Mikroekonomia - wykłady.

Ekonomia - nauka zajmująca się działalnością gospodarczą człowieka. Bada, w jaki sposób ludzie podejmują decyzje o wykorzystaniu ograniczonych zasobów w celu wytworzenia dóbr i usług, które mogą być zastosowane w sferze produkcji,podziału, wymiany i konsumpcji.

Ograniczoność (rzadkość) zasobów - odnosi się do luki między ogólną sumą dóbr i usług, których ludzie potrzebują aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby, a możliwościami ich wytworzenia.

Mikroekonomia - gałąź ekonomii zajmująca się badaniem ekonomicznego zachowania się poszczególnych podmiotów gospodarczych.

Makroekonomia - gałąź ekonomii zajmująca się badaniem współzależności zjawisk i procesów zachodzących w skali całej gospodarki.

Ekonomia pozytywna - zajmuje się opisywaniem rzeczywistości gospodarczej oraz wykrywaniem występujących w niej prawidłowości, będących obiektywnym i naukowym objaśnieniem funkcjonowania gospodarki.

Ekonomia normatywna - zajmuje się oceną rzeczywistości gospodarczej, opartą na subiektywnym wartościowaniu zjawisk, formułuje warunki konieczne do uzyskania pożądanych stanów w gospodarce.

Prawa ekonomiczne - stale powtarzające się związki przyczynowo-skutkowe między zjawiskami ekonomicznymi, występującymi w procesach rozwoju gospodarczego.

Teoria ekonomiczna - to zbiór twierdzeń (sądów ekonomicznych) wyjaśniających zjawiska i procesy ekonomiczne ujmowane w modelu ekonomicznym.

Klauzula ceteris paribus - założenie stosowane w badaniach ekonomicznych, polegające na przyjęciu za niezmienne wszystkich elementów danego modelu ekonomicznego poza badanymi.

Potrzeba - subiektywne odczuwanie braku czegoś, połączone z dążeniem do eliminacji tego stanu.

Dobra gospodarcze (ekonomiczne) - dobra będące efektem działalności człowieka. Ich ilość jest ograniczona w stosunku do naszych potrzeb.

Dobra wolne - dobra nie będące efektem pracy człowieka, ich ilość jest nieograniczona w stosunku do potrzeb ludzkich ( np. powietrze, światło słoneczne, woda).

Dobro prywatne - dobro, które jest własnością prywatną, jest konsumowane (używane) przez dany podmiot rynkowy ( z wykluczeniem innych potencjalnych użytkowników).

Dobro publiczne - dobro z uzyskiwania którego nie można nikogo wyłączyć, może być użytkowane przez wielu konsumentów.

Komplementarność - to uzupełnianie się czynników wytwórczych w procesie produkcji lub dóbr i usług w procesie konsumpcji konieczne do osiągnięcia pożądanego efektu.

Substytucyjność - to możliwość zastępowania jednego środka produkcji przez inny (np. pracy ludzkiej przez maszynę) w procesie produkcji lub wymienność dóbr i usług w procesie konsumpcji.

Prawo malejących przychodów - orzeka, że jeśli w procesie produkcji nakłady określonego czynnika wytwórczego będą zwiększane, przy nie zmienionej wielkości nakładów wszystkich pozostałych środków produkcji oraz niezmienionej technologii wytwarzania, to
dodatkowe jednostki nakładów tego czynnika będą powodowały coraz to mniejsze przyrosty rozmiarów produkcji całkowitej, po przekroczeniu zaś pewnej wielkości nakładów mogą spowodować nawet jej absolutny spadek.

Alokacja zasobów - to ich rozmieszczenie między różne zastosowania w społecznym procesie gospodarowania.

Koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości) - wyraża go wartość
rozwiązania najbardziej cennego spośród pozostałych po dokonaniu wyboru.

Gospodarka naturalna - to typ gospodarki w której producent wytwarza produkty w celu bezpośredniego zaspokojenia swoich potrzeb.

Gospodarka towarowa - to typ gospodarki w której producenci wytwarzają produkty przeznaczeniem ich do wymiany, czyli na sprzedaż.

System gospodarczy - to uporządkowany zbiór elementów, w określony sposób powiązanych ze sobą i wzajemnie na siebie oddziałujących. Strukturę systemu gospodarczego tworzą: sfera realna i sfera regulacji.

Sfera realna - to materialna baza produkcji wraz z zasobami naturalnymi, wytworzonymi dobrami produkcyjnymi i konsumpcyjnymi oraz z zasobami osobowego czynnika produkcji.

Sfera regulacji - obejmuje wzajemne oddziaływanie decydentów i wykonawców zadań, normy prawne (które są nakazami) i wewnętrzne (nakazy i zakazy moralne, którymi kierują się ludzie w swych decyzjach ekonomicznych), organizacje prowadzące działalność regulacyjną i reguły postępowania tych organizacji.

Rodzaje systemów gospodarczych:
-System nakazowy jest to sposób gospodarowania charakteryzujący się: państwową własnością środków produkcji,likwidacją rynkowego charakteru gospodarki,oddziaływaniem na zachowania podmiotów gospodarczych poprzez narzędzia administracyjne (dyrektywy), nakazy, zakazy, przydziały, limity, koncesje itp.
-System rynkowy ( wolny rynek) jest to system samoregulujący, wykluczający jakąkolwiek
ingerencję w mechanizm gospodarczy.
-System gospodarki mieszanej jest to system z dualnym systemem regulacji, zawiera zarówno samoczynnie działający mechanizm rynkowy, jak i centralny układ regulacji.
-Społeczna gospodarka rynkowa to system gospodarki rynkowej z zabezpieczeniem socjalnym obywateli przed negatywnymi skutkami działania mechanizmu rynkowego (min. inflacji, bezrobocia), realizowany metodami nie podważającymi reguł gospodarki rynkowej,przykładem może być gospodarka niemiecka.

Trzy społeczne podziały pracy:
I podział (pod koniec wspólnoty pierwotnej) wyodrębnienie rolnictwa z pasterstwa
II podział (w okresie niewolnictwa) - wyodrębnienie rzemiosła z rolnictwa
III podział (pod koniec niewolnictwa) - wyodrębnienie klasy kupców pośredniczących w wymianie między różnymi producentami, oddzielenie miast od wsi.

Towar - produkt pracy ludzkiej, przeznaczony do sprzedaży.
Wartość użytkowa towaru - to jego zdolność do zaspokajania potrzeb człowieka ( wynika z własności fizycznych, chemicznych towaru).
Wartość wymienna - stosunek ilościowy (proporcja) w jakim jeden towar jest wymieniany na inny.
X towaru A = Y towaru B

Cena - jest najwyższą formą wartości wymiennej,oznacza ilość pieniądza, którą trzeba zapłacić za jednostkę towaru.
X towaru A = Yjednostek pieniężnych

Pieniądz-wyraża wartość towarów i usług.
siła nabywcza pieniądza - możliwość nabycia określonej ilości dóbr i usług, zależy od poziomu cen towarów i usług,jest rezultatem oraz warunkiem rozwoju gospodarki towarowej.

