Grupa społeczna:
a). element zbioru
b). stosunek społeczny
c). uświadomienie przez uczestników zbioru jakości grupy
ad a). Zbiór oznacza, że w tym samym czasie będzie obok siebie życie wielkość, podobnych do siebie osobników.
ad b). Stosunki społeczne
Stosunki społeczne dzielimy na dwie grupy:
1). społeczno-osobowe- to stosunki, których zawartość stanowi odniesienie się ludzi do ludzi jako wartości społeczne np. zespoły przyjacielskie albo koleżeńskie
2). Rzeczowe: to takie które zawierają jako konieczne społeczne elementy, odniesienie się osób uczestniczących do jakichkolwiek wartości pozaosobowych czyli poza społecznych, które przychodzą dopiero na podstawie tego elementu do skutku. Np. Towarzystwo handlowe.
Ad c). Element uświadomienia przez uczestników jakości grupy: wyraża się w czynnościach (grupowych) poza indywidualnym charakterze.
Grupa społeczna a zbiór- różnica polega na tym ze grupa społeczna ma charakter elementarny.
Paweł Rybicki : Podstawowe zagadnienia grupy społecznej.
Grupa społeczna: Rodzina- podstawowa grupa społeczna.
Zagrożenia współczesnej rodziny polskiej.
Dzielimy je na dwie grupy.
I. Czynniki makrostrukturalne (na zewnątrz rodziny).
II. Czynniki mikrostrukturalne (wewnątrz rodziny).
Ad I. Makrostrukturalne
a). uwarunkowania społeczno-kulturowe
b). przeciwne rodzinie ideologie
c). ubóstwo polskich rodzin
ad II. Mikrostrukturalne
a). brak przygotowania do życia w rodzinie
b). współczesny styl życia małżeńsko rodzinnego
c). uzależnienie, hedonizm, egoizm
ad I a . Uwarunkowania- zmieniające się tradycje w odniesieniu się do rodziny. Dawniej w rodzinie występowała: głęboka wieź rodzinna, poszanowanie dla rodziców i osób starszych, pamięć o przodkach, założenie rodziny uważane jest za normalne Wartości najważniejsze to przede wszystkim Bóg, honor, ojczyzna a na 4 miejscu znajdowała się dopiero rodzina. W społeczeństwie polskim z przełomu XX i XXI wieku można było wyróżnić społeczeństwo przemysłowo-miejskie. Charakterystyczne cechy to tego społeczeństwa to powstawanie i organizacji na szerszą skalę, kultura masowa, rozbudowana sieć AGENT, technokracja, pragmatyzm, sekularyzacja, tolerancja, pluralizm ideologiczny, wolność osobista, społeczna i polityczna.
Rodzina traci wszechogarniający charakter, przestaje skupiać swoich członków, przestaje być całością. Podejście do dziecka: dawniej każde kolejne dziecko było traktowane jako dodatkowa para rąk do pracy. Dziś rodziny wielodzietne uważa się za mało funkcjonalne bo należy dzieci wszystkie wykształcić a jest to czasochłonne.
Małżeństwo- pozbawia się wymiaru sakramentalnego. Dziś natomiast uważa się, że małżeństwo jest to kontrakt , który można rozwiązać.
Ad I B). Zwolenników życia rodzinnego i przeciwników było wielu. Platon uważał, że rodzina jest państwem w państwie i związku z tym interesy partykularne są sprzeczne.
Stanisław Brzozowski: według niego rodzina kształtuje antyspołeczne postawy. Rodzina jest ośrodkiem uczuć, antyspołecznych w stosunku do świata pełni ona rolę pieczary do której drapieżca przynosi swoją zdobycz.
Karol Marks : rodzina wszystkie kapitalistyczne odzwierciedlenia nieprawidłowe, stosunki społeczne. Uważa, że trzeba zmienić prywatne środki produkcji, powstanie nowy typ stosunków rodzinnych. Całkowita równość kobiet i mężczyzn.
Feminizm: wg. Ideologii rodzina jest formą zniewolenia kobiety i hamuje awans społeczny kobiety, zmiana kobiety matki.
