Układ pokarmowy

JAMA GĘBOWA -język(zawira kubki smakowe, służy do zmnieszania pokarmu ze śliną), ślinianki i zęby(rozdrabniaja).
ŚLINA- zwilża pokarm, co zmniejsz tarcie, zapobiega uszkodzeniom mechanicznym jamy ustnej, ułatwia pracę enzymów trawiennych i połykanie kęsów. -u wszystkozernych, u czlowieka tez, slina zawiera alfa-amylaze - enzym hydrolizujacy wiazania glikozydowe typu alfa w cukrach tj.skrobia i glikogen. dziala w ten sposób, że od końców cząsteczki polisacharydu odszepia dwucukry. W przypadku skrobi i glikogenu będą to czasteczki maltozy. ssaki miesozerne i ros. bardzo rzadko maja enzymy trawienne w slinie. -f.termoregulacyjna- nie posiadajace gruczolow potowych psowate przez zianie usuwaja nadmiar ciepla. LIZOZYM- w ślinie i trzach, subst, hamujaca rozwoj bakterii. GARDŁO- wspólny element uklpokariodech, ma połączenie z uchem wew.= trabka Eustachiusza, która wyrównuje ciś. PRZEŁYK- prosta rura prowadząca do żołądka, ŻOŁĄDEK- wypełniony żołądek wykonuje rytmiczne skurcze perystaltyczne umożliwiające mieszanie i przesuwanie treści pokarm. W okolicy odźwiernikowej fala perystaltyczna znacznie się nasila. Wzrastające ciś. powoduje wyciskanie płynnej treści przez otwarty odźwiernik do dwunastnicy. Jeśli żołądek jest zbyt długo pusty to przechodzą przez niego fale skurczów głodowych. Zbudowany jest gł. z mięśni gładkich, pokryty błoną śluzową, śluz zabezpiecza przed działaniem trawiennych enzymów i kwasu solnego. Najbardziej charakterystycznym enzymem proteolitycznym, rozkładającym białka, żoładka, jest pepsyna. Zw. jest ten endopeptydazą, ponieważ rozkłada wiązania peptydowe pomiędzy aminokwasami tzw. wew. Do światła żołądka wydzielana jest w postaci nieaktywnego proenzymu= pepsynogenu. W niskim pH(1,5-4), pepsynogen przechodzi w pepsynę, która przeprowadza reakcje rozbicia białka na krótsze łańcuchy oligopeptydowe nazywane proteozami i peptonami. Tylko u młodszych ssaków występuje podpuszcka (chymozyna) działająca w pH=6-6,5. Jej zadaniem jest szybkie ścinanie rozpuszczalnego białka mleka- kazeiny w parakazeinę, która następnie łączy się z jonami wapnia i wytrąca z roztworu. Umożliwia to dalszy rozkład tego wartościoweo składnika mleka przez inne enzymy proteolityczne. Zakwaszenie przestrzeni żołądka zapewnia kwas solny HCl produkowany przez kom. okładzinowe. Kom. śluzowe nabłonka żołądka produkują śluz zmniejszający tarcie i odporny na działanie enzymów trawiennych oraz kwasu solnego. Śluz spełnia f. ochronne. FUNKCJE: -rozdrabnianie pok. -wyjałowianie i trawienie pokarmu chemiczne przyklymi kw.solnego, polega na niszczeniu drobnoustrojow, silny odczyn kwasny niszczy je. -trawienie chemiczne przy pomocy enzymow trawiennych -trawione sa w nim bialka i tluszcze. JELITO CIENKIE= dwunastnica, jelito czcze, jelio kręte. w dwunastnicy masa pokarm. ma kwaśny odczyn i miesza się z zasadowymi wydzielinami: *sokiem jelitowym -produkowanym przez gruczoły dwunastnicze i jelita cienkiego. to izotoniczny płyn zawierający m.in. enzymy trawienne i enterokinazę, która ma za zadanie uaktywnianie proteolitycznych enzymów trzustki. *sokiem trzustkowym- wytwarzanym przez trzustkę. to izotoniczny w stosunku do krwi, przezroczysty płyn o p=7,8-8,4 w 98% złożony z wody. resztę stanowią enzymy i zw.jonowe. *żółcią- produkowaną przez wątrobę. skladniki: woda93%, i subst.stałe -sole kw.żółciowych, fosfolipidy, i cholesterol. Jej rolą jest emulgowanie tłuszczów. TRZUSTKA- gruczoł ten wydziela komplet enzymów zdolnych do rozłożenia większości składników pokarmu. Hydrolizę wiązań glikozydowych w cukrowcach złożonych przeprowadzają enzymy amylolityczne (alfa-amylazy) -hydrolizują wiązania alfa-glikozydowe w polisacharydach t.j. skrobia i glikogen. Działają w ten sposób, że od końców wielocukrów odszczepiają cząsteczki dwucukrowe, amylaza trzustkowa działa jak ślinowa, tylko wymaga nieco wyższego p. Dalszy rozkład cukrów przeprowadzają enzymy soku jelitowego. Hydrolizę wiązań peptydowych w białkach przeprowadzają enzymy proteolityczne, wydzielane są wyłącznie w postaci nieczynnych proenzymów, ze względu na to, gdzie w rozkładanej cząsteczce zlokalizowane są atakowane wiązania, dzieli się je na: endopeptydazy- doprowadzają do rozpadu dużych cząsteczek białka na mniejsze fragmenty *endopeptydazy -potrafią od peptydów odszczepiać dwu- i trójpeptydy. Egzopeptydazami są karboksypeptydaza i aminopeptydaza. FUNKCJE: wydzielanie soku jelitowego, którego składnikami są enzymy trawienne. sterowanie tym procesem odbyw się na drodze nerwowej i poprzez hormony tkankowe. działanie hydrolaz soku prowadzi do ostatecznego rozkładu subst. pokarm. na jednostki podstawowe. najważniejsze są następujace enzymy: proteolityczne, które w zasadowym pH rozkładają dwu- i trójpeptydy na pojedyncze aminokwasy. wchłanianie monomerów do krwiobiegu, wchłonięte monomery trafiają do żyły wrotnej i w niewielkim stopniu do naczyń limfatycznych, przystosowanie do wchłaniania: błona jelitowa tworzy kosmki jelitowe pokryte nabłonkiem jednowartsowym z mikrokosmkami -sa silnie ukrwione -sa dlugie o bardzo dlugiej pow. -sprzyja temu budowa sciany jelita cienkiego, faldy okrezne zwiekszaja pow prawie 3 razy JELITO GRUBE =jelito ślepe, wyrostek robaczk. okrężnica, odbytnica. gruczoły j.grubego nie wytwarzają enzymów, więc nie zachodzi tu trawienie, natomiast ma miejsce wchłanianie- jony, wit. i aminokwasy przechodzą wraz z wodą do krwiobiegu. wchłanianie wody ma charakter zwrotny i nazywane jest resorpcją. formują się w nim may kałowe, których składnikiem gł. są niestrawione resztki pokarmowe, w jelicie grubym produkowane są witK i niektore wit,B.