Unia Europejska

Konrad Adenauer - pierwszy kanclerz Niemiec po wojnie, współtwórca idei zjednoczonej Europy.
Jacques Lucien Delors - przewodniczący Komisji Europejskiej w latach 1985-1995. Wzmocnił jej rolę i był jednym z twórców ścisłej integracji Europy.
Helmut Kohl - kanclerz Niemiec w latach 1982-98, jest uważany za ojca zjednoczenia Niemiec w 1991 r.
Robert Schuman - współtwórca idei powowłania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Minister spraw zagranicznych Francji w latach 1948-1952.
Winston Churchill - premier Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Sugerował powołanie Stanów Zjednoczonych Europy.
Alcide de Gasperi - premier Włoch w latach 1945-53, współautor i realizator koncepcji integracji europejskiej, współinicjator utworzenia w 1949 r. Rady Europy i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.
Francois Mitterrand - prezydent Francji w latach 1981 -1995, zwolennik ścisłej integracji europejskiej.
Paul Henri Spaak - premier Belgii, przewodniczący Zgromadzenia EWWiS, Sekretarz Generalny NATO, współtwórca Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.
Etiene Davignon - belgijski polityk i finansista, członek zarządów wielu międzynarodowych koncernów, odegrał ważną rolę w umocnieniu pozycji Komisji Europejskiej.
Charles de Gaulle - prezydent Francji w latach 1959-69, francuski bohater narodowy, zwolennik Europy ojczyzn i ograniczania roli Stanów Zjednoczonych na kontynencie.
Jean Monnet - jeden z "Ojców Założycieli" zjednoczonej Europy, współautor koncepcji powołania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, pierwszy przewodniczący jej organu wykonawczego - Wysokiej Władzy.

