Ściąga z logiki prawniczej- definicje, przykłady.

Zdanie- wypowiedź prawdziwa (1) lub fałszywa (0), wyrażenie znaczeniowo samodzielne, mogą być proste (bez spójnika) lub złożone (jeden lub więcej spójników).
Nazwa- wyrażenie podstawowe, znaczeniowo samodzielne, które może wystąpić w roli podmiotu lub orzecznika w co najmniej jednym zdaniu gdzie S jest P; mogą być proste (jednowyrazowe) lub złożone (dwa lub więcej wyrazów).
Funktor- wyrażenie niesamodzielne znaczeniowo, które wraz z wyrażeniami kategorii podstawowej (argumentami tego funktora) tworzy inne wyrażenia kategorii podstawowej; może być nazwotwórczy lub zdaniotwórczy; rzeczownik przy przymiotniku!;
Spójnik- funktor zdaniotwórczy o wszystkich argumentach zdaniowych.
Predykat ? funktor zdaniotwórczy o wszystkich argumentach nazwowych.
Zmienne zdaniowe- p, q, r, s
Schemat zdania- zapis symboliczny zdania, gdzie zmienne zdania odpowiadają zdaniom prostym języka naturalnego.
Funktor główny wyrażenia W- funktor, który wraz ze swoimi argumentami tworzy całe wyrażenie W.
Prawo logiczne ? schemat wyłącznie prawdziwych zdań.
Funkcja zdaniowa- wyrażenie, w którym występuje co najmniej jedna zmienna, i z którego otrzymamy zdanie podstawiając w miejsce zmiennych wyrażenia o odpowiednich kategoriach (nie są P bądź F, nie mają wartości logicznej)
Tautologia logiczna- funkcja zdaniowa, z której zawsze otrzymamy zdanie prawdziwe.
Kontrtautologia logiczna- funkcja zdaniowa, z której zawsze otrzymamy zdanie fałszywe.
Funkcja spełnialna- funkcja zdaniowa, dla której istnieje chociaż jeden przypadek prawdziwości i chociaż jeden przypadek fałszywości.
Wynikanie logiczne- ze zdania Z1 wynika logicznie zdanie Z2 wtedy, i tylko wtedy gdy schemat takiej implikacji jest tautologią logiczną.
Desygnat nazwy- przedmiot oznaczony daną nazwą.
Zakres nazwy- zbiór wszystkich desygnatów nazwy.
PODZIAŁ NAZW:
-ze względu na liczbę wyrazów wchodzących w skład nazwy:
?Nazwy proste- składają się one z jednego tylko wyrazu; nie zawsze są rzeczownikami np. ?chory cierpi?;
?Nazwy złożone- składają się one z więcej niż jednego wyrazu, np. ?Student, który mieszka w Poznaniu?.
-ze względu na to, ile desygnatów obejmuje zakres danej nazwy:
?Nazwy ogólne- mają więcej niż jeden desygnat (np. szafa, koń, żołnierz).
?Nazwy jednostkowe- mają tylko jeden desygnat (np. najdłuższa rzeka w Polsce, Adam Mickiewicz).
?Nazwy puste- wcale nie mają desygnatów (np. błękitny kwiat róży, , syn bezdzietnej matki).
-ze względu na znaczenie nazw:
?Nazwy indywidualne- służą do oznaczania poszczególnych tych a nie innych przedmiotów, np. ?Poznań?, ? Karol Karczmarek?.
?Nazwy generalne- przysługują przedmiotom ze względu na jakieś cechy, które tym przedmiotom przypisujemy; np.:?krzesło?, ?student wydziału prawa?.
-ze względu na to, do czego odnoszą się nazwy:
?Nazwy konkretne- nazwy rzeczy lub osób (np.: stół) bądź też nazwy czegoś co wyobrażamy sobie jako rzecz czy osobę (np.: kwiat paproci, nimfa).
?Nazwy abstrakcyjne- wskazują na pewną cechę wspólną wielu przedmiotom, np. ?białość?, na pewne zdarzenie czy stan rzeczy (np. ?kradzież?, ?płacz?, ?cisza?), inne: miłość, sprawiedliwość, uczciwość, liczba parzysta;
-ze względu na ostrość zakresu nazwy:
?Nazwy ostre- rozstrzygnięte jest, czy jest desygnatem określonej nazwy czy nie.
?Nazwy nieostre- nie wszyscy użytkownicy języka mogą orzec, czy są desygnatami czy nie danej nazwy np.: młody, leniwy, bogaty.
Stosunki między zakresami nazw:
Stosunek zmienności zakresów: istnieją przedmioty, które są jednocześnie desygnatami nazwy S i nazwy P, lecz nie ma takich desygnatów nazwy S, które nie byłyby desygnatami nazwy P, i nie ma takich desygnatów nazwy P, które nie są S, np.: S = jedno z czterech najludniejszych miast nad Wisłą, P = miasto nad Wisłą posiadające uniwersytet (Kraków, Warszawa, Toruń, Gdańsk).
Stosunek podrzędności zakresu nazwy S względem zakresu nazwy P: istnieją przedmioty, które są desygnatami i - nazwy S, i nazwy P, nie ma takich przedmiotów, które byłyby S nie będąc zarazem P, ale są takie, które są desygnatami P, choć nie są S. Np.: S = wróbel, P =ptak.
Stosunek nadrzędności zakresu nazwy S względem zakresu nazwy P: istnieją przedmioty, które są desygnatami i nazwy S, i nazwy P, oprócz tego są przedmioty będące desygnatami, nazwy S które nie są desygnatami nazwy P; lecz nie ma takich, które, byłyby desygnatami P nie będąc desygnatami S. np.: S = lekarz, P= chirurg,
Stosunek krzyżowania się zakresów: istnieją S, które są zarazem P, istnieją S, które nie są P, oraz istnieją P, które nie są S, np. S= student, P= inwalida;
Stosunek wykluczania się zakresów: istnieją S, które nie są P, istnieją P, które nie są S, natomiast nie istnieją takie przedmioty, które byłyby desygnatami nazwy S i zarazem nazwy P np.: S= nos, P= pięść. Może on zachodzić w dwóch odmianach:
-Stosunek sprzeczności zakresów dwóch nazw- mamy jakąś nazwę i nazwę w stosunku do tej pierwszej negatywną, np. ?sędzia? i ?nie-sędzia?, ?kamień? i ?nie-kamień?.
-Stosunek przeciwieństwa zakresów dwóch nazw- nazwy te nie mają wspólnych desygnatów, a zakresy obu tych nazw łącznie nie tworzą klasy uniwersalnej, np.:nazwy ?słowik? i ?osioł?.
W każdym z tych pięciu przypadków istnieć mogą ponadto przedmioty, które nie są desygnatami nazwy S, ani nazwy P.