Krótka i niepełna geneza powstawania muzyki nowoczesnej

Geneza powstania muzyki nowoczesnej

Muzyka to coś, co jest z nami praktycznie cały czas. Trudno nam sobie wyobrazić jaki mógłby być świat, gdyby ona nie istniała. Każdy słucha innego rodzaju muzyki, jednak większość dzisiejszego społeczeństwa nie sięga wstecz do muzyki ?poważnej?. Jest to zrozumiałe.

Muzyka towarzyszy nam od najdawniejszych czasów i wraz z postępem kultury i całego społeczeństwa i ona się zmieniała. Łatwo możemy dostrzec jak wielka przepaść dzieli nas od muzyki np. baroku, a współczesnej. Chyba warto byłoby się dowiedzieć jak to się stało, ze słuchamy dzisiaj takiej muzyki, a nie innej.

Początki muzyki współczesnej sięgają końcowi romantyzmu (niektórzy muzycy wyodrębniają ten okres jako osobną epokę-neoromantyzm). Powstały wtedy nurty muzyczne łączące romantyzm z muzyką dzisiejszą. Głównymi stylami które możemy przedstawić są impresjonizm i ekspresjonizm. Tak naprawdę oba style były nawzajem swoim całkowitym zaprzeczeniem, choć rozwinęły się w tym samym czasie. I impresjonizm i ekspresjonizm był próbą ukazania piękna, tylko każdy z nich inaczej to wyrażał. Działały one w systemie tonalnym, czyli mówiąc prościej na dotychczasowych zasadach muzyki, które opierały się głównie na ?ładnym brzmieniu?. Jednak dzięki rozkwitowi muzyki, która doprowadzona została do granic ?ładności? (przez ukazanie uczuć, barwy, wrażeń, nastrojów) musiał powstać system atonalny, dzięki czemu muzycy otworzyli nowe horyzonty tworzenia. Już nie musieli opierać się wyłącznie na systemie dur-moll, który już praktycznie wyczerpali. Efektem zaburzenia dotychczasowych zasad były nowe nurty muzyczne takie jak:

aleatoryzm -łac. Kostka do gry-polegał na wprowadzeniu przypadkowości do muzyki. Forma muzyczna nie jest już podstawą powstania dzieła i nie musi składać się z kolejnych, ściśle określonych części. Często aleatoryzm był widoczny wewnątrz dzieł pod postacią pustych taktów-w tym momencie muzyk mógł grac wszystkie nuty, które przyjdą mu do głowy. W pustym takcie ściśle określony był tylko czas, którego nie można było zmieniać. Zdarzało się, ze kompozytorzy chcąc uzyskać najlepszy efekt dawali wykonawcom nuty tuż przed koncertem!

Dodekafonia-jej zasadami było ?równouprawnienie dźwięków?. Kompozytorzy układali melodię tak, żeby żaden dźwięk nie był dominujący. Ważną zasadą tego stylu było ułożenie dźwięków tak, żeby żaden z nich się nie powtórzył, zanim nie zostaną użyte wszystkie. Tak samo było z interwałami czyli odległościami pomiędzy dźwiękami. Dana odległość nie mogła się powtórzyć, jeśli nie zostały wykorzystane wszystkie.

minimalizm -polega na przejrzystości i prostocie utworu. Dzieło może zaczynać się od powtarzanych w kółko dwóch dźwięków. Taki schemat może być powtórzony kilkadziesiąt razy. Po jakimś czasie mogą być zmienione wartości rytmiczne i seria znowu się powtarza. później kompozytor dodaje inny dźwięk i układ składa się już z 3. Na końcu utwór wraca do pierwotnej formy przedstawiając temat. Jak widać forma ta wymaga ogromnej chęci słuchania i cierpliwości. Kierunek ten zyskał popularność w latach 80, kiedy ustępował miejsca kierunkom postmodernistycznym, których znaczącą cechą jest wzajemna relacja pomiędzy współczesną muzyką poważną, a muzyką jazzową i rockową, oraz odkrywanie muzyki pozaeuropejskiej.

Sonoryzm- jego główną zasadą jest wydobywanie nietypowych dźwięków z instrumentu lub głosu ludzkiego. Chodziło o jak najbardziej nietypowy efekt. Do muzyki wprowadzono dźwięki pozyskiwane z różnorakiego wykorzystania instrumentów np. grano na instrumentach dętych bez stroików, na instrumentach smyczkowych za ?mostkiem?, uderzano w instrumenty itp. W muzyce sonorystycznej nie ma melodii, rytmu ani harmonii-role ich przejmują rozmaite rodzaje brzmień. Istotną cechą tej muzyki jest dynamika.

Happening-zorganizowane wydarzenie o charakterze artystycznym, ograniczone czasowo, mające swoją dramaturgię. Może być połączeniem akcji z wydawaniem dźwięków. Happening powstał poprzez współpracę artystów różnych dziedzin. Dla wielu dziedzin (plastyka, teatr, muzyka) stał się formą rozszerzającą specjalności. Na początku istniał jako oddzielna forma sztuki-dziś jest narzędziem komunikacji, czy wyrazem postawy politycznej, jak również formą zwracania uwagi na jakiś problem.

Rozwój techniki (a wiec udoskonalenie nagrań itp.) spowodował powstanie muzyki konkretnej (zamiast dźwięków instrumentów czy śpiewu wykorzystuje się realne, naturalne dźwięki takie jak deszcz, śpiew ptaków, przypadkowe głosy ludzkie, odgłosy fabryczne itd.) oraz muzyki elektronicznej (muzyka tworzona głównie lub wyłącznie za pomocą instrumentów elektrycznych i elektromechanicznych).Kierunki te, oparte na elektronicznym przetwarzaniu dźwięku i montażu ich na taśmie magnetofonowej w późniejszych latach nazywano mianem muzyki eksperymentalnej.

W latach 50 powstało kilka znaczących ośrodków- najczęściej przy rozgłośniach radiowych i uniwersytetach. W 1956 roku w Warszawie powstało Studio Eksperymentalne Polskiego Radia.