Obszary koncentracji ludności

O gęstości zaludnienia i rozmieszczeniu ludności na poszczególnych kontynentach oraz w poszczególnych krajach decydują czynniki przyrodnicze (naturalne) i pozaprzyrodnicze (historyczne, ekonomiczne i polityczne).
W początkowym okresie swojego rozwoju człowiek był ściśle uzależniony od przyrody. O rozmieszczeniu ludności decydowały zatem warunki przyrodnicze, umożliwiające zaspokojenie jej pierwotnych potrzeb, tj. takie warunki jak: klimat, woda, gleby, rośliny i zwierzyna. Dlatego największe cywilizacje świata rozwijały się nad rzekami i w ich ujściach. Jednak w wyniku rozwoju cywilizacyjnego współczesne rozmieszczenie ludności na Ziemi jest tylko pośrednio zależne od środowiska naturalnego. Obecnie o gęstości zaludnienia decydują czynniki ekonomiczne i polityczne, związane z rozwojem nauki i techniki, przemysłu, wiedzy o środowisku i akumulacji kapitału, a także poszukiwanie źródeł utrzymania. W związku z tym człowiek przekracza naturalne bariery i opanowuje obszary nie sprzyjające jego życiu i pracy, przystosowując swój organizm do tych trudnych warunków egzystencji.
Do podstawowych czynników ekonomicznych i politycznych, decydujących o rozmieszczeniu ludności, należą: występowanie bogactw naturalnych, rozwój przemysłu przetwórczego, powstawanie ośrodków i okręgów przemysłowych, wielkość gospodarstw rolnych i sposób gospodarowania gruntami, sieć transportu, a także polityka skierowana na zwiększenie produkcji, dochodów rolników, zagospodarowanie terenów o trudnych warunkach naturalnych. Im wyższy jest poziom rozwoju społeczno-gospodarczego krajów, tym większą rolę odgrywają w nich czynniki ekonomiczne i polityczne w rozmieszczeniu ludzi na Ziemi.
Przykładem czynnika politycznego, który wywarł wpływ na sposób rozmieszczenia ludności, były decyzje o zaludnieniu Syberii, Kazachstanu i innych regionów przez ludność, kierowaną tu lub deportowaną ze wszystkich republik byłego ZSRR i obszarów należących w okresie międzywojennym do Polski.
Gęstość zaludnienia oznacza średnia matematyczna, która wskazuje, ile osób przypada przeciętnie na 1 km2 określonego obszaru Ziemi. Liczba ta, jako średnia, nie odzwierciedla w pełni skomplikowanej rzeczywistości demograficznej. Gęstość zaludnienia w poszczególnych krajach jest bardzo zróżnicowana.
Mapa obecnego rozmieszczenia ludności obrazuje nierównomierne zaludnienie Ziemi. Wyraźnie widać na niej anekumenę, obszary nie zamieszkane przez człowieka, do których należą pustynie, szczyty górskie i obszary okołobiegunowe, następnie paraekumenę, tj. obszary bardzo słabo zagospodarowane i zamieszkane, gdzie gęstość zaludnienia waha się od 1 do 10 osoby na 1 km2 (tajga, tundra, step, obszary występowania wiecznej zmarzliny) oraz ekumenę, tj. obszary intensywnej działalności gospodarczej ludzi. Są one zróżnicowane pod względem gęstości zaludnienia i poziomu zagospodarowania.
W ekumenie do obszarów największej koncentracji ludności należą:
-Azja Wschodnia i Południowa, w tym wschodnie Chiny, Indie, Sri Lanka, Japonia, Wietnam.
-Europa Zachodnia, Południowa i Środkowo-Wschodnia po Morze Czarne
-Ameryka Północna i Środkowa- obszar między Wielkimi Jeziorami, wybrzeżem atlantyckim łącznie z Appalachami i pasem wybrzeża Pacyfiku od Vancouver do San Diego. Obszar ten obejmuje ponadto zespół miejski Meksyku.
-Ameryka Południowa- pas wybrzeża Atlantyku z wyraźnie wyróżniającymi się zespołami miejskimi- Rio de Janeiro, Sao Paulo i Buenos Aires.
-Afryka- delta Nilu oraz obszar wzdłuż doliny Nilu po Wyżynę Abisyńską, wybrzeże Zatoki Gwinejskiej, głównie u ujścia nigru.