Adam Mickiewicz.

Adam Mickiewicz ? urodzony 24 grudnia 1798 roku w Zosiu koło Nowogródka. Pochodził z rodziny szlacheckiej. Ojciec, Mikołaj, był adwokatem i komornikiem mińskim, natomiast matka, Barbara z Majewskich, pochodziła ze starego rodu szlacheckiego, który od wielu lat mieszkał na Nowogródczyźnie.

Całą twórczość Adama Mickiewicza można podzielić na cztery etapy, których nazwy zaczerpnięte zostały od miejsc pobytu autora.

Etap I ? wileńsko-kowieński.

W latach 1816-1819 Mickiewicz studiuje w Wilnie, a następnie musi rozpocząć pracę jako nauczyciel w Kownie (ponieważ zmuszony został do odpracowania czegoś, co dziś nazwalibyśmy stypendium na naukę). Praca nauczyciela go nuży, nie czuje się tam dobrze tym bardziej, że poznaje Marylę Wereszczakównę, zakochuje się, ale panna zostaje wydana za hrabiego Puttkamera.

Najważniejsze utwory tego okresu to:

1820 r. ? Oda do młodości ? utwór, który jeszcze stoi na granicy epok. Mickiewicz wybiera klasyczny gatunek, odnosi się do haseł rewolucji francuskiej, ale pisze już w duchu romantycznym, przeciwstawiając sobie dwa światy: starych (?płaz w skorupie?) i młodych (?jutrzenka swobody?). Mówi o tym, co kieruje młodymi: jedność, braterstwo, umiłowanie wolności, zapał, szał, chęć działania.

1822 r. ? Ballady i romanse ? manifest polskiego romantyzmu z najważniejszym zdaniem:

?Miej serce i patrzaj w serce?.

Są to teksty, które w pełni realizują większość haseł romantycznych. Należy zwrócić szczególną uwagę na balladę Lilie, w której mamy początki horroru w literaturze polskiej oraz na teksty: Romantyczność, Świteź, Świtezianka, Powrót taty, w których najwyraźniej widać wpływ ludowego kodeksu moralnego.

1823 r. ? Grażyna ? pierwsza powieść poetycka Mickiewicza i dowód jego fascynacji literaturą angielską. To historia kobiety, która nie chce, aby jej mąż stracił honor, więc postanawia oddać za niego życie i nie dopuścić do najazdu Krzyżaków na Litwę. Akcja rozgrywa się w średniowieczu i mamy tu do czynienia z historyzmem.

1823 r. ? Dziady, część II i IV ? zwyczajowo mówi się o Dziadach wileńsko-kowieńskich. W części II mamy pokazany obrzęd na wpół pogański, który praktykowany był na terenach wschodnich. Polegał on na tym, iż społeczność wiejska spotykała się w dzień zaduszny na cmentarzach, aby pomóc błąkającym się duszom zmarłych w dotarciu do szczęścia wiecznego. Mickiewicz najprawdopodobniej znał ten obrzęd z dzieciństwa. Część IV natomiast pokazuje nieszczęśliwego kochanka, Gustawa, który odwiedza księdza, by opowiedzieć mu historię swej miłości. Gustaw spędza w domu księdza trzy godziny: miłości, rozpaczy i przestrogi.

Etap II ? rosyjski

W 1823 roku Mickiewicz zostaje uwięziony w klasztorze bazylianów w Wilnie za działalność w kołach Filomatów i Filaretów. Następnie zostaje zesłany w głąb Rosji, potem odbywa podróże m.in. do Petersburga, Odessy, na Krym. W 1829 roku ucieka z zesłania do Drezna.

1826 r. ? Sonety odeskie i Sonety krymskie ? sonety są zapisem wrażeń z romantycznej podróży Mickiewicza. Bohaterem sonetów jest pielgrzym, który z jednej strony tęskni za ojczyzną, a z drugiej podziwia uroki krymskiej przyrody, fascynuje się kulturą Orientu.

1828 r. ? Konrad Wallenrod ? to druga bardzo znana powieść poetycka, której akcja rozgrywa się także na średniowiecznej Litwie. Tytułowy bohater, Litwin, nie widząc innej możliwości, staje się podstępnie Wielkim Mistrzem Zakonu Krzyżackiego i doprowadza go do upadku.

Etap III ? drezdeński

W 1830 r. w Rzymie Mickiewicz dowiaduje się o powstaniu listopadowym, wyjeżdża do Wielkopolski, ale udziału w powstaniu nie bierze. Po upadku powstania udaje się do Drezna, a potem do Paryża.

1832 r. ? Dziady, część III ? Gustaw przeistacza się w Konrada, bojownika o wolność ciemiężonego narodu. Dramat pokazuje przede wszystkim obraz martyrologii Polaków i cynicznego Nowosilcowa, który skazuje na wywózki niewinne polskie dzieci. Mickiewicz przedstawia również w Widzeniu księdza Piotra koncepcję mesjanizmu ? teorię głoszącą, że losy Polski są powtórzeniem losów Chrystusa, Polska zostanie ukrzyżowana przez zaborców, ale zmartwychwstanie wolna i silna, poświęcając jednocześnie siebie dla zbawienia świata.

Etap IV ? paryski

W Paryżu Mickiewicz żeni się z Celiną Szymanowską. Od 1839 roku wykłada w Lozannie, potem w College de France w Paryżu, a w 1841 roku poznaje Andrzeja Towiańskiego i wstępuje do Koła Sprawy Bożej. Siedem lat później chce utworzyć legiony polskie we Włoszech, ale w końcu powraca do Paryża, a w 1855 roku wyrusza do Turcji, by tworzyć legiony do walki z Rosją. Tam umiera niespodziewanie 26 listopada.

1834 r. ? Pan Tadeusz ? największa narodowa i szlachecka epopeja. Mickiewicz żegna się w niej z Litwą i odchodzącą epoką szlachecką. Pokazuje życie tej warstwy społecznej na początku XIX wieku, zwyczaje, opowiada historię Jacka Soplicy, który z hulaki staje się księdzem Robakiem, patriotą i emisariuszem.

1839-1840 - Liryki lozańskie ? jest to zbiór wierszy, które były pisane podczas pobytu Mickiewicza w szwajcarskiej Lozannie i nie zostały opublikowane za życia poety. Po śmieci Mickiewicza nadano im wspólny tytuł: Liryki lozańskie. Teksty te mają przede wszystkim charakter refleksyjny, są też pewnym rozrachunkiem z życiem i przeszłością.

Ciało Mickiewicza zostało przewiezione najpierw do Paryża i pochowane na cmentarzu Montmorency, a w roku 1890 sprowadzone na Wawel. W Stambule natomiast znajduje się symboliczny grób poety w Muzeum Adama Mickiewicza. W Paryżu znajduje się muzeum, które ufundował syn poety, Władysław.
The End