Tasiemca uzbrojonego i nieuzbrojonego
Tasiemiec posiada główke - skoleks z narzadami czepnymi, szyjke oraz stobille - długi lancóch członów (proglotydy)
Różnice miedzy tasiemcem uzbrojonym a nieuzbrojonym.
Uzbrojony posiada na skoleksie haczyki i przyssawki, a jego zywicielem posrednim jest świnia
nieuzbrojony ma na skoleksie tylko przyssawki, a jego zywicielem posrednim jest krowa.

Dojrzaly tasiemiec uzbrojony zyje w jelicie cienkim czlowieka. W wyniku samozaplodnienia powstaja jaja. Jojo wraz z kalem zostaje wydalone z organizmu. By moglo sie rozwijac musi zostac spozyte przez swinie. W ukladzie pokarmowym przeobraza sie w larwe onkosfere. Ma haczyki dzieki ktorym przedostaje sie do krwi. Razem z nia trafia do miesni w ktrych przeksztalca sie w wagra. Jedzac surowawe mieso z wagrem, pasozyt dostaje sie do ukladu pokarmowego, potem do watroby i rozwija sie w doroslego osobnika.

Tasiemce wywołuja tasiemzyce - jej objawy to bole brzucha, omdlenia, nudności.