Rodzaje pieniądza:
-Pieniądz symboliczny: Pieniądz papierowy,Bilon (monety);
-Pieniądz bezgotówkowy (bankowy): Wkłady bankowe,Pieniądz elektroniczny.

Funkcje pieniądza:
-Miernik wartości ( wyraża wartość wszystkich towarów i usług)
-Środek cyrkulacji (pośrednika wymiany: kupno sprzedaż)
-Środek tezauryzacji (przechowywania bogactwa)
-Środek płatniczy (regulacja wszelkich zobowiązań tytułu zaciągniętego kredytu.

Rynek - to proces, w trakcie którego podmioty (kupujący i sprzedający) ustalają przedmiot i warunki wymiany dóbr i usług (rodzaj, ilość, cenę dóbr i usług, formę zapłaty, warunki transportu, gwarancji).
Rynek - to miejsce gdzie dokonują się transakcje kupna i sprzedaży czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr i usług.
Rynek - to ogół transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usłu oraz zespół warunków w jakich one przebiegają.

Podmioty rynku: konsument (gospodarstwo domowe),przedsiębiorstwo (produkcyjne, usługowe,
produkcyjno-usługowe),państwo.

Rynek można klasyfikować wg. kryterium:
-zasięgu terytorialnego;
-przedmiotu obrotu;
-punktu widzenia branżowego;
-wg.sytuacji rynkowej z punktu widzenia legalności;
-wg.liczby podmiotów.

Elementy rynku: Popyt,podaż,cena.
Popyt - jest relacją między ceną dobra (usługi) a jego ilością, którą konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w danym czasie (przy założeniu, że wszystkie inne czynniki wpływające na popyt pozostają bez zmian-ceteris paribus).
Graficznie relację tę przedstawia krzywa popytu.
Popyt indywidualny - odnosi się do nabywcy indywidualnego.
Popyt rynkowy - dotyczy wszystkich nabywców.
Suma popytów indywidualnych = popyt rynkowy.
Determinanty popytu:
-poziom cen towarów;
-dochody ludności;
-liczba i struktura nabywców;
-upodobania, preferencje;
-sytuacja polityczna i gospodarcza kraju;
-poziom cen towarów substytucyjnych i komplementarnych;
-oczekiwania co do zmian.
Relacja popyt-cena: Popyt jest malejącą funkcją ceny.
Popyt / Cena/
Prawo popytu: stwierdza, że wzrost (spadek) ceny danego dobra lub usługi powoduje spadek (wzrost) ilości nabytej tego dobra lub usługi (ceteris paribus).
Graficznym wyrazem działania prawa popytu jest ruch wzdłuż krzywej popytu.
Zmiana popytu-to zmiana zapotrzebowania ilości określonego dobra lub usługi przy każdej cenie, spowodowana działaniem innych czynników niż zmiana jego/jej ceny ( np zmiana poziomu dochodów realnych gospodarstwa domowego, cen dóbr substytucyjnych,preferencji konsumpcyjnych, itp.).
Paradoksy popytowe:
Paradoks Giffena ( dotyczy dóbr podstawowych) - wzrost ceny powoduje wzrost ilości nabywanej.
Paradoks Veblena ( dotyczy dóbr luksusowych, wyższego rzędu) ? efekt snoba"- wzrost ceny powoduje wzrost ilości nabywanej.
Paradoks spekulacyjny - wiąże się z przewidywaniem kształtowania się cen w przyszłości ( nabywcy robią zapasy dóbr w oczekiwaniu na dalszy wzrost ich cen, licząc na określone korzyści).
Elastyczność popytu-to stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości popytu do względnej (procentowej) zmiany czynnika, który zmianę popytu wywołał elastyczność popytu można określić tylko w stosunku do czynników mierzalnych (ceny,dochodów).
Cenowa elastyczność popytu-to stopień reakcji wielkości popytu na określone dobro (usługę) na zmianę ceny tego dobra (usługi).
-współczynnik cenowej elastyczności popytu Ed.
-współczynnik Ed przyjmuje wartość w przedziale (0, N).
-wartość współczynnika definiuje rodzaj popytu (proporcjonalny, elastyczny, nieelastyczny, sztywny, doskonale elastyczny).
Dochodowa elastyczność popytu-to stopień reakcji wielkości popytu na określone dobro (usługę) na zmianę dochodu konsumentów.
-miernikiem tej reakcji jest współczynnik dochodowej elastyczności popytu;
-wyraża się formułą Ei;
-Ei infornuje o ile % zmieni się po9pyt jeśli dochód konsumenta zmienia się o 1%.
Dochodowa elastyczność popytu.
-Ei jest zróżnicowany dla poszczególnych grup dóbr i zmienia się w miarę upływu czasu;
-dla większości dóbr wzrost dochodu oznacza wzrost popytu na nie ( są to dobra wyższego rzędu, trwałe przedmioty konsumpcji: pralka, lodówka, telewizor, meble itp);
-na rynku występują dobra na które popyt maleje w miarę wzrostu dochodów lub rośnie mniej niż proporcjonalnie w stosunku do wzrostu dochodów - są to dobra podstawowe tj. żywność;
-zależność wysokości dochodów i wydatków na poszczególne dobra badał Ernest Engel;
-Prawidłowość tę nazywa się prawem Engla - stwierdza ono, że w miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny wzrasta ogólny popyt a także zmienia się jego struktura, zmniejsza się udział wydatków na żywność oraz inne dobra niższego rzędu a zwiększa się udział wydatków na dobra wyższego rzędu.

