Zagadnienia makro i mikro ekonomiczne

ZAGADNIENIA EKONOMICZNE.

1. Bezrobocie, jego przyczyny, skutki i rodzaje.

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów
Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy).
Przyczyny bezrobocia
Istnieje wiele powodów, dla których osoby chcące pracować i zdolne do pracy nie znajdują zajęcia odpowiadającego ich aspiracjom i wymaganiom finansowym:
· Między zakończeniem pracy w poprzednim miejscu pracy, a jej podjęciem w nowym mija pewien czas. Ten typ bezrobocia określa się mianem bezrobocia frykcyjnego i jest ono zazwyczaj niskie a także nie ma większego wpływu na gospodarkę.
· Osoby poprzednio pracujące mogły stracić pracę ze względu na przekształcenia gospodarcze, zmiany technologiczne czy upadek całych gałęzi przemysłu (bezrobocie strukturalne). W Polsce na początku lat 90. XX wieku była to bardzo duża grupa, co spowodowane było między innymi nadmiernym zatrudnieniem w okresie gospodarki planowanej a także restrukturyzacją przemysłu. Do tej grupy bezrobotnych należą m.in. górnicy, hutnicy, stoczniowcy, pracownicy PGR-ów. Duża liczba bezrobotnych, bez odpowiednich kwalifikacji, na niewielkim obszarze powoduje, że gospodarka regionu (często osłabiona upadkiem firm, w których bezrobotni poprzednio pracowali) nie może stworzyć wystarczająco szybko miejsc pracy i wchłonąć bezrobotnych. Bezrobocie takie utrzymuje się przez wiele lat na wysokim poziomie.
· Osoby które zakończyły edukację, ale nie mają jeszcze doświadczenia zawodowego nie są poszukiwaną grupą zawodową (z wyjątkiem niektórych specjalności). Wymagają one długiego szkolenia i nabywania doświadczenia, będąc przez ten czas mało produktywnymi. Z tego powodu absolwenci często nie mogą znaleźć pracy nawet, jeśli istnieje popyt na pracowników w danej branży.
· Miejsca pracy mogą znajdować się gdzie indziej, niż poszukujący pracy pracownicy. Ze względu na niewielką mobilność ludności (np. niechęć do przeprowadzki do miasta i trudności takiej przeprowadzki) oraz wysokie koszty dojazdu osobom takim trudno znaleźć zatrudnienie.
· Osoby potrafiące wytworzyć wartość dodaną na poziomie X, a których koszt zatrudnienia (płaca minimalna, podatki, składki na ubezpieczenie społeczne, koszty przeszkoleń i inne) są większe od X nie znajdą zatrudnienia. Obniżenie podatków lub płacy minimalnej może spowodować zwiększenie zatrudnienia w tej grupie, jest jednak politycznie kontrowersyjne.
· Pracodawcy mogą obawiać się zatrudniania osób pomimo, że aktualnie potrzebują siły roboczej, ze względu na trudność ich zwolnienia kiedy popyt będzie mniejszy. Sytuację tą rozwiązać mogą w pewnym stopniu inne formy zatrudniania, takie jak umowy na czas określony, umowy o dzieło, czy zlecenia.

Skutki bezrobocia
1. Niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki .
2. Znaczne koszty materialne, związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami oraz obsługą.
3. Spadek dochodów rodzin – rozszerzanie się społecznych kręgów ubóstwa.
4. Degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy.
5. Zjawiska patologii społecznej – alkoholizm, narkomania, przestępczość itp.
6. Utrata kwalifikacji.
Rodzaje bezrobocia
· bezrobocie ukryte
· bezrobocie strukturalne
· bezrobocie frykcyjne
2. Inflacja- sposoby przeciwdziałania.

