Naprawa układu hamulcowego w Skoda Felicia

Naprawa ukladu hamulcowego przedniego mojego autorstwa

Naprawa układu hamulcowego w Skoda Felicia

Samochody Skoda Felicia są wyposażone w dwuobwodowe hamulce hydrauliczne z podciśnieniowym urządzeniem wspomagającym. Hamulce przednie są tarczowe, a tylne bębnowe. Jeden obwód hamulców jest podłączony do wylotów pompy hamulcowej bliższy jej kołnierza, natomiast drugi obwód jest połączony do wylotów przy końcu pompy. Pierwszy obwód steruje hamulcami prawego przedniego koła i lewego tylnego koła. Drugi obwód steruje hamulcami lewego przedniego koła i prawego tylnego koła. Przy pierwszym napełnianiu układu hamulcowego płynem hamulcowym w fabryce może być użyty płyn hamulcowy nie zawsze od tego samego producenta. Zawsze jednak jest to płyn spełniający wymagania norm: DOT-4: ISO 4925: SAE J 1703f. Okres wymiany płynu hamulcowego jest podany w instrukcji obsług samochodu.
W układzie hamulcowym zastosowano elementy gumowe o jakości odpowiadającej jakości analogicznych elementów montowanych w samochodach Volkswagen. W korku zbiorniczka płynu hamulcowego jest umieszczony sygnalizator, który świeceniem lampki w zestawie wskaźników sygnalizuje obniżenie się poziomu płynu hamulcowego, poniżej dopuszczalnego poziomu. Hamulec awaryjny działa na koła tylne i jest uruchamiany mechanicznie. Hamulce mają samoczynną regulację luzu między szczękami i bębnami hamulców tylnych. Światła hamowania włączają się, gdy naciśnięty pedał hamulca obniży się o 10?.15mm.
W samochodach Skoda Felicia Combi, Pickup, Felicia 1,6 oraz Felicia 1,9D. a także w samochodach wyposażonych w klimatyzację i poduszkę powietrzną, w obwodach hamulców tylnych zastosowano regulator siły hamowania zależny od obciążenia samochodu. W samochodach Skoda Felicia z silnikiem 1,3 zastosowano korektor siły hamowania w obwodzie hamowania kół tylnych, w zależności od siły hamowania kół przednich.

