Układ krwionośny,wydalniczy,odpornościowy [ściaga]

F.ukł. krwion.: transportowa (o2, zw. min.,zw.org., witaminy, enzymy,hormony,co2), odpornosciowa, termoregulac.
F. ukł. limf.: odpornsciowa, transp. tluszczow.
Plyny ustrojowe: krew: 1) osocze55%,2)elementy komork. (morfotyczne).45%. ad.1. woda i zw. min. org. bialka, witaminy, enzymy, hormony.ad.2 erytrocyty 4,5-5mln mm3, leukocyty 4-8tys mm3, trombocyty 300-600tys.Leukocyty: granulocyty(obojetne, kwasochlonne, zasadochl.), monocyty, limfocyty. Erytrocyty-transp. o2 i co2. Powstaja w czerwonym szpiku kostnym. Zyja około 30dni. Barwnik-hemoglobina,która w sposób nietrwaly laczy się z tlenem i co2. Bezjadrzaste,malutkie. oksyhemoglobina (pol. nietrw.)
Leukocyty-odpowiedzialne sa za procesy odporn. Powstaja w sledzionie wezlow chlonnej grasicy. Okres zycia – 1dzien-10lat.
Limfocyty- powstaja w tkance limfatycznej. (wezly chlonne, sledziona). Maja za zadanie zabliznianie ran oraz wytważ. przeciwcial)
Monocyty-maja zdolnosc fagocytowania oraz wytwarzaja interferonbialko chamujace namnazanie się wirusow.
Granulocyty- powstaja w szpiku kostnym, maja zdolnosc fagocytowan. mikroorganizmow. Obumarle granulocyty tworza wydzieline ropna.
Odpowiedzialne za przyjecie lub odrzucenie przeszczepu (leukocyty).
Trombocyty-odpowiedzialne za proces krzepniecia krwi. Proces polega na uwolnieniu trąbokinazy,która powoduje przejscie protrąbiny w trąbine, która z kolei powoduje przejscie fibrynogenu(bialko rozpuszczone w osoczu) w fibryne. (czyli bialko wlokniste). Do procesu krzepniecia niezbedne jest obecnosc kationow wapnia i witaminy K.W momencie uszkodzenia naczyn krwion. Trąbocyty wydzielaja serotoninę. Hormon powodujacy zwezenie naczyn krwion.
Limfa-plyn miedzytkankowy odpowiedzialny za procesy odpornosciowe. Zawiera w swoim skladzie wodę, bialka, fibrynogen, limfocyty, tluszcze, kw. tluszczowe.
(odpornosc) Patogeny- zaliczamy: bakterie,wirusy,zarodniki grzybow,pylki roslin,sa to czynniki wywolujace reakcje odpornosciowe organizmu. Inaczej antygeny.
Inwazja patogenow: a)odpornosc nieswoista b)odpornosc swoista
Odpornosc nieswoista-polega na podobnej reakcji organizmu na rozne patogeny,które wtargna do organizmow. Zaliczmy do niej: kichanie,kaszel,lzawienie,wydz.potu, kwasne wydzielina zoladka, stan zapalny. Odpornosc swoista-dzieli się na komorkowa polegajaca na bezposrednim dzialaniu limfocytow na patogen. Odpornosc humeralna polega na wytwarzaniu przeciwcial dzialajacych na scisle okreslony patogen. Odpornosc: 1)wrodzona,2)nabyta;a)czynna(polega na mozliwosci w wytwarzaniu przeciwcial)-szczepionki,-po chorobie.;b)bierna (polega na podaniu gotowych przeciwcial)
Budowa ukl krwion.-( uklad zamkniety), naczynia krwionosne:
a)żyły-doprowadzaja krew do serca. Posiadaja zestawki.b)tetnice.Wyprowadzaja krew z serca , posiadaja dużą warstwe mąśniówki. Kolor jasny.c)naczynia włosowate. Tetnicen.wlosow.żyła. Na powierzchni odbywa się wymiana gazowa pomiedzy krwią a tkankami ciala. Zawierane sa szkodliwe pr. prz.materii.Oddawane sa zw. org. enzymy, hormony,zw.min., sole min.
tetnican.wlos.tetnica, nwlos.żyła(zyla wrotna watrobocze)n.wlos. Krążenie krwi-serce zbudowane jest z 2 przedsionkow i 2 komor. Serce otoczone jest tzw. Workiem osierdziowym,t.j. błona zwana osierdziem serce jest miesniem,który działa przez caly okres naszego zycia.
Przemiana materii- a) srodowiskowodne- produkty prz. mat. w postaci amoniaku wydalane sa przez organizm w duzym rozcienczeniu.Drobne zwierzeta wodne wydalaja go w procesie dyfuzji cala powierzchnia ciala lub przez skrzela. Może być również wydalany przez nerki w b.duzym rozcienczeniu.b)srodowisko lądowe- amoniak przy uzyciu duzej ilosci energii jest przeksztalcony do kw. moczowego lub mocznika.Mocznik wydalaja ssaki i plazy.Powstaje w watrobie(w mitachndriach).Org. te charakt. Się dobrym dostepem do wody. Duza ilosc wody.Kwas moczowy wydalany jest przez org. typowo ladowe w postaci krystaliczn.(ptaki,gady,owady). Jednostki budowy roznych typow ukl. wyd. –ukl.protonefrydialny.(komorka płomykowa zaopatrzona w rzęski na koncu kanalika)-ukl.metanefrydialny(charakt. Się obecnoscia uzesionego lejka)-cialko nerkowe. Cialko nerkowe przeprowadza proces filtracji krwi.W kanalikach odbywa się proces resorbcji(wchlanianie).
Budowa nefronu(funkcje)- nefron jest podstawowa jednostka budulcowa ukl.wyd. u czlowieka. Klebuszek nerkowy – nastepuje proces filtr. Krwi,przesącz zwany moczem pierwotnym przechodzi z naczyn krw. do torebki Bowmana.W sklad moczu pierwotnego wchodzi h2o,mocznik,zw.org.min.,trucizny. Kanaliki I rzedu- nastepuje resorbcja obowiazkowa. Pętla Heniego. – nastepuje proces zageszczenia moczu.(resorbowana jest woda i kationy Na+. Kanaliki kręte II rzedu – nastepuje resorbcja nadobowiazkowa. Otrzymujemy mocz ostateczny. Zawartosc wody w komorkach regulowana jest przez hormon wazopresyny.