Inflacja, to wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce e danym okresie czasu, któremu towarzyszy spadek realny wartości pieniądza.
Rodzaje inflacji
1. Inflacja popytowa – to wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce, w danym okresie, wywołany szybszym wzrostem całkowitych wydatków niż całkowitej wielkości produkcji.
2. Inflacja podażowa – to wzrost w danym okresie ogólnego poziomu cen w gospodarce wywołany ograniczeniem podaży zasobów lub wzrostem ich ceny co w efekcie prowadzi do wzrostu kosztów wytworzenia.
3. Inflacja strukturalna – to wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce w danym okresie spowodowany zmianami w jej strukturze.

Ze względu na wysokość stopy wyróżniamy inflację:

- inflacja pełzająca - ma ona charakter jednocyfrowy (do 10% rocznie)
- inflacja krocząca - zazwyczaj jest to inflacja dwucyfrowa (np. 20, 50 i więcej procent)
- inflacja galopująca (trzycyfrowa)
- hiperinflacja - gdzie pieniądze tracą na wartości więcej niż kilkadziesiąt razy w roku.
SPOSOBY PRZECIWDZIAŁANIA INFLACJI
Inflacja jest trudna do zwalczania. Sposobów ograniczania inflacji upatruje się przede wszystkim w twardej polityce monetarnej oraz w oszczędnej polityce budżetowej. Pierwsza ma na celu niedopuszczenie do nadmiernej emisji pieniądza. Restrykcyjna polityka budżetowa ma na celu ograniczenie wydatków prowadzących do powstawania inflacjogennego deficytu budżetowego. Przeciwdziałaniu inflacji może też służyć odpowiednia polityka strukturalna zmierzająca do zmiany struktury produkcji z nieefektywnej na proefektywnościową. Niekiedy rząd może walczyć z inflacją zamrażając (czyli sztucznie powstrzymując) wzrost cen i płac. Środek ten jest jednak mało skuteczny bo likwiduje tylko okresowo przejawy inflacji a nie jej przyczyny. Rząd może też wprowadzać różne formy opodatkowania zniechęcające do nadmiernego wzrostu dochodów. Środkiem ostatecznym jest wymiana pieniądza prowadząca do gwałtownego ograniczenia nadwyżkowego popytu. Środek ten należy jednak traktować jako ostateczny z racji jego bardzo negatywnych konsekwencji społecznych. Leczenie inflacji zwłaszcza zaawansowanej zabiera dużo czasu i powoduje dotkliwe skutki uboczne: przejściowe obniżenie tempa wzrostu i okresowe podwyższenie bezrobocia.
Przyczyny inflacji
· nadmierna emisja pieniędzy; nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez 1. dodruk banknotów, 2. oprocentowanie pieniędzy 3. działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. "bankowa kreacja pieniądza").
· niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
· wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
· niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
· ingerencja państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.
· wadliwa struktura gospodarki
· import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)
· długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)
· recesja gospodarcza (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)
· monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)
Skutki inflacji
1. Powoduje redystrybucję dochodu narodowego na rzecz grup bagatszych kosztem ludzi biedniejszych.
2. Powoduje spadek wartości pieniądza czyli jego deprecjację.
3. Zniechęca do oszczędzania.
4. Niszczy rachunek ekonomiczny.
5. Prowadzi do dewaluacji waluty krajowej, która wzmacnia pozycje eksporterów a osłabia importerów.
6. Pogłębia niepewność jutra i prowadzi do obniżenia realnych dochodów ludności.
3. Wzrost gospodarczy, sposoby jego pomiaru.

