Średniowiecze.

Czas trwania umowna data 476 upadek cesarstwa rzymskiego ? 1492 odkrycie Ameryki przez Kolumba.
Nazwa epoki pojawia się w następnej epoce renesansie. Epokę tę nazywano: medium aerum. Nazwa miała zabarwienie pejoratywne.
Periodyzacja średniowiecza okres wczesne średniowiecze żywa bywa idea cesarstwa. Nastąpił wielki rozwój kultury zwany renesansem karolińskim. Okres dojrzałego średniowiecza walka o dominację w całej europie. Wejście do wspólnoty chrześcijańskiej ludów o różnym poziomie cywilizacyjnym. Późne średniowiecze królowie starają się budować własną potęgę. Chcą być jednowładcami w swoich krajach. Dochodzi do rozkwitu państw Europejskich.
Filozofia augustynizm - doktryna filozoficzno-religijna Św. Augustyna, która zakładała, że zasadniczym zagadnieniem filozofii jest Bóg, uznanie wyższości łaski i ducha (doświadczenie wewnętrzne) nad naturą i materią (doświadczenie zewnętrzne); oświecenie boskiego pochodzenia było wg św. Augustyna drogą poznania praw rządzących światem;
scholastyka - jej podstawowe założenie to: dogmaty i prawdy wiary są niepodważalne, można je jednak uzasadnić za pomocą rozumu. Stała się podstawą teologii;
tomizm - oparty na poglądach św. Tomasza z Akwinu. Podstawowe założenia: człowiek umieszczony jest w hierarchii bytów, jednak jego sytuacja nie jest tragiczna, ponieważ zajmuje on właściwe sobie miejsce, człowiek musi realizować swoje powołanie, walcząc z pokusami.
Wzorce osobowe święty-asceta, który wyrzeka się dóbr doczesnych, umartwia swoje ciało i w pokorze służący bliźniemu, liczne cuda za jego życia i po śmierci są dowodami jego świętości (św. Aleksy),
władca: rycerski, sprawiedliwy, majestatyczny i potężny, walczący z poganami, strzegący suwerenności swego państwa (Bolesław Krzywousty: "Kronika" Galla Anonima, Karol Wielki: "Pieśń o Rolandzie"),
rycerz: waleczny, wierny swemu władcy, gotów oddać za wiarę życie, przestrzegający kodeksu honorowego, obrońca słabszych, dworny wobec dam ("Pieśń o Rolandzie", pieśni trubadurów).
Główne gatunki literackie
pieśni religijne (maryjne, wielkanocne i in.): "Bogurodzica", "Żale Matki Boskiej pod krzyżem", kolęda "Anioł pasterzom mówił"; przekłady "Godzinek", psalmów biblijnych ("Psałterz floriański");
kazania: "Kazania świętokrzyskie", "Kazania gnieźnieńskie";
kroniki (wszystkie po łacinie): Galla Anonima, Wincentego Kadłubka, Jana Długosza;
hagiografia (żywoty świętych): "Legenda o świętym Aleksym", przekłady "Złotej legendy";
literatura dydaktyczna: religijna "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią", "Skarga umierającego", dworska: "O zachowaniu się przy stole";
satyra społeczna: "Satyra na leniwych chłopów", elementy satyry w różnych utworach (m.in. w "Rozmowie