Podaż-to relacja zachodząca pomiędzy ceną danego dobra lub usługi a jego/jej ilością, jaką skłonni są zaoferować do sprzedaży producenci w określonym czasie (ceteris paribus).
Graficznie tę relację przedstawia krzywa podaży.
Podaż to relacja pomiędzy ilością dóbr i usług dostarczonych na rynek a ich cenami w określonym czasie.
Wielkość podaży to konkretna ilość dóbr i usług, jakie producent jest w stanie wyprodukować i zaoferować do sprzedaży przy konkretnej cenie.
Determinanty podaży:
-koszty produkcji;
-przewidywania producentów co do zmiany cen opytu w przyszłości;
-interwencjonizm państwowy;
-liczba przedsiębiorstw w branży;
-warunki naturalne, czynniki losowe;
-sezonowość produkcji;
-rozmiary importu i eksportu;
-realizowane inwestycje ( czynnik czasu).
Relacja cena - podaż:
Podaż/ Cena/
Podaż/ Cena/
Prawo podaży-Stanowi, że wraz ze wzrostem (spadkiem) ceny danego dobra lub usługi rośnie (spad oferowana ilość tego dobra lub usługi-ceteris paribus).
Graficznym obrazem prawa podaży jest ruch wzdłuż krzywej podaży.
Zmiana podaży-to zmiana oferowanej ilości określonego dobra lub usługi przy każdej cenie, spowodowana działaniem innych czynników niż zmiana jego ceny (np. zmiana kosztów produkcji, techniki wytwarzania, polityki podatkowej itp.).
-wielkość podaży zmienia się (reaguje) pod wpływem zmiany ceny, co świadczy o jej cenowej elastyczności;
-współczynnik cenowej elastyczności podaży - Es.
Cenowa elastyczność podaży:
-stopień reakcji wielkości podaży na zmianę ceny;
-określa ją stosunek % zmiany wielkości podaży do % zmiany ceny;
-wyraża ją współczynnik CEPż - E.
Es wyrażamy wzorem:
Es = zs/s : zp/p
Es - współczynnik CEPż
zs - przyrost lub spadek wielkości podaży na skutek zmiany ceny
s - dotychczasowa wielkość podaży danego dobra przy cenie p
zp - przyrost lub spadek ceny danego dobra
p - dotychczasowa cena danego dobra.
Współczynnik Es:
-przyjmuje różne wartości ( z reguły dodatnie, ponieważ cena i podaż zmieniają się w tym samym kierunku);
-Es przyjmuje wartości w przedziale (0, n);
-Es=0,podaż sztywna;
-Es=1,podaż proporcjonalna cenowo.
Sposoby pomiaru cenowej elastyczności podaży:
-Elastyczność punktowa, określa poziom elastyczności w każdym punkcie krzywej podaży
( zmiany są bardzo małe);
-elastyczność łukowa, dotyczy zmian wielkości podaży zawartej w pewnym rzedziale na krzywej podaży.

Współczynnik ekspansybilności cen:
-to stopień reakcji ceny na zmianę podaży;
-jest odwrotnością współczynnika elastyczności podaży;
-wyraża się wzorem 1/Es.

Równowaga rynkowa:
-Umieszczając na jednym wykresie krzywą popytu oraz krzywą podaży możemy analizować sytuację rynkową;
-Miejsce - punkt przecięcia krzywych Pp i Pż nazywamy równowagą rynkową i oznaczamy E;
-w punkcie równowagi rynkowej czynienia z ceną równowagi rynkowej CE.

Sytuacja rynkowa (tabela):
cena popyt podaż sytuacja rynkowa oddziaływanie na cenę
1 20 5 Niedobór Wzrost
2 15 10 Niedobór Wzrost
3 12 12 Równowaga Neutralne
4 10 14 Nadwyżka Spadek
5 7 16 Nadwyżka spadek

Cena równowagi rynkowej:
-oznacza cenę satysfakcjonującą zarówno dla nabywcy jak i dla sprzedawcy;
-nabywcy przy cenie Ce modą nabyć wszystko czego potrzebowali, producenci mogą sprzedać wszystko co wyprodukowali;
-przy cenie CE rynek jest ?czysty".

Cena maksymalna-jest niższa od ceny równowagi rynkowej. Jest to cena regulowana przez państwo, której towarzyszy zjawisko nadwyżki wielkości popytu nad wielkością podaży. O dostępie do pewnych dóbr decyduje wówczas nie cena rynkowa, lecz kryteria pozarynkowe np.racjonowanie dóbr.
Cena minimalna-jest wyższa od ceny równowagi rynkowej. Jest to cena regulowana przez państwo. Wprowadzenie cen minimalnych powoduje podwyżkę cen objętych nią dóbr.

Mechanizm rynkowy to zależeność między popytem, podażą i ceną oraz procesy dostawcze. Odpowiada na trzy podstawowe pytania:co, jak i dla kogo produkować?

Gospodarstwo domowe jako podmiot gospodarczy
Gospodarstwa domowe- to ekonomicznie wyodrębnione, samodzielne podmioty rynku.
Obok przedsiębiorstw - są one główny podmiotami gospodarczymi
Pojęcie gospodarstwo domowe - używane
jest zamiennie z pojęciem konsument.

Pojęcie konsument
jest pojęciem węższym od pojęcia gospodarstwo domowe
pojęcie konsument dotyczy tylko jednej osoby ?konsumenta", gospodarstwo domowe może tworzyć 2-3-4 i więcej konsumentów, członkowie GD to konsumenci.

Gospodarstwo domowe
jest traktowane jako odbiorca towarów i usług ( z rynku)
jako dostawca czynnika produkcji - pracy (na rynek) dzięki której osiąga dochody
w teorii ekonomii i praktyce gospodarczej za podmiot gospodarczy uznaje się GD.

Funkcje gospodarstwa domowego
-Ekonomiczna
Ekonomiczne funkcje gospodarstw domowych wynikają z faktu ich powiązań z całością procesów gospodarczych, w których współdziałają z przedsiębiorstwami oraz z państwem. Ekonomiczne funkcje gospodarstw domowych przejawiają się w funkcji produkcyjnej i Funkcja konsumpcyjnej.
-Funkcja konsumpcyjna - wyraża się w tym, że gospodarstwa domowe są odbiorcami -konsumentami, wszelkich dóbr i usług dostarczanych przez przedsiębiorstwa i instytucje;
Z funkcji tej wynika przepływ strumieni dóbr i usług z przedsiębiorstw do gospodarstw domowych i strumienia płatności (za dobra i sługi ) z gospodarstw domowych do
przedsiębiorstw.
-Funkcja produkcyjna
Funkcja produkcyjna - przejawia się w tym, że gospodarstwa domowe są dostarczycielami czynników wytwórczych (pracy, kapitału, ziemi) dla przedsiębiorstw i instytucji;
Z funkcji tej wynika przepływ czynników wytwórczych z gospodarstw domowych do przedsiębiorstw i przepływ dochodów z przedsiębiorstw do gospodarstw domowych.

Część gospodarstw domowych dostarcza gospodarce kapitału, drogą bezpośrednią poprzez posiadanie własnych firm, uczestnictwo w spółkach, zakup papierów wartościowych; lub drogą pośrednią,poprzez lokowanie oszczędności w bankach,które następnie są źródłem działalności kredytowej.

Część gospodarstw domowych dostarcza gospodarce trzeciego czynnika produkcji,tj.ziemi uzyskując w zamian dochód w postaci renty ekonomicznej.

Bezpośrednie zależności między przedsiębiorstwami a gospodarstwami domowymi
1. Praca związana z obsługą potrzeb gospodarstwa domowego
2. Siła robocza na rynku pracy
3. Dobra i usługi na rynku konsumpcyjnym oferowane spodarstwom domowym
Środki produkcji sprzedawane innym przedsiębiorstwom
5. Wydatki gospodarstw domowych na zakup dóbr i usłu
6. Wydatki przedsiębiorstw na wynagrodzenie (za czynnik pracy) gospodarstw domowych
Bezpośrednie zależności między przedsiębiorstwami a gospodarstwami domowymi
mają charakter dynamiczny, zmiana jednych wielkości prowadzi do
zmiany innych.
szczególny związek zachodzi w przypadku zależności wydatki - dochody.