Wzrost gospodarczy, to proces wzrostu produkcji w gospodarce jako całości w określonym czasie.
Mierniki wzrostu gospodarczego
* produkt krajowy brutto- całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze),
· produkt narodowy brutto- całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,
· stopa wzrostu dochodu narodowego (lub realnego produktu krajowego brutto). Oznacza ona stosunek przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym.
· wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.
4. Polityka pieniężna.
Polityka pieniężna, polityka monetarna – systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe.
Politykę monetarną dzieli się na:
· Politykę restrykcyjną (twardą), której celem jest zmniejszanie podaży pieniądza poprzez podwyższanie stopy dyskontowej, podwyższenie poziomu rezerw obowiązkowych oraz sprzedaż na otwartym rynku – jest to polityka antyinflacyjna.
· Politykę ekspansywną (miękką), której celem jest zwiększanie podaży pieniądza poprzez obniżanie stopy dyskontowej, obniżanie poziomu rezerw obowiązkowych, zakupy na otwartym rynku.
5. NBP i jego funkcje.
Narodowy Bank Polski (oficjalny skrót NBP) – jego podstawowym celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
Do podstawowych zadań NBP należy:
1. Organizowanie rozliczeń pieniężnych.
2. Prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi.
3. Prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami.
4. Prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa.
5. Regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie.
6. Kształtowanie warunków niezbędnych do rozwoju systemu bankowego.
7. Opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansu należności i zobowiązań zagranicznych państw.
NBP posiada wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP. Organami NBP są: Prezes NBP, Rada polityki pieniężnej oraz Zarząd NBP.
Funkcje NBP
Narodowy Bank Polski, jak większość banków centralnych w gospodarkach rynkowych, pełni trzy podstawowe funkcje.
Bank emisyjny. NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.
Bank banków. NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję banku banków, sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. Ponadto NBP nadzoruje systemy płatności w Polsce.
Centralny bank państwa. NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.
ZAGANIENIA FINANSOWE.
7. Źródła finansowania przedsiębiorstw.
1. Pożyczka, jest to pojęcie regulowane przez kodeks cywilny. Może być pieniężna lub rzeczowa, ale nie musi być oprocentowana. Udziela jej bank lub inna instytucja finansowa. Nie trzeba podawać celu, w jakim zaciągamy pożyczkę.
2. Kredyt bankowy może być wyłącznie pieniężny, oprocentowany, a udzielają go tylko banki. Należy podać cel wykorzystania środków pieniężnych. Otrzymanie kredytu bankowego poprzedzone jest negocjacjami banku i kredytobiorcy. Strony ustalają wysokość kredytu, walutę w jakiej kredyt zostanie udzielony, okres spłaty, wysokość oprocentowania kredytu, rodzaj prawnego zabezpieczenia spłaty kredytu.
3. Leasing, przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz na warunkach określonych w umowie i oddać ją korzystającemu do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony. Korzystający zobowiązany jest do zapłaty finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężnego.
4. Papiery wartościowe czyli akcje i obligacje. Akcje są emitowane przez spółki akcyjne w celu uzyskania środków pieniężnych. Mają określonego emitenta i wartość. Poprzez zakup akcji stajemy się współwłaścicielem przedsiębiorstwa. W obligacji emitent zobowiązuje się w określonym czasie i na określonych warunkach do wykupu obligacji. Emitent staje się dłużnikiem. Emitują je spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, skarb państwa oraz jednostki samorządów terytorialnych. Obligacje mają określonego emitenta, wartość, termin wykupu i procent. Ich zakup daje pewne, ale niewielkie zyski.
5. Factoring polega na nabywaniu praw do wierzytelności handlowych przez wyspecjalizowane instytucje.
6. Forfaiting czyli zastaw rozwinął się w Niemczech, Holandii i Francji. Świadczą go banki. Jest to wykup przez bank wierzytelności klienta zawierającego umowę oraz należności terminowych powstałych w wyniku sprzedaży towarów.
7. Franchising – przekazanie na podstawie umowy znaku firmowego oraz prawa utworzenia przedsiębiorstwa i sposobu jego prowadzenia w zamian za opłatę lub część zysku.
8. Venture capital to kapitały wysokiego ryzyka. Jest to finansowanie nowych przedsięwzięć lub zapewnienie środków finansowych dla przedsięwzięć o znacznym potencjalnie wzroście i jednocześnie niskim poziomie dojrzałości ekonomicznej. Firmy venture capital zapewniają środki pieniężne oraz prowadzą niezbędne przedsiębiorstwom doradztwo w zarządzaniu i prowadzeniu księgowości.

