Stalowa Wola - analiza demograficzna

STALOWA WOLA

I Charakterystyka położenia geograficznego i delimitacja obszaru badanego

Miasto Stalowa Wola znajduje się w obrębie województwa podkarpackiego, którego najbardziej na północ wysunięty powiat to powiat Stalowowolski. Stalowa Wola położona jest w Kotlinie Sandomierskiej, na lewym brzegu Sanu, na północno-wschodnim krańcu Puszczy Sandomierskiej, w mezoregionie Równiny Tarnobrzeskiej. Jest to miasto o charakte-rze przemysłowym, powstało na gruntach wsi Pławo jako jeden z ośrodków Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Jest miastem o 60-letniej historii, powstałym w wyniku realizacji programu COP. Zlo-kalizowany tutaj przemysł zbrojeniowy, elektromaszynowy, hutniczy i energetyczny stanowił podstawy do intensywnego rozwoju miasta. W wyniku poniesionych ogromnych nakładów inwestycyjnych , Stalowa Wola stała się znaczącym ośrodkiem przemysłowym w Polsce, znanym z tradycji dobrej gospodarki. Świadczy o tym dynamiczny rozwój sektora prywatne-go oraz zmiany w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych
i usługowych.
Przemiany polityczno-społeczne a zwłaszcza funkcjonowanie gospodarki wolnoryn-kowej były ogromną szansą w pełni wykorzystaną przez Stalową Wole. Miasto z założenia przemysłowe , dzięki inwestycjom zmierzającym do poprawy stanu środowiska naturalnego (oczyszczalnie ścieków , wyposażenie emitorów w cyklony, multicyklony, filtry i odpylacze, rekultywacja składowisk odpadów) jest czyste i przyjazne ekologicznie dla 72 tysięcy jego mieszkańców.
Okolice Stalowej Woli to obszar o dużych walorach turystycznych . Duże obszary le-śne, do których przylega miasto (będące pozostałością po dawnej Puszczy Sandomierskiej) , na których żyją liczne gatunki fauny i obfitość starych drzewostanów leśnych, tworzy atrak-cyjne środowisko naturalne i sprzyja rozwojowi turystyki. W niedużej odległości od Stalowej Woli istnieje możliwość odbywania atrakcyjnych wycieczek, a także polowań (dziki, sarny, jelenie), oraz odstrzału zajęcy, bażantów i dzikiego ptactwa.
Stalowa Wola leży przy krajowej drodze 859 w niedalekim sąsiedztwie (ponad 30 km) takich ośrodków miejskich, jak Sandomierz czy Tarnobrzeg. Stalowa Wola jest w regionie ważnym węzłem komunikacyjnym. Położona jest na skrzyżowaniu dróg północ-południe
i wschód-zachód. W odległości ok. 60 km od miasta planowana jest budowa autostrady A-4.
Węzeł kolejowy w Stalowej Woli-Rozwadowie posiada bezpośrednie połączenie z Przemy-ślem, Krakowem, Lublinem, Warszawą, Łodzią i Poznaniem a także z miastami Śląska
i Wrocławiem. W odległości ok. 10 km od Stalowej Woli przebiega szeroko-torowa trasa LHS (Linia Hutniczo-Siarkowa), łącząca bezpośrednio Katowice z centrami przemysłowymi Ukrainy.
Stalowa Wola jest wiec doskonałym miejscem do rozwoju handlu , usług i instytucji finansowych nakierowanych na ekspansje w kierunku na wschód i południe, stwarzając do-godne warunki do połączeń z północą i zachodem.

