Wykład i ściąga z kontroli i nadzoru bankowego

1. Podstawowe zasady wynikajace z ustawy prawo bankowe
1. Ogólny zakres działalnosci banków:
? Przechowywanie środków pienieznych
? Udzielanie pozyczek i kredytów pienieznych
? Przeprowadznie bankowych rozliczen pienieznych
W ramach powyzszych funkcji na bankach ciaża zasadnicze obowiazki:
? Nalezystej ochrony mienia przyjetego na przechowanie
? Utrzymania płynnosci płatniczej polegajacej na prowadzeniu dzialalnosci wsposob zapewniajacy wykonanie wszystkich zobowiazan zgodnie z terminami ich platnosci
? Ustalenie wskazników płynnosci płatnej dopasowanych do rozmiarów rodzaju prowadzonej dzialalnosci.Utrzymanie wymagalnej rezerwy obowiązujacej wynosi 8% dla nowych banków 12%
2. Zakres odpowiedzialnosci Skarbu Panstwa za zobowiazania banków. SP nie odpowiada:
? Za wklady oszczednosciowe zgromadzone na imiennych rach. oszczędnosciowych - Kredytowych w bankach prowadzacych kary (do kwot 3 krotnosci obietych gwarancjami bankowego funduszu gwarancyjnego pod warunkiem że wklady były gromadzone przez okres nie dlższy niż 2 lata
? Gdy SP przyjał role odpowiedzialnosci udzielajac gwarancji lub porenczen
3. Zasada ta dotyczy Nadzoru bankwego sprawowanego przez KNB która realizuje 2 zasadnicze cele:
? Zapewnienie bezpieczenstwa śr. Pienieznych zgromadzonych na rach. bankowych
? Zapewnienie zgodnosci dzialalnosci bankow z prawem
4. Dazenie do minimalizacji ryzyka w dzialalnosci banku przejawia się to m.in. poprzez:
? Badanie zdolnosci kredytowej klienta
? Stosowanie zabezpieczen udzielania kredytow bądź innych transakcji
? Sprawdzanie zdolnosci kredytowej
? Stosowanie norm ograniczajacych koncentracje kredytu
5. Ksiegi i dokumenty bankow maja moc dok. Urzedowych
6. Obowiazek zachowania TB

2.Na czym polega zakres przedmiotowy i podmiotowy tajemnicy bankowej.
Art. 104 i 106 Bank i osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank
wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować tajemnicę bankową, która obejmuje wszystkie informacje:
a) dotyczące czynności bankowej i osób będących strona umowy uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank tę czynność wykonuje z wyjątkiem wiadomości bez ujawnienia informacji, których nie jest możliwe należyte wykonanie zawartej przez bank umowy
b) dotyczące osób, które nie będą strona umowy dokonały czynności pozostających zawarciem takiej umowy z wyjątkiem przypadków gdy umowa przewiduje ujawnienia takich czynności

Podmiotami zbowiazanymi do zobawiazania TB sa banki i wszyscy ich pracownicy niezależnie od charakteru prawnego i zatrudnienia. Jak również osoby nie będące pracownikami banku a przy pomocy których bank realizuje niektóre swoje zadania np. eksperci biegli

3.Odpowiedzialnosc za naruszenie tajemnicy bankowej.
Odpowiedzialność za naruszenie tajemnicy bankowej ponoszą ci którzy sa zobowiązani do jej przestrzegania tzn. banki i ich pracownicy i osoby nie będące pracownikami a współpracujące z bankami
Rodzaje odpowiedzialności
A) Cywilna rozróżnia dwa rodzaje odpowiedzialności:
a) Niemajątkowa (poszkodowany może zarządzać zaniechania cudzego działania, które zagraża jego dobru, usunięcia skutków naruszenia lub zadośćuczynienia pieniężnego
b) Majątkowe (jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może nadać jego uprawnienie, obowiązująca tu również zasada , że jeżeli pracodawca powierza naprawę osobie która realizuje ja wyrządza szkodę to on jest odpowiedzialny za ta szkodę wspólnie z Toba
B) Odpowiedzialność karna ? przewiduje się 2- ie grupy czynników karnych:
a) Karze podlega kto, będąc obowiązany do podania uprawnionym organom informacji dotyczących banku i klientów banku w zakresie ustalonym w ustawie, podaje nieprawdziwe lub zataja prawdziwe dane, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności do lat 3.
b) Karze podlega również ten kto, będąc obowiązany do zachowania tajemnicy bankowej, ujawnia lub wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę bankową, niezgodnie z upoważnieniem określonym w ustawie, podlega grzywnie do 1.000.000 złotych i karze pozbawienia wolności do lat 3.