2. Bilans.
Bilans, to dwustronne zestawienie, w ujęciu wartościowym, zasobów majątkowych i źródeł ich pochodzenia.
Bilans spełnia następujące funkcje:
a) jest dokumentem księgowym, który zamyka jeden rok obrotowy i jednocześnie otwiera następny rok obrotowy, czyli bilans zamknięcia sporządzony na dzień 31 grudnia br., roku jest jednocześnie bilansem otwarcia na 1 stycznia następnego roku,
b) jest elementem sprawozdania finansowego, który wykazuje stany aktywów i pasywów na dzień kończący br., i poprzedni rok obrotowy.

Powyższe funkcje są spełnione, jeżeli bilans:
a) jest sporządzony zgodnie z zasadami bilansowymi,
b) zawiera wszystkie niezbędne elementy.

Zasady bilansowe.

1. Zasada równowagi bilansowej – wyraża się tym, że suma aktywów musi się równać sumie pasywów.
2. Zasada ciągłości bilansowej – wyraża się tym, że bilans zamykający jeden rok obrotowy jest jednocześnie bilansem otwarcia następnego roku obrotowego.
3. Zasada rzetelności – wyraża się tym, że bilans sporządza się na podstawie danych liczbowych, które wynikają z ksiąg rachunkowych i uwzględniają zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego.

3. Rachunek zysków i strat.

Rachunek zysków i strat ukazuje zdolność firmy do generowania zysków i samofinansowania, prezentuje strumienie pieniężne. Sprawozdanie to polega na zestawieniu strumieni przychodów uzyskanych w jednostce ze sprzedaży wyrobów i usług bądź towarów w ramach prowadzonej działalności handlowej oraz przychodów uzyskanych z przeprowadzenia operacji finansowych i kosztów tej działalności.
Ogólna postać i budowa rachunku zysków i strat przedstawia się następująco:

Przychody ze sprzedaży netto są przychodami ze sprzedaży wyrobów, usług oraz towarów po potrąceniu VAT. Natomiast koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów obejmują koszty związane z ich wytworzeniem, przede wszystkim można do nich zaliczyć: zużycie materiałów i energii, wynagrodzenia (tylko pracowników związanych z produkcją!), amortyzację, usługi obce (np. częściowy przerób produktów przez inną jednostkę), ubezpieczenia społeczne i inne ( głównie konta zesp. 4). Po odjęciu od przychodów kosztów otrzymujemy wynik na sprzedaży brutto.
Otrzymany wynik na sprzedaży brutto następnie korygowany jest o koszty które nie są bezpośrednio związane z główną działalnością jednostki, ale są niezbędne do jej prowadzenia. Czyli:
1. koszty ogólnego zarządu (administracyjne) - obejmują głównie wynagrodzenia pracowników administracji, materiałów biurowych, ale także np. koszty prenumeraty czasopism, reklamy itp.
2. koszty sprzedaży - koszty związane ze sprzedaż wyrobów gotowych ponoszone przez jednostkę np. rozładunek, transport, ubezpieczenie transportu itp.
Otrzymuje się w ten sposób wynik na sprzedaży netto, czyli faktyczny zysk/stratę z podstawowej działalności jednostki (!).
Jednostka może również otrzymywać przychody i ponosić koszty niezwiązane z główną działalnością. Do ich ewidencji księgowej wykorzystuje się konta: 760 Pozostałe przychody operacyjne i 761 Pozostałe koszty operacyjne. Klasycznym przykładem takich kosztów mogą być np. kary, grzywny, likwidacja środka trwałego itp., Przykładami przychodów mogą być przedawnione zobowiązania, dotacje. Po dodaniu tych przychodów i odjęciu kosztów od wyniku ze sprzedaży netto otrzymujemy zysk/stratę na działalności operacyjnej.
Oprócz powyższych przychodów i kosztów jednostka może prowadzić działalność finansową (za pośrednictwem kont 750 Przychody finansowe i 751 Koszty finansowe). Przychodami finansowymi są głównie wszelkiego typu odsetki (np. od środków na rachunkach bankowych, udzielonych pożyczek), kosztami np. dyskonto weksli obcych, odsetki karne za nieterminowe płatności. Po ich uwzględnieniu w rachunku zysków i strat otrzymujemy zysk/stratę na działalności gospodarczej.
Następnym etapem ustalania wyniku finansowego jest uwzględnienie zdarzeń których nie można było przewidzieć, a miały one wpływ na działalność jednostki takie jak np. pożar, kradzież. Koszty poniesione w ich wyniku ujmuje się na koncie 771 Straty nadzwyczajne, a przychody na 770 Zyski nadzwyczajne (np. odszkodowanie za poniesione straty)
Po dokonaniu powyższych korekt otrzymuje się zysk/stratę brutto księgowany na koncie 860 Wynik finansowy. W przypadku wystąpienia zysku pomniejsza się go o podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) otrzymując w ten sposób zysk netto. w przypadku wystąpienia straty pozostawia się ja do rozliczenia...
Rachunek wyników może być sporządzany na dwa sposoby:
1. wariant kalkulacyjny
2. wariant porównawczy
Różnią się one pomiędzy sobą sposobem ujmowania kosztów wytworzenia wyrobów ponoszonych przez jednostkę, co jest wynikiem przyjętego sposobu ewidencji księgowej tzw., wariantów
4. Wskaźniki w analizie finansowej.
Wskaźniki oblicza się na podstawie danych rynkowych (np. giełdowych) dotyczących spółki oraz na podstawie sprawozdań finansowych firmy takich jak: bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych.
Oceniając firmę na podstawie wskaźników należy pamiętać, że wyliczane są one w oparciu o dane historyczne.
Najczęściej stosuje się podział wskaźników na pięć grup. Ponieważ w każdej grupie występuje od kilku do kilkunastu wskaźników, poniżej omówimy tylko wybrane.
Wskaźniki:
· płynności - mierzą zdolność spółki do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań, inaczej czy firma ma szybki dostęp do gotówki,
· aktywności - informują o tym jak szybko firma zamienia swoje zapasy i należności na rachunkach na gotówkę,
· zadłużenia - informują o zadłużeniu spółki i jej zdolnościach do obsługi tego zadłużenia,