II Rozwój demograficzny Stalowej Woli

W 1937r. konieczna okazała się budowa osiedla przyfabrycznego dla pracowników Huty Stalowa Wola i ich rodzin. Osiedle miało liczyć 20 tyś., a docelowo zaś 50 tyś. miesz-kańców. W 1939r. (przed wojną) Stalową Wolę zamieszkiwało 3900 osób.
W pierwszych dniach wojny całe zakłady zostały ewakuowane na Wołyń, całe miasto opustoszało. Rodziny pracowników ruszyły na wschód, za San, ale część z nich już po kilku-nastu dniach powracała do Stalowej Woli, bądź do swoich rodzinnych stron w obawie przed napierającą ze wschodu Armią Czerwoną i Wehrmachtem.
W październiku 1939r. ożywił się ruch ludności: ze wschodu wracali pracownicy Za-kładów Południowych z rodzinami, przybyli pierwsi Niemcy-cywile, grupy fachowców ze Śląska i Zagłębia sprowadzone przez Niemców do pomocy w uruchomieniu fabryki. Na prze-łomie lat 1939/40 zaczęły napływać transporty wysiedleńców z ziem włączonych do Rzeszy (z Wielkopolski, Śląska, Pomorza) oraz fale uciekinierów szukających schronienia u swoich krewnych w Stalowej Woli. Do końca 1940r. na teren powiatu niżańskiego napłynęło ok. 700 wysiedleńców, a czego ok. 400 do Stalowej Woli. Ponadto Niemcy sprowadzili ok.100 Ukra-ińców, których zatrudnili w Zakładach.
W wyniku ruchu ludności przyfabryczne osiedle w lipcu 1940r. liczyło 5311 miesz-kańców, czyli o ponad 1400 więcej niż przed wrześniem 1939r. Tendencja do wzrostu zamel-dowań utrzymywała się do 1943r. dane te nie obejmowały gestapo, SS, żandarmerii i Żydów.

Rok 1942 1943 1944
Ludność:
Ogółem 6199 6518 6301
Polacy 5624 5853 5772
Niemcy 294 486 370
Volksdeutsche 108 139 120
Ukraińcy 172 31 39
Inne narodowości (bez Żydów) 1 9 21
Tab.1 Liczba ludności w Stalowej Woli w latach 1942-1944

Przed wojną w Stalowej Woli Żydzi nie mogli się osiedlać, ani nawet wejść z han-dlem. mówiono o ?odżydzeniu? handlu o czystej polskości nowo powstającego ośrodka prze-mysłowego. Wielu Żydów osiedlało się w pobliskim Rozwadowie czy Nisku. Po raz pierwszy Żydów do miasta sprowadzili Niemcy w sierpniu 1942r. (70 osób). Zostali osadzeni w obozie w Młodyniu i zatrudnieni w Zakładach. We wrześniu obóz liczył 1160 więźniów. W 1942r. pracowało 836 Żydów.
Ostatnie tygodnie przed wejściem Rosjan do Stalowej Woli w 1944r. odznaczały się wzmożonym ruchem ludności. Na zachód wyjeżdżali Niemcy, Ukraińcy i Żydzi a także Pola-cy i volksdeutsche. Natomiast przyjeżdżali wysiedleńcy ze wschodu i miejscowości zza Wi-sły, które bardzo ucierpiały na skutek działań wojennych. Dnia 12 stycznia 1945r. Stalową Wolę zamieszkiwały 4782 osoby, natomiast 1 czerwca 1945r. już 6005 osób. Odpływ fa-chowców uzupełniały rodziny pochodzące z kresów wschodnich, a także mieszkańcy oko-licznych wsi, gdzie nie było perspektyw na poprawę życia. Tylko w 1946r. w Stalowej Woli osiedliło się 1700 osób, ale w następnych latach migracja coraz bardziej malał, bo hamował ją brak mieszkań.

W 1949r. ponownie zaczęli napływać ludzie skuszeni perspektywą pracy, zarobku
i mieszkania. Przełomowy okazał się rok 1950, kiedy gwałtownie wzrosła liczba mieszkań. Skok ludności w 1953r. dokonał się za sprawą włączenia w granice administracyjne miasta wsi Pławo a przysiółkami.

Rok Liczba ludności
1945 6119
1946 5849
1947 6023
1948 5881
1949 7100
1950 7863
1951 8947
1952 10676
1953 16296
Tab.2 Ludność Stalowej Woli w latach 1945-1953

Już w latach pięćdziesiątych Stalowa Wola uważana była za rozwojowy ośrodek miej-ski. Mimo wszystko nadal było to osiedle przy Hucie, za jej przyczyną wzrastała liczba lud-ności (jeśli produkcja rosła, Huta zwiększała zatrudnienie, powstawało więcej mieszkań, więc i liczba mieszkańców się powiększała). Wzrost liczby mieszkańców odbywał się przez przy-rost naturalny i migracje ludności. W Stalowej Woli przyrost naturalny był zdecydowanie wyższy niż w innych miastach woj. Rzeszowskiego, gdyż większość mieszkańców byli to ludzie młodzi i pochodzenia wiejskiego, więc z rodzin tradycyjnie wielodzietnych.