4.Dopuszczalne naruszenia tajemnicy bankowej( na rzecz jakich podmiotów można udostępnić tajemnice)

I. Zakaz ujawnienia informacji objętych tajemnicą bankową, nie wiąże się wtedy gdy bez ich ujawnienia ze względu na istotę i charakter czynności bankowej lub obowiązujące przepisy - nie jest możliwe należyte wykonanie umowy, na podstawie której czynność bankowa jest wykonywana, lub bez ich ujawnienia nie jest należyte wykonanie czynności pozostających w związku z zawarciem i wykonaniem tej umowy,

II. Obowiązek tajemnicy bankowej nie wiąże się również przedsiębiorcom w tym przedsiębiorcom zagranicznym, którym bank powierzył wykonywanie, stale lub okresowo, czynności związanych z wykonywaniem działalności bankowej, w zakresie niezbędnym do należytego wykonywania tych czynności

III. Z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej ( w zakresie niezbędnym do należytego wykonywania tej działalności) wyłączeni również adwokatom lub radcom prawnym w związku ze świadczeniem przez nich pomocy prawnej na rzecz banku

IV. obowiązek zachowania tajemnicy nie dotyczy przypadków w których udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do zawarcia i wykonywania umów sprzedaży wierzytelności zaklasyfikowanych zgodnie z odrębnymi przepisami do kategorii straconych,

V. udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do zawarcia i wykonania
umów, oraz związanych z nimi umów:
a) o nadanie oceny inwestycyjnej (rating) sekurytyzowanym wierzytelnościom,
b) ubezpieczenia od ryzyka niewypłacalności dłużników sekurytyzowanych wierzytelność

VI. TB nie jest obowiązkowa jeżeli udzielanie informacji jest niezbędne do zawarcia i wykonywania umowy tzw. Podmiotom emisyjnym

VII. Bank nie ma obowiązku zachowania TB wobec stron umowy. W praktyce bank ma dostęp do inf. Dotyczących klienta ma także jego pełnomocnik

VIII. Bank ma obowiązek udzielenia informacji innym bankom i instytucjom kredytowym w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z wykonywaniem czynności bankowych oraz nabywaniem i zbywaniem wierzytelności. Bank ma obowiązek udzielenia informacji objętych TB innym bankom oraz na zasadzie wzajemności - innym instytucjom ustawowo upoważnionym do udzielania kredytów ? o wierzytelnościach oraz o obrotach i stanach rachunków bankowych w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń.

IX. Bank na wniosek podmiotów ma obowiązek udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową na Żądanie:
1. KNF w zakresie nadzoru sprawowanego na podst. ustaleń
2. Biegły rewident przeprowadzający badanie banku na zlecenie a udzielone bezpośrednio przez KNF lub osób niebędących inspektorami NF, a które mogą wykonywać czynności kontrolne banku
3. Dostęp do inf. Objętych TB może zarzadzać szef służby celnej Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe:
? przeciwko osobie fizycznej będącej stroną umowy zawartej z bankiem
? osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która jest posiadaczem rach. Bank.
4. Prezes NIK w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania kontrolnego
5. Prezesa Zarządu BFG
6. Generalnego Inspektor Ochrony Danych Osobowych
7. Do danych obiętych TB maja dostęp służb ochrony państwa, CEBA, agencja wywiadów, policja, straż graniczna, służba więzienna i ich upoważnionych pisemnie funkcjonariuszy lub żołnierzy w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie przepisów o ochronie informacji niejawnych
8. W pewnym zakresie inf. mogą uzyskać biegłego rewidenta upoważnionego do badania sprawozdań finansowych banku na podstawie zawartej z bankiem umowy
9. komornik sądowego w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym
10. Wydawców Elektronicznych Instrumentów Płatniczych niebędących bankami, a którzy prowadza we własnym imieniu i na własny rach.
11. koordynator w związku z wykonywanym przez niego nadzoru uzupełniającego
12. Sad ( komornik sadowy) lub prokurator
13. NBP w związku z wykonywaniem kontroli oraz zbieraniem danych niezbędnych do sporządzenia bilansu płatniczego
14. ZUS ? może on zażądać pd. banku sporządzenia i przekazania informacji dotyczących rach. Bankowego plątników składek oraz przekazanie danych umożliwiających indyfikacje posiadaczy tych rach.