· rentowności /zyskowności/ - służą do oceny wielkości zysku osiągniętego z poniesionych przez spółkę nakładów,
· wartości rynkowej - mają za zadanie ocenę wartości rynkowej spółki, która to wartość zależy od cen jej akcji.
Większość wskaźników nie ma optymalnej wartości. Dopiero odniesienie ich do wskaźników z poprzedniego okresu lub też do wskaźników obliczonych dla innych firm z tej samej branży pozwala na obiektywną ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej firmy.
1. Wskaźniki płynności
a) wskaźnik bieżącej płynności (Current Ratio),
Pokazuje zdolność firmy do regulowania swoich zobowiązań środkami obrotowymi.
Optymalna wartość wskaźnika powinna wynosić <1,2 - 2,0>, tzn. jest optymalnie, gdy majątek obrotowy od 1,2 do 2 pokrywa zobowiązania krótkoterminowe.
Gdy wskaźnik < 1 - kłopoty z płynnością, tzn. z terminowym regulowaniem zobowiązań.
Gdy wskaźnik > 3 - coś się w majątku obrotowym nie obraca, zalega (np. w magazynie leżą nie sprzedane towary, w majątku obrotowym są niespłacone należności lub krótkoterminowe papiery wartościowe, których nie można sprzedać).
b) wskaźnik szybki płynności (Quick Ratio).
Pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami o dużym stopniu płynności, tzn. mierzy natychmiastową zdolność firmy do spłaty długów.
Wartość wskaźnika powinna oscylować w okolicach 1, w praktyce jest to poziom rzadko spotykany. Dlatego za satysfakcjonujący uważa się poziom od 1 do 1,2.
Gdy wskaźnik < 1 - pojawia się zagrożenie bieżącej zdolności firmy do terminowego regulowania zobowiązań.
2. Wskaźniki aktywności /efektywności/
a) wskaźnik rotacji należności,
Określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności.Zadowalający poziom tego wskaźnika powinien oscylować w przedziale 7,0 -10,0. Jeżeli wartość wskaźnika spada poniżej 7,0 oznacza to, że przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów, co wiąże się z długim zamrożeniem środków pieniężnych w należnościach.
b)wskaźnik rotacji należności w dniach (Recivables Turnover),
Informuje o okresie oczekiwania na uzyskanie należności za swoją sprzedaż kredytową.W wielu przedsiębiorstwach niezrealizowane należności wynoszą około 2 miesięcy. Kiedy płatności przekraczają ten okres powstaje zagrożenie zatorów płatniczych.
Optymalna wartość tego wskaźnika zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa.
c) wskaźnik rotacji zapasów (Inventory Turnover),
Określa ile razy w ciągu roku firma odnawia swoje zapasy.
Niski poziom wskaźnika wskazuje na nadmierne lub zbędne zapasy utrzymywane przez przedsiębiorstwo. Wzrost tego wskaźnika oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży.
d)wskaźnik rotacji zapasów w dniach,
Wyraża co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania sprzedaży. Wysoki poziom wskaźnika informuje o wolnym obrocie zapasami, niski o szybkim.
W przypadku tego wskaźnika ważna jest branża, do której należy przedsiębiorstwo. Inny jest optymalny poziom wskaźnika w zakładach mięsnych (krótszy), a jeszcze inny np. w firmach skupujących sezonowo runo leśne (dłuższy).
3. Wskaźniki zadłużenia
a) wskaźnik ogólnego zadłużenia,
Obrazuje strukturę finansowania majątku przedsiębiorstwa. Informuje, jaki udział w całości źródeł finansowania aktywów firmy stanowi zadłużenie, czyli kapitały obce.Wg standardów zachodnich wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 0,57 - 0,67. Im wyższy jego poziom, tym wyższy poziom zadłużenia i wyższe ryzyko finansowe. Jego wysokość uzależniona jest od branży. Wysoka wartość wskaźnika charakteryzuje banki, firmy leasingowe.
b) wskaźnik zadłużenia kapitału własnego,
Określa stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego. Wzrost wskaźnika oznacza większe zaangażowanie obcych źródeł finansowania w stosunku do źródeł własnych.
W przypadku tego wskaźnika trudno jest mówić o wartościach optymalnych, chociaż np. w USA za wartość graniczną dla spółek małych przyjmuje się proporcję 3:1, dla dużych i średnich 1:1.
c) zadłużenia długoterminowego (wskaźnik długu),