Rok Liczba ludności
1954 15494
1955 17690
1956 19082
1957 19792
1958 20851
1959 21886
1960 22643
1961 23400
1962 24150
1963 24900
1964 25650
1965 25859
1966 26392
1967 27308
1968 28361
1969 29308
1970 30718
1971 31157
1972 32300
1973 36700
Tab.3 Ludność Stalowej Woli w latach 1954-1973
Z biegiem lat do Stalowej Woli napływało coraz więcej ludzi, większość nowych mieszkańców pochodziła ze wsi. W 1960r. osiedliło się 1332 osób, z czego 524 przybyło
z innych miast, a 806 ze wsi; w 1965r. z kolei przybyło 1125 osób, z czego aż 740 ze wsi. Największy przyrost ludności napływowej nastąpił na początku lat 70. i nadal przeważała ludność wiejska. Atrakcyjność Stalowej Woli uwidaczniała się w napływie ludności. W 1960r. różnica między napływem a odpływem wynosiła 308 osób, a w 1979r. było to już 1048. W następnych latach różnica ta jeszcze bardziej się pogłębiała.

Rok Ludność Kobiety na 100 męż-czyzn
Ogółem Mężczyźni Kobiety Na 1 km2
1983 60967 30919 30048 735 97
1985 65032 32897 32135 784 98
1988 67615 34162 33452 815 98
1990 69955 34227 35728 843 104
1991 71016 34753 36263 856 104
1992 71173 34568 36605 857 106
1993 72019 34949 37070 868 106
1994 71838 34899 36939 866 106
1995 71775 34861 36914 865 106
1996 71746 34825 36921 871 106
1997 71710 34844 39866 870 106
1998 71814 34853 36961 871 106
1999 71805 34833 36972 871 106
2000 71774 34845 36929 871 106
2001 71269 34563 36702 865 106
2002 67397 32543 34854 818 107
2003 66806 32280 34526 811 107
2004 66482 32144 34338 807 107
Tab.4 Ludność Stalowej Woli a latach 1983-2004

III Analiza rozmieszczenia ludności

Analizując rozmieszczenie ludności w mieście Stalowa Wola dochodzi się do dość typowych wniosków. Największe skupisko ludności występuje w centralnej części miasta, na co wpływa zagęszczenie bloków i wieżowców. Z kolei obrzeża są zabudowane domkami jed-norodzinnymi, co wpływa na obniżenie się gęstości zaludnienia na tych terenach.
Średnia gęstość zaludnienia dla Stalowej Woli od 1988r. utrzymuje się na poziomie powyżej 800 osób na kilometr kwadratowy. Wartość ta wzrastała do 1996r., kiedy osiągnęła poziom 871 os/km2 i utrzymywała się w tym stanie do 2000r. Następnie gęstość zaludnienia mocno się zmniejszyła. W 2002r. było to już 818 os./km2, w 2003 ? 811,
a w 2004 ? już tylko 807. Średnia dla miast województwa wynosi 805os./km2, a dla całego województwa ? 117 os./km2.
Taka gęstość zaludnienia daje Stalowej Woli 11 miejsce ze wszystkich ważniejszych miast woj. podkarpackiego. Miasto zamieszkuje 61% ludności całego powiatu stalowowol-skiego, co stanowi najwyższy odsetek w skali województwa.

IV Analiza ruchu naturalnego ludności
Ruch naturalny ludności to termin socjologiczny oznaczający zmiany w populacji ludzkiej na skutek zdarzeń naturalnych takich jak zawieranie związków małżeńskich, rozwo-dów, urodzeń i zgonów. Pojęcie to nie obejmuje zagadnień migracyjnych i zmian struktury ludności na skutek wojen i kataklizmów. Zdarzenia te powodują istotne zmiany w stanie li-czebnym i strukturze ludności według płci, wieku i stanu cywilnego. Istnieją silne wzajemne zależności między natężeniem poszczególnych elementów ruchu naturalnego, a strukturą lud-ności według płci i wieku. W demografii podstawowe znaczenie ma analiza urodzeń i zgo-nów. Zawieranie małżeństw oraz wiek nowożeńców z reguły rozpatrywane są z punktu wi-dzenia potrzeb analizy urodzeń. W przypadku Polski niewielkie znaczenie mają również roz-wody, których zarówno natężenie, jak liczba bezwzględna są stosunkowo małe, choć wykazu-ją stałą tendencję wzrostu.