Definicja Pranie pieniędzy to proces przy pomocy którego dochody przypuszczalnie uzyskane z działalności przestępczej na przekazywane przewożone przekształcone wymieniane i łączone z legalnymi funduszami w celu ukrycia lub założenia prawdziwego źródła przepływu lub własności tych dochodów

Najważniejsze zagrożenia Konsekwencje ekonomiczne:
1. Wpływa estabilizacyjnego na gospodarkę poszczególnych państw
2. Pranie pieniędzy przybiera coraz większych rozmiarów w istotny sposób wykorzystuje działalności instytucji kredytów i podmiotów finansowych co może powodować:
? zachwianie stabilności finansowej banku
? korumpowanie pracowników
? utratę zaufania wśród depozytariuszów
3. Pranie pieniędzy nadaje dynamikę rozwojowi przestępczości zorganizowanej

Główne źródła dochodów nielegalnych
1. Handel narkotykami
2. Produkcja amfetaminy
3. Handel Bronia
4. Kradzieże i przemyt samochodów
5. Handel żywym towarem i organami ludzkimi
6. Przemyt nielegalnych imigrantów
7. Nielegalny handel i przemyt metali kolorowych oraz pierwiastków promieniotwórczych
8. wielkie afery gospodarcze i przemytnicze
9. szara strefa gospodarki

Obowiązki Banku związane z przeciwdziałaniem zjawiska prania pieniędzy.
Do obowiązków Banku i innych instytucji fin. Mających na celu przeciwdziałanie zjawisku prania pieniędzy należy
1. Rejestracja transakcji ? banki przyjmujące dyspozycyjne lub zlecenia klientów do przeprowadzenia transakcji maja obowiązek zarejestrowania takich spośród nich, których równowartość przekracza 15000 EURO oraz takich które przeprowadzane są w drodze więcej niż 1 operacji okolicznościach które wskazują ze transakcje są ze sobą powiązane
2. Obowiązek indyfikacji klienta ? proces indyfikacji klienta przebiega w etapach : a) wstępne gromadzenie podst. inf. O klienci i trans. fin, które zamierza on realizować w banku b) badanie autentyczności dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz innej dokumentacji klienta
3. Obowiązkowe przekazanie inf. O zarejestrowanych transakcjach Generalnemu Inspektorowi Inf. Fin ?
4. Wstrzymanie transakcji i blokada rachunku wg określonych zasad:
? Bank który otrzymał dyspozycji lub zlecenie przeprowadzenia transakcji lub mający przeprowadzić transakcje co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie że można mieć ono związek z popełnieniem przestępstwa prania pieniędzy ma obowiązek powiadomić o tym GIIF
? Po otrzymaniu zawiadomienia GIIF potwierdza jego przyjecie
? Weryfikacja dostarczonego zawiadomienia właściwego miejscowo prokuraturze i przekazanie im materiałów i żądanie wstrzymania transakcji lub blokada rachunku
? Jeżeli podejrzenie było nie słuszne a klient ponosił szkodę za odpowiedzialność za nią pokrywa skarb Panstwa.