Członkami założycielami wszystkich trzech Wspólnot było sześć państw zachodnioeuropejskich: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Pozostałe państwa przystąpiły do WE, Euratomu i EWWiS na podstawie dyspozycji art. 237 traktatu rzymskiego o WE z 1957 roku.
1951 - 18 kwietnia powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali na mocy Traktatu Paryskiego, podpisanego na 50 lat (termin upłynął 23 lipca 2002 r.). Celem tej organizacji było istnienie wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego państw członkowskich: Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga, Niemiec i Włoch.
1957 - 25 marca powstały: Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) oraz Europejska Wspólnota Gospodarcza, na mocy Traktatu Rzymskiego; traktat został zawarty na czas nieograniczony; głównym celem EURATOMU było pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. EWG zmieniło nazwę na Wspólnotę Europejską.
1973 - pierwsze rozszerzenie - 1 stycznia wszedł w życie traktat o przystapieniu do WE nowych członków: Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Norwegowie wypowiadają się w referendum przeciw przyłączeniu ich kraju do WE.
Kalendarium:
31 lipca 1961 - Irlandia składa wniosek o członkostwo
9 sierpnia 1961 - Wielka Brytania składa wniosek o członkostwo
10 sierpnia 1961 - Dania składa wniosek o członkostwo
30 kwietnia 1962 - Norwegia składa wniosek o członkostwo
30 czerwca 1970 - rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych
1963 - veto Francji wbec wniosku Wielkiej Brytanii
1963 - negocjacje ze wszystkimi państwami kandydującymi zostaja zawieszone
grudzień 1969 - konferencja szefów państw i rządów krajów członkowskich EWG w Hadze - wyrażono warunkową zgodę na wznowienie rokowań z Wielka Brytanią
1970 - wznowienie negocjacji ze wszystkimi państwami kandydującymi
22 stycznia 1972 - podpisanie Traktatu Akcesyjnego Danii, Norwegii, Wielkiej Brytanii i Irlandii
1 stycznia 1973 - traktaty wchodzą w życie (prócz Norwegii - negatywny wynik referendum)
1 stycznia 1978 - kończy się pięcioletni okres przejściowy dla nowych państw członkowskich
1981 - drugie rozszerzenie - 1 stycznia, na mocy układu podpisanego 28 maja 1979 r. Grecja została kolejnym państwem członkowskim WE.
Kalendarium:
12 czerwca 1975 - Grecja składa wniosek o członkowstwo
27 lipca1976 - początek negocjacji akcesyjnych
28 maja 1979 - podpisanie Traktatu Akcesyjnego
1986 - trzecie rozszerzenie - 1 stycznia Hiszpania i Portugalia stały się pełnoprawnymi członkami WE.
Kalendarium:
28 marca 1977 - Portugalia składa wniosek o członkostwo
28 lipca 1977 - Hiszpania składa wniosek o członkostwo
6 czerwca 1978 - Portugalia rozpoczyna negocjacje
5 lutego 1979 - Hiszpania rozpoczyna negocjacje
12 czerwca 1985 - podpisanie traktatów akcesyjnych w Madrycie i Lizbonie
1 stycznia 1986 - traktaty wchodzą w życie
1990 - Po upadku Muru Berlińskiego, zjednoczone Niemcy dostosowują zasady swojego członkostwa do zwiększonej o wschodnie landy liczby mieszkańców.
1995 - czwarte rozszerzenie - 1 stycznia Austria, Finlandia i Szwecja stały się członkami UE. Społeczeństwo Norwegii większością 52,8 % wypowiedziało się przeciwko akcesji z UE.
Kalendarium:
17 lipca 1989 - Austria składa wniosek o członkostwo
1 lipca 1991 - Szwecja składa wniosek o członkostwo
18 marca 1992 - Finlandia składa wniosek o członkostwo
25 listopada 1992 - Norwegia składa wniosek o członkostwo
1993 - rozpoczynaja się negocjacje akcesyjne ze wszystkimi panstwami kandydujacymi
24 czerwca 1994 - podpisanie Traktatu Akcesyjnego Austrii, Finlandii i Szwecji
1 stycznia 1995- traktaty wchodzą w życie (prócz Norwegii - negatywny wynik referendum)
2004 - piąte rozszerzenie - 1 maja Cypr, Czechy, Estonia, Litwa Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry stały się pełnoprawnymi członkami UE.
Grupa Luksemburska Grupa 5 1 - pierwsza grupa państw EŚiW, która rozpoczęła negocjacje akcesyjne w wyniku decyzji Rady Europejskiej obradującej w Luksemburgu w grudniu 1997 r.
Kraje te rozpoczęły negocjacje w marcu 1998 r., a zakończyły w grudniu 2002 r.:
Polska
Czechy
Węgry
Estonia
Słowenia
Cypr
Grupa Helsińska - to sześć państw negocjujących członkostwo w Unii Europejskiej w drugiej turze po uzyskaniu pozytywnej rekomendacji podczas szczytu Rady Europejskiej w Helsinkach w grudniu 1999 r.
Państwa te rozpoczęły negocjacje w czerwcu 2000 r.:
Bułgaria
Litwa
Łotwa
Rumunia
Słowacja
Malta
Litwa, Łotwa, Słowacja i Malta zakończyły je w grudniu 2002 r.



Wspólnota Europejska (WE; fr. Communaut europenne - CE, ang. European Community - EC) - organizacja międzynarodowa będąca podstawą współpracy w ramach Unii Europejskiej. Do 1 listopada 1992 r. nosiła nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).
WE powstała (obok Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej - EURATOM) na podstawie jednego z Traktatów Rzymskich zawartych 25 marca 1957. Traktat z Maastricht z 1992 roku zmienił nazwę wspólnoty z Europejska Wspólnota Gospodarcza (ang. European Economic Community, EEC) na Wspólnotę Europejską (ang. European Community, EC).
W 2002 roku WE przejęła kompetencje Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, ponieważ EWWiS powołano w 1952 na okres 50 lat.
Wspólnoty Europejskie, to jest Wspólnota Europejska oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej stanowią pierwszy filar Unii Europejskiej.
Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) powstała, podobnie jak EWG, na mocy Traktatów Rzymskich z 1957 r. Jej głównym celem jest pokojowe wykorzystanie energii jądrowej.
Na mocy traktatu fuzyjnego ? Układu z 25 marca 1957 r. o wspólnych organach WE (tzw. pierwszy traktat fuzyjny) Wspólnoty uzyskały wspólne organy: Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości. Na mocy kolejnego traktatu fuzyjnego, od 1967 r. wszystkie trzy ówcześnie istniejące Wspólnoty (Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej oraz Wspólnota Europejska) uzyskały kolejne wspólne organy: Radę Ministrów i Komisję.
Zakres odpowiedzialności WE jest dosyć szeroki. Decyzje podejmowane są zbiorowo na podstawie głosowania większością kwalifikowaną.
Pozostałe filary Unii, to Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa oraz kooperacja policji (Europol) i wymiarów sprawiedliwości (Eurojust) W tych dziedzinach integracji każda decyzja podlega wetu dowolnego kraju.