Rok 2000 2001 2002 2003 2004
Małżeństwa 404 389 369 366 384
Urodzenia 632 616 589 557 522
Zgony:
- ogółem

- w tym niemowląt 414

1 468

2 450

2 476

2 450

5
Przyrost naturalny 218 148 139 81 72
Tab.5 Ruch naturalny ludności /Stalowa Wola/

Jak wynika z danych zamieszczonych w powyższej tabeli w latach 2000 ? 2004 liczba urodzeń systematycznie spadała (z 632 w 2000r. do 522 w 2004r.), zaś wskaźnik przyrostu naturalnego zmniejszył się około trzykrotnie (z 218 do 72). Wzrosła również liczba zgonów niemowląt, w 2000r. było to jedno niemowlę, w 2004r. już pięcioro.

V Analiza ruchu wędrówkowego

Migracje ludności to przemieszczenia ludności związane ze zmianą miejsca zamiesz-kania (pobytu stałego lub czasowego) połączone z przekraczaniem granic administracyjnych jednostki terytorialnej (gminy).
Migracje można podzielić ze względu na:
? zasięg:
- migracje wewnętrzne - przemieszczanie się ludności w granicach danej jednostki admi-nistracyjnej (miasto, gmina, województwo, etc.) lub politycznej (państwo),
- migracje zewnętrzne - przemieszczanie się ludności z jednej jednostki administracyjnej lub politycznej do innej,
? czas trwania:
- czasowe, w tym sezonowe i wahadłowe,
- trwałe,
? formy migracji:
- emigracja - wyjazd,
- imigracja - przyjazd,
- reemigracja - powrót z emigracji czasowej,
- uchodźctwo - ucieczka,
- ewakuacja - zorganizowana przez państwo w celu uniknięcia spodziewanego zagroże-nia,
- repatriacja - powrót obywateli z obcego terytorium zorganizowany przez ich państwo,
- przesiedlenie (transfer) - przesiedlenie obywateli danego państwa w ramach jego gra-nicy,
- deportacja - przymusowe przesiedlenie danej osoby lub grupy osób na peryferie dane-go państwa lub poza jego granice
Do migracji nie zalicza się natomiast sytuacji takich jak:
? Odbywanie zasadniczej służby wojskowej
? Przebywanie w zakładach karnych
? Przebywanie za granicą w placówkach dyplomatycznych
? Przebywanie w innych miejscach z powodu działań wojennych lub uczestnictwa
w misjach wojskowych.

Rok 2000 2001 2002 2003 2004
Napływ ogółem: 506 545 416 412 537
- z miast
- z zagranicy

154
10 154
10
Odpływ ogółem: 671 951 943 1076 1083
- z miast
- z zagranicy 464
141 387
165
Saldo migracji ogółem - 165 - 406 - 527 - 664 - 546
- na 1000 ludności - 2,3 - 5,6 - 7,7 - 9,7 - 8,1
Tab.6 Migracje wewnętrzne i zewnętrzne ludności Stalowej Woli w latach 2000 ? 2004

W przypadku migracji od kilku lat więcej ludzi wyjeżdża ze Stalowej Woli niż się tam osiedla. W 2004r. odpływ ludności był dwukrotnie większy niż napływ. Okazuje się też, że znacznie więcej osób przyjeżdża z innych miast niż zza granicy.