Związki homoseksualne: polega na tym, że te związki są niezgodne z naturą.
Przejawia się w 3 wymiarach:
1. Wymiar cielesny
2. Wymiar psychiczny
3. Wymiar duchowy
Ad.1 Cielesny: najczęściej człowiek nakierowany jest na osobę płci przeciwnej. Małżeństwo pełni funkcję prokreacyjną- nie dojdzie tutaj do poczęcia dziecka w związkach homoseksualnych.
Ad2. Psychiczny: psychika kobiety i mężczyzny uzupełnia się a tego nie ma w związkach homoseksualnych.
Ad3. Duchowy: występuje, jeśli są dwa wcześniejsze wymiary tzw. Harmonia duchowa- będzie wtedy kiedy będą niższe aspekty zachowane.
Pornografia: traktowana jest dziś jako biznes, żeruje się na ludzkim instynkcie seksualnym. Wzór mężczyzny nastawionego na seks a nie na małżeństwo.
Ad I c) Ubóstwo polskich rodzin: to okres powojenny przyczyny: zniszczona gospodarka, niewydolność ekonomiczna, systemy polityczne, brak spójnej polityki prorodzinnej państwa w okresie powojennym. Po upadku komunizmu i transformacji systemowej- pogorszenie się sytuacji ekonomicznej rodzina w skutej obniżenia produktu krajowego pojawienie się masowego bezrobocia, rozkładanie majątku państwowego (pegieery kupowane po niskich cenach).
2. Mikrostrukturalne:
Ad2. A). Brak przygotowania do życia w rodzinie cos się składa przygotowaniem do życia w rodzinie 3 elementy:
? Przygotowanie dalsze
? Przygotowanie bliższe
? Przygotowanie bezpośrednie
Przygotowanie dalsze składa się z kilku elementów:
- ekonomiczne uniezależnienie się,- zdobycie zawodu i praca, posiadanie mieszkania
- osiągnięcie dojrzałości zarówno społecznej (pragniemy zawrzeć związek małżeński i założyć rodzinę) jak i dojrzałości psychicznej ( stabilność i odporność psychiczna zaprzeczenie osobowości Neurotyczne ? ustawiczne pretensje do innych, lęki, taka osoba z jednej strony jest skoncentrowana na sobie a z drugiej strony tęskni za tobą, pragnie być kochana ale za wszelką cenę , a z drugiej strony nie uznaje krytyki).
- minimum wiedzy na tematy biologiczne i psychiczne człowieka- cykl życia, ontogeneza, psychologiczne uświadomienie sobie odrębności psychicznej zarówno kobiet jak i mężczyzn.
Przygotowanie bliższe: elementy
- poznawanie partnera małżeńskiego-> jego cech charakteru, system wartości, posiadający model małżeństwa czyli jego podstawy.
Na płaszczyźnie miłości i religijnej system wartości , cech charakteru.
Trudności na podstawie religijnej : antykoncepcja , aborcje
Przygotowanie bezpośrednie :
- ceremonia ślubna- najwięcej uwagi się zwraca
Ad II b). Współczesny styl życia małżeńsko- rodzinnego:
- zmiany pozycji dziecka
Posiadanie dziecka jego wychowanie i wykształcenie jest najważniejszym zadaniem rodziny. Osoby które zawarły związek małżeński kierując się miłością. Praca zawodowa jest aspektem pozytywnym kobiety i mężczyzny- jeżeli wypełniają obowiązki w pracy. Jednoczesne zajmowanie się domem i dzieciami prawdopodobnie prowadzi do wyczerpania organizmy sprawdzona jest nerwowość.
Ad II c) Uzależnienie, hedonizm. Egoizm.
Alkohol w Polsce nadużywa ok. 1mln 30% polskich rozwodów jest spowodowane alkoholem. Podstawa hedonistyczna: sztuka wszędzie, sztuka przyjemności, drugą osobę traktujemy jak zawsze jak przedmiot użycia seks (zło), Statystyki podają że 30% rozwodów są spowodowane zdradą partnera.
