Makroekonomia - pytania i odpowiedzi

Co to jest PKB?
PKB produkt krajowy brutto, jest to jeden z podstawowych mierników dochodu nardowego stosowanych w rachunkowości narodowej. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych, wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu najczęściej w roku.

Przedstaw dwie metody obliczania PKB.
a) od strony produkcyjnej:
PKB= produkcja globalna kraju - zużycie pośrednie= suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi gospodarki.
b) od strony popytowej:
PKB= konsumpcja inwestycje wydatki rządowe eksport - import zmiana stanu zapasów
c) od strony dochodowej:
PKB= dochody z pracy dochody z kapitału dochody państwa amortyzacja

Dlaczego, pomimo permanentnego deficytu w Polsce w rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego polski złoty jest mocny?
Siła złotego wynika z dobrej koniunktury i wzrostu PKB polskiej gospodarki. Także napływ inwestycji zagranicznych przyczynia się do tego.

Jakie są zalety i wady PKB jako miernika dobrobytu społecznego?
Zalety:
- łatwy do obliczenia
- porównywalny w czasie i przestrzeni
- używany w każdym kraju

Wady:
- nie bierze pod uwagę liczby ludności
- nie wyodrębnia poszczególnych grup społecznych
- nie informuje o jakości życia
- nie uwzględnia zanieczyszczenia środowiska
- nie uwzględnia pracy w gospodarstwie domowym
- nie ujmuje szarej strefy
- nie ujmuje czasu wolnego

15. Jakie są główne pozycje po stronie aktywów i pasywów bilansu NBP i z czego one wynikają?
Po stronie aktywów:
- złota i aktywa zagraniczne
- kredyty i pożyczki udzielona bankom komercyjnym
- kredyty i pożyczki dla sektora rządowego
- papiery wartościowe państwa
- pozostałe aktywa

Po stronie pasywów:
- rezerwy banków komercyjnych
- gotówka
- depozyty sektora rządowego
- kapitał własny

Jaka jest różnica między C I G (X-Z) i C I G CA?
Pierwsza suma nie uwzględnia dochodów z tytułu własności, różnych transferów bieżących, kosztów związanych z zatrudnieniem( składniki CA poza saldem handlowym)

Jakie są główne pozycje bilansu obrotów bieżących bilansu płatniczego?
Bilans obrotów bieżących jest to zestawienie płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitały i transferów jednostronnych.

Zalicza się do niego:
- bilans handlowy - należności z tytułu eksportu i importu towarów
- bilans usług - zestawienie obrotów usługami, patentami, licencjami, prawami autorskimi
- bilans dywidend i procentów - płatności związane z obsługą kapitału ulokowanego za granicą, a w szczególności spłat odsetek ( nie rat kredytów!)
- bilans transferów nieodpłatnych - przekazy jednostronne np. umorzenie zadłużenia, pomoc zagraniczna, przelewane środki pieniężne przez obywateli

Od czego zależy zatrudnienie w prostym modelu Keynes?a?
Keynes uważał, że bezrobocie nie ma charakteru dobrowolnego lecz przymusowy i jest związane z popytem konsumpcyjnym oraz popytem inwestycyjnym. Uważał, że równowaga rynkowa jest możliwa także przy niepełnym zatrudnieniu.

Co mówi prawo Okuna? Kiedy się sprawdza?
Okun twierdził, że wzrost bezrobocia o jeden punkt procentowy ponad stopę bezrobocia naturalnego powoduje powstanie 2 punktowej luki PKB. Luka PKB jest to odchylenie rzeczywiście osiągniętej wartości PKB od tej, jaką można było osiągnąć, gdyby wszystkie środki produkcji zostałyby użyte, a nie- marnotrawione.