Decyzje ekonomiczne gospodarstw domowych
? z funkcją konsumpcji oraz produkcji wiąże się konieczność podejmowania przez GD określonych decyzji:
decyzje wynikające z funkcji konsumpcji kształtują ogólny popyt GD na dobra i usługi
decyzje wynikające z funkcji produkcji -kształtują poodaż czynników wytwórczych oraz kierunki ich rozmieszczenia.

Decyzje ekonomiczne gospodarstw domowych
? Każde gospodarstwo domowe dąży do optymalnego zaspokojenia potrzeb
warunkiem realizacji tego celu jest swoboda wyboru
swoboda wyboru może być jednak ograniczona wynika to np. sytuacji na rynku pracy, ograniczeń
budzetowych itp.

Popyt gospodarstwa domowego
Popyt GD uzależniony jest od wydatków na konsumpcję
w miarę wzrostu dochodów GD skłonność do konsumpcji maleje, a wzrasta skłonność do oszczędzania
GD to podmiot racjonaln
Postępowanie racjonalne
to takie wewnętrznie spójne postępowanie ednostki, które umożliwia jej osiągnięcie maksymalnej łącznej satysfakcji (użyteczności całkowitej)
może się odbywać na drodze minimalizacji
kładów, przy założonym stopniu realizacji celu lub maksymalizacji efektów, przy danej wielkości ponoszonych na ich osiągnięcie nakładów
Postępowanie irracjonalne
to takie postępowanie jednostki, które jest wewnętrznie niespójne lub też sprzeczne z najlepiej pojętym jej interesem, czego jednostka jest świadoma w momencie jego podejmowania
Rachunek ekonomiczny
Każde GD prowadzi swoisty rachunek ekonomiczny, który polega na kalkulowaniu jak najbardziej korzystnego stosunku nakładów do uzyskiwanych efektów
iąże się to z dokonywaniem wyborów i podejmowaniem różnych decyzji
Użyteczność
przy danych cenach różnych dóbr i danym dochodzie konsument dokonuje takiego wyboru, by osiągnąć największe zadowolenie, przyjemność czy satysfakcję - określane mianem użyteczności
użyteczność,-jest kategorią subiektywną
użyteczność danego dobra zależy od jego ilości, ilości innych dóbr komplementarnych i substytucyjnych
Użyteczność
Użyteczność krańcowa- to zadowolenie (korzyść), jaką uzyskuje konsument z konsumpcji każdej kolejnej jednostki tego samego dobra lub usługi
użyteczność całkowita - suma użyteczności krańcowych, tj. suma zadowoleni
umpcji dobra
I
I prawo Gossena
Prawo malejącej użyteczności krańcowej w miarę wzrostu konsumowanej ilości
ego dobra lub usługi użyteczność krańcowa osiągana z każdej kolejnej jednostki tego dobra lub usługi jest coraz
Krzywa użyteczności całkowitej
W miarę wzrostu ilości konsumowanego dobra, Uc wzrasta
max
Krzywa użyteczności krańcowej
Użyteczność krańcowa jest malejącą funkcją ilości danego dobra
Uc
ILOŚĆ DOBRA
Użyteczność krańcowa
Można przyjąć, że po przekroczeniu ewnej wielkości konsumpcji, dalsze zwiększanie konsumowania dobra zacznie przynosić konsumentowi zadowolenie negatywne (niezadowolenie^
Konsument dążący do uzyskania ma ści z konsumpcji, będzie ją zwi aż do momentu w którym Uk = 0
II prawo Gossena
maksymalne zadowolenie z konsumpcji dóbr i usług konsument osiąga wówczas, kiedy stosunki użyteczności krańcowych do cen dla wszystkich
ywanych przez niego dóbr i usług są sobie
równe
Uk(A)/Uk(B) = P(A)/P(B) Dopóki spełniony jest ww.warunek gospodarstwo
ajwiększą sumę zadowolenia
Wybór pomiędzy dobrami
Użyteczność (danego dobra) nie jest konkretną wielkością liczbową, lecz kategorią porządkową-opiera się n
łożeniu dotyczącym preferencji konsumenta
czność odzwierciedla uporządkowany
Wybór pomiędzy dobrami
Preferencje GD- przejawiają się w aktach wyboru konsumenta, który rozporządzając ograniczonym dochodem potrafi wybrać jedne dobra, z innych zrezygnować
Konsument potrafi zdecydować, które kombinacje dóbr są dla niego jedna
żyt
u
li oboj
Wybór pomiędzy dobrami
Preferencje GD dotyczące owoców i warzyw (tygodniowa konsumpcja)
Kombinacje A B C D E F