6.Bankowy Fundusz Gwarancyjny
Misją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest działanie na rzecz bezpieczeństwa i stabilności banków oraz wzrostu zaufania do systemu bankowego.
Podstawowymi zadaniami Funduszu są:
? ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach bankowych osób fizycznych oraz innych podmiotów, które powierzają pieniądze bankom jako instytucjom zaufania publicznego,
? udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu utraty wypłacalności i podejmują samodzielną sanację,
? wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z silnymi jednostkami bankowymi,
? gromadzenie informacji oraz bieżąca i okresowa analiza rozwoju sytuacji finansowej banków ukierunkowana na podejmowanie inicjatyw oraz działań zapobiegających pogłębianiu się występujących zagrożeń.
Zadania BFG:
1. Głównym zadaniem jest gwarantowanie depozytów; realizacji tego zadania służą
? Działalność gwarancyjna ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach bankowych do określonych wysokości oraz ich zwrot depozytariusza kiedy upada bank. Gwarancjami objęte sa : depozyty zgromadzone na lokatach rachunkach a?vista ROR?ach , przechowywana w bankach mających siedzibę w Polsce oraz w oddziałach banków zagranicznych. Granica gwarantowania śr. Pieniężnych( obejmujących śr gwarantowane wraz z odsetkami - 1000euro w 100% i powyżej 1000 ? 50000 E w 90%. W ramach górnej granicy kwoty gwarantowanej umieszcza się rownież odsetki naliczane od dnia ogłoszenia przez sad upadłości banku(zawieszenie działalności) od momentu upadłości nie sa naliczane odsetki zgromadzonych w banku środków
? Działalność pomocowa działa zapobiegające upadłości banków poprzez udzielanie pomocy finansowej bankom które znajdują się w niebezpieczeństwie wypłacalności oraz bankom przejmującym banki zagrożone upadłością. W celu uniknięcia przyczyn destabilizacji sektora bankowego BFG może udzielić innym podmiotom objętym systemem gwarantowania pożyczek gwarancji lub poręczeń na warunkach korzystnych od ogólnie stosowanych przez banki
? Gromadzenie i archiwizowanie informacji o bankach pozwalające na odpowiednio wczesne zidentyfikowanie niebezpieczeństwa wypłacalności i ewentualnie podjecie stosowanych działań zarządczych

BFG udziela bankom pomocy:
? Na usuniecie stanu zagrożenia wypłacalności banku, który złożył wniosek o udzielenie pomocy
? Na przejecie przedsiębiorstwa bankowego z innym bankiem gdy bank przejmowany znajduje się w sytuacji zagrożenia wypłacalności
? na nabycie udziałów albo pakietu akcji bank przejmowany znajduje się w sytuacji zagrożenia wypłacalności przez nowych udziałowców lub akcjonariuszy
Zanim bankowi zostanie udzielona pomoc przed bankiem stawiane sa wymogi:
? uznanie przez zarząd Funduszu przedstawionych przez podmiot wyników badania sprawozdania fin.
? Przedstawienie zarządowi funduszu opinii KNF o programie postępowania uzdrawiającego lub o celowości pojęcia polaczenia się banków
? Wykazanie ze wysokości pożyczki gwarancji i poręczę oraz Śródków wydatkowych przez fundusz na wykup wierzytelności byłoby nie wyższa niż łączna max kwota z tytułu gwarancji w tym podmiocie liczona jako suma środków gwarantowanych na rach. depozytu banku

Zagrożony bank uznaje się wtedy gdy spełnia 3 z 5 kryteriów:
? Współczynnik wypłacalności nie niższy niż 5%
? Strata bilansowa przekracza 30 % wielkości Funduszy własnych
? Stopa zwrotu na aktywach ROT jest niższa niż 70 % wartości średniej dla odpowiedniego sektora banków komercyjnych lub spółdzielczych
? Stosunek konta w działalności do przychodów jest wyższy ponad 30% wartości średniej dla odpowiedniego sektora banków komercyjnych lub spółdzielczych
? Stosunek kredytów nieregularnych do kredytów ogółem jest wyższy o ponad 30% od wartości średniej dla odpowiedniego sektora banków komercyjnych lub spółdzielczych

7.Nadzor bankowy

Ustawa określa organizację, zakres i cel sprawowania nadzoru nad rynkiem finansowym.
Nadzór nad rynkiem finansowym obejmuje:
? nadzór bankowy
? nadzór emerytalny
? nadzór ubezpieczeniowy
? nadzór nad rynkiem kapitałowym
? nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego
nadzór uzupełniający (nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego

Cele nadzoru nad rynkiem finansowym
Zapewnienie:
? prawidłowego funkcjonowania tego rynku,
? stabilności,
? bezpieczeństwa,
? przejrzystości,
? zaufania do rynku finansowego,
? ochrony interesów uczestników tego rynku

Do zadań Komisji należy:
? 1) sprawowanie nadzoru nad rynkiem finansowym
? 2) podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego;
? 3) podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności;
? 4) podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego;
? 5) udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym;
? 6) stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego
? 7) wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