Co pokazuje krzywa Keynes'a? Jakie ma znaczenie dla biznesu? Jak się zmienia w czasie?
Krzywa Keynes'a pokazuje zależność pomiędzy wartością inwestycji a wysokością stóp procentowych. Wg. Keynes?a inwestycje są podstawową siłą napędową w gospodarce. Jednocześnie są one jednym bardziej niestabilnych składników popytu globalnego, gdyż są zależne od oczekiwań przedsiębiorców.

Co to jest i dlaczego zachodzi równanie 3 bilansów?
Równanie 3 bilansów to suma bilansu obrotów bieżących, bilansu obrotów kapitałowych i bilansu zmian rezerw rządowych, która zazwyczaj równa się zero. Dzieje się tak, gdyż z definicji każda operacja posiada swoją stronę kredytową i debetową. Transakcje autonomiczne mogą powodować deficyt, który jest niwelowany przez dodatnie saldo bilansu zmian rezerw rządowych.

Co wyznacza PKB maksymalny?
Wyznacza wartość produkcji przy pełnym wykorzystaniu wszystkich czynników produkcji.

Co to jest M3 i jak się go liczy?
M3 jest agregatem pieniężnym, na który składa się agregat M2 powiękoszny o wartość depozytów długoterminowych przedsiębiorstw i ludności(powyżej 1 roku). Obliczenie go wymaga zapoznania się z wartościami agregatu M2 oraz wartościami depozytów.

Krańcowa skłonność do oszczędzania wynosi 1/3, krańcowa skłonność do importu wynosi ?, ile wynosi mnożnik inwestycyjny?
Mi= 1/(1 - 1/3 - ? ) = 1/(5/12) = 2,4

Dlaczego w szacowaniu mnożnika inwestycyjnego wykorzystujemy wzór na sumę ciągu geometrycznego zbieżnego?
Dzieję się tak, gdyż wystąpienie inwestycji, powoduje ciąg stopniowo zmniejszających się wzrostów produktu krajowego. Bezwładność gospodarki.

Wyprowadź wzór ma mnożnik kreacji pieniądza bankowego
*M0= (Cp Cb)/H*(Cb 1) wartość rezerw= stopa rezerw *wkłady
*M1= (Cp 1)/H*(Cb 1) wartość w obiegu= stopa ubytku* wkłady
M1/M0= (Cp 1)/(Cp Cb)

Jaką role w polityce pieniężnej banku centralnego odgrywają bezwarunkowe i warunkowe operacje otwartego rynku?
Poprzez operacje otwartego rynku Bank Centralny może oddziaływać na podaż pieniądza w gospodarce. W momencie restrykcyjnej polityki pieniężnej BC może sprzedawać papiery wartościowe, a w sytuacji ekspansywnej polityki może skupować papiery wartościowe, wpuszczając dodatkowe zastrzyki finansowe do gospodarki.

28. Jak w bilansach banku centralnego i banków komercyjnych uwidaczniają się operacje otwartego rynku?
Operacje otwartego rynku regulują podaż pieniądza na rynku. Dlatego też mają wpływ na ilość i wielkość kredytów banków komercyjnych.

Scharakteryzuj 5 grup instrumentów polityki pieniężnej banku centralnego.
Instrumenty polityki pieniężnej:
a) stopy procentowe
b) operacje otwartego rynku
c) rezerwy obowiązkowe
d) operacje kredytowo-depozytowe i refinansowaniebanków

Stopy procentowe:
- referencyjna - określa min. rentowność 28-dniowych bonów pieniężnych NBP
- lombardowa - określa max. koszt pozyskania pieniądza w banku centralnym( określa górny poziom wahań stóp rynkowych o najkrótszych terminach zapadalności zwłaszcza O/N)
- depozytowa - określa min. poziom oprocentowania dla depozytów, które przyjmuje NBP od banków

Operacje otwartego rynku:
- emisja i wykup bonów pieniężnych banku centralnego
- umożliwiają oddziaływanie banku centralnego na poziom rynkowych stóp procentowych.