Układ hamulcowy z ABS

ABS (anti -bloker system) jest układem, który zwiększa bezpieczeństwo jazdy podczas hamowania. Układ ABS zwiększa bezpieczeństwo aktywne, zapewniając: pełna kierowość samochodu przy gwałtownym hamowani, zwiększenie stabilności samochodu zarówno przy maksymalnym hamowaniu, jak i przy hamowaniu na podłożu o zróżnicowanej przyczepności pod prawymi i lewymi kołami, zmniejszenie zużycia opon, skrócenie drogi hamowania oraz zmniejszenie obciążenia psychicznego kierowcy.
Układ ABS nie dopuszcza do zablokowania kół przy maksymalnym hamowaniu, gdyż maksymalny efekt hamowania występuje przy kole jeszcze się obracającym, a nie zablokowanym (dlatego w samochodach bez ABS zaleca się hamowanie pulsacyjne- zwłaszcza na mokrej lub śliskiej nawierzchni). Układ ABS za pomocą obwodów elektronicznych kontroluje prędkość obrotowa kół i reguluje ciśnienie płynu hamulcowego, aby nie nastąpiło zablokowanie kół podczas hamowania. Ciekawostką jest fakt, że pomysł ABS był opatentowany już na początku XX wieku.
Obracanie się kół przednich nawet przy maksymalnym hamowaniu powoduje, że jest możliwe kierowanie samochodem. Natomiast obracanie się kół tylnych podczas hamowania umożliwia utrzymanie przez samochód pożądanego kierunku jazdy . W samochodach Skoda Felicia jest montowany układ ABS typu MK 20 produkowany przez firmę ITT Automotive Europe. Jest zamknięty układ czterokanałowy, co oznacza, że regulacja hamowania odbywa się na wszystkich czterech kołach. Hamulce kół tylnych są sterowane według zasady ?select low?, tzn. według koła , które szybciej zbliża Siudo zablokowania. Dzięki temu drugie koło może przenosić większą siłę boczną co zapewnia większą stabilność samochodu.
Działanie ABS odbywa się w następujący sposób: czujniki przy kołach przesyłają do jednostki sterującej ABS informacje o prędkości obracania się koła. Tam dokonywane są operacje obliczeniowo-logiczne oraz generowane są sygnały sterujące. Jeżeli jednostka zarejestruje przy którymś kole tendencję do blokowania, to wysyła do zaworów elektromagnetycznych sygnał, który powoduje zmniejszenie ciśnienia płynu hamulcowego w obwodzie hydraulicznym tego koła. Nastąpi zmniejszenie siły hamowania i koło zacznie znów się obracać. Jeżeli koło jest zbyt słabo hamowane, to jednostka sterująca zwiększy ciśnienie płynu. Proces ten powtarza się w zależności od tego, czy koło zaczyna być blokowane, czy zbyt słabo hamowane.
Jeżeli w układzie ABS nastąpi uszkodzenie, to układ automatycznie się odłącza, a w zestawie wskaźników zaświeci się lampka sygnalizacyjna ABS razem z lampką kontrolną układu hamulcowego. Samochód może być nadal hamowany zwykłym sposobem, tak jakby ABS nie był zamontowany Ograniczenie siły hamowania kół tylnych (podobnie jak w układzie bez ABS występują korektory hamowania lub regulator siły hamowania w zależności od obciążenia), jest zrealizowane za pomocą urządzenia elektronicznego EBV (Elektronische Bremskraftverteiler), które steruje zaworami elektromagnetycznymi układu ABS. W razie uszkodzenia w urządzeniu EBV, tylne koła są nadmiernie hamowane.
Z uwagi na bezpieczeństwo jazdy i pełne wykorzystanie możliwości układu ABS, w przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia sygnalizowanego lampką sygnalizacyjną należy natychmiast skorzystać z pomocy autoryzowanej stacji obsługi.
W układzie hamulcowym z ABS są wykorzystane bez zmiany niektóre elementy wchodzące w skład układu hamulcowego bez ABS, niektóre elementy są zmienione, a niektóre dodatkowo zastosowane.

W tarczy nośnej hamulca jest wykonany otwór, przez który przechodzi czujnik prędkości koła. Czujnik ten jest przykręcony jedną śrubą M6 x 16 (łeb śruby z wewnętrznym sześciokątem) do kołnierza czopa piasty koła. W kole przenik koło impulsów jest przykręcone trzema śrubami M6 x 16 do piasty koła. Czujnik jest przykręcony do zwrotnicy koła i przechodzi przez otwór w osłonie hamulca. Czujniki prędkości SA różne dla kół przednich i tylnych. Przy kołach przednich czujnik reaguje na impulsy osiowe, a przy kołach tylnych na impulsy promieniowe. Na amortyzatorach przedniego zawieszenia są uchwyty do zamocowanie przewodów elektrycznych do czujników.
W skład kompletu układu uruchamiającego hamulce, dostarczanego przez firmę ITT Automotive Europe, wchodzą : urządzenie wspomagające (Serwo) o średnicy 9cali, pompa hamulcowa dwusekcyjna, elektroniczna jednostka sterująca ABS, hydrauliczna jednostka ABS, metalowa podstawa, zbiorniczek płynu hamulcowego i konsola z pedałem hamulca. Zbiorniczek płynu hamulcowego jest produkowany w Czechach (jest identyczny jak zbiorniczek dla układu bez ABS), dostarczany do firmy ITT i wraca już zamontowany na pompę hamulcowa. Elektroniczna jednostka sterująca jest typ ER 20. Na górze jednostki hydraulicznej są wykonane cztery otwory do podłączenia przewodów hamulcowych. W celu łatwiejszego rozróżniania przy montażu, otwory do podłączenia przewodów hamulcowych hamulców po prawej stronie samochodu SA wykonane z gwintem M10x1, natomiast otwory do podłączenia przewodów hamulcowych hamulców po lewej stronie samochodu są wykonane z gwintem M12x1.
Przewody hamulcowe są podłączane według następującego porządku (patrząc w kierunku jazdy):
-hamulec prawego koła przedniego (M10x1),
-hamulec lewego koła tylnego (M12x1),
-hamulec prawego koła tylnego(M10x1),
-hamulec lewego koła przedniego(M12x1).
Do przykręcania sześciokątnych nakrętek mocujących te przewody metalowe jest potrzebny klucz o rozwartości 11mm. Do jednostki hydraulicznej jest przykręcona czterema śrubami elektroniczna jednostka sterująca, tworząc z nią komplet. Elektroniczna jednostka sterująca jest połączona z instalacją elektryczną za pomocą 25-stykowego złącza. W skład jednostki hydraulicznej wchodzi również elektryczna pompa, połączona z elektroniczną jednostką sterująca dwuprzewodowym złączem. Dla uzupełnienia informacji zamieszczono wykaz części, które w przypadku zastosowania układu ABS są zmienione lub występują dodatkowo. W zawieszeniu przednim:
-zwrotnica koła (kołnierz do czujnika),
-piasta koła (otwory do przykręcania koła impulsów)
-koło impulsów (dodatkowo)
-osłona tarczy hamulca(otwór czujnika)
-amortyzator(uchwyty do przewodów elektrycznych czujników)
W zawieszeniu tylnym:
-belka(uchwyt do przewodów elektrycznych czujników)
-czop piasty koła(otwór czujnika)
-tarcza nośna hamulca(otwór czujnika)
-bęben hamulcowy(wciśnięte koło impulsów)
-czujnik(dodatkowo)
W nadwoziu:
-nadkola kół przednich(otwory przewodów elektrycznych czujników)
-tylna część podłogi(otwory przewodów elektrycznych czujników)
-osłona złącza i przewodów elektrycznych w tylnej części podłogi(dodatkowo)
Przewody hamulcowe: inna długość, kształt i ( w niektórych)gwint.
W instalacji elektrycznej:
-inna specyfikacja wiązki przewodów elektrycznych,
-oddzielna skrzynka z trzema bezpiecznikami(1x10A,2x30A)
-lampka sygnalizacyjna ABS w zestawie wskaźników.

Naprawa

Hamulce kół przednich
Hamulce kół przednich są produkowane przez firmę Autobrzdy Jabloniec nad Nisou według licencji firmy Girling. Zasada działania układu Girling jest następująca. Po naciśnięciu na pedał hamulca, w układzie powstaje ciśnienie płynu hamulcowego, które działając na tłoczek umieszczony w korpusie zacisku, powoduje jego przesunięcie i dociśnięcie wkładki ciernej do tarczy hamulca. Jednocześnie powstaje reakcja równa sile dociski i przeciwnie do niej skierowana, która przesuwa cały zacisk w kierunku przeciwnym ruchowi tłoczna i dociska ścianką zacisku drugą wkładkę do tarczy hamulca. Luz miedzy wkładką i tarczą hamulca, po zaprzestaniu hamowania, powstaje samoczynnie, na skutek elastyczności humowego pierścienia uszczelniającego umieszczonego na tłoczku. Zacisk oryginalnego hamulca firmy Girling różni się od zacisku produkowanego według licencji tej firmy dwoma elementami: śruba odpowietrzająca ma sześciokąt na klucz o rozwartości 11mm(w zacisku licencyjnym jest sześciokąt na klucz o rozwartości 10mm) podstawa zacisku połączona z korpusem zacisku tylko jedna śrubą (górna), dającą się odkręcić, gdyż połączenie dolne jest nierozbieralne (w zacisku licencyjnym są dwie śruby-górna i dolna dające się odkręcić).
Średnica tłoczna wynosi 54mm. Nowe wkładki cierne mają grubość 17,7mm (mierzoną razem z płytka metalową i naklejoną na niej folią). Wkładki cierne nie nadają się do dalszej eksploatacji, gdy grubość materiału ciernego wynosi 2mm(mierzona bez płytki metalowej i folii). Wkładki cierne hamulców przednich zawsze należy wymieniać wszystkie cztery(nawet jeśli nie wszystkie są zużyte). Materiał cierny wkładek ciernych nie zawiera azbestu. W przedniej części zacisku jest otwór, przez który można kontrolować grubość materiału ciernego. Wymiana wkładek hamulców nie jest trudna nawet dla amatora, trzeba tylko pamiętać, że przed rozpoczęciem wymiany należy zakupić dwie oryginalne śruby łączące korpus zacisku z podstawą. W celu wymiany wkładek ciernych w zacisku Girling, należy odkręcić śrubę górną, łącząca korpus zacisku z podstawa i odchylić zacisk do dołu, zwracając uwagę na przewód hamulcowy, aby go nie uszkodzić. W celu wymiany wkładek ciernych w zacisku licencyjnym należy odkręcić śrubę dolną(można odkręcić obie śruby, ale producent zacisku zaleca wykręcenie tylko tej jednej) i odchylić zacisk do góry. Teraz można wyjąc wkładki cierne i oczyścić wnętrze korpusu i jego podstawy z brudu. Należy sprawdzić, czy gumowa osłona na tłoczku nie jest uszkodzona. Następnie wcisnąć go ukośnie(najlepiej użyć do tego specjalnego przyrządu) i wsunąć prowadnice podstawy zacisku nowe wkładki cierne. Potem trzeba opuścić lub podnieść zacisk, aby podstawa dała się połączyć z korpusem zakupioną wcześniej śrubą. Śruba ta jest pokryta specjalnym klejem, który zabezpiecza ją przed odkręceniem. Starą śrubę można użyć ponownie tylko wtedy, gdy dysponuje się klejem Tree Bond B 2401 (Japonia) lub Werbus Plus i pokryje się nim gwint śruby.
Wymiana wkładek ciernych jest również możliwa bez zakupu nowych śrub, gdy stare nie będą odkręcane. Przy tej operacji wymiany należy odkręcić dwie śruby M10x25(klucz o rozwartości 17mm) mocujące zacisk hamulca do zwrotnicy koła. Przewodu hamulcowego nie należy odkręcać, lecz aby go nie uszkodzić, należy podwiesić go na drucie wygiętym w haczyk na sprężynie zawieszenia. Wkładki cierne należy wyciągnąć od tyłu zacisku, włożyć nowe i przykręcić ponownie zacisk do zwrotnicy koła. Dla prawidłowego działania hamulców niezbędne jest, aby zacisk przesuwał się swobodnie po śrubach(tych z klejem), które pełnią jednocześnie funkcję jego prowadnik. Śruby te są chronione przed zanieczyszczeniami gumowymi osłonami. Prowadzącą część śruby, otwory w podstawie zacisku i przestrzeń pod osłonami gumowymi należy pokryć pastą Lukosan M14 (nigdy nie może być smar mineralny).
Tarcza hamulcowa jest odlana z żeliwa szarego. Średnica tarczy wynosi 236 mm, a jej grubość 12,9mm. Tarczę należy wymienić, gdy jej grubość zmniejszy Siudo 11,4mm. Maksymalne bicie tarczy hamulcowej, mierzone 5mm poniżej krawędzi zewnętrznej, może wynosić 0.15mm. Ponieważ tarcza jest mocowana tylko jedną śrubą (M6x14 z wpuszczanym łbem) do zwrotnicy koła, trzeba przed pomiarem bicia tarczy stworzyć takie warunki jakie występują gdy koło jest zamontowane. W tym celu trzeba wkręcić w piastę koła cztery śruby do mocowania koła. Pod śruby należy podłożyć podkładki i dokręcić je momentem 110 N x m. Dopiero teraz można sprawdzić bicie tarczy, o która trą wkładki cierne, jej grubość w tym miejscu została zmniejszona, aby rdza nie dostawała się pod materiał cierny wkładek. Bicie boczne tarczy większe niż 0,15mm może objawić się ?pulsowaniem? pedału hamulca ale może być ono również spowodowane luzami w łożysku koła lub luzem w piaście koła. W środkowej części tarczy są wykonane cztery otwory, przez które przechodzą śruby mocujące koło jezdne. Rozstaw otworów wynosi 100mm i jest zunifikowany z otworami w innych tarczach kół samochodów koncernu Volkswagen. Piszczenie hamulców występujące bardzo często w samochodach różnych firm jest spowodowane tarciem miedzy stalowa płytką wkładki ciernej a tłokiem hamulca. Fabryka Skoda, w celu wyeliminowania tego zjawiska, stosuje naklejanie folii z tworzywa na płytkę wkładki ciernej, aby tłok nie dotykał bezpośrednio do niej. Okresowa kontrola hamulców przednich ogranicza się do wzrokowego sprawdzenia szczelności układu i kontroli stopnia zużycia okładzin ciernych na wkładkach ciernych. Do hamulców przednich są stosowane homologowane okładziny cierne Textar T 4058 i Fredo 4031F. Należy przestrzegać zasady, że wszystkie wkładki cierne muszą być jednego producenta i mieć to samo oznaczenie fabryczne materiału ciernego.

Niesprawności układu hamulcowego i sposoby ich usuwania

Prawidłowe działanie układu hamulcowego wymaga czynności obsługowych, do których należą: wymiana płynu hamulcowego w terminach określonych w instrukcji obsługi, kontrola działania części układu (głownie mechanizm samoczynnej regulacji luzu szczęk hamulcowych), kontrola swobodnego przesuwania się linek hamulca awaryjnego, wymiana szczęk i wkładek ciernych przed osiągnięciem przez nie minimalnej skuteczności działania.
Przy wykrywaniu uszkodzeń w układzie hamulcowym należy najpierw ustalić, czy uszkodzenie jest w hydraulicznej czy w mechanicznej części układu. Do diagnostyki potrzebne są niekiedy przyrządy kontrolne głownie do sprawdzenia pompy hamulcowej. Do podanych wcześniej informacji o prawidłowym działaniu podciśnieniowego urządzenia wspomagającego należy dodać, że nie może ono powodować zapadania się pedału hamulca. Uszkodzenie podciśnieniowego urządzenia wspomagającego zawsze objawia się zwiększeniem siły, jaką trzeba wywrzeć na pedał, aby osiągnąć taką samą skuteczność hamowania. Syczące dźwięki powstające w tym urządzeniu podczas ruchu pedału hamulca, nie są objawem jego uszkodzenia. Jest to normalne zjawisko, powstające w momencie przepuszczenia powietrza atmosferycznego i podciśnienia przez zawór urządzenia. Podciśnieniowe urządzenie wspomagające musi być jednak szczelne, gdy pedał hamulca nie jest naciśnięty, albo gdy jest on pod stałym naciskiem. Większe nieszczelności w podciśnieniowym urządzeniu wspomagającym objawiają siętym, że przy naciśnięciu na pedał hamulca zamienia się prędkość obrotowa silnika (spowodowana zmianą podciśnienia). Sposób sprawdzania podciśnieniowego urządzenia wspomagającego został podany przy opisie tego urządzenia.