Charakterystyka Tomasza Judyma.

Głównym bohaterem utworu Stefana Żeromskiego jest Tomasz Judym. Prezentuje on bardzo ciekawą postawę, rzadko spotykaną zarówno w tamtych jak i ówczesnych czasach. Przyjrzyjmy się mu bliżej.
Tomasz Judym pochodzi z Warszawy. Syn szewca-alkoholika po śmierci matki został wychowany przez ciotkę, kobietę lekkich obyczajów. Pomimo trudnych warunkach w domu ciotki przykładał się do nauki i zdobył wyższe wykształcenie. Jako lekarz-chirurg wyjechał do Paryża na praktykę lekarską.
Autor utworu nie podał żadnych informacji na temat wyglądu zewnętrznego bohatera. Jedynie z fragmentu pamiętnika Poborskiej czytamy, że: ? (?) w rogu siedzi ten śliczny jegomość w cylindrze (?)?.
Tomasz jest typowym romantykiem. Wskazuje na ta jego uczuciowość, wrażliwość, marzycielskość oraz indywidualizm, a także fakt, iż od razu chce widzieć efekt globalny swoich poczynań, zamiast zaczynać swoją misję od rzeczy małych i podstawowych. Bohater pragnie za wszelką cenę, nawet kosztem własnego szczęścia zmienić sytuacje najuboższych warstw społecznych. W tym zachowaniu dostrzegam prometeizm bohatera. Jest on gotów całkowicie poświęcić się dla drugiego człowieka. Nie patrzy trzeźwo na świat, nie uznaje kompromisów. Dużą wadą Tomasza jest to, iż nie umie on ocenić własnych możliwości i ograniczeń, przecenia swoje siły, np. uciekając z Cisów, kiedy jest najbardziej potrzeby. Przedstawiając swoje propozycje zmian nie potrafi znaleźć porozumienia z innymi, jest osamotniony w swojej myśli. Łatwo się zniechęcał i nie potrafił znaleźć sojuszników. Jest to człowiek wykształcony, myślący o swojej przyszłości. Ciągle pamiętał o swoim prawdziwym pochodzeniu, nie zapomniał, iż wywodzi się z klasy robotniczej. Nie umiał odnaleźć się w wyższej klasie, widać to podczas spotkania w Paryżu dostojnych turystek z Polski. Tomasz był człowiekiem pracowitym, dobrodusznym, dokładnym. Traktował swój zawód jako dowód miłości do bliskich, przez co często pomagał biednym. Czynił to także, dlatego, iż uważał, że skoro pochodzi z biednej rodziny, a wybił się to powinien służyć pomocą ubogim. Był bardzo wrażliwy na ludzkie cierpienie, refleksyjny i zatopiony w myślach. Tomasz przeżywał rozdarcie wewnętrzne, zastanawiając się czy założyć rodzinę czy pomagać biednym. Okazał się wierny swoim przekonaniom i zachował się bardzo egoistycznie zostawiając Joasię. Bał się założyć rodziny, gdyż wtedy musiałby brać pieniądze za swoją pracę. Można by go nazwać współczesnym Hamletem, gdyż podobnie jak Hamlet Poświęcił swoją miłość dla celów wyższych. Można by rzec, iż Tomasz Judym sam skazał się na cierpienie.
Bohater nie był dumny ze swojego pochodzenia, lecz otwarcie się do niego przyznawał. U ciotki spędził swoje dzieciństwo, które było trudne. Nie miał zapewnionych dobrych warunków, był bity i traktowany jak posłaniec. Nienawidził za to swojej ciotki, lecz odnosił się do niej z szacunkiem. Chciał zjednoczyć lekarzy, aby razem z nim pomogli biednym, lecz spotkał się z odtrąceniem. Łączyła go więź z bratem, któremu pomagał, wysyłając pieniądze. Kochał Joasię, lecz wyrządził jej wielką krzywdę zostawiając ją. Tomasz miał miękkie serce i jako wartość nadrzędną wybrał pomaganie biednym. Został nawet lekarzem kopalnianym pomagając najuboższym. Byli dla niego najważniejsi.
Ciotka Tomasz nie zajmowała się nim jak należy. Co prawda przyjęła go pod swój dach i płaciła za jego wykształcenie, lecz źle go traktowała i wiele razy próbowała wyrzucić z domu. Lekarze nie chcieli mu pomóc, zarzucili, że jest on marzycielem i idealistą. Uznali, iż pomaganie biednym nie leży w ich kompetencjach. Zarządcy kurortu w Cisach znienawidzili Tomasza, za jego chęć ciągłych zmian, które im nie odpowiadały. Przez swoją zawziętość i determinacje dostał wymówienie z pracy. Po odczycie dr Czernisz pacjenci odwrócili się od niego i przestali do niego przychodzić. Osobą, która naprawdę kochała Tomasza była Joasia, która poświęciła dla niego wszystko, lecz on ją odrzucił.
Sądzę, iż Tomasz porwał się z motyką na słońce. Wziął na siebie za dużo i za szybko oczekiwał zmian. Miał dobre serce, lecz powinien pomyśleć również o dobrze własnym. Pomimo dobrych chęci sam skazał się na cierpienie odrzucając miłość i popełniając największy w życiu błąd.