Owoce (w kg.) 1 2 3,5 5,5 7 6

Warzywa (w kg.) 7 5 3,5 1,5 0,5 1
Wybór pomiędzy dobrami
Zestawienie ilościowych kombinacji dwóch dóbr nosi nazwę szeregu obojętności
Graficznie szereg obojętności można przedstawić za pomocą krzywej obojętności
Krzywa obojętności przedstawia wszystkie kombinacje ilościowe dwóch dóbr, które dla konsumenta są obojętne
Krzywa obojętności konsumenta
Krzywa obojętności konsumenta (krzywa jednakowej użyteczności) przedstawia różne kombinacje ilościowe dwóch dóbr lub usług
spośród których wybór dla konsumenta jest
ojętny, gdyż daje mu taki sam poziom łącznego zadowolenia
Poszczególne krzywe obojętności przedstawiają uporządkowany system preferencji względe dóbr i usług
Krzywa obojętności konsumenta
warzywa
owoce
Ui
Krzywa obojętności wyboru warzywa - owoce
Mapa obojętności
Krzywych obojętności może być nieskończenie wiele
GD ma wiele krzywych obojętności, które narysowane w jednym układzie współrzędnych tworzą mapę obojętności (mapę potrzeb) GD
Im wyżej położona krzywa obojęt tym większa użyteczność konsumenta
Krańcowa stopa substytucji
Zwiększenie konsumpcji jednego dobra wymaga zmniejszenia konsumpcji drugiego dobra (ujemne nachylenie krzywych obojętności)
Między dwoma dobrami istnieje stosunek substytucyjności
Krańcowa skłonność do płacenia- informuje, z jakiej nsumowanej ilości jednego dobra lub usługi musi zrezygnować konsument, jeśli chce zwiększyć spożycie innego dobra lub usługi o jednostkę, przy zachowaniu nie zmienionego poziomu użyteczności ca
Krańcowa stopa substytucji
W każdym punkcie krzywej obojętności można wyznaczyć krańcową stopę substytucji
ilość dobra A
Krańcowa stopa substytucji
KSS = -ZB/ZA
znak"-" we wzorze przed ZB oznacza, że ilość dobra B ulega zmniejszeniu
* nachylenie krzywej obojętności zmniejsza się w miarę przesuwania się w dół po krzywej i wzrasta w miarę przesuwania w górę
hą charakterystyczną krzywej obojętności jest malejąca krańcowa stopa substytucji
Ograniczenia wyboru GD
każde GD chciałoby znaleźć się na najbardziej odległej (względem początku układu współrzędnych) krzywej obojętnoś
wybory, jakich dokonuje konsument są ograniczone
ograniczają je głównie: wysokość dochodu oraz poziom cen towarów i usłu
Ograniczenia wyboru GD
j Dochód realny- koszyk dóbr lub/i usług, który może zakupić konsument za określony dochód pieniężny (nominalny)
j Koszyk dóbr i usług - określona kombinacja ilościowa dóbr lub/i usług nabywanych przez konsumenta
L^l 1111U L7UU/JVLV W U 1VU1 U U111V11 l-U 11VUV/ V V
przedstawiających wszystkie kombinacje ilościowe dwóch dóbr lub/i usług, jakie konsument może nabyć
ządzając danym dochodem, przy określonych
lub/i usług
Nachylenie linii budżetowej zależy wyłącznie od stosunku
ożenie zaś od
cen rozpatrywanych dóbr lub/i usług, jej poł realnego dochodu, którym dysponuje konsu
Linia budżetowa konsumenta
;raficznie można ją przedstawić:
ilość dobra B
LB
Optimum konsumenta
Linia budżetu oddziela kombinacje osiągalne od nieosiągalnych
Optimum (równowaga) konsumenta- sytuacja w której konsument, przy danym ograniczeniu budżetowym, osiąga maksymalną użyteczność całkowitą z realizacji określonej struktury konsumpcji
Graficznie, optimum konsumenta przedstawia punkt styczności najwyżej położonej krzywej obojętności
(spośród osiągalnych) z daną linią budżetową,w któr KSS rozpatrywanych dóbr zrównuje się
osunkiem ic
cen
Optimum konsumenta
Graficznie można je przedstawić
ilość dobra B
ui
Zmiana dochodu a linia budżetu
W przypadku gdy w GD ulegają zmianie dochody, przy nie zmienionych cenach dóbr i usług, linia budżetu przesuwa się równolegle w prawo
Wzrost dochodów pozwala GD osiągnąć wyższe zywe obojętności
Ścieżka dochód-konsumpcja (ekspansji dochodowej)-przedstawia zmianę użyteczności całkowitej, osiąganej przez konsumenta konsumpcji dóbr i usług jaka nastąpiła po wpływem zmiany jego dochod
Zmiana cen dóbr i usług - a linia budżetu
W przypadku gdy zmianie ulegają ceny dóbr i usług linia budżetu zmienia swoje położenie
Krzywa cena - konsumpcja ( ścieżka ekspansji cenowej) przedstawia, jak zmienia się struktura konsumowanych dóbr i usług pod wpływe zmiany ceny jednego z nich
ścieżka ekspansji cenowej przedstawia reakcję konsumenta na zmianę ceny jednego dobra, przy stałej cenie dobra drugiego i przy st dochodzie
Efekt substytucyjny zmiany ceny
określa zmianę struktury zakupów, która jest wynikiem zmiany relacji cen
w teorii ekonomii wyróżnia się dwa podstawowe ujęcia tego efektu:
jęcie Słutskiego
uję
Efekt dochodowy zmiany ceny
Efekt dochodowy zmiany ceny - to reakcja konsumenta na zmianę ceny (zmiana popytu) w wyniku zmiany dochodu alnego
Gospodarstwo domowe-podsumowanie
? Popyt gospodarstwa domowego - zależy od jego preferencji w formie krzywych obojętności oraz od danych ograniczeń ekonomicznych - dochodu i relatywnych cen rynkowych dóbr i usług
Przedsiębiorstwo - podstawy teorii funkcjonowania
? przedsiębiorstwo - to obok gospodarstwa domowego oraz państwa - podmiot rynku,
przedsiębiorstwo - produkuje i wytwarza dochód narodowy
przedsiębiorstwo - to jednostka gospodarcza, wyodrębniona pod względem
Przedsiębiorstwo - podstawy teorii funkcjonowania
? głównym motywem tej działalności jes
chęć osiągnięcia zysku
? przedsiębiorstwo - prowadzi działalność produkcyjną lub usługową, polegającą na przetwarzaniu czynników wytwórczych w dobra lub usługi służące zaspokojeniu potrzeb społecznyc
Przedsiębiorstwo - podstawy teorii funkcjonowania
? odrębność organizacyjna polega na
(organizacji) podporządkowanych kierownikowi, realizującego określoną fazę procesu gospodarczego
Przedsiębiorstwo - podstawy teorii funkcjonowania
we własnym zakresie, na własny koszt i ryzyko pokrywa wszystkie wydatki przychodami z
łasnej działalności oraz uzyskuje nadwyżkę finansową
podstawą decyzji ekonomicznych przedsiębiorstwa jest rachunek ekonomiczn
? odrębność ekonomiczna i finansowa, podstawowa cecha przedsiębiorstwa, polega na tym, iż rzedsiębiorstwo podejmuje decyzje ekonomiczne
Rachunek ekonomiczny
Rachunek ekonomiczny
iwia oce
każdego zachowania i działania unktu widzenia kosztów, przyc i opłacalności
Przedsiębiorstwo - podstawy teorii funkcjonowania
eś
wyrobó
? odrębność prawna -przedsiębiorstwo posiada osobowość prawną i zdolność do działań prawnych
