Blaski i cienie promieniotwórczości

BLASKI I CIENIE PROMIENIOTWÓRCZOŚCI

1. Promieniotwórczość ? czym jest?

Promieniotwórczość jest to samorzutna przemiana jader atomów jednego rodzaju w jadra innego rodzaju połączona z wysyłaniem promieniowania jądrowego (alfa, beta, gamma).
Skutki działania promieniowania jądrowego na organizmy żywe zależą od dawki pochłoniętej przez organizm.
Promieniowanie gamma jest najbardziej niebezpieczne dla żywych organizmów. Dzięki swojemu charakterowi falowemu może przenikać poprzez różne przeszkody. Osłona przeciw niemu może być np. gruba ściana ołowiu. Z kolei przed promieniowaniem alfa można sie ochronić kartka papieru, a przed beta np. gruba deska.
Wyróżnia sie promieniotwórczość naturalną (naturalne szeregi promieniotwórcze) występującą w przyrodzie oraz promieniotwórczość sztuczna uzyskana wskutek sztucznie wywołanej reakcji jądrowej.

2. Pozytywne zastosowanie promieniotwórczości

a) zastosowanie reaktorów jądrowych jako źródła napędu statków i okrętów

Jest to korzystne ze względu na długość przebywania pod powierzchnia wody- mogą one być zanurzeniu przez czas praktycznie nieokreślony oraz osiągać znacznie większe rozmiary od tych napędzanych tradycyjnie. Takie źródła napędu znajdziemy nie tylko u okrętów wojskowych(takich jak np. lotniskowiec Enterprise), ale również u statków, np. lodołamaczy. Mimo wielu korzyści takie rozwiązanie może stanowić zagrożenie dla środowiska- w przypadku zatopienia takiego obiektu pływającego.

b) reaktory jądrowe wykorzystuje się w elektrowniach jądrowych do produkcji energii.

Elektrownie takie wytwarzają tanią i czystą energię. Wbrew pozorom ilość emitowanych przez nie izotopów promieniotwórczych jest znacznie mniejsza od ilości emitowanej przez elektrownie węglowe, które dodatkowo dostarczają do atmosfery m.in. miliony ton SO2. Jedynym minusem elektrowni jądrowych jest fakt wytwarzania odpadów promieniotwórczych, których dziś człowiek nie potrafi zniszczyć. Przechowywane są one więc w pojemnikach stalowych, prasuje się je z materiałami żywicznym i umieszcza na przykład w nieczynnych kopalniach lub specjalnych podziemnych składowiskach.

c) zastosowanie promieniotwórczości w medycynie

? Sztucznie otrzymane promieniotwórcze izotopy jodu stosuje się w diagnostyce i leczeniu chorób tarczycy.
? Rad 226 wykorzystywało się jako środek odmładzający w kremach oraz jako lek wzmacniający, ale po odkryciach szkodliwości zaniechano tego
? Promienie ?Roentgena? wykorzystuje sie do prześwietlania ciała ludzkiego
? Izotopy promieniotwórcze wykorzystuje się w uzdrowiskach do leczniczych kąpieli lub inhalacji

d) promieniotwórczość w archeologii i geologii

? Izotopy promieniotwórcze pozwalają określić wiek znalezisk. Dzięki badaniu zawartości radioaktywnego węgla-14 można wyznaczyć wiek znalezisk i wykopalisk. (Tak wyznaczono między innymi wiek Całunu Turyńskiego. )
? Badania oparte na rozpadzie uranu i toru oraz rubidu-37 i potasu-19 pozwalają określić wiek skał i minerałów.
? Za pomocą nuklidów promieniotwórczych możemy określić też lokalizacje kopalin.

e) Pierwiastek promieniotwórczy tor stosuje się w koszulkach lamp gazowych, ponieważ w wysokiej temperaturze daje jasne światło. Koszulki są więc lekko promieniotwórcze.

f) technika

? Izotopy promieniotwórcze stosuje się w precyzyjnych badaniach grubości materiałów, do wykrywania wad materiałowych. Wykrywają cieki wodne, podziemne strumyki itp.
? Umieszczane są w czujnikach dymu i innych urządzeniach elektrycznych
? Wykorzystanie przy sterylizacji żywności, opakowań, sprzętu medycznego

g) Naukowcy mogli wykryć rad dzięki temu, że emitowane przezeń promieniowanie wywoływało świecenie określonych materiałów. Zjawisko to wykorzystano np. w zegarach ściennych i zegarkach, malując wskazówki zegara mieszanina radu z materiałem fluorescencyjnym, tak, że świeciły one w ciemności.

h) Nuklidy promieniotwórcze są stosowane do wywoływania mutacji u roślin i zwierząt, dzięki której eliminuje się cechy szkodliwe i produkuje odmiany uszlachetnione.

i) Promieniowanie gamma stosowane jest do higienizacji i przedłużenia trwałości żywności, która staje się przez to promieniotwórcza, a jej konsumenci nie są narażeni na żadne promieniowanie.

3. Negatywne zastosowanie promieniotwórczości

a) pierwiastki promieniotwórcze wykorzystuje się do produkcji bomb jądrowych (atomowych), są one niemalże najniebezpieczniejszą bronią.

b) promieniowanie może być śmiertelnie niebezpieczne. Jasno widać to na przykładzie wybuchu z 1986 roku w Czarnobylu. Napromieniowane spowodowało śmierć oraz zmiany genetyczne u wielu osób, w tym nienarodzonych dzieci.

c) na skutek skażenia napromieniowaniem zachodzą niekorzystne zmiany w środowisku. Wymierają rzadkie gatunki zwierząt, zostają skażone wody gruntowe, zatrute powietrze.

4. Podsumowanie

Mimo, wieli korzyści z odkrycia i wprowadzenia promieniotwórczości do życia, skutki nadużywania tej własności mogą być tragiczne. Ciężko znaleźć realną granicę, kiedy należy się zatrzymać. Promieniotwórczość ma swoje blaski i cienie. Z czasem negatywne skutki mogą swym zagrożeniem przyćmić cały blask i pożyteczność.

Źródła :
1. http://google.pl
2. http://wikipedia.pl
3. http://nojasne.pl