Standardy utrzymania kur niosek w chowie intensywnym

System intensywny charakteryzuje się dużą koncentracją jednego gatunku ptaków chowanych wyłącznie w specjalistycznych pomieszczeniach. Są to zazwyczaj budynki bezokienne, dzięki czemu można stosować programy oświetlenia. Posiadają one zmechanizowane podawanie paszy i wody oraz zautomatyzowaną wentylację. Żywienie jest oparte na pełnoporcjowych mieszankach paszowych. Drób utrzymywany tym systemem wykazuje wysoką produkcję jaj lub mięsa.W intensywnym systemie wyróżnia się dwa główne sposoby utrzymania ptaków: - na podłodze, pokrytej w całości lub częściowo ściółką albo na ruszcie lub siatce, - w klatkach i bateriach. System klatkowy i w bateriach jest powszechnie stosowany w krajach Unii Europejskiej do chowu kur nieśnych. Zaletą tego systemu jest większa produkcja jaj, grubsza ich skorupa oraz mniejszy o 14% koszt produkcji jaj w porównaniu do systemu ściółkowego. W systemie klatkowym jest lepiej wykorzystana pasza i mniejsze jej zużycie na 1 kilogram masy ciała. Brak ściółki zmniejsza koszt robocizny i materiału oraz ogranicza stosowanie wentylacji. System klatkowy, choć powszechnie stosowany jest bardzo krytykowany ze względu na niedostateczny komfort życia ptaków. Z tego względu opracowano w ramach programu badawczego Unii Europejskiej, zmodyfikowany system określany mianem wzbogaconej. Klatka taka jest większa i posiada wydzielone gniazdo, grzędy, karmidła i poidła. System ściółkowy stosowany jest w chowie brojlerów jak również w chowie kur nieśnych. Do najważniejszych zalet zalicza się niższy koszt budowy pomieszczeń i ich wyposażenia, a także warunki bytowania ptaków zbliżone są do naturalnych. Wadą systemu ściółkowego jest stałe stykanie się ptaków z odchodami, co stwarza zagrożenie przenoszenia chorób i pasożytów, większe o 10% zużycie energii na potrzeby bytowe, w porównaniu do systemu klatkowego, a także trudności z zakupem i przewozem dużej ilości materiału ściółkowego oraz zagospodarowanie zużytej ściółki.Jedną z form systemu podłogowego jest chów na ruszcie lub siatce. Do zalet tej formy trzymania ptaków należy zaliczyć odizolowanie ptaków od ściółki, łatwość czyszczenia i dezynfekcji podłóg oraz budynku. Ujemną cechą tego systemu jest częste występowanie stanów stresowych w stadzie, niska wydajność i wyższa śmiertelność.

Systemy klatkowe.
System ten składa się z elementów, takich jak: konstrukcja budynku, konstrukcja klatek i ich rozmieszczenie oraz sposób gromadzenia, przemieszczanie oraz magazynowanie odchodów. W systemie klatkowym wyróżnia się następujące sposoby ułożenia zespołu klatek: płaski, schodkowy, zwarty i taśmowy. Konstrukcje te mogą mieć 8 poziomów lub kondygnacji z zagęszczeniem 30-40 ptaków/m2 . Rząd klatek może mieć 50 m długości z całościowym zagęszczeniem ptaków równym 20000 do 30000 sztuk w jednej produkcji. Typowe klatki mają następujące wymiary 450mmx450mmx460mm głębokości i mogą pomieścić od 3 do 6 ptaków. Są wykonane w większości z drutu stalowego i w wyposażeniu posiadają automatyczne urządzenia do karmienia i pojenia. Klatki te są również wyposażone w rynienki odprowadzające jajka, które dalej są zbierane ręcznie lub taśmowo i następnie pakowane. Produktem ubocznym chowu drobiu jest zanieczyszczona woda i ptasie odchody. Wyróżnia się dwa sposoby magazynowania odchodów: - pomieszczenie z tymczasowym magazynem odpadów w obrębie kurnika: z napowietrzaniem odchodów, bez napowietrzania odchodów, - oddzielne usytuowanie klatek i magazynu odchodów. Świeże odchody kur niosek zawierają 15-25% suchej masy (s.m.), a po wysuszeniu sucha masa wzrasta do 45-50%,wysuszone odchody (45-50% s.m.) usuwane są z pomieszczenia kurnika i są transportowane poza fermę lub są przetrzymywane na fermie w oddzielnym urządzeniu magazynowym. Jeżeli świeże odchody kur są usuwane z kurnika do oddzielnego zamkniętego lub otwartego magazynu, wtedy proces suszenia odbywa się w sposób całkowicie naturalny, a w przypadku kurników z głębokim dołem pomieszczenie musi być wentylowane. W Europie można wyróżnić cztery systemy zespołowego chowu kur niosek: - zespół klatkowy z otwartym magazynem odchodów pod klatkami, - kurniki z głębokim dołem na odchody, - kurniki otwarte (podwieszone), - kurniki z taśmowym odprowadzaniem odchodów i z zewnętrznym magazynem. Zespół klatek z otwartym magazynem odchodów pod klatkami. Nioski są umieszczone w klatkach w jednym lub kilku rzędach. Klatki wyposażone są w plastikowe klapy lub metalowe płyty, na których zatrzymują się przez chwilę odchody. W zależności od konstrukcji odchody mogą spływać do dołu ściekowego samodzielnie lub są zgarniane. Taki dół ściekowy jest umieszczony pod klatkami. W trakcie magazynowania odchodów wywiązuje się ciepło na skutek fermentacji i występuje wysoka emisja amoniaku. Zespół klatek z otwartym magazynem odchodów (głęboki dół lub wysoki nasyp). Klatki są umieszczone powyżej dołu gromadzenia odchodów na wysokości około 180 - 250 cm, natomiast sam dół ma 100 cm głębokości. Mokre odchody spadają do tego dołu i pozostają tam przez około 1 rok. W systemie głębokiego dołu wentylatory są ulokowane poniżej klatek w najniższej części budynku. Powietrze wchodzi do budynku przez dach i przepływa przez klatki, gdzie ogrzewa się. Ciepłe powietrze przechodzi przez odchody w dole i opuszcza budynek. Odchody są osuszane podmuchem ciepłego powietrza. Dla uzyskania dobrego efektu należy suszyć odchody przez trzy dni, co w efekcie daje 35-40% zawartości suchego materiału. System podwieszonych klatek. Jest to wariant konstrukcyjny zespołu klatek z głębokim dołem. Piętrowo ustawione klatki na kilku poziomach , przenośnik zgarniakowy pod każdym poziomem i otwarty głęboki dół na odchody. W konstrukcji tej pomiędzy klatkami a przestrzenią odprowadzania odchodów znajduje się zasuwa regulacyjna oraz dużej średnicy otwór w ścianie pomieszczenia gromadzenia odchodów dla przyspieszenia suszenia. System ten odróżnia się od systemu z głębokim dołem, tym że, przestrzeń gdzie przebywa drób jest oddzielona od magazynu odchodów. Odchody są poza zasięgiem wzroku i słuchu kur i mogą być usuwane w dowolnym czasie. Zespół klatek z usuwaniem odchodów przez zgarniak do zamkniętego magazynu. Odchody produkowane przez ptaki ściekają na plastikową klapę lub blachę położoną pod klatkami. Skąd odchody kierowane są do szerokiego i płytkiego kanału ściekowego. Odchody są następnie przetransportowane do oddzielnego magazynu. Dół do którego dostają się odchody zazwyczaj wykonany jest z betonu. System taśmowy z okresowym usuwaniem odchodów do zamkniętego magazynu z lub bez suszenia.System powszechnie stosowany w Europie. Taśmy zbierające odchody są ulokowane poniżej klatek, skąd odchody są transportowane do zamkniętego magazynu, przynajmniej dwa razy w tygodniu. Taśmy są wykonane z gładkiego materiału, który jest łatwy do czyszczenia (polipropylen lub trevira ). Wraz z udoskonaleniem taśm odchody mogą być przemieszczane z klatek na dużą odległość. W tym systemie powietrze przepływa przez odchody, aby uzyskać efekt szybszego suszenia. Powietrze jest wprowadzone od spodu klatek zazwyczaj przez specjalny kanał z twardego polipropylenu. System wzbogaconej klatki. W ostatnim czasie rozwija się sposób chowu drobiu określany jako wzbogacona klatka. Sposób ten ma zastąpić obecny system klatkowy i jest on wymagany przez unijną dyrektywę 1999/74/EC. Nowego typu klatka musi być wyposażona w: grzędy, gniazda i kąpiel piaskową z materiału ściółki. W klatce może przebywać 40 lub więcej kur. Jest to klatka dająca większą swobodę i dostosowana jest ona do naturalnych zachowań ptaków. Klatki wykonane są z drutu stalowego, a przednia pozioma ściana ma wzmocnienia prętowe. Odchody usuwane są automatycznie na taśmie, która może być napowietrzana. Zapotrzebowanie energii na ruch taśmy i wentylację jest porównywalny z innymi systemami taśmowymi z napowietrzaniem. Zastosowanie ściółki może spowodować większe zapylenie w pomieszczeniu kurnika. Piasek, wióry, trociny używane jako ściółka należy okresowo wymieniać. Karmienie, pojenie, oświetlenie i wentylacja w systemie wzbogaconej klatki jest bardzo podobne do powszechnie stosowanych klatek. System grzędowy. Taki kurnik ma odrębne ogrzewanie i wentylację mechaniczną, okna z naturalnym światłem dziennym i sztuczne oświetlenie. Ptaki są trzymane w dużych grupach i cieszą się wolnością. Pomieszczenie takie podzielone jest na mniejsze pododdziały: do karmienia i pojenia, spania i wypoczynku, do znoszenia jajek. Odchody przemieszczane są taśmami do kontenerów lub do dołów ściekowych. Pożywienie i woda są podawane automatycznie. Maksymalne zagęszczenie wynosi do 15,7 ptaków na m2 , a w całej hodowli może znajdować się od 2000 do 20000 ptaków. Produkcja jaj. W zależności od metody kontroli użytkowności nieśnej są stosowane gniazda otwarte lub zatrzaskowe. W fermach reprodukcyjnych i towarowych nie prowadzących indywidualnej kontroli nieśności stosuje się gniazda otwarte indywidualne lub zespołowe. Najczęściej spotyka się szafy gniazdowe 10-otworowe, w których jaja zbiera się od frontowej strony, lub 12-otworowe w których jaja zbiera się od strony tylnej. Szafy gniazdowe ustawia się wzdłuż korytarzy. Wysokość podstawy gniazd lub ich zainstalowania nie powinna przekraczać 40 cm. W fermach zarodowych kur, gdzie prowadzi się indywidualną kontrolę nieśności, stosuje się gniazda zatrzaskowe. W jednej szafie gniazdowej znajduje się od 4 do 12 otworów, na jednym, dwu lub trzech poziomach. Oprócz podanych typów gniazd są używane również gniazda z pochyłą podłogą, zespołowe zautomatyzowane. Zaletami automatycznego systemu zbierania jaj są: - oszczędność czasu zbierania jaj (1 pracownik zbiera od 5000 do 6000 jaj na godzinę), - skrócenie czasu przebywania nioski w gnieździe (ptaki po zniesieniu jaja co najmniej dwa razy dziennie są zmuszone mechanicznie do opuszczenia gniazd), - lepszy stan ściółki i zmniejszenie stopnia zabrudzenia skorup jaj (gniazda na noc są zamykane, uniemożliwiając nocowanie w nich kurom). Kontrola mikroklimatu w kurnikach. Regulacja temperatury. Budynki drobiarskie mogą być ogrzewane centralnie, gazem, prądem elektrycznym. Spośród najczęściej instalowanych systemów grzewczych najwięcej zalet ma ogrzewanie centralne ze względu na prostotę obsługi, pewność działania, łatwość regulacji, długi okres akumulacji ciepła i trwałość. Nowy system ogrzewania kurników polega na ogrzewaniu ściółki za pomocą gorącej wody przepływającej przez sieć rur wykonanych z tworzywa sztucznego. Woda w bojlerze może być ogrzewana przez spalanie gazu, drewna lub innych paliw. Główną zaletą tego systemu jest oszczędność paliwa. Ogrzewana ściółka zachowuje lepsze właściwości użytkowe i ogranicza tworzenie się amoniaku. Latem można chłodzić budynek przez wprowadzenie do obiegu zimnej wody, gdy temperatura powietrza w budynku jest za wysoka. Większość państw członkowskich stosuje ogrzewanie powietrza wentylacyjnego. Jest to dynamiczny sposób ogrzewania, ściśle połączony z wentylacją nawiewną. Stosuje się następujące techniki regulacji temperatury w pomieszczeniach kurników: - izolacja cieplna ścian, - ogrzewanie miejscowe lub ogrzewanie całej kubatury budynku, - bezpośrednie grzanie (gazowe, podłogowe, przestrzenne), - pośrednie grzanie (gazowe, podłogowe, przestrzenne), - chłodzenie poprzez spryskiwanie dachu. Podłogi pomieszczeń są często wykonane z betonu i nie są izolowane.Dogrzewanie jest stosowane czasami ciepłem przepływającego [pw1]powietrza,które jest również używane do osuszenia odchodów.Dla kur niosek jest rzadko wymagane,gdyż zagęszczenie ptaków jest duże. Wentylacja. Pomieszczenia dla drobiu mogą być naturalnie lub mechanicznie wentylowane, zależnie od warunków klimatycznych i wymagań ptaków. Wentylacja mechaniczna polega na napływie powietrza przez otwory umieszczone w dachu. Powietrze zmierza ku dołowi aż do wentylatorów umieszczonych poniżej klatek. Wentylacja jest bardzo ważnym elementem w chowie ptaków, ponieważ wpływa na ich zdrowie i kondycję. W pomieszczeniach dla kur niosek w systemie klatkowym ilość powietrza na jednego ptaka na godzinę wynosi 5-12 m3 (latem) i 0,5-0,6 m3 (zimą).Wentylacja naturalna odbywa się przez otwory w szczycie dachu. Minimalna powierzchnia otworu wylotowego wynosi 2,5 m2/m3 kubatury budynku, a wymagane wloty po obu stronachbudynku 2,5 m2/m3 kubatury. Ważne jest aby móc zwiększać te wartości, gdyż zbyt małe przewietrzanie kurnika prowadzi do wzrostu stężenia substancji zapachowych.Mechaniczna wentylacja działa na podciśnienie i wymaga otworu o przekroju 2 cm2/m3 objętości pomieszczenia.Jest znacznie droższa, ale daje lepszą kontrolę nad wewnętrznym klimatem. Oświetlenie. Światło wywiera dodatni wpływ nie tylko na wzrost i rozwój drobiu, ale również sprzyja wysokiej nieśności i zdolności wylęgowej jaj. Decydujące znaczenie ma zarówno jego barwa jak i intensywność oraz okres działania. Rola światła elektrycznego może być podobna do słonecznego i dlatego w pomieszczeniach bez okien, ale prawidłowo oświetlonych, można prowadzić udany chów i uzyskać wysoką produkcję jaj. W praktyce drobiarskiej stosuje się dwa rodzaje programów oświetlenia w zależności od warunków chowu w budynkach: - bezokiennych, całkowicie zaciemnionych, - z oknami. Karmienie drobiu. Sposoby karmienia drobiu są różne. Można nabywać gotowe mieszanki, które często przechowywane są w silosach położonych w pobliżu ferm.Skład pokarmu jest ważny. Zadaje się taką paszę, która zaspokoi potrzeby żywieniowe ptaków i zapewni im lepsze przyrosty. Odpowiednie dyrektywy określają jakie stosować dawki dla jakich gatunków ptaków, w zależności od ich wieku i fazy wzrostu.Stosuje się następujące mieszanki paszowe: - zboże i jego resztki, - ziarna i jego resztki, - fasola, - bulwy i korzenie, - produkty pochodzenia zwierzęcego (tj. ryby, mięso i kości i produkty pochodzenia mlecznego). Pokarm jest podawany automatycznie w postaci mieszanek pokruszonych lub granulowanych, o określonych porach. Czasami stosuje się karmienie ręczne, ale dotyczy to tylko małych, starego typu ferm. Powszechnie stosowane są systemy karmienia, takie jak: - łańcuchowy przenośnik pożywienia, - śrubowy przenośnik pożywienia, - misy z pokarmem, - przesuwany pojemnik z pokarmem. Łańcuchowy przenośnik, transportuje karmę z magazynu wzdłuż rynny zasilającej. Możliwa jest regulacja dostarczania pożywienia, rozlewanie i racjonowanie przez regulację prędkości przenośnika. To rozwiązanie jest powszechnie stosowane w systemie podłogowym i klatkowym chowie drobiu. W przenośniku śrubowym karma jest przesuwana w rynnie za pomocą wała śrubowego. Rozsypy pożywienia są małe. Misy z pokarmem są połączone z zapasem żywności systemem transportu. Średnica misy waha się od 300-400 mm. Karma jest transportowana przy pomocy łańcucha. Misy są stosowane przy podłogowym systemie chowu drobiu. Ruchomy pojemnik na pokarm jest stosowany w systemach klatkowych. Pojemnik porusza się wzdłuż klatek na kółkach lub na szynach i jest wyposażony w otwór zsypowy lejkowatego kształtu. Jest napędzany elektrycznie lub ręcznie i napełnia podajniki lub rynny. Pojenie drobiu. Dla wszystkich gatunków drobiu woda powinna być dostępna bez ograniczeń. Techniki ograniczenia wody były wypróbowane, ale dla dobra ptaków taka praktyka nie jest stosowana. Stosuje się różne systemy pojenia drobiu. Każdy z tych systemów ma zapewnić dostateczną ilość wody przez cały czas i zapobiegać rozlewaniu się wody. Stosuje się trzy podstawowe systemy: 1. poidła smoczkowe, - poidła smoczkowe o wysokiej wydajności (80-90 ml/min), - poidła smoczkowe o niskiej wydajności (30-50 ml/min), 2. poidła okrągłe, 3. koryta wodne. Poidła smoczkowe mają różne konstrukcje. Zazwyczaj są zrobione z połączenia plastiku i metalu. Są umieszczone poniżej rurek dostarczających wodę. Wysoka wydajność tych poideł jest korzystna, ponieważ ptaki szybko otrzymują wystarczającą ilość wody, ale ma również wady, gdyż woda cieknie podczas picia. W celu zapobiegania temu małe kubeczki są zainstalowane poniżej poideł. Okrągłe poidła są wykonane z mocnego plastiku i mają konstrukcje zależną od typu ptaka. Są zazwyczaj przymocowane do liny, która może je podciągać. Źródła emisji oraz rodzaj i ilości substancji wprowadzanych do środowiska. Emisje z ferm chowu drobiu są ściśle związane z ilością, strukturą i składem odchodów zwierzęcych. Z punktu widzenia ochrony środowiska odchody są odpadem, który należy unieszkodliwić. Skład odchodów jest uzależniony od jakości pokarmu wyrażonego; zawartości suchej masy i stężeniem składników pokarmowych (N, P., itp.) i sprawnością z jaką zwierzę przyswaja pokarm (stopień konwersji pokarmu). W zależności od składu, stosuje się różne sposoby gromadzenia, magazynowania i przetwarzania odchodów, a następnie rozprowadzenia na grunty orne lub pastwiska gnojowicy i obornika. Emisje powstają na każdym etapie działalności hodowlanej ferm. Emisje z obiektów produkcyjnych. Obok odchodów zwierzęcych, główne emisje to zanieczyszczenia powietrza z obiektów chowu. Podstawowe substancje zanieczyszczające powietrze to amoniak, odory i pył. Pyły mają poważny wpływ na zwierzęta i ludzi, gdyż są nośnikiem substancji zapachowych i przyczyną odczuwanych uciążliwości. Główne czynniki mające wpływ na emisję do powietrza to: - rozwiązanie konstrukcyjne pomieszczenia chowu oraz system gromadzenia odchodów, - system wentylacji i krotność wymiany powietrza, - rodzaj ogrzewania i temperatura wewnętrzna, - ilość i jakość odchodów, co zależy od: strategii żywienia, składu pokarmu (poziom protein), stosowania ściółki, pojenia i systemów pojenia, liczby zwierząt. Poniżej przedstawiam poziom emisji różnych substancji do powietrza z ferm chowu drobiu. Najniższe poziomy emisji uzyskuje się stosując instalację oczyszczania gazów odlotowych. W literaturze najczęściej spotyka się informacje na temat emisji amoniaku, ale wydzielają się też inne gazy takie jak: metan (CH4), podtlenek azotu (N2O), gazy cieplarniane, które powinny stać się przedmiotem zainteresowania. W procesie przemiany materii zwierząt powstaje NH3 i CH4.Podtlenek azotu (N2O) jest produktem wtórnej reakcji amoniaku z mocznikiem lub może powstać z kwasu moczowego występującego w moczu. Powstawanie N2O, CH4 i lotnych związków organicznych związane jest z gromadzeniem odchodów kurzych wewnątrz pomieszczeń. Stężenie zanieczyszczeń można zmniejszyć przez częste usuwanie odchodów. Siarkowodór (H2S) występuje w bardzo małych ilościach około 1 ppm. Przy systemach chowu ze ściółką obserwuje się wysoki poziom pyłów. Zapylenie wzrasta wraz ze zwiększaniem krotności wymiany powietrza w kurnikach. DOBRA PRAKTYKA ROLNICZA Dobra praktyka rolnicza jest zasadniczym elementem najlepszej dostępnej techniki. I chociaż określenie ilościowe korzyści środowiskowych ze zmniejszenia emisji oraz zużycia energii i wody jest trudne, to jest oczywiste, że zarządzanie produkcją ma swój udział w ulepszaniu działania środowiskowego fermy. Warunki chowu kur niosek określa Dyrektywa 1999/74/EC. Dyrektywa zabrania instalowania nowych klatek w wykonaniu klasycznym od 2003r., a całkowity zakaz obowiązywać będzie od 2012r. Dyrektywa nakazuje farmerom stosowanie tak zwanych wzbogaconych klatek. Obecnie popularnym systemem chowu kur niosek jest klatka z otwartym sposobem gromadzenia odchodów pod klatką. Najlepszą dostępną techniką jest: - system klatkowy z usuwaniem odchodów co najmniej 2 razy w tygodniu za pomocą taśm do zamkniętego zbiornika lub, - pionowe rzędy klatek z taśmą na odchody z suszeniem powietrzem gdzie odchody są usuwane raz na tydzień do krytego zbiornika lub, - pionowe rzędy klatek z taśmą na odchody z ulepszonym suszeniem za pomocą powietrza gdzie odchody są usuwane raz na tydzień do krytego zbiornika lub, - pionowe rzędy klatek z taśmą na odchody z tunelem suszącym nad klatkami, po 36 godzinach odchody są usuwane do krytego zbiornika. Suszenie odchodów na taśmie wymaga energii. Im wyższe zużycie energii na suszenie, tym większe ograniczenie emisji. Woda. Nie stosuje się ograniczenia wody pitnej na fermach chowu drobiu. Ograniczenie zużycia wody odnosi się do kompleksowej gospodarki na fermie. Najlepszą dostępną techniką zmniejszenia zużycia wody jest: - mycie pomieszczeń i urządzeń za pomocą aparatów ciśnieniowych na końcu cyklu chowu inwentarza. Trzeba znaleźć równowagę pomiędzy zapewnieniem czystości a zużyciem wody, - regularne sprawdzanie instalacji pojenia drobiu, aby wyeliminować wycieki wody pitnej, - rejestracja zużycia wody, - wykrywanie i usuwanie przecieków. Energia. Najlepszą dostępną techniką ograniczenia zużycia energii jest stosowanie zasady dobrej praktyki rolniczej, poczynając od projektu budynku chlewni a kończąc na odpowiedniej eksploatacji i konserwacji budynku i urządzeń. Każdego dnia wykonuje się wiele czynności, które mogą być potraktowane jako źródło oszczędności energii na ogrzewanie i wentylację. Najlepsza dostępna technika w chowie drobiu dla zmniejszenia zużycia energii to: - izolacja cieplna budynku, zwłaszcza w regionach o niskiej średniej temperaturze (współczynnik K = 0,4 W/m2/C), - optymalizacja wentylacji z odrębną regulacją temperatury w każdym budynku i minimalizacja wymiany powietrza w okresie zimy, - unikanie oporów przepływu w systemie wentylacji przez częste sprawdzanie i czyszczenie kanałów i wentylatorów, - stosowanie energooszczędnego oświetlenia. Magazynowanie odchodów. Najlepszą dostępną techniką w zakresie magazynowania jest projektowanie urządzeń magazynowych o dostatecznej pojemności dla gromadzenia odchodów przez taki okres czasu nim nastąpi ich dalsza obróbka lub wykorzystanie jako nawozu na polu. Wymagana pojemność magazynowania zależy od klimatu i okresów, w których nawożenie pól jest niemożliwe. Jeżeli trzeba magazynować odchody, to najlepszą dostępną techniką jest magazynowanie wysuszonych odchodów w pryzmie w stodole na nieprzepuszczalnym podłożu z dostateczną wentylacją. W przypadku przejściowego magazynowania kurzego nawozu w pryzmie na polu, najlepszą dostępną techniką jest usytuowanie pryzmy w oddali od zabudowy mieszkalnej, także nie w pobliżu cieków wodnych, w tym rowów melioracyjnych. Przetwarzanie odchodów kurzych na fermie. Tylko w szczególnych warunkach można mówić o najlepszej dostępnej technice przetwarzania odchodów na fermie (dostępność terenu, zapotrzebowanie lokalne na nawóz organiczny, możliwości marketingowe oraz dostępne techniki ograniczenia emisji). Techniki rozprowadzania obornika kurzego na grunty rolne. Obornik kurzy posiada wysoką zawartość azotu przyswajalnego, toteż rozprowadzenie na polu wymaga dużej dokładności. Jedyną dostępną techniką rozprowadzania mokrego nawozu (poniżej 20% suchej masy), pochodzącego z klatkowego systemu chowu drobiu jest rozrzutnik o małym ciśnieniu i wąskim zasięgu. Emisje amoniaku można ograniczyć stosując przyoranie nawozu, ale nie można tego zastosować do łąk i pastwisk. Najlepszą dostępną techniką rozprowadzania nawozu suchego i mokrego jest przyoranie w ciągu 12 godzin od momentu wprowadzenia na pole. Przyoranie może być zastosowane tylko do gruntu uprawnego. Szacuje się, że można w ten sposób ograniczyć emisję o 90%. Lecz wiąże się ,to z dodatkowymi kosztami związanymi z przygotowaniem sprzętu, organizacją pracy i logistyką.