VI Struktura ludności według płci, wieku i stanu cywilnego

Wiek osób ustala się przez porównywanie pełnej daty urodzenia z dniem przeprowa-dzenia spisu (z tzw. dniem krytycznym, czyli 20 maja 2002r.).
Obok tradycyjnych roczników wieku, pięcio- lub dziesięcioletnich grup wieku, wpro-wadza się również grupy ekonomiczne, tzn.:
? Wiek przedprodukcyjny ? mężczyźni i kobiety w wieku 0 ? 17 lat
? Wiek produkcyjny ? mężczyźni 18 ? 64 lata i kobiety 18 ? 59lat; grupę tę dzieli się jeszcze dodatkowo na:
- wiek mobilny ? mężczyźni i kobiety w wieku18 ? 44 lata
- wiek niemobilny ? mężczyźni 45 ? 64 lata i kobiety 45 ? 59 lat
? Wiek poprodukcyjny ? mężczyźni 65 i więcej lat i kobiety 60 i więcej lat

Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety Kobiety na 100 mężczyzn
OGÓŁEM 67555 32699 34856 107
0 ? 4 lata 3086 1528 1558 102
5 ? 9 3817 1997 1820 91
10 ? 14 5084 2621 2463 94
15 ? 19 6780 3486 3294 94
20 ? 24 5897 2971 2926 98
25 ? 29 5231 2726 2505 92
30 ? 34 3910 1918 1992 104
35 ? 39 3943 1879 2045 109
40 ? 44 5316 2447 2869 117
45 ? 49 6857 3149 3708 118
50 ? 54 5734 2847 2887 101
55 ? 59 2961 1444 1517 105
60 ? 64 2414 1096 1318 120
65 ? 69 2418 1020 1398 137
70 ? 74 2018 849 1169 138
75 ? 79 1241 463 778 169
80 ? 84 506 165 341 207
85 i więcej 342 83 259 312
Tab.7 Ludność Stalowej Woli wg płci i wieku

W większości grup wiekowych (poza grupą 5 ? 29 lat) kobiety przeważają liczebnie nad mężczyznami. W starszym wieku widoczna jest znacznie częstsza umieralność mężczyzn, co dobrze obrazuje wskaźnik ilości kobiet przypadających na 100 mężczyzn. W grupie wie-kowej 80 ? 84 lata kobiety przeważają dwukrotnie, a powyżej 85 roku życia jest ich już trzy razy więcej niż mężczyzn.

Dla każdej osoby w wieku 15 lat i powyżej ustala się stan cywilny prawny według nastę-pujących kategorii:
? Kawaler / panna
? Żonaty / zamężna
? Wdowiec / wdowa
? Rozwiedziony / rozwiedziona
? Separowany / separowana

Grupy wieku Ogółem Stan cywilny prawny
kawaler/
panna żonaty/
zamężna wdowiec/
wdowa rozwiedź. pozostały
OGÓŁEM 55568 16491 32629 454 2002 392
15 ? 19 6780 6727 53 - - -
20 ? 24 5897 4658 1159 # 22 57
25 ? 29 5231 2206 2836 4 102 83
30 ? 39 7853 1269 6110 65 332 77
40 - 49 12173 861 10190 360 690 72
50 - 59 8695 436 7087 582 538 52
60 i więcej 8939 334 5194 3042 318 51
Mężczyźni 26553 887 16043 671 780 184
Kobiety 29015 7616 16586 3383 1202 208
Tab. 8 Ludność wg stanu cywilnego prawnego, płci i wieku
VII Struktura ludności wg cech społeczno ? zawodowych i wykształcenia

W danych statystycznych dotyczących wykształcenia bierze się pod uwagę wszystkie osoby w wieku 13 lat i powyżej i ustala najwyższy ukończony poziom wykształcenia szkol-nego. Wyróżnia się wykształcenie:
? wyższe,
? policealne,
? średnie:
- ogólnokształcące,
- zawodowe,
? zasadnicze zawodowe,
? podstawowe ukończone,
? podstawowe nieukończone.

Dokładnie dane dotyczące struktury ludności wg wieku płci i wykształcenia zamiesz-czone są w tabeli nr 9 na stronie 13. Największa liczba ludności ma wykształcenie średnie
i znacznie przeważa tu wykształcenie średnie zawodowe w porównaniu do ogólnokształcące-go. Następnie bardzo licznie reprezentowana jest grupa ludności z ukończonym wykształce-niem podstawowym, z kolei najmniej ludzi nie ukończyło szkoły podstawowej.

