Rozmnażanie roślin okrytonasiennych

Zanim przejdę do omawiania samego procesu rozmnażania, omówię budowę morfologiczną kwiatu.

Kwiat osadzony jest na szypółce kwiatowej, która w górnej części tworzy dno kwiatowe. (kwiaty bezszypółkowe to kwiaty siedzące). Części kwiatu możemy podzielic na generatywne i płonne.

Na części płonne czyli OKWIAT składają się zielone działki kielicha i barwne płatki korony. Ich funkcja jest ochrona części generatywnych oraz wabienie owadów w przypadku owadopylności (poprzez ciepłe barwy płatków, wytwarzaniu nektaruprzez miodniki oraz zapachu przez powabnie).

ORGANY GENERATYWNE czyli ściśle zwiazane z rozmnażaniem płciowym możemy podzielić na żeńskie i męskie. Kwiat u okrytonasiennych jest obupłciowy (jednopienny).
Pręcik(męski) zbudowany jest z główki i nitki. Główka składa się z dwóch pylników, a każdy pylnik z dwóch woreczków pylnikowych (łacznie 4). W woreczkach pylnikowych powstaje ziarno pyłku czyli gametofi męski. W nim różnicuja sie 2 komórki. 1 z nich czyli komóka wegetatywna wyrasta w łągiewkę. 2 komórka generatywna dzieli się tworząc 2 komórki plemnikowe.
Owocolistek u okrytonaniennych nma postać słupka. Słupek zbudowany jest z szyjki słupka zakończonej łagiewką oraz zalążni w której znajduje się zalażek. Zalażek zbudowany jest z ośrodka otoczonego osłonką(mikropyle) która nie zrasta się w 1 miejscu. W ośrodku różnicuje sie 1 komórka która przechodzi mejozę. Z 4 powstałych komórek potomnych 3 komórki gina. Pozostała komórka przechodzi trzykrotną mitoze w wyniku której powstaje 8 komórek potomnych które tworzą woreczek zalażkowy czyli gametofit żeński. Komórki potomne ustawiają się specyficznie w woreczku zalazkowym: 3 komórki ustawiają się przy okienku tworząc aparat jajowy tak że komórka jajowa znajduje się pośrodku 2 komórek pomocniczych(synergidy). 3 kolejne ustawiają się na przeciwnym biegunie tworząc antypody, a 2 pozostałe łaczą się i ustawiają w centrum tworząc komórkę centralną czyli wtórne jadro woreczka zalażkowego.
Tak wykształcone gametofity są gotowe do rozmnazania. Zanim dojdzie do rozmnażania musi jednak zajść zapylenie.

Zapylenie jest to proces przeniesienia ziarna pyłku na znamie słupka.
Teoretycznie mogłoby dojść do samozapylenia jednak chronia przed tym specjalne właściwości kwiatu:
- samopłonność - wytwarzanie przez znamie słupka specjalnej substancji chemicznej hamującej wytwarzanie łagiewki
- heterostylia - czyli rozmieszczenie słupka i pręcików na różnych poziomach
- czasowa rozdzielność płci (przedprętność i przedsłupność - (1 z organów dojrzewa szybciej)

Wiatropylność - przystosowanie
dużo lekkiego pyłku, wykształcenie specjalnych struktur np. pęcherzyki, nici, pręciki są długie i lekkie, znamie ma zakończenie miotełkowate.
Owadopylność - przystosowanie
mniej pyłku, który jest większy, cięższy i lepki, wabienie owadów przez nektar, zapach, kolor płatków

Zapłodnienie
U okrytonasiennych występuje jedyne w świecie przyrody - PODWÓJNE ZAPŁODNIENIE.
Gdy ziarno pyłku jest już na znamieniu komórka wegetatywna wyrasta w łagiewkę i dociera do woreczka zalazkowego. Przez nią wędryją 2 komorki plemnikowe. 1 łączy się z komórką jajową tworząc diploidalny zarodek:
komórka plemniowa(1n - haploidalny) komórka jajowa(1n) = zarodek(2n - diploidalny)
2 komórka łą czy się z diploidalną komórką centralną tworząc triploidalne bielmo wtórne:
kom. plemnikowa (1n) kom. centralna (2n) = wtórne jadro (3n)
(kom. centralna jest diploidalna gdyż powstala z 2 komórek potomnych, a każda z nich była haploidalna)
*U okrytonasiennych bielmo powstaje po zapłodnieniu a u nagonasiennych przed zapłodnieniem!

W wyniku zaplodnienia powstaje NASIONO.
Nasiono jest to forma reprodukcyjno przetrwanikowa.
Budowa nasion:
* zarodek - powstały z poła.czenia kom.plemnikowej z jajowej,
zbudowany jest z liścieni (1/2) epikotyklu - naliścieniowej części łodygi i hipokotyklu - podliścieniowej części lodygi)
* bielmo - powstaje z połacenia ko.centralnej z plemnikową, jest to miejsce gdzie gromadzony jest material odżywczy
* łupina nasienna - powstaje z osłonek zalazka i pełni funkcje obronną
Rodzaje nasion:
- bielmowe - materiał odżywczy gromadzony jest w bielmie np. mak, żyto, trawa, gryka
- bezbielmowe - materiał odżywczy gromadzony w liscieniach np.dynia, slonecznik, fasola, groch
- obielmowe - materiał odżywczy gromadzony jest w obielmie, które stanowiośrodek zalażka np. goździkowate, pieprzowate
Sposoby rozsiewania nasion:
* autochoria - samosiewność - z udzialem energii wewnętrznej
* allochoria - z udziałemczynników zewnętrznych
- anemochoria - wiatrosiewność (mają specjalne struktury) np. klon, mniszek lekarski
- hydrochoria (wodosiewność) w nasionach jest dużo powitrza, u roslin wodnych
- zoochoria - rozsiewanie przez zwierzęta
- antropochoria - rozsiewanien przez człowieka (świadome i nieświadome)

Owoc - charakterystyczne dla okrytonasiennych jest wytwarzeanie owocu, którego funkcją jest ochrona nasion. Owoc zbudowany jest z owocni i nasion. Kiedy tworzy się zarodek i bielmo, jednocześnie powstaje owoc. Zasychaja wtedy pręcki, szyjka słupka i opadają płatki korony. Zalążnia przeopbraza się w owoc, a ściany zalązni tworzą owocnie.
Owocnia ma 3 warstwy:
- egzokarp - warstwa zewnętrzana, skórka
- mezokarp - warstwa środkowa, mięsista i gruba (jabłko) cienka i skórzasta (orzech)
- endokarp - warstwa wewnętrzna - tworzą ją komory nasienne
Podzial owoców:
^owoce pojedyńcze
* suche
- pękajace np. mieszek(ostrózka), torebka (mak), strąg(groch), łuszczyna(rzepak)
- niepękając np. orzech(dąb) niełupka(słonecznik), ziarniak (pszenica) rozłupnia(klon)
* mięsiste
- jagoda np. pożeczka, pomidor, ogórek
- pestkowiec np. wiśnia, śliwa
^ owoce zbiorowe (więcej iż 1 zalażnia)
- wielopestkowiec np. malina
- wielkoorzeszkowiec np. truskawka
^owocostany (gdy kwiatostan przekształca się wowoc)
- jagodostan np. ananas

P.S dołaczone rysunki, które sama wykonałam :P może nie są najpiękniejsze ale sa :)