odrębność techniczno-produkcyjna oznacza posiadanie różnego rodzaju majątku rodukcyjnego, przystosowane ytwarza (produktów)
Przedsiębiorstwo - podstawy teorii funkcjonowania
idło zależy od
zedsiębiorcy
/w czynników
? aby przedsiębiorstwo mogło funkcjonować niezbędne są trzy podstawowe czynniki działalności gospodarczej-
kapitał
ziemia
Przedsiębiorca
jest postacią centralną w
est ? czynnikiem kreatywnym'
inrefoMoinii zmo teoiepodsoS ^psouj^^izp z oSairezteiMz b^AzAjl sraBMorafopod
ć^Av;sjoiq5isp9Zjd ^psoup^izp z qoAuezfeiAvz ifzyCo^p ipXMOzonp[ ^raeMorafepod
'qoAufAoezraejo-ouzoraqo9i ijbBMOuui aiirezmpM
'fezoj^podsoS losoujBi^izp aiuBiramioiim i 3iireAvofoun
:Az9jra
Xojoxq5xsp3zjd i(b3funj ąoAzsferazEMfeu op
Cele działania przedsiębiorstwa
- osiąganie zysku,
- wzrost poziomu technicznego,
- ilościowy oraz jakościowy wzrost produkcji,
- poprawa efektywności gospodarowania, ekspansja eksportowa,
alifikacji pra
- poprawa warunków pracy,
- powiększenie majątku produkcyjnego
Działalność przedsiębiorstwa
Zapewnienie trwałego i wszechstronnego rozwoju przedsiębiorstwa wymaga, aby celem jego działania było osiągnięcie wszystkich efektów, które składają się na jego rozwój;
?zedsiębiorstwo powinno zatem realizować nie jeden cel a wiązkę celów
zestaw celów, składających się na wiązkę celów nie może być stały dla przedsiębiorstwa ( zmienia się w zależności od warunków funkcjonowania)
Rodzaje przedsiębiorstw
organizacji: indywidualne, spółki, korporacje
? Podziału przedsiębiorstw możemy dokonać na podstawie;
wielkości: małe (do 50 osób zatrudnionych), średnie (51-250 osób), duże (powyżej 250 zatrudnionych),
formy własności: państwowe, prywatne,
lne-samorz
Formy organizacyjne przedsiębiorstwa
spółdzielnia
spółki: osobowe i kapitało
e
? przedsiębiorstwo indywidualnego właściciela
Przedsiębiorstwo indywidualnego właściciela
? przedsiębiorca jest właścicielem kapitału pieniężnego i produkcyjnego,
? przedsiębiorca jest właścicielem wytworzoneg* produktu, produkuje na sprzedaż,
przedsiębiorca zatrudnia wolną siłę roboczą
przedsiębiorca decyduje o tym co produkować, za pomocą jakich metod,
przedsiębiorca sam ponosi całe ryzyko prowadzenia działalności, w razie niepowodzenia odpowiada całym swoim majątkiem
Spółdzielnia
Spółdzielnia to dobrowolne zrzeszenie osób, prowadzące wspólne przedsiębiorstwo w interesie członków, oparte na zasadach demokratycznych,
stosujące ograniczone udziały, dzielące nadwyżki i oszczędności między członków w sposób wykluczający osiąganie przez któregokolwiek z nich korzyści kosztem innych, współpracujące z innymi spółdzielniam
Spółdzielnia
spółdzielnia jest stowarzyszeniem,
najwyższą władzą spółdzielni jest walne zgromadzenie członków, gdzie każdy ma jeden
głos
organem zarządzającym jest zarząd
organem kontrolującym jest rada nadzorcza i komisja rewizyjna
spółdzielnie funkcjonują głównie w sferze produkcji rolnej, przemyśle rolno-spożywczym oraz handlu i budownictwie
oraz handlu i
Spółka
to prawna forma organizacji przedsiębiorstwa
powstaje w wyniku umowy zawartej prze wóch lub więcej wspólników, na mocy której mogą prowadzić określoną działalność w celu osiągania wspólnych
Spółki i ich rodzaje
spółki osobowe : spółka jawna, spółka komandytowa spółka partnerska
W znaczeniu prawnym są to spółki osobowe, w których wspólnicy uczestniczą osobiście i ponosz pełną i solidarną odpowiedzialność za ryzyko
łym swoim majątkiem (tym, który
w
oszą
óry
ym, który posiadają poza
spółką)
Spółka jawna
spółka jawna jest pod względem konstrukcji prawnej bardzo zbliżona do spółki cywilnej, uregulowana w przepisac kodeksu spółek handlowych,
spółka jawna prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą,
adze
jest zawią
przedsiębiorstwa w większym rozmiarze
Spółka komandytowa
spółka komandytowa ma na celu prowadzenie działalności pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika komandytariusza) jest ograniczona do sumy komandytowej ( wartość wniesionego wkładu)
Spółka partnerska
jest spółką osobową,
utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu, prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmą,
partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, określonych w kodeksie ( adwokaci, aptekarze, architekci, biegli rewidenci, brokerzy ubezpieczeniowi, doradcy podatkowi, księgowi, lekarze, notariusze, pielęgniarki, tłumacze przysięg
Spółki kapitałowe
spółki kapitałowe: - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna
W przypadku spółek kapitałowych udziałowcy mogą nie brać bezpośredniego udziału w prowadzeniu interesów spółki i są odpowiedzialni
nac
statucie, a w spółkach akcyjnych posiadanych akcj
o wysokości
Korporacyjna forma przedsiębiorstwa
? Korporacja - to amerykańska nazwa spółki akcyjnej, stosowana obecnie w większości państw na świecie
Korp
racja jest formą organizacji przedsiębiorstwa będącego własnością wielu indywidualnych posiadaczy akcji
ma osobowość prawną, może we własnym imieniu i na własny rachunek sprzedawać, kupować, produkować dobra i świadczyć usługi oraz zawierać kontrakty
Korporacyjna forma przedsiębiorstwa
? korporacja jest przedsiębiorstwem
zorganizowanym na zasadzie udziałów,
? udziałowcy są posiadaczami akcji - papierów wartościowych, potwierdzających ich tytuł do otrzymania dochodów,
dochodem z tytułu posiadania akcji jest dywidenda
? dywidenda - jest dochodem niestałym i wypłacana jest z zysku otrzymywanego przez korporacje
Korporacyjna forma przedsiębiorstwa
Akcje - są emitowane przez korporacje i lokowane za pośrednictwem banku na rynku apierów wartościowych,
? Sumy pochodzące ze sprzedaż
kapitał akcyjn
? Akcja - jest najczęściej papierem wartościowym na okaziciela, można ją sprzedać w dowolnej chwili, dowolnej osobie,
Struktura organizacji korporacji
Istnieją trzy organy korporacji: walne zgromadzenie akcjonariuszy, zarząd,
rada nadzorcza i komisja rewizyjna jako organy nadzoru
Finansowanie korporacji
? Źródła zwiększania kapitału korporacji: wewnętrzne: amortyzacja, zyski pozostałe
po wypłacie dywidendy;
- zewnętrzne: kredyt bankowy, pożyczki hipoteczne, fuzje ( przyłączanie innych rzedsiębiorstw), emisja akcji i obligacji;
Teoria produkcji
Do prowadzenia działalności produkcyjnej
zedsiębiorstwa potrzebne są określone zasoby produkcyjne, tj. praca, środki pracy
edmioty pracy oraz technologia, a więc wiedza tym, jak zasoby mogą być łączone w produkcyjny sposób
