II Wojna Światowa

Wojna wybuchła 1 września 1939 po ataku hitlerowskich Niemiec w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim na Polskę. Pierwszy etap wojny, nazywany wojną obronną Polski lub tradycyjnie w piśmiennictwie "kampanią wrześniową", rozpoczęło formalnie wejście wojsk niemieckich na terytorium Wolnego Miasta Gdańska, choć w istocie jako pierwsze miasto w Polsce zbombardowano Wieluń.

W chwili wybuchu wojny Polska miała układ sojuszniczy z Francją z 1921, układ sojuszniczy z Wielka Brytanią z 29 marca 1939 r. oraz sojusz z Rumunią, obowiązujący jednak tylko w przypadku ataku ze strony ZSRR. Niemcy były powiązane paktem antykominternowskim z Japonią i Włochami, tzw. paktem stalowym z Włochami oraz układem z ZSRR (pakt Ribbentrop-Mołotow) z 23 sierpnia 1939 r., który de facto dzielił Europę Środkową na strefy wpływów obu państw i dawał Niemcom wolną rękę w wojnie z Polską. Formalnie wojna nabrała charakteru "światowego" z chwilą wypowiedzenia jej przez Wielką Brytanię i Francję 3 września 1939 r. Wraz z Wielką Brytanią w stanie wojny formalnie znalazły się państwa Wspólnoty Brytyjskiej: Australia, Nowa Zelandia, Indie i Kanada. Oficjalnie po stronie Niemiec do wojny nie przyłączyły się na tym etapie jednak ani Włochy, ani Japonia. Podobnie postąpiły nastawione prohitlerowsko Węgry i Rumunia. Jednocześnie z Niemcami ruszyła na Polskę słowacka Armia Polowa Bernolak.

Kampania wrześniowa skończyła się klęską Polski. 17 września do wojny włączył się ZSRR, zajmując wschodnie terytorium II Rzeczypospolitej, w myśl układu Ribbentrop-Mołotow. Atak ten złamał polsko-sowiecki pakt o nieagresji, który miał obowiązywać do 1945 r., jednak nie wywołał ze strony rządu polskiego ani wypowiedzenia wojny, ani nawet zerwania stosunków dyplomatycznych. Armia Czerwona nie napotkała znaczącego oporu poza oddziałami Korpusu Ochrony Pogranicza. Dowództwo Wojska Polskiego wydało nawet dyrektywę, by zanadto nie walczyć z Rosjanami. W dniu ataku ZSRR rząd polski ewakuował się na terytorium Rumunii, skąd po jego internowaniu prezydent Ignacy Mościcki wydał dekret o przekazaniu władzy Władysławowi Raczkiewiczowi, co zapoczątkowało działalność Polskiego Rządu na Uchodźstwie.