Rezerwa obowiązkowa:
- to środki pieniężne, jakie banki komercyjne są zobowiązane uytrzymywac na swoich rachunku w banku centralnym
- wyznacza zdolność banków do kreowania kredytów

Operacje kredytowo-depozytowe i refinansowanie banków:
- pozwalają na likwidację krótkoterminowych luk płynności
- zmniejszają wahania stóp procentowych na rynku międzybankowym
- kredyt techniczny (overdraft techniczny) jest uprawnieniem do powodowania debetu na rachunku bieżącym w trakcie dnia

Pobudzanie koniunktury gospodarczej (w okresie recesji)
- obniżanie stóp procentowych
- obniżanie wskaźnika rezerw obowiązkowych
- zwiększanie kwoty udzielanych kredytów przy obniżonej stopie dyskontowej
- kupowanie papierów wartościowych w operacjach wolnego rynku

Schładzanie gospodarki (w okresie wzrostu presji inflacyjnej)
- podwyższanie stóp procentowych
- podwyższanie wskaźnika rezerw obowiązkowych
- ograniczenie puli środków na kredyty refinansowe i podnoszenie stopy dyskontowej
- sprzedaż papierów wartościowych w operacjach otwartego rynku

Jaka jest skuteczność polityki pieniężnej wg różnych szkół makroekonomicznych?
Klasyczna: nie ma zbytniego wpływu. Zmiany nie wpływają na realne wartości(poziomu i struktury produkcji, poziomu zatrudnienia).
Monetaryzm i nowa ekonomia klasyczna: państwo powinno wyłącznie dostosowywać ilość pieniędzy w gospodarce na skutek przyrostu towarów. Zalecana pasywna polityka pieniężna.
Keynesizm i postkeynesizm: skuteczność jest bardzo dużą, całe Policy mix jest efektywne.
TCK: państwo powinno wspierać postęp techniczny, gdyż to on napędza ilość towarów.
Nowy keynesizm: poprzez Policy mix państwo powinno pobudzać gospodarkę, gdyż ceny są lepkie i nie są w stanie zrównoważyć gospodarki.

Co oznacza neutralność pieniądza? Pokaż w równaniu ilościowym pieniądza.
Neutralność pieniądza polega na tym, że w przypadku zmian jego ilości, pozostałe wielkości dostosowują się. Mówi ona, że zwiększenie ilości pieniądza nie powoduje ożywienia, lecz inflacje. MV=PT

Jak różne szkoły podchodzą do relacji PKBrzeczywisty a PKBmaksymalny?
Keynesizm, nowy keynesizm, ekonomia behawioralna - PKBrzeczywistyMonetaryzm, nowa ekonomia klasyczna, TCK - PKBrzeczywisty=PKBmaksymalne

Jeden z bohaterów powiedział, że musi sprzedać dolary, akcje, wszystko. Dlaczego?
Jego decyzja spowodowana jest tym, że w sytuacji, gdy stopy procentowe idą w górę, inwestowanie staje się mało opłacalne, gdyż koszty kredytów idą znacznie w górę.

Która z osób stworzyła najwięcej miejsc pracy i dlaczego? Ford, Roentgen czy Szekspir?
Uważam, że nie da się jednoznacznie wskazać tej osoby. Każda z postaci co roku stwarza nowe potencjalne miejsca pracy, Ford w fabrykach firmowanych swoją marką, Roentgen w szpitalach, klinikach, nowe pochodne wynalazki czy w końcu Szekspir sztuki, filmy, sprzedaż książek.

Co to jest luka inflacyjna i luka deflacyjna?
Luka deflacyjna jest to stan nierównowagi rynkowej, wyrażający się istnieniem nadwyżki globalnej podaży nad globalnym popytem. Efektem jest spadek cen, który ma doprowadzić do równowagi.

Luka inflacyjna jest to zjawisko odwrotne, nadwyżka popytu nad podażą przy pełnym wykorzystaniu wszystkich czynników produkcji. Efektem jest wzrost cen, który ma unormować nadmierny popyt.

