Początki państwa polskiego

Około VIII wieku na Wielkopolsce powstało państwo Polan, które jednoczyło kilka mniejszych plemion osiadłych wokół grodów: Gniezna, Poznania, Kruszwicy i Kalisza. Legenda zapisana w XII wieku przez anonimowego kronikarza zwanego Gallem opowiada o rządach w Gnieźnie księcia Popiela właśnie ok. VIII wieku.

Po Popielu na tronie mieli kolejno zasiadać potomkowie ubogiego rolnika Piasta: Siemowit, Leszek ,Ziemomysł i Mieszko. Ten ostatni jest już postacią historyczną, dobrze znana ze swej działalności. Państwo Polan zdołało do połowy X wieku objąć swym zasięgiem kraj między górną Wartą a Pilicą i górną Bzurą znany później jako ziemia łęczycko-sieradzka.

Kolejną zdobyczą było Mazowsze i ziemie między Wisłą a Bugiem, a książę Mieszko I żyjący około 960-992 roku, opanował Ziemię Lubuską i Pomorze. Pod koniec swego niewątpliwie długiego panowania Mieszko I zdołał oderwać od Czech Śląsk i kraj Wiślan, łącząc je z państwem Polan i kończąc w ten sposób budowę terytorialną państwa polskiego. Zjednoczone przez Mieszka I ziemie były bardzo zbliżone pod względem rozwoju gospodarczego, kultury, religii, obyczajów i języka. Pod koniec X wieku państwo polskie zajmowało około 250 000 km2, a zamieszkiwało te ziemie około 1 milion ludzi. Zasiedlenie nie było jednak równomierne. Grupowało się przede wszystkim wokół większych grodów. Integracji państwa nie sprzyjały tradycyjne wierzenia religijne. Każde plemię słowiańskie czciło inne, swoje bóstwo opiekuńcze. Kult bóstw plemiennych był ważnym czynnikiem spajającym plemienną społeczność, ale zarazem wyodrębniającym ją spośród innych, które miały własnych, innych bogów i inne miejsca oddawania im czci. Ta różnorodność terytoriów plemiennych z własnymi tradycjami i własnymi tradycjami i własnymi bóstwami naczelnymi była główną przeszkodą w utrwalaniu jedności ziem polskich. Należało więc dokonać likwidacji odrębnych kultów plemiennych. Likwidacji tej dokonano w 966 roku przyjmując chrzest za pośrednictwem Czech. Mieszko zdecydował się w 965 r. na przymierze z Czechami i na małżeństwo z księżniczką Dobrawą, a w 966r. a, na przyjęcie chrztu. Początkowo ochrzcił się sam książę i jego bezpośrednie otoczenie, natomiast chrystianizacja społeczeństwa trwała przez kilka wieków. Pierwszym biskupem polskim został w 968 r. Jordan, rezydujący w Poznaniu.

Chrzest został przyjęty od Czech aby nie popaść w zależność od Niemiec. Chrzest Polski miał ogromne znaczenie polityczne, przede wszystkim odbierał Niemcom pretekst do najazdów na ziemie polskie pod pozorem nawracania na chrześcijaństwo. Oprócz tego organizacja kościelna okazała się ogromną podporą władzy państwowej. Duchowni prowadzili kancelarię księcia, znali oba języki, wysyłani byli jako posłowie do obcych państw. Przyjęcie chrztu spowodowało rozpowszechnianie pisma i oświaty, ale również upadek dawniejszej kultury słowiańskiej. Zakazywano dawnych obrzędów religijnych i pieśni ludowych. Nabożeństwa w kościołach odprawiano w języku łacińskim, niezrozumiałym dla ludu. Po łacinie pisano dokumenty, notowano ważniejsze wydarzenia w kronikach i rocznikach. Natomiast trzy czwarte polskiego słownictwa kościelnego pochodzi z języka czeskiego. Tytuł – biskup, dziekan, proboszcz, kapłan, pop, prócz tego – przeor, opat, mnich, nazwy wielu nabożeństw i przyborów liturgicznych – wszystko to przyniosło ze sobą czeskie duchowieństwo, które musiało być u nas czynne, tym samym uniemożliwiając inwazję niemczyzny.

MIESZKO I
Liczebnik przy jego imieniu ma podwójną wymowę. Przyszli, bowiem po nim następni Mieszkowie, wśród nich dwaj władcy całej Polski. Po drugie otwiera poczet monarchów polskich. Pochodził z kilkupokoleniowej już dynastii książęcej.

W momencie chrztu władza Mieszka rozciągała się na ziemie Wielkopolski, Kujaw, Mazowsza i częściowo Pomorza. Walki o ujście Odry z Wieletami i z Niemcami ciągnęły się jeszcze przez kilka lat, dopiero bitwa pod Cedynią w 972r. przesądziła o zdobyciu przez Mieszka władzy nad Pomorzem Zachodnim. Pod koniec życia Mieszka I (ok. 990r.) w granicach państwa polskiego znalazł się także Śląsk, pozostający dotychczas w zależności od Czech, a po jego śmierci ziemia Wiślan z Krakowem.

Otton II, w roku 979 przedsięwziął wyprawę na Mieszka, aby go ukarać za poparcie udzielone przezeń opozycji i za wzięcie wielu jeńców z ziem cesarskich. Skończyło się na układzie pokojowym przypieczętowanym, następnym po śmierci Dobrawy, małżeństwem Mieszka z Odą, córką jednego z margrabiów. Mieszko zaś swój, chwiejny dotąd sojusz z cesarzem umocnił uznaniem się za wasala, choć Polska - w odróżnieniu od Czech nie weszła w skład.

Ranny strzałą zatrutą jadem bojowym Mieszko ciężko chorował, po wyzdrowieniu posłał do grobu św. Udalryka w Augsburgu srebrne ramię. Był fundatorem okazałych kościołów w Gnieźnie i pokazał swoje dotrzymywanie kroku podobnym inwestycjom krajów starszego chrześcijaństwa. Był także twórcą aparatu państwowego, jego zarządu, jego podstaw gospodarczych, organizacji terytorialnej i wojskowej, uzależniania ludności od księcia, starannym modernizatorem fortyfikacji kraju, budowniczym całej sieci nowych, pod względem także technicznym, grodów obronnych. To za jego czasów dojrzewała nazwa, która miała zastąpić inne, ogólne lub szczegółowe określenia etniczne ludzi poddanych tej organizacji państwowej, a to przez rozciągnięcie na nich wszystkich nazwy Polan i ich ziemi Polski.

Po śmierci Mieszka I (992r.) do tronu polskiego rościli sobie prawa: syn Mieszka I i Dobrawy Bolesław i jego trzej przyrodni bracia, urodzeni z drugiej żony Mieszka I Niemki Ody.