Zasoby środków i przedmiotów pracy, znajdujące się w przedsiębiorstwie nazywamy środkami rzeczowym
r
Środki trwałe- zużywają się stopniowo, w wielu cyklach produkcyjnych (maszyny,urządzenia techniczne, budynki, hale fabryczne, itp.), stopniowo ich wartość przenosi się na wytwarzane dukty
Środki obrotowe - zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym, cała ich wartość przenosi się na wytwarzany produkt ( zapasy, surowce, materiały)
Środki trwałe, obrotowe
Rozmiary produkcji
j Na rozmiary produkcji wpływ mają: * wielkość i struktura aparatu wytwórczego
ozmiary i struktura zatrudnienia ora walifikacje pracowników,
* struktura maszynochłonności,
* pracochłonność poszczególnych wyrobó
Zdolność produkcyjna przedsiębiorstwa
wytwarzania
ja jest funkcją zużycia c produkcji ( funkcja produkcji)
? To wielkość produkcji o określonej strukturze asortymentowej, którą przedsiębiorstwo może wytworzyć w anym czasie, przy danych zasobach rodukcyjnych i przy ustalonych metodach
Funkcja produkcji
p
Funkcja produkcji - przedstawia zależność między wielkością zużytych czynników produkcji a osiągniętym efektem w postaci wytworzonej produkcji
Matematycznie funkcję produkcji można przedstawić następująco:
P= F(Xl, X2 , X3 , Xn)
- wielkość produkcji (wartościowo)
., Xn- wielkość poniesionych nakładów szczególnych czynników wytwórczych
p
Funkcja produkcji
Wśród dużej liczby spotykanych w literaturze ekonomicznej postaci analitycznych funkcji produkcji najczęściej wykorzystywana jest funkcja potęgowa Cooba - Douglasa
Krótki okres
to taki przedział czasu, w którym rozmiary przedsiębiorstwa uznaje się za stałe
firma nie ma możliwości realizacji nowyc projektów inwestycyjnych
dysponuje określoną, niezmienną techniką wytwarzania
Długi okres
to czas niezbędny do pełnego dostosowania się przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków rynkowych
to czas, kiedy firma może zmieniać nakłady wszystkich czynników produkcji, zastosować nową technikę wytwarza
produkt całkowity
to mierzona w jednostkach naturalnych ilość produktów wytworzonych w danym cza
zasie
przy określonych nakładac czynników wytwórczych
Produkt przeciętny
to ilość produktu całkowitego przypadającego na jednostkę nakładu określonego czynnika wytwórczego
wyraża go stosunek wielkości produktu całkowitego do wielkości nakładów danego czynnika produkcj
Produkt krańcowy
określa go zmiana wielkości produktu całkowitego, wynikająca
ększenia nakładów miennego czynnika produkcji o jednostkę
Prawo wydajności nieproporcjonalnej
Przy danej, nie zmiennej w badanym czasie technice i technologii wytwarzania oraz organizacji procesu produkcji, a także przy
anych niezmiennych zdolnościach wytwórczych przedsiębiorstwa produkcję można zwiększać dzięki zatrudnieniu dodatkowych ilości zmiennych czynników wytwórczych
Prawo wydajności nieproporcjonalnej
Jednak przyrost produkcji będzie uzyskiwany tylko do czasu wyczerpania się zdolności
rodukcyjnych środków trwałych ( maszyn, urządzeń, budynków).
Po pełnym wykorzystaniu zdolności rodukcyjnych przedsiębiorstwa dalszemu zwiększeniu nakładów czynników zmiennych ni będzie towarzyszył żaden przyrost produkcji
Prawo wydajności nieproporcjonalnej
W statystycznej analizie funkcji produkcji przyjmuje się założenie, że kolejnym nakładom zmiennych czynników wytwórczych towarzyszą nieproporcjonalne zmiany w przyrostach produkcji
prawidłowość tę nazywamy prawem nieproporcjonalnych przychodów
Prawo nieproporcjonalnego dochodu
? Jeśli zwiększamy nakłady tylko niektórych czynników wytwórczych, potrzebnych do produkcji danego dobra, pozostawiając inne czynniki (stałe) w ilości nie zmiennej, to otrzymany produkt będzie wzrastał początkowo więcej niż proporcjonalnie, następnie proporcjonalnie i wreszcie mniej ni roporcjonalnie w stosunku do nakładów ników zmiennych. W końcu, gdy wy nakładów przekroczy określoną granicę, absolutna ilość otrzymanego produktu zacznie się zmniejszać
Prawo wydajności proporcjonalnej
Prawo wydajności proporcjonalnej - mówi, że proporcjonalnie do przyrostu nakładów czynników wytwórczych następuje również przyrost całkowitej produkcji ( w takim samym stopniu)
Prawo wydajności proporcjonalnej występuje rzadko, zwykle przy projektowaniu nowych zakładów, gdzie dowolnie można zwiększać nakłady czynników produkcji, podczas gd utrudnione lub niemożliwe w istniejącyc zakładach
Łączenie dóbr i substytucja czynników produkcji
Czynniki produkcji w określony sposób i do pewnych granic są względem siebie substytucyjne ( wzajemnie się zastępują), o czym decydują warunki techniczne produkcji oraz warunki rynkowe (ceny tych czynników)
Jednakowy efekt produkcji można uzyskać przy użyciu czynników produkcji w różnych roporcjach
Krzywe jednakowego produktu (izokwanty)
Założenie: produkcja dobra P wymaga tylko dwóch czynników wytwórczych V 1, V2, które są w stosunku do siebie komplementarne ( dają pożądany efekt tylko w zastosowaniu łącznym) i substytucyjne ( tzn. mogą być kombinowane w różnych proporcjach).
Efektem tych kombinacji jest jednakowa wielkość )roduktu P
Krzywe jednakowego produktu
(izokwanty)
? Jeden i ten sam produkt można osiągnąć przy różnym zestawie dwóch czynników
Jeśli połączymy punkty na wykresie otrzymamy krzywą jednakowego produktu
krzywą obojętności producenta izokwan
Krzywe jednakowego produktu
(izokwanty)
Izokwanty ( krzywe jednakowego produktu)
Krzywa jednakowego produktu
przedstawia, określoną wielkość produkcji możliwą do uzyskania przy różnych kombinacjach ilościowych nakładów dwóch
żnych czynników wytwórczych (o ile te czynniki są w stosunku do siebie
omplementarne lub/i substytucyjne)
zbiór izokwant tworzy mapę krzywych jednakowego produktu
Technika wytwarzania
sposób łączenia i wykorzystania w
ilościowo proporcjach, czynników wytwórczych w celu wytwor pożądanej ilości danego produktu
procesie produkcji, w określony
Krańcowa stopa technicznej substytucji
możliwość zastąpienia jednego czynnika wytwórczego innym w taki sposób, by wielkość produkcji nie uległa zmianie
? KSTS jest miarą zastępowalności jednego czynnika - drugim, która jest neutralna w stosunku do wielkości produktu P
? jest to stosunek zachodzący między ilością danego czynnika wytwórczego a jednostką zastępowanego przez niego czynnika wytwórczego
Determinanty wyboru najbardziej korzystnej metody produkcji
? Możliwości substytucji technologicznej determinują czynniki rynkowe (ceny czynników wytwórczych)
Dla przedsiębiorcy nie są obojętne ceny (koszty) zastosowanych czynników produkcji
Gdy znane są ceny czynników wytwórczyc
izokoszt
Izokoszta
Przedstawia zbiór wszystkich kombinacji ilościowych nakładów czynników wytwórczych, używanych przez przedsiębiorstwo w procesie produkcji, których koszt całkowity jest taki sam
O przebiegu izokoszt decydują możliwości
owe przedsiębiorstw oraz ceny rozpatrywanych czynników wytwórczych
Izokoszta
nachylenie izokoszty zależy wyłącznie od stosunku cen rozpatrywanych czynników wytwórczych
położenie izokoszty zależy od maksymalnego poziomu kosztów, jakie rzedsiębiorstwo skłonne jest ponieś
Izokoszty
Izokoszty można przedstawić graficznie
C1 N*-2
v2
IC3
Vi
Optimum produkcji
Nałożenie izokoszty na mapę izokwant umożliwia znalezienie najtańszej kombinacji nakładów czynników wytwórczych
Kombinację tę wyznacza punkt styczności izokwanty produkcji z najniżej położoną linią jednakow
Optimum produkcji
to najkorzystniejsze zestawienie nakładów czynników wytwórczych, służące do otrzymania danej wielkości produkcji, tj ające najniższy poziom kosztów
w punkcie tym KSTS jest równa stosunkowi cen czynników wytwórczych
Długookresowa ścieżka rozwoju
firmy
? To linia łącząca kolejne punkty optimum producenta osiągane w
niku zwiększania skali produkcji, dzięki wzrostowi zdolności wytwórczych przedsiębiors
Najbardziej korzystna opcja produkcji
? warunkiem zastosowania najkorzystniejszej metody produkcji, leżącej w punkcie styczności obu krzywych, jest użycie czynników produkcji w takim do siebie stosunku, w którym relacje krańcowych
czynników
wytwórczych byłyby proporcjonalne
cen
Najbardziej korzystna opcja produkcji
? Każde przedsiębiorstwo określa granice korzystania z poszczególnych czynników produkcji w ten sposób, żeby produkcyjności krańcowe były roporcjonalne do ich ce
Struktury rynku
Konkurencja doskonała - cechy:
* bardzo duża liczba nabywców, bardzo duża liczba producentów / sprzedawców
produkt homogeniczny
* brak barier wejścia/wyjścia z rynku
urencja rynkowa - uzależniona od ści podaży i p
* przykład rynku - sektor rolny
Struktury rynku
Oligopol - cechy
* bardzo wielu nabywców, kilku producentów ( mała liczba firm)-dominujących na rynku
* produkt zróżnicowany
* bariery wejścia na rynek - finansowe, technologiczne i prawne
konkurencja cenowa i niecenowa
* przykład rynku :
rynek surowców: ropa naftowa, siarka, metale, mat. budowlane,
rynek dóbr konsumpcyjnych jednorazowego użytku: kawa, herbata, środki czystości,
Rynek dóbr trwałego użytku: okręty, obrabiarki, maszyny budowlane, rynek motoryzacyjny (samochodowy), sprzęt RTV i AGD
Oligopol - cechy rynku
polityka cenowa: pojedyncza firma nie ?ryzykuje podnoszenia ceny", na rynku firmy zawierają porozumienia ws. cen i dochodzi do zmowy, w myśl której firmy razem podnoszą lub obniżają ceny, w ten sp sprawują kontrolę nad ceną.
firmy ustalają ceny na takim poziomie, który pozwala osiągać zyski w długim okresie
mniejsze firmy podporządkowują się cenie ustalonej przez leaderów cenowych - zatem ceny na rynku są cenami administrowany
Oligopol - cechy konkurencji
konkurencja cenowa - bardzo ryzykowna, mało efektywna
konkurencja niecenowa - za pomocą takich instrumentów jak: reklama, konkurencja z pomocą jakości, wprowadzanie nowych
wyro
promocje
n
icowanie produktów
Konkurencja monopolistyczna
? po stronie popytu b. wielu nabywców, po stronie podaży duża liczba niezależnych przedsiębiorstw
? produkt- b. podobny, zwykle bliskie ale nie doskonałe substytuty
? produkt określonej firmy ma określone cechy, wyróżniające go spośród produktów firm danego rynku
? wyrób ma swój rynek, co umożliwia ustalenie dla niego odrębnej ceny, odpowiedniej wielkości produkcji
? bariery wejścia na rynek - głównie ekonomiczne
? przykład rynku: handel detaliczny, produkcja obuwia produkcja ^iiteri^ przemysł odzieżowy
Struktury rynku
Monopol pełny - cechy * bardzo wielu nabywców, jeden producent
produkt - jeden
* bariery wejścia na rynek - bardzo duże
* konkurencja - brak
* przykład rynku - Poczta Polsk
Rynek pracy - istota, cechy
Rynek pracy, to mechanizm dopasowań podaży i popytu na pracę. Dopasowania wyrażają warunki na jakich dokonuje się transakcja między osobami oferującymi pracę (pracobiorcami), za określoną płacę a jej nabywcami (pracodawcami).
Przedmiotem wymiany jest sprzedaż - kupno czynnika produkcji, którym jest praca.
struktura rynku:
popyt na pracę,
podaż pracy, cena pracy
Popyt na pracę
Popyt na pracę, to zapotrzebowanie na pracę zgłoszone przez przedsiębiorstwa w danym czasie Przedmiotem transakcji jest praca, za którą pracodawca świadczy określoną płacę.
eterminanty popytu na pracę:
wielkość popytu i ceny na rynku produktów i
siębiorstwa
technologia (efekt wypierania i kompensacji) cena kapitału i pracy
Podaż pracy
Podaż pracy oznacza liczbę pracowników chętnych do podjęcia pracy za oferowaną na rynku płacę
Krzywa podaży pracy jest rosnącą funkcja płacy realnej
Determinanty podaży pracy:
czynniki demograficzne
Zasoby pracy ( ludność w wieku produkcyjnym:18-59 K, 18-64 M)
oziom wykształcenia,
struktura ludności wg. płci, imigracja i emigracja ludności, poziom zasiłków dla bezrobotnych
Sytuacja na rynku pracy
Równowaga na rynku pracy ? Pp na pracę = Pż na prac
cena równowagi rynku ierównowaga na rynku pracy: iedobór na rynku pracy Pp>Pż pracy
2) Nadwyżka na rynku pracy PpFormy płac
? w zależności od postaci: płaca pieniężna
płaca naturalna W zależności od sposobu jej otrzymywania: Płacę bezpośrednią
- Płacę pośrednią
pła
Rodzaje płac
rodzaje płac:
Płace nominalne ( suma pieniędzy którą pracownik otrzymuje za pracę)
Płace realne ( koszyk dóbr i usług, który
pracownik może kupić za placę nominalną)
Systemy płac
Można wyróżnić:
System czasowy, zapłata za ilość przepracowanego czasu, za godzinę, dzień tydzień, miesiąc)
System akordowy, płaca ustalona w zależności od ilości wykonanych dóbr
4
,
czynności, operacji
I
Funkcje płac
?
funkcja dochodowa (dochody dla konsumentów) funkcja kosztowa (koszty dla przedsiębiorstwa) funkcja bodźcowa ( ma za zadanie motywować
do wydajnej pracy)
społeczna ( zasady i proporcje wynagradzania owinny być sprawiedliwe społecznie
Koniec
Dziękuję za uwagę