Jak powstają krzywe IS i LM?
Krzywe IS i LM są zbiorami wszystkich punktów, w których gospodarka jest w równowadze od strony towarowej(IS) i pieniężnej(LM). Przesunięcie krzywej IS w prawo rozumiemy jako wzrost popytu, stopy procentowej i PKB. Przesunięcie w prawo krzywej LM rozumiemy jako wzrost realnej podaży pieniądza.

Jak rolę państwa w gospodarce widzą różne szkoły makroekonomiczne?
Keynesizm i postkeynesizm: duża skuteczność Policy mix

Monetaryzm: państwo powinno tylko dostosować ilość pieniędzy w gospodarce na skutek przyrostu ilości towarów. Powinno prowadzić pasywną politykę pieniężną, dopasowaną do wzrostu gospodarczego. Jeśli rośnie ilość transakcji, trzeba zwiększyć ilość dostępnego pieniądza na rynku.

Nowa ekonomia klasyczna: bardzo ograniczona rola państwa, państwo powinno tylko dostosować ilość pieniędzy w gospodarce na skutek przyrostu ilości towarów.

Nowy keynesizm: aktywna rola państwa, gdyż ceny są lepkie i nie są w stanie zrównoważyć gospodarki. Państwo może poprzez politykę pieniężną i fiskalną pobudzać gospodarkę poprzez ilość pieniądza na rynku.

TCK: rola państwa tylko ograniczona do postępu technicznego, ponieważ wg tck, gospodarka rośnie na skutek zmian ilości towarów, a ilość towarów zmienia się na skutek postępu technicznego. Państwo może np. dofinansowywać naukę, uczelnie.

Jakie są cztery podstawowe mechanizmy regulacji gospodarki?
Podstawowymi mechanizmami są Rynek, Państwo, Europejski Bank Centralny, Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Przedstaw skuteczność ekspansywnej polityki fiskalnej przy stałym kursie walutowym w modelu Mundella-Fleminga.
Ekspansywna polityka fiskalna przy stałym kursie walutowym jest skuteczna. Powoduje przesunięcie się krzywej IS w prawo i wzrost stopy procentowej i PKB. W rezultacie stopy procentowe są wyższe niż LIF i napływa kapitał, co nakłania do aprecjacji. Bank centralny broniąc się przed aprecjacją skupuje dewizy obce, zwiększając podaż pieniądza. Krzywa LM przesuwa się w prawo i ustala się nowy punkt równowagi.

Przedstaw skuteczność ekspansywnej polityki fiskalnej przy płynnym kursie walutowym w modelu Mundella-Fleminga.
Ekspansywna polityka fiskalna przy płynnym kursie walutowym jest nieskuteczna. Powoduje przesunięcie się krzywej IS w prawo i wzrost stopy procentowej i PKB. W rezultacie stopy procentowe są wyższe niż LIF i napływa kapitał, co nakłania do aprecjacji. W wyniku tego wzrasta import i spada eksport. Krzywa IS wraca do poprzedniej pozycji.

Przedstaw skuteczność ekspansywnej polityki pieniężnej przy stałym kursie walutowym w modelu Mundella-Fleminga.
Ekspansywna polityka pieniężna przy stałym kursie walutowym jest nieskuteczna. Powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo, wzrost PKB, ale odpłynięcie kapitału. By bronić się przed deprecjacja Bank centralny skupuje dewizy. Krzywa LM wraca do poprzedniej pozycji.

Przedstaw skuteczność ekspansywnej polityki pieniężnej przy płynnym kursie walutowym w modelu Mundella-Fleminga.
Ekspansywna polityka pieniężna przy płynnym kursie walutowym jest skuteczna. Powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo, wzrost PKB, ale odpłynięcie kapitału. Odpływ kapitału powoduje deprecjacje waluty i zwiększone zapotrzebowanie na eksport - rośnie produkcja. Krzywa IS przesuwa się w prawo, PKB wzrasta a kraj jest zintegrowany finansowo ze światem.