Biorąc pod uwagę zróżnicowanie wykształcenia ze względu na płeć, to okazuje się, ze kobiety są lepiej wykształcone niż mężczyźni. Przewyższają mężczyzn w każdej kategorii poza kategoriami wykształcenia średniego i zasadniczego zawodowego.

Najwięcej osób z wyższym wykształceniem w Stalowej Woli to ludzie młodzi, w wie-ku 20 - 29 lat, a najmniej to ludzie starsi, w wieku 60 ? 64 lat. Dokładnie taka sama proporcja jest w przypadku wykształcenia ogólnokształcącego. W wykształceniu policealnym znacznie dominują kobiety (ponad trzykrotnie więcej kobiet niż ukończyło szkoły policealne) i najwię-cej ich jest w grupie wiekowej 40 ? 49 lat. Natomiast mężczyźni niemal dwukrotnie częściej niż kobiety kończyli zasadnicze szkoły zawodowe i najczęściej są to obecnie ludzie w śred-nim wieku. W przypadku wykształcenia podstawowego (ukończonego i nieukończonego) to najliczniej jest ono reprezentowane przez osoby poniżej 19 roku życia, a także częściej niż
w innych kategoriach wiekowych (poza najmłodszą) mają je ludzie najstarsi, tzn. w wieku powyżej 65 lat.

Grupy wiekowe Ogółem Wyższe Policealne Średnie Zasadnicze zawodowe Podstawowe ukończone Podstawowe nieukończone Nie-ustal-one
ogółem ogólno-kształtace zawodowe
OGÓŁEM 57768 7539 1959 20112 5318 17794 11419 14104 1231 1584
19 i mniej 8980 - - 890 543 347 509 6606 783 192
20 ? 29 11128 1698 397 5324 1602 3722 2363 776 55 515
30 ? 39 7853 1417 384 3160 698 2462 2097 514 36 245
40 ? 49 12173 1974 704 4590 891 3699 3434 1181 30 260
50 ? 59 8695 1467 286 3252 752 2500 1951 1506 30 203
60 ? 64 2414 319 97 886 262 624 354 691 13 54
65 i więcej 6525 484 91 2010 570 1440 711 2830 284 115
Mężczyźni 27653 3464 423 8867 1344 7523 7222 6400 518 759
Kobiety 30115 3895 1536 11245 3974 7271 4197 7704 713 825
Tab.9 Ludność Stalowej Woli wg wieku, płci i wykształceni

Pod względem rynku pracy ludność w wieku 15 lat i powyżej można podzielić na trzy podstawowe kategorie:
1) pracujących,
2) bezrobotnych,
3) biernych zawodowo.
Ludność aktywna zawodowo (inaczej mówiąc siła robocza) obejmuje wszystkie osoby uznane za pracujące lub bezrobotne.
Ludność bierną zawodowo (tzn. pozostająca poza siłą roboczą) stanowią osoby w wieku
15 lat i więcej, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne, tzn. osoby, które w badanym tygodniu:
- nie pracowały, nie miały pracy i jej nie poszukiwały,
- nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie były zdolne (gotowe) do jej podjęcia
w tygodniu badanym i następnym.
Bezrobotni są to osoby w wieku 15 -74, które spełniły jednocześnie trzy warunki:
- w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi,
- aktywnie poszukiwały pracy tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wli-czając jako ostatni ? tydzień badany), aby znaleźć pracę,
- były gotowe (zdolne) podjąć pracę w tygodniu badanym i następnym.
Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie (w ciągu 3 miesięcy).
Stopa bezrobocia jest to udział osób bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo ogółem oraz danej grupy.