Określa stopień zabezpieczenia udzielanych kredytów przez kapitał własny firmy. Przyjmuje się, że zadowalający poziom tego wskaźnika powinien wynosić 0,5, co wynika ze struktury kapitału 33:67, wg której kredyt długoterminowy powinien być dwukrotnie mniejszy od kapitałów własnych. Racjonalny poziom tego wskaźnika wynosi jednak od 0,5 do 1,0. W przypadku, gdy wskaźnik > 1,0 oznacza to, że zobowiązania długoterminowe są wyższe niż kapitał własny.
d)wskaźnik pokrycia zobowiązań długoterminowych rzeczowymi składnikami majątku.
Informuje o stopniu zabezpieczenia zobowiązań długoterminowych przez rzeczowe składniki majątku firmy. Nie ma tak powszechnego zastosowania jak poprzednie wskaźniki. Jego znaczenie informacyjne rośnie w przypadku firm zagrożonych upadłością.
4. Wskaźniki rentowności
a) wskaźnik rentowności sprzedaży (Return on Sales),
Określa zdolność firmy do generowania zysku przez sprzedaż. Im niższy jest wskaźnik, tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonej kwoty zysku. Z kolei im wyższy poziom wskaźnika, tym wyższa efektywność osiąganych dochodów. Pożądany jest zatem wysoki poziom tego wskaźnika.
Z tego też powodu należy porównywać wartość tego wskaźnika w danej firmie z innymi firmami tej samej branży.
b) wskaźnik rentowność aktywów (Return on Assets) - ROA,
Określa stosunek wielkości zysku netto, wypracowanego przez jednostkę, do wartości zaangażowanego w firmie majątku. Pokazuje jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem. Im wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja finansowa firmy. Zachodnie banki udzielające kredytów oczekują od firm, aby wskaźnik ten osiągał poziom 2-6 %. Jednocześnie w małych firmach powinien być wyższy niż w dużych.
c) stopa zwrotu z kapitału własnego (Return on Equity) - ROE,
Informuje o wielkości zysku netto, przypadającego na jednostkę kapitału zainwestowanego. Im wartość tego wskaźnika jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Wyższa efektywność kapitału własnego wiąże się z możliwością uzyskania wyższej nadwyżki finansowej, a co za tym idzie wyższych dywidend (dla akcjonariuszy) oraz z dalszym rozwojem firmy.
5. Wskaźniki wartości rynkowej
a) zyskowność na jedna akcję (Earning per share ratio - EPS),
Określa wielkość zysku, przypadającą na pojedynczy udział lub akcję.EPS jest wskaźnikiem rynkowym określającym sytuację spółki na rynku. Może on być aktualizowany w różnych okresach, chociaż najczęściej obliczany jest co kwartał na podstawie raportów kwartalnych spółek publicznych.
b) wskaźnik ceny rynkowej akcji do wartości księgowej na akcje C/WK (Price/Book Value - P/BV) -
Ile razy wartość spółki na rynku jest większa (mniejsza) od jej wartości księgowej,
c) wskaźnik ceny akcji w stosunku do bieżących zysków (Price Earning Ratio) -
Ile razy wartość rynkowa firmy przewyższa wartość wypracowanego w ciągu roku zysku. Wskaźnik cena do zysku należy do najpopularniejszych i najczęściej stosowanych wskaźników na giełdzie. Jego podstawowym celem jest ocena celowości inwestowania w akcje danej spółki.
Wskaźnik ten odzwierciedla stosunek inwestorów do firmy. Jego wzrost informuje, że inwestorzy skłonni są płacić za akcje firmy więcej niż poprzednio.
Niski poziom wskaźnika może sugerować, że inwestycja jest korzystna, ponieważ firma osiąga spore zyski, przy relatywnie niskiej wycenie rynkowej. Zbyt niski jego poziom sygnalizuje, że akcje spółki są niedowartościowane i zachęca do taniego ich nabycia.
Interpretacja wskaźników, stanowiąca niezbędny element analizy finansowej, jest najtrudniejszą jej częścią.Za pomocą wskaźników można scharakteryzować wiele ekonomicznych aspektów działalności przedsiębiorstwa. Pozwalają one zidentyfikować mocne i słabe strony funkcjonowania przedsiębiorstwa, a także dostarczają informacji o zagrożeniach i szansach w jego działalności.
Wskaźniki finansowe są bardzo często wykorzystywane do zarządzania firmą - np. w analizie trendów, analizie międzyzakładowej (konkurencji), oceny wyników (osiągniętych w stosunku do planowanych) oraz do prognozowania.