Pokaż efekty deprecjacji waluty w modelu Mundella-Fleminga.
Wskutek deprecjacji waluty, krzywa integracji finansowej przesunie się w dół, a wraz z nią punkty przecięcie się krzywych LM-IS-IF.

Pokaż efekty aprecjacji waluty w modelu Mundella-Fleminga.
Wskutek aprecjacji waluty, krzywa integracji finansowej przesunie się w górę, a wraz z nią punkty przecięcie się krzywych LM-IS-IF.

Co to jest monetyzacja długu?
Monetyzacja długu oznacza odkupienie przez Bank Centralny od Banków komercyjnych obligacji. W skutek tego do gospodarki zostają wpuszczone dodatkowe fundusze a Bank Centralny dodrukowuje pieniądze w takiej wartości, na jaką kupił te obligacje.

Co to jest seniorat?
Prawo do emisji pieniądza dla np. NBP zapisane w konstytucji.
lub
Jest to procent, na jaki Bank Centralny może ulokować pieniądze w zagranicznych bankach i z którego czerpie zyski. Występuje to w sytuacji napływu inwestycji i zagranicznych dewiz. Bank Centralny dodrukowuje do swoich rezerw i deponuje za granicą/

Co to jest histereza?
Jest to pojęcie z zakresu rynku pracy. Polega na tym, że długookresowa równowaga w gospodarce zależy od zjawisk pojawiających się w krótkim okresie. Mówi, że jednorazowy szok może wywołać długotrwałe, strukturalne konsekwencje.

Co to jest sterylizacja pieniądza?
Sterylizacja pieniądza to sprzedaż bonów i obligacji bankom komercyjnym, która ma zapewnić niwelowanie efektów inflacyjnych, gdy do kraju napływają inwestycje i zwiększają się rezerwy dewizowe.

Jaka Policy mix jest skuteczna wg Nowej szkoły ekonomicznej?
Przy ekspansywnej polityce fiskalnej, wzrost ilości pieniądza na rynku powoduje zachowanie zgodne z równaniem MV=PT. Oznacza to, że ruszą się głównie ceny i niewiele ilość towarów.

Jaka Policy mix jest skuteczna wg TCK?
Interwencja rządowa może tylko zaszkodzić.

Jaka Policy mix jest skuteczna wg Nowej ekonomii keynesowskiej?
Opierająca się przede wszystkim na odpowiednim dostosowaniu popytu do sytuacji na rynku.

Jakie są fazy cyklu koniunkturalnego i czym się charakteryzują
Fazy cyklu koniunkturalnego:
- Ożywienie: rośnie produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt, ceny; maleje bezrobocie
- Rozkwit: koniec wzrostów, wielkości na stałym wysokim poziomie
- Kryzys: rośnie bezrobocie; maleje produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt, ceny
- Depresja: koniec spadków, wielkości na stałym niskim poziomie
W cyklu współczesnym wyróżniamy dwie fazy: ożywienie i recesję.

Na czym polega polityka fiskalna i jak przy jej pomocy państwo może wpływać na gospodarkę?
Funkcje polityki fiskalnej:
a) alokacyjna
b) redystrybucyjna
c) stabilizacyjna

Polityka fiskalna, prowadzona przez Ministerstwo Finansów, polega na uruchamianiu i zmienianiu aparatów poboru pieniędzy od podatników. Można zmniejszać lub zwiększać podatki, progi podatkowe. Zgodnie z modelem Mundella-Fleminga, polityką fiskalną można wpłynąć na wartość PKB.

Co to jest absorpcja i jak się ma do PKB?
Jest to nic innego niż zdolność państwa do pochłaniania kapitału. Absorpcja krajowa jest równa PKB.

Jak waluta automatyczna wpływa na inflację?
Przekazując sobie złoto w zamian za towary, kraje zamiennie miały wysoką inflację związaną z dodrukowywaniem pieniędzy na podstawie posiadanego złota.