Zadania nadzoru bankowego to:
1. określenie zasad funkcjonowania banków komercyjnych, które można by określić mianem zasad bezpiecznego funkcjonowania drogą stworzenia tzn. regulacji ostrożnościowych, które dotyczą:
? równoważenia ryzyka bankowego (tworzenie rezerw celowych),
? ustalenia norm dopuszczalnego ryzyka walutowego, pokrycia funduszami własnymi aktywów, kontrolowania kredytów i pożyczek dla kierownictwa banku,
? zasad ogłaszania zweryfikowanych bilansów oraz rachunków zysków i strat, współczynnika wypłacalności, norm płynności itp.
2. określenie systemu licencjonowania banków i kontroli przepływu własności akcji, po to, żeby ograniczyć dopływ do sektora bankowego kapitałów uznanych za nie pożądane,
3. analiza danych przekazywanych przez banki,
4. badanie sytuacji banku w sposób bezpośredni (przeprowadzanie inspekcji w bankach),
5. przekazywanie bankom komercyjnym informacji o wynikach badań przeprowadzonych przez nadzór bankowy, opinii oraz zleceń dotyczących ostrożności aspektów ich działania.
6. Niedopuszczenie do naruszenia prawa bankowego i innych przepisów
7. Zapobieganie utraty płynności przez banki
8. Ocena rentowności banku ,by nie doszło do jego likwidacji
8. Rada polityki pieniężnej

INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ:
Stopa procentowa ? to główny instrument za pomoca którego Rada realizuje cel inflacyjny

Stopa referencyjna (interwencyjna, repo 5,75 %) ? to minimalna rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych emitowanych przez NBP. Określa minimalną rentowność operacji otwartego rynku. Operacja ta polega na zakupie lub sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych na rynku międzybankowym w celu przywrócenia równowagi.

Stopa lombardowa (kredyt lombardowy 7,25%) określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć równowartości 80% papierów wartościowych obciążonych zastawem.

stopa depozytowa 4,25% określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Okresla najwyzsze oprocentowanie na rynku
Stopa redyskontowa 6,0 % (stopa redyskontowa weksli) określa cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym (kupuje weksle od banków komercyjnych).Wpływa na podaż pieniądza: podwyższenie stopy redyskontowej - zmniejsza kreację pieniądza, obniżenie - podwyższa kreację pieniądza w gospodarce
Rezerwa obowiązkowa - stanowi wyrażoną w zł. część środków pieniężnych banków, zgromadzonych na ich kontach, ze środków z papierów wartościowych i innych środków przejętych przez bank i podlegających zwrotowi. Od 31 października 2003 stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5% i obejmuje wkłady na żądanie, depozyty długoterminowe, wkłady dewizowe na żądanie i depozyty dewizowe długoterminowe. Od 1 maja 2004 od wejścia Polski do UE środki rezerwy są oprocentowane (0,9 stopy redyskontowej weksli).
Operacje otwartego rynku - Polegają one na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych, dewiz oraz bonów pieniężnych emitowanych na własny rachunek przez bank centralny na otwartym rynku . Ich sprzedawanie i kupowanie umożliwia bankowi centralnemu wpływać na: płynność i zdolności emisyjne banków komercyjnych, wysokość stóp procentowych, efektywność funkcjonowania rynku pieniężnego.
WIBOR ? to stopa % po jakiej największe banki w Polsce sa skłonne innym bankom udzielić pożyczki z zł na ustalony okres
LIBOR ? średnia stopa % po jakiej największe banki w Londynie sa skłonne innym bankom udzielić pożyczki w $ amerykańskich na określony okres.
EURIBOR - średnia stopa % po jakiej największe banki w strefie ? sa skłonne innym bankom udzielić pożyczki w ? na określony okres
9. Pojecie kontroli i podstawowe rodzaje kontroli
Kontrola ? wyodrębniona funkcja systemu kierowania której zadaniem jest dokonywanie ocen poprzez bezpośrednie działania. Istota kontroli jest stwierdzenie czy wyniku działania jest zgodny z zamierzeniem oraz czy wszystkie czynności i środki zastosowane w działalności były potrzebne do osiągnięcia stanu zamierzonego. Kontrola kończy się określonymi wnioskami, które sa zależne od wyniku porównania stanu rzeczywistego i obowiązującego. Różnice miedzy tymi stanami mogą wskazywać na konieczność dostosowania stanu rzeczywistego do stanu obowiązującego (regulacja działania) bądź tez zmiana stanu obowiązująco

Rodzaje kontroli:
- kontrola zewnętrzna to kontrola, przeprowadzana przez organy administracji publicznej lub jednostkę nadrzędną (organ zewnętrzny).

- kontrola wewnętrzna to kontrola, przeprowadzana przez kierownictwo jednostki lub w jego imieniu przez odpowiednią komórkę kontroli wewnętrznej