Płeć/sektor zatrudnienia 2000 2001 2002 2003
OGÓŁEM 24514 24593 24828 24054
Mężczyźni 14835 15378 15409 15005
Kobiety 9679 9215 9419 9049
sektor rolniczy
OGÓŁEM 87 50 58 49
Mężczyźni 45 29 31 29
Kobiety 42 21 27 20
sektor przemysłowy
OGÓŁEM 13 787 15 075 15 015 14 297
Mężczyźni 10 678 11 677 11 574 11 241
Kobiety 3 109 3 398 3 441 3 056
sektor usługowy (razem)
OGÓŁEM 10 640 9 468 9 755 9 708
Mężczyźni 4 112 3 672 3 804 3 735
Kobiety 6 528 5 796 5 951 5 973
sektor usługowy ? usługi rynkowe
OGÓŁEM 6 128 5 068 5 580 5 458
Mężczyźni 3 208 2 713 2 886 2 770
Kobiety 2 920 2 355 2 694 2 688
sektor usługowy ? usługi nierynkowe
OGÓŁEM 4 512 4 400 4 175 4 250
Mężczyźni 904 959 918 965
Kobiety 3 608 3 441 3 257 3 285
Tab. 10 Zatrudnienie wg płci i sektora gospodarki
Wyraźnie widoczna jest przewaga zatrudnienia w przemyśle na terenie Stalowej Woli, co spowodowane jest tym, że miasto powstało w wyniku zlokalizowania na tym terenie duże-go ośrodka przemysłu ciężkiego, jakim była huta. Do czasów obecnych praca w tym zakła-dzie jest źródłem utrzymania większości mieszkańców miasta. Duża cześć ludzi zatrudniona jest w usługach natomiast procent zajmujących się rolnictwem jest wręcz znikomy.

Podział zatrudnienia wg form własności w ciągu czterech lat (2000 ? 2004) zasadniczo się nie zmienił. Przez cały ten okres liczba zatrudnionych mężczyzn jest znacznie wyższa niż liczba zatrudnionych kobiet. Ogólnie rzecz biorąc ponad dwukrotnie więcej ludzi pracuje
w sektorze publicznym. W 2003r. liczba tam zatrudnionych nieco spadła w porównaniu
z latami poprzednimi i dotyczy to zarówno kobiet jak i mężczyzn. Przeciwnie, jeśli chodzi
o sektor prywatny, gdzie z roku na rok liczba pracujących wzrasta i zmniejsza się rozdźwięk pomiędzy kobietami i mężczyznami.

Zatrudnienie wg form własności 2000 2001 2002 2003
OGÓŁEM 24514 24593 24828 24 054
Mężczyźni 14835 15378 15409 15 005
Kobiety 9679 9215 9419 9 049
sektor publiczny
OGÓŁEM 17686 17478 17292 16 411
Mężczyźni 10805 11125 11040 10 441
Kobiety 6881 6353 6252 5 970
sektor prywatny
OGÓŁEM 6828 7115 7536 7 643
Mężczyźni 4030 4253 4369 4 564
Kobiety 2798 2862 3167 3 079
Tab.11 Zatrudnienie wg płci i formy własności przedsiębiorstwa

W wynikach prezentowanych według wieku wprowadzono podział na ekonomiczne grupy wieku:
? przedprodukcyjny ? mężczyźni i kobiety w wieku 15-17 lat,
? produkcyjny ? mężczyźni w wieku 18-64 lata i kobiety w wieku 18-59 lat,
- mobilny (18-44 lata mężczyźni i kobiety),
- niemobilny (45-64 lata mężczyźni i 45-59 lat kobiety),
? poprodukcyjny ? mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat
i więcej.

Grupy wieku Ogółem Mężczyźni Kobiety
OGÓŁEM 67555 32699 34856
Przedprodukcyjny 15864 8121 7743
Produkcyjny 43848 21998 21850
- mobilny 27200 13462 13738
- niemobilny 16648 8536 8112
Poprodukcyjny 7843 2580 5263
na 100 os. * 54 49 60
Tab.12 Struktura ludności wg płci i ekonomicznych grup wieku (2004r.)

* na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada w wieku nieprodukcyjnym

Stopa bezrobocia na 30 czerwca 2005r. w Stalowej Woli wynosiła 13,8 %, natomiast w skali kraju było to 18,0 %, a w skali województwa podkarpackiego ? 17,8%. Czyli bezro-bocie w jest tu stosunkowo niskie.
W 2002r. bez pracy pozostawało 4 833 osoby, z czego 2 644 stanowiły kobiety. W na-stępnym roku bezrobocie spadło i mężczyzn zarejestrowanych w urzędzie pracy było 1 820, natomiast kobiet ? 2 492 (łącznie 4 312).

Płeć Ogółem Czas pozostawania bez pracy
do 3
miesięcy 4 ? 12
miesięcy 13 i więcej miesięcy nieustalony
OGÓLEM 6161 689