Jaka jest różnica między oczekiwaniami ekstrapolacyjnymi a irracjonalnymi?
Oczekiwania ekstrapolacyjne: to takie, które bazują na zajściach z przeszłości
Oczekiwania irracjonalne: polegają na błędnych założeniach możliwej sytuacji w przyszłości.
Oczekiwania racjonalne: zakładają, że podmioty rozsądnie oceniają możliwe wartości wskaźników ekonomicznych w przyszłości, biorąc pod uwagę poprzednie błędy.

Krzywa Philipsa i jej krytyka.
Krzywa Philipsa była przez ekonomistów krytykowana z uwagi na to, że coraz częściej pojawiały się sytuacje, w których razem z inflacją postępowało bezrobocie, przecząc teorii o odwrotności tych dwóch wielkości(trade-off). Głownymi krytykami byli Monetaryści i zwolennicy Nowej ekonomii klasycznej.

Równowaga rynku pracy a bezrobocie przymusowe i dobrowolne.
Równowaga na rynku pracy powstaje, gdy zapotrzebowanie na pracę zrównuje się z ofertą.
Brak pracy na danym terenie powoduje bezrobocie przymusowe. Bezrobocie dobrowolne dotyczy sytuacji, w której osoba bezrobotna nie akceptuje oferowanej jej pracy, płacy albo warunków i okoliczności zatrudnienia.

Tożsamość Ricarda i jej rola we współczesnej makroekonomii.
Teoretycznie zwiększone wydatki w jednym okresie, powinny być wyrównane przez większe oszczędności w następnym. W obecnym świecie często się tak nie dzieje, więc ludzie muszą je wyrównywać z własnej kieszeni. Z uwagi na to, ludzie decydują się wstrzymać inwestycje i realny popyt wcale się nie zwiększa.

Zjawisko stagflacji.
Brak wzrostu gospodarczego. Wysoki poziom inflacji i jednocześnie bezrobocia, niekiedy wywołany ujemnym wstrząsem potażowym.

Wpływ elastycznych i lepkich cen na równowagę gospodarki.
W przypadku cen lepkich, państwo musi interweniować poprzez politykę fiskalną i monetarną - dostosowanie modelowe MV=PT. Natomiast ceny elastyczne dostosowują się po popytu i podaży i zapobiegają powstawaniu nierównowagi.

Realna stopa procentowa i jej rola w biznesie.
Realna stopa procentowa uwzględniająca inflację. Dzięki niej banki mogą zabezpieczyć się przed faktem udzielenia kredytu poniżej kosztów inflacji.

Naturalne bezrobocie i NAIRU oraz sposoby ich redukcji.
NAIRU jest to zgodnie z nazwą, taki poziom bezrobocia naturalnego, w którym oczekiwania płacowe pracodawców i pracowników się spotykają, nie wpływając przez to na inflację.

Deficyt finansów publicznych a dług publiczny.
Deficyt jest to ujemna różnica między dochodami a wydatkami, którą liczymy w skali roku. Dług publiczny stanowi sumę deficytów z poprzednich lat, są to wszystkie zobowiązania finansowe państwa.

Na czym polega obecny kryzys finansowy w USA i jaki ma wpływ a Polskę?
Kryzys w USA polega na wycofywaniu środków finansowych przez inwestorów w strachu przed kryzysem na rynku kredytowym i giełdzie i lokowaniu ich w bezpieczne papiery dłużne. Kryzys ten prawdopodobnie spowoduje zmniejszenie dynamiki inwestycji w Polsce i spowolnienia na giełdzie.

Jakie główne czynniki decydują o kształtowaniu się indeksów giełdowych w Polsce?
a) Sytuacja gosp.-polit. W Polsce.
b) Stan gospodarki.
c) Kurs walutowy.
d) Nastroje i decyzje ludzi
e) Stopy procentowe