Charakterystyka Makbeta.

na podstawie danych fragmentów Szekspira, określ, na czym polega tragizm postaci i porównaj go z tragizmem bohatera znanego ci z dramatu antycznego.

Tragizm w dramacie pojawia się już od samych jego początków, sięgających starożytnej Grecji. Za pierwszych mistrzów tego gatunku uznaje się tradycyjnie Sofoklesa, Eurypidesa i Ajschylosa, jednak i czasy nowożytne mają swego geniusza dramatopisarstwa, jakim jest Szekspir. Angielski twórca po raz pierwszy zrywa z zasadą trzech jedności, ale i tak wyraźnie nawiązuje do utworów antycznych, na przykład w swym ?Makbecie?, gdzie losy tytułowego bohatera podporządkowane są fatum. Właśnie tą postacią i jej tragizmem zajmę się w moim wypracowaniu.
Makbet jest dobrym, szanowanym człowiekiem i jednocześnie utalentowanym dowódcą wojskowym, jednak od wnętrza zatruwa go chorobliwa ambicja, która nie pozwala mu zadowolić się dotychczasowymi zaszczytami i każe sięgać po więcej. Spotkanie z wiedźmami zasiewa w nim myśl o morderstwie króla i zagarnięciu jego tronu. Wyrzuty sumienia nie pozwalają jednak Makbetowi na popełnienie zbrodni z czystym sercem. Od początku pełen jest wątpliwości. Jako człowiek honorowy wie, że nie godzi się zabijać swego seniora i kogoś, komu udziela się gościny w swoim domu. Czuje, że powinien raczej bronić władcę, a inne postępowanie byłoby sprzeniewierzeniem się ideałowi rycerza i wasala. Makbet jest również w głębi serca tchórzliwy, ale i przewidujący ? marzy o władzy, bojąc się po nią sięgnąć, trwoży się na samą myśl o konsekwencjach zaplanowanej zbrodni. Szarpią nim sprzeczne emocje, jednak zachowuje względną trzeźwość myślenia ? wie, że morderstwo nie jest rzeczą, o której można łatwo zapomnieć, która przemija bez echa. I nie chodzi tu tylko o wyrzuty sumienia, ale także o to, iż czyn ten zwróci się później przeciwko niemu, ?spadnie na własną jego głowę?, a lud nie wybaczy nigdy mordercy swego króla. Makbet wie również, że podobna szansa na zabicie władcy (miejsce i czas) może się już nie przydarzyć, a odstąpienie od zamiaru pociągnie za sobą utratę miłości i szacunku żony.
Dlaczego Makbet jest bohaterem tragicznym? Ponieważ jego los jest w pewien sposób podporządkowany fatum. Trzy wiedźmy przepowiadają mu władzę, przez co zmieniają wnętrze człowieka, który wcześniej nie poważyłby się na tak wyrachowany mord. Mimo to Makbet, nie zatraciwszy jeszcze resztek uczuć, byłby prawdopodobnie w stanie oprzeć się pokusom. Nie znalazł jednak w nikim oparcia. Co więcej, był otwarcie podżegany do zbrodni przez żonę, która swą retoryką uderzała w jego czułe miejsca ? wewnętrzny egoizm i męskie ego, zarzucając mu tchórzostwo i łamanie danych obietnic. Makbet nie jest w stanie wytrzymać chwil napięcia, kiedy zmaga się z samym sobą, chciałby, żeby zbrodnia stała się szybko. Jego tragizm polega również na tym, że jeszcze przed popełnieniem morderstwa jest pewien jej przyszłych złych skutków, ale nie może zejść z raz obranej drogi. Gdy Dunkan zostaje zabity, Makbet zmienia się jeszcze bardziej. Wygasają w nim wszelkie uczucia, nie odczuwa strachu. Przestaje przejmować się otoczeniem, nie obchodzi go śmierć współmałżonki. Będąc w stanie rozkładu wewnętrznego stwierdza, iż życie jest bezwartościowe, tym samym próbując wytłumaczyć swe postępowanie i zupełną apatię, w jaką popadł. Kiedyś nie chciał by nazywano go zbrodniarzem, lecz prawdziwym mężem. Teraz jest mu już wszystko jedno. Makbet znajduje się na równi pochyłej ? zbrodnia pociąga za sobą kolejną zbrodnię, a ta jeszcze następne. W końcu i sam królobójca ginie z ręki syna Banka, który w ten sposób pomścił śmierć swego ojca.
Makbeta można porównać na zasadzie kontrastu do pewnego bohatera dramatu antycznego ? króla Edypa. Życie władcy Teb od samych narodzin naznaczone było piętnem fatum, losem, który musiał nieświadomie wypełnić. Warto podkreślić to słowo: nieświadomie. Nie zdawał sobie sprawy z tego, że człowiek, którego zabił w obronie własnej był jego ojcem, zaś kobieta, z którą dzielił łoże, jego matką. Tu widzimy główną różnicę między Edypem a Makbetem. Bohaterowi Szekspira dano wybór, jednak okazał się on człowiekiem słabego charakteru i uległ szatańskim podszeptom. Obie postaci dzieli również stosunek do własnych zbrodni ? Edyp nie znajduje dla siebie usprawiedliwienia. Ustanawia się własnym sędzią i katem, wymierzając sobie sprawiedliwość poprzez samookaleczenie, w przeciwieństwie do Makbeta, który tuszuje swoją zbrodnię.
Co jest tak naprawdę istotą tragizmu w obu utworach? W ?Królu Edypie? polegał on na cierpieniu niewinnego człowieka, a w ?Makbecie? na wyborze pomiędzy, wydawałoby się, równorzędnymi racjami ? ogromną władzą i prawami moralności. Szekspir dowiódł jednak, iż nie są one sobie równe, a odrzucenie godności i uczuć ludzkich jest zawsze najgorszym z możliwych wyborów.