Europejska Wspólnota Węgla i Stali (traktat podpisany 18 kwietnia 1951, wszedł w życie 23 lipca 1952 - 23 lipca 2002) - organizacja gospodarcza, która zapoczątkowała integrację gospodarczą Europy. Obecnie jej kompetencje posiada Wspólnota Europejska.
Zadania

Tworzenie i regulowanie wspólnego rynku:
? węgla (realizowane od 1 stycznia 1953),
? stali (realizowane od 1 stycznia 1954, wyjątek dla Włoch: 1 stycznia 1958),
? żelaza (realizowane od 1 stycznia 1953);
Główne organy [edytuj]
? Wysoka Władza - organ wykonawczy (odpowiednik Komisji Europejskiej), 9 członków, 6 lat kadencji, każde państwo członkowskie ma po 1 przedstawicielu, a Niemcy, Włochy i Francja mają po 2
? Rada Ministrów EWWiS - podejmuje najważniejsze decyzje
? Zgromadzenie EWWiS (78 posłów)
? Trybunał Sprawiedliwości (7 sędziów na 6 lat) ma za zadanie rozstrzygać spory konkurencyjne, jest wykładnia prawa, czyli dba by każde państwo jednakowo interpretowało prawo UE
Powstanie [edytuj]
Jej pomysłodawcą był francuski polityk Jean Monnet, poparty przez ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana. Koncepcja Wspólnoty, nazwana planem Schummana, została przedstawiona Radzie Ministrów (9 maja 1950) oraz wprowadzona w życie poprzez Traktat Paryski, (18 kwietnia 1951) podpisany w Sali Zegarowej Quai d'Orsay.


Celem powstania EWWiS było utworzenie wspólnego rynku węgla i stali między Francją i RFN ? bardzo istotnych gałęzi przemysłu w okresie powojennym. Francja zyskiwała w ten sposób możliwość kontroli nad ważną częścią przemysłu RFN, ta z kolei poprzez włączenie do organizacji ingerującej powojenną Europę stała się partnerem w procesie jednoczenie się kontynentu. Wkrótce przyłączyły się do tego pomysłu inne kraje Europy Zachodniej i od początku działalności organizacja składała się z 6 członków: Belgii, Francji, Holandii, Luksemburga, RFN i Włoch. Najważniejsze zadania Wspólnoty to: pomoc w rozwoju gospodarczym państw członkowskich i poprawa stopy życiowej ich mieszkańców; zapewnienie regularnych dostaw węgla i stali i stworzenie równych szans dostępu do nich; polepszenie warunków pracy i życia robotników; rozwój wymiany międzynarodowej przy jednoczesnej likwidacji ceł, opłat, subwencji i ograniczeń ilościowych, które mogłyby naruszać wolność konkurencji.


Państwa UE Austria, Belgia, Cypr, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Włochy


Europejska Wspólnota Gospodarcza, EWG, z ang. European Economic Community (EEC), z franc. Communaut conomique Europenne (CEE), międzynarodowa organizacja gospodarcza powstała w wyniku procesów integracyjnych rozpoczętych po II wojnie światowej przez europejskie państwa demokratyczne o gospodarce rynkowej. Proces ten odbywał się w kilku etapach i polegał na tworzeniu wspólnych instytucji ekonomicznych, politycznych i prawnych.

EWG rozpoczęło swą działalność z dniem 1 stycznia 1958, na podstawie Traktatów Rzymskich podpisanych 25 marca 1957. Podstawy prawne zostały modyfikowane m.in. w Traktacie fuzyjnym organów trzech wspólnot (1967), Jednolitym Akcie Europejskim (1987) oraz w Traktacie o Unii Europejskiej (Maastricht 1992). Od 1993 EWG zmieniła nazwę na Wspólnota Europejska.

Członkowie założyciele: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN (od 1990 zjednoczone Niemcy), Włochy. W 1973 do EWG przystąpiły: Dania, Irlandia, Wielka Brytania; w 1981 Grecja; w 1986 Hiszpania i Portugalia. W 1995 członkami Wspólnoty Europejskiej zostały: Austria, Finlandia, Szwecja.

Główne cele EWG to: równomierny rozwój gospodarczy państw członkowskich, spójność ekonomiczna, wzrost stopy życiowej oraz zacieśnianie stosunków między krajami EWG. Cele te realizowane są dzięki: znoszeniu w stosunkach handlowych między członkami ograniczeń celnych, ograniczeń ilościowych oraz innych opłat i barier o podobnych skutkach; ustanowieniu wspólnej zewnętrznej taryfy celnej; swobodnemu przepływowi ludzi, towarów, usług i kapitału; wspólnej polityce w zakresie handlu, rolnictwa, transportu, ochrony środowiska, energetycznej i kulturalnej; wspieraniu badań; ujednoliceniu wolnego rynku i ustawodawstwa państw członkowskich; stowarzyszeniu i szerokiej współpracy z krajami trzecimi (EWG w stosunkach gospodarczych występowała jako jednolity podmiot).


Marshalla plan, Program Odbudowy Europy, amerykański program pomocy gospodarczej dla Europy po II wojnie światowej. Sformułowany został przez generała, ówczesnego sekretarza stanu G.C. Marshalla. Uchwalony przez Kongres jako ustawa i zatwierdzony przez prezydenta Stanów Zjednoczonych 3 kwietnia 1948, realizowany do lipca 1951.

Istota programu sprowadzała się do udzielenia pomocy finansowej wszystkim krajom Europy w formie bezzwrotnych pożyczek oraz nisko oprocentowanych pożyczek długoterminowych ? rozdysponowano kwotę 13,5 mld dolarów. Związek Radziecki odmówił udziału w programie uznając go za formę podporządkowania krajów europejskich Stanom Zjednoczonym, co zagrażało ich suwerenności. Wymógł także podobne stanowisko na innych krajach obozu sowieckiego (w tym i na Polsce).

Europejska Wspólnota Energii Atomowej, Euratom, (ang. European Atomic Energy Community), jedna z trzech Wspólnot, powstała na mocy Traktatów Rzymskich z 1957 (zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 1958). Stanowi organizację sprawującą kontrolę i koordynację w zakresie cywilnej gospodarki jądrowej.

Jej cele traktatowe to: stwarzanie warunków dla badań i rozwoju przemysłu atomowego, wspieranie powstawania i rozwoju przemysłu atomowego poszczególnych państw członkowskich, działalność w dziedzinie pokojowego wykorzystania energii atomowej, nadzór i kontrola oraz ustanawianie jednolitych norm bezpieczeństwa. Zadania prowadzące do realizacji tych założeń to m.in.: rozwijanie badań naukowych, dbałość o odpowiednie zaopatrzenie w surowce i paliwa jądrowe, czuwanie nad normami bezpieczeństwa związanymi z tym sektorem gospodarki, stworzenie wspólnego rynku materiałów i urządzeń wykorzystywanych w przemyśle jądrowym oraz umożliwienie pozbawionego barier przepływu inwestycji i specjalistów w tej branży. Ważnym zadaniem jest również pomoc krajom rozwijającym się i wykorzystującym energię atomową. Wszystko to ma służyć celowi poniekąd nadrzędnemu, jakim jest pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. Organizacja współpracuje w dziedzinie swych zainteresowań z krajami Europy Środkowej i Wschodniej i krajami powstałymi po rozpadzie ZSRR. Nie wszystkie zadania Euratom zdołał jednak dotąd spełnić, m.in. nie udało się utworzyć wspólnego rynku w zakresie przemysłu jądrowego i aktualnie elektrownie atomowe w poszczególnych państwach Unii zaopatrywane są przez krajowych producentów, co wyklucza konkurencję.