Zwyczaje i obrzędy Krakowa

Szopka Krakowska
Pierwsze wzmianki o szopce bożonarodzeniowej w krakowskim kościele Kapucynów sięgają drugiej połowy XIX w. Jednak słynna ruchoma szopka powstała dopiero w roku 1955. Centralnym jej punktem jest żłobek z nowo narodzonym Jezusem i pozostałymi członkami Świętej Rodziny, przed którym zatrzymują się gipsowe figurki świętych, królów, górali, żebraków, pasterzy i męczenników, by oddać mu pokłon.

Pierwotnie był on ustawiony na tle panoramy Betlejem, którą tworzyły również figurki pasących się owiec i pilnujących stadka pasterzy dzieło artystki Józefy Horwat - Chodackiej. Ważnym elementem kapucyńskiej szopki jest też anioł na wieży, który ciągnie sznur. Wówczas w szopce odzywa się głos dzwonów. Po zatrzymaniu figurek i ustaniu bicia dzwonów, odzywa się taśma wygrywająca kolędy. Zastąpiła ona niegdysiejszą pozytywkę. Mechanizm poruszający figurki i urządzenia akustyczne ofiarował kościołowi Wilhelm Brusch, zaprzyjaźniony z kapucynami zegarmistrz z Bytomia. W 1956 r. panoramę Betlejem zastąpił widok Podhala, zaś w następnym roku wkomponowano w nią mury średniowiecznego Krakowa. W tym czasie wprowadzono też do szopki grupy ludowe w barwnych strojach oraz kosynierów z Tadeuszem Kościuszką na czele.
Zresztą każdego roku powiększano szopkę o nowe mechanizmy i figurki, w czym duże zasługi miał ojciec Paweł Kochański członek zgromadzenia. To właśnie dzięki jego pasji kapucyńską szopką zainteresowało się Włoskie Stowarzyszenie Przyjaciół Szopek, które zaprezentowało ją na wystawie w Mediolanie w 1985 r. Rok później szopka z krakowskiego kościoła Kapucynów jako jedyna z polskich szopek została wybrana na światową wystawę szopek w Monschau - Hoffen w Niemczech, zyskując tam duże zainteresowanie zwiedzających. Ostatnie innowacje kapucyńskiej szopki pochodzą z roku 1985, w którym to wprowadzono do szopki padający śnieg. Oprócz ruchomych figurek po dziś dzień stanowi on jedną z największych jej atrakcji, budzących ciekawość, zwłaszcza u najmłodszych oglądających.
Rekawka
Festyn ludowy w Krakowie, związany ze słowiańskim świętem wiosny. Wywodzi się prawdopodobnie z czasów przedhistorycznych. W pierwotnej formie rękawka utrzymywała się do końca XIX w., jej tradycja zachowała się do dziś, obchodzona w pierwszy wtorek po Wielkanocy (albo najbliższą niedzielę poświąteczną) na Wzgórzu Lasoty, zwanym także Rękawką. Wzgórze to znajduje się na terenie dzielnicy Podgórze. Jest to południowa część Krakowa położona na prawym brzegu Wisły. Powstała w 1784 jako Josefstadt, do 1914 była odrębnym miastem. Podgórze jest dzielnicą przemysłowo - mieszkalną, położoną w obrębie kilku regionów naturalnych: Bramy Krakowskiej, Niziny Nadwiślańskiej, Pogórza Bocheńskiego, a także należącego do Karpat Pogórza Wielickiego.
Proces sw.Stanislawa
Stanisław ze Szczepanowa, (ok. 1030 - 1079 r.), biskup krakowski od 1072 r. Z nie znanych bliżej przyczyn popadł w ostry konflikt z Bolesławem II Śmiałym. Sądzony i skazany na śmierć (wg Kroniki polskiej Wincentego Kadłubka z 1612 r. zamordowany na stopniach ołtarza na Skałce), co stało się przyczyną ujawnienia się i wystąpień opozycji antykrólewskiej (m.in. Władysława Hermana i jego późniejszego palatyna Sieciecha). W 1088 r. ciało biskupa złożono w katedrze wawelskiej. W następnych latach jego osoba stała się przedmiotem szczególnego kultu, w 1253 r został kanonizowany. Legenda o św. Stanisławie stała się inspiracją dla literatury (m.in. dla S. Wyspiańskiego) i sztuki, a także przyczyną sporów w historiografii.