Egoizm- sprzeczność w życiu rodzinnym. Niebezpieczeństwo polega na tym, ze siebie stawiamy na pierwszym miejscu, realizacja tylko swoich celów, a powinno być inaczej na pierwszym miejscu powinny być tylko cele rodziny, jej dobro a w drugiej kolejności dopiero swoje.
Więź małżeńsko- rodzinna we współczesnej rodzinie polskiej
Co wpływa na osłabienie tej więzi? Występują dwa rodzaje czynników osłabiających tą więź.
1) Czynnik makrostrukturalny
2) Czynnik mikrostrukturalny
Ad 1. Makrostrukturalne:
a). miejski styl życia- ludzie żyjący w aglomeracjach miejskich jest większa. Wymiary życia miejskiego styl życia i jego cechy: oddziela się miejsce pracy od miejsca zamieszkania * poza domem pracuje również matka ojciec nie znajduje czasu dla siebie , żony czy dzieci. Jeśli pracują obydwoje to często jest tak ze obydwoje się mijają, prowadzą życie obok siebie, mijają się w domu, w domu panuje atmosfera zapędu, pośpiechu i nerwowości.
b). zmiany kulturalne- wynikające ze zmiany kultury masowej-> wytwarza się styl w którym ważną rolę mają organizowanie czasowe a środowisko masowe. Przekazem jest oddziaływanie na życie społeczne i rodzinne. Racjonalizacja życia odnosimy je do przyrody, produkcji dóbr, form życia społeczeństwie. Niebezpieczeństwo polega na tym, że zaczynamy te racjonalizacje przenosić na małżeństwo. Wykorzystujemy wymiar sakralny i religijny małżeństwa. W racjonalizmie dopuszcza się rozwód. Zupełnie trwały rozkład pożycia.
c). zubożenie polskiej rodziny ? spadek dochodu krajowego zwłaszcza od rozpoczęcia transformacji, niebezpieczny wzrost towarów, cen i usług w czasie był nierówno rozłożony. Najważniejsze skutku odczuła sfera budżetowa ludzkość wiejska. Wystąpił niedobór mieszkaniowy. Występowała bariera mieszkaniowa- przeciętna rodzina nie mogła sobie pozwolić na mieszkanie.
ad2. Mikrostrukturalne:
a). małżeńska niewierność- oprócz alkoholizmu i niezgodności charakterów jednym z ważniejszych powodów rozpadu małżeństwa jest zdrada i wynosi około 30%.
b). uzależnienie ?skutki alkoholizmu to ogólne osłabienie, uzależnienie organizmy z tym wiąże się degradacja gruczołów płciowych. Marskość wątroby -> kurczy się i twardnieje. Człowiek uzależniony od alkoholu może cierpieć na awitaminoze- czyli brak witaminy D1. Występuje degradacja nerwów obwodowych-> częściowy paraliż kończyn i mięśnia sercowego. Choroba mózgu degradacja moralna-> nie kontroluje się swojego zachowania, uzależnienie jednego z małżonków prowadzi do nędzy materialnej. W takiej rodzinie gdzie występuje uzależnienie może pojawić się agresja i przemoc.
c). obniżenie osobistej religijności- sekularyzacja-> to emancypacja organów świeckich spod wpływów instytucji religijnych (wyzwolenie). Racjonalizacji życia. Laicyzm- wyracjonalizowany styl życia. Naczelną zasadą jest funkcjonalność sens życia wynika z tego jaki człowiek nada mu treść życia.
d).brak dojrzałości psychicznej małżonków- jednostka będzie dojrzała psychicznie jeżeli posiada zwarty system wartości, dokonuje wyborów które mają jakby najważniejsze znaczenie, poczucie własnej wartości, respektuje godność innych osób, charakterystyczna jest osoba która posiada zasadę dialogu posiada umiejętności oceny swoich uczuć i jest w stanie te uczucia kontrolować. Neurotyczność- nadwrażliwość i niestałość emocjonalna. Małżeństwa konfliktowe, osobowość obsesyjno władcza- postawa dominacji w stosunku do innych ludzi. Manipulacja- za niepowodzenie oskarżają innych.
e). społeczna i religijna heterogeniczność małżonków- jest tym czynnikiem, który przedstawia różnicę pod względem religijnym. Etyka małżeńska przejawia się, w tym momencie jakim jest pojawienie się dziecka na świecie i wtedy jest problem jakiego wyznania będzie dziecko, i powstaje problem w kwestii wychowania w jakiej religii dziecko zostanie wychowane.
Rodzina polska w świecie czynników Narodowego Spisu z 2002
Narodowy spis powszechny I. odbył się w 1970 roku II. 1978 roku III. W 1988 i IV. W 2002 roku.
I badanie w historii powojennej Polski. Rodzina została zdefiniowana na użytek narodowego spisu powszechnego z 2002, że jest to: 2 lub większa liczba osób, które są związane jako mąż i żona , wspólnie żyjący kohabitanci (partnerzy), płeć przeciwna lub rodzic i dziecko. Charakterystyczne dla tej rodziny to, że obejmuje parę bez dzieci, druga para z jednym lub większa ilością dzieci ,samotna osoba z dzieckiem. Nowość tej definicji to człowiek który nie występował w rodzinie we wcześniejszych spisach to: że rodzinę poszerzono o osoby nie pozostające w związku małżeńskim kohabitantów. Prawo rodzinne rozumie rodzinę jako związek formalny. Prawo chroni tylko związek formalny związek małżeński.
Skład rodziny gospodarstw- domowych
1. Gospodarstwa jednorodzinne
2. Gospodarstwa dwurodzinne
3. Gospodarstwa trzyrodzinne i więcej
4. Nierodzinne w tym jedno osobowe
Zwiększyła się liczba gospodarstw domowych od 1988 roku do 1,4 % ,w miastach 14 %i we wsiach 0,6 %. Większość gospodarstw domowych to gospodarstwa jednorodzinne w wyniku badania zwrócono również uwagę, że w niemal co prawie 12 gospodarstwo jednorodzinne funkcjonuje w skali kraju.
Rodzina rozszerzona ? członkami rodziny nuklearnej- to są rodziny które reprezentuje się i składają się z rodziców i ich dzieci. Starsze pokolenie spokrewnione z członkami rodziny nuklearnej.
Typy rodzin w gospodarstwach domowych:
- jak sklasyfikowano małżeństwo bez dzietne
- małżeństwo z dziećmi
- partnerzy bez dzieci
- partnerzy z dziećmi
- matki z dziećmi
- ojcowie z dziećmi
Badanie w latach poprzednich zanotowano wzrost 2,3 % . W mieście o 3,6 % wieś, 1,1 %
Na podstawie wyników wyszło wśród par które posiadają dzieci to jednak małżeństwa z dziećmi.
Związki partnerskie spisano ze 56,11% posiadało dzieci i mieszkało w miastach 75%.
Najczęściej małżeństwa bez dzieci występowały w województwie:
-Łódzkim 24,9%
-śląskim 24,5%
-mazowieckim 24%
-świętokrzyskim 24%
Małżeństwa z dziećmi występowały w województwach:
- podkarpackim 60,9%
- wielkopolskim 59%
-kujawsko-pomorskim 57,4%
-podlaskim 57,4 %
-lubelskim 57,0%
Partnerzy z dziećmi występowali w województwie:
- zachodnio-pomorskim 3,7%
- lubuskim 3,5
- dolnośląskim 3,0%
- pomorskim 2,4%
- warmińsko-mazurskim2,4%
Matki z dziećmi występowały w województwie :
- dolnośląskim 19,8%
-zachodniopomorskim 19,2%
- łódzkim 18,8%
-lubuskim 18,8%
-mazowieckim 18,5%
Ojcowie z dziećmi występowali w województwie:
-dolnośląskim 2,5%
-mazowieckie 2,4%
- opolskie 2,4%
- zachodniopomorskie2,3%
-małopolskie 2,3%
Rodziny z dziećmi na utrzymaniu : przyjęto, że to założenie na użytek spisu do dzieci które nie ukończyły 24 lat. Liczba dzieci, które zostają na utrzymaniu to ok. 10. 000 tys. Występujących w rodzinach pełnych.
Rodziny wg, źródeł utrzymania wyróżniono kategorie:
a). dochody z pracy wykonywanej osobiście nie zależnie od charakteru zatrudnienia
b). rodziny które mają niezarobkowe źródło dochodów.
c). inne dochody pochodzące z własności i najmu
d). pozostawanie na utrzymaniu innych osób posiadających własne źródło dochodów
Źródła mieszkalne 19 % małżeńskie 20 % partnerskie z pracy i niezarobkowego źródła się utrzymywały. Dochody z własności i najmu wynosiły 0,1 %
Więź społeczna i jej przemiany:
Więź -> 2 kategorie
1. Dające się rzeczowo określić wspólności i związki między ludźmi.
Wspólności związki krwi, terytorium, języka, kultury, w rożnych dziedzinach organizacji życia zbiorowego.
2. Swoiste stany i akty świadomości- szczególne poczucie łączności z innymi ludźmi
a). więź naturalna
b). wieź stanowiona
c). więź zrzeszenia się ludzi
ad A. Więź naturalna: dana ludziom przez społeczne warunki urodzenia: rodzina, rodowo etniczna. Dziecko rodzi się w rodzinie i wchodzi związek między ludźmi np. rodzice dziadkowie. Przeciwieństwo więzi naturalnej to więź stanowiona.
Ad B). Więź stanowiona: stanowi przeciwieństwo do więzi naturalnej wynikającej bezpośrednio lub pośrednio ze stanowienia społecznego. Pojawiają się w zbiorowościach gdzie narzucone są podziały tego rodzaju więzi.
Ad C). Więź zrzeszenia się ludzi: przykładem dobrowolnego zrzeszenia się z ludzi są: gildy, cechy, czy korporacje miejskie. Więzi lokalne zauważono że w tych społeczeństwach występują więzi naturalne.
Przejawy więzi społecznych:
1. Kiedy zbiorowość świadomie przyjmuje i utrzymuje podział na swoich i obcych. Dystans społeczny jest miarą tego przejawu. Zbiorowość zachowuje wobec tych którzy do niej nie należą. Np. grupy rodowe, czy społeczeństwa plemienne, wioskowe np. małżeństwo czy rodzina.
2. Działania zbiorowe: podejmowane są w grupie społeczne i złożone w grupie społecznej i opierające się na identyfikacji jednostki jako członka grupy. Z grupy jako całości mają na względzie dobro jednostkowe .np. reakcja obronna przeciw wojenna, zagrożenie atakami, najbardziej niepokojące socjologów jest obojętność-> kiedy nie interesujemy się krzywda drugiego człowieka.
Funkcjonowanie norm w życiu społecznym
Norma jest dobrze przystosowana (przyswajana) Wtedy kiedy przestrzegany jest wtedy kiedy nie ma świadków.
Typy moralności( etyki)- dyst. Teoretyczna zmierza do formułowania dyrektyw postępowania.
1. Etyka rezygnacji- rezygnujemy ze zmian na zewnątrz .Celem nie jest zmiana świata ale ukształtowanie samego siebie.
2. Etyka aktywistyczna- chce zmienić świat musi sobie postawiać cele i będzie je realizować za pomocą jakiś środków.
3. Etyka retrybucji- pilnuje utrzymania statusu. KWO
Moralność finalistyczna stawia sobie dobro doczesne jako cele i jest to moralność klas średnich kapitalizmu wolnokonkurencyjnego.
Moralność cnót: społeczeństwo średniowieczne, będzie ona oceniała moralność.
Moralność imperatywna: obowiązki i pretensji charakterystyczna dla okresu niepokoju, walk, rewolucji, strajków.
Moralność aspiracji: występowała głownie w czasie wypraw krzyżowych i ruchów oporu.