Mechanizm prania

1. Nie tylko mydło pierze
W ostatnim 40-leciu pojawiły się w handlu syntetyczne środki do prania w postaci proszków, past i płynów. Takie nazwy jak E, Bryza, Dosia itd. są dobrze znane. Środki te nazywamy detergentami (detergens w języku łacińskim oznacza: ścierać, wyczyszczać). Skład detergentów jest bardzo różnorodny i skomplikowany. Zawierają one oprócz soli nieorganicznych i organicznych również tzw. wybielacze optyczne, a nawet enzymy.
Dzięki detergentom usuwanie brudu stało się mniej uciążliwe. Niestety, niektóre z nich mogą powodować podrażnienia i uczulenie skóry.
Drugim problemem, jaki niesie ze sobą stosowanie syntetycznych środków piorących, jest ich niekorzystne działanie na naturalne środowisko - przyczyniają się do zatruwania wody w rzekach.
2. Na czym polega mycie i pranie?
Kiedy igłę położymy na powierzchnię wody znajdującej się w płaskim naczyniu, suchymi palcami i bardzo powolnym ruchem to utrzyma się na powierzchni wody. Dzieje się tak dzięki istnieniu tzw. sił napięcia powierzchniowego. Siły te utrudniają zwilżanie powierzchni ciał zanurzonych w wodzie.
Kiedy tę samą igłę położymy na powierzchni wody z dodatkiem mydła i środków do prania tonie.
Mydło i syntetyczne środki piorące obniżają napięcie powierzchniowe wody. Nazywamy je środkami powierzchniowoczynnymi.
Pranie ma na celu usunięcie brudu, który gromadzi się na odzieży czy bieliźnie w czasie ich użytkowania. Jako środków piorących używa się mydeł wybarwianych z tłuszczów zwierzęcych i roślinnych oraz syntetycznych środków piorących.
Mechanizm usuwania brudu przez wszystkie środki piorące w roztworach wodnych jest podobny. Wiadomo, że cząsteczki znajdujące się w głębi cieczy podlegają ze wszystkich stron działaniu sił przyciągających, wywieranych przez cząsteczki otaczające.
Cząsteczki położone w pobliżu powierzchni cieczy są przyciągane silniej w głąb cieczy, która usiłuje wytworzyć jak najmniejszą powierzchnię na granicy z warstwą powietrza. Tym tłumaczy się zjawisko, że krople cieczy przybierają kształt kulisty, gdyż ze wszystkich brył kula ma najmniejszy stosunek powierzchni do objętości. Siła zmniejszająca powierzchnię cieczy jest nazywana napięciem powierzchniowym. Każdy rodzaj cieczy charakteryzuje określona wartość napięcia powierzchniowego, które wraz ze wzrostem temperatury zmniejsza się.
Wodne roztwory środków piorących mają stosunkowo małe napięcie powierzchniowe w porównaniu do czystej wody i dzięki temu łatwo zwilżają powierzchnię różnych ciał. Cząsteczki środków piorących znajdujące się w wodnym roztworze mogą zatem swobodnie przenikać w głąb włókien, a piana składająca się z pęcherzyków powietrza, otoczonych błonką z roztworu tych środków, ułatwia ten proces. Przez mechaniczne tarcie tkaniny cząsteczki tłuszczu zawarte w brudzie ulegają rozdrobnieniu i tworzą emulsję z roztworem. Rozdrobnienie to powoduje, że oderwane cząsteczki brudu nie przylepiają się ponownie do tkaniny i mogą być z niej usunięte. Podwyższona temperatura kąpieli piorącej wydatnie ułatwia proces prania.
A zatem roztwory środków piorących działają piorąco, ponieważ obniżają napięcie powierzchniowe wody oraz mają właściwości zwilżające i emulgujące.