Jednym z bohaterów powieści Historycznej H.Sienkiewicza pt:"Krzyżacy" jest Jurand ze Spychowa.
Komes księcia mazowieckiego "...możny i mężny, który do przed chorągiewnych należy" Wdowiec, sam wychowuje córkę Danusię. Jak przystało na rycerza jest wysoki i postawny. Ma siwe włosy i wąsy, twarz wyrazistą, męską i groźnie wyglądającą z jednym okiem o barwie żelaza.
Dzielny i potężny rycerz wydaje się, że nie posiada ludzkich uczuć. Zaciekły wróg Krzyżaków, przez których stracił żonę. Podejmując wyprawy przeciw Zakonowi naraził się na jego nienawiść. Człowiek twardy i wymagający od siebie i innych, po porwaniu córki załamuje się, boi się o jej życie, ogarnia go strach i przerażenie. Jurand udając się do Szczytna ma nadzieję, iż rycerze nie pohańbią innego rycerza. Czeka długo przed bramą zamku, a następnie przekracza ją pieszo w worku pokutnym. Zostaje upokorzony przez Krzyżaków.
Jego męstwo i odwaga nie zdają się na nic - choć zabija wielu wrogów, ulega w końcu przewadze liczebnej wroga i zostaje wtrącony do lochu, a następnie oślepiony, pozbawiony języka i prawej dłoni. Wypuszczony już jako niedołężny, bezradny, pozbawiony rycerskości, błąka się po terenie państwa krzyżackiego. W stanie wyczerpania spotyka Maćka i Jagienkę, którzy ratują do i odwożą do Spychowa. Powoli odzyskuje siły, przechodzi przemianę wewnętrzną, z mściwego i żądnego zemsty rycerza staje się cierpiącym, pełnym smutku ojcem, który porzuca chęć zemsty i przebacza. Zwraca się ku Bogu, a swe nieszczęście traktuje jako Jego wyrok.
Znakiem przemiany bohatera jest jego postępowanie z pojmanym Zygfrydem - przecina mu więzy i każe puścić wolno.
Jurand ze Spychowa to bohater, którego cechy pozytywne takie jak: wielka miłość do córki, odwaga, męstwo, poświęcenie sprawiły, że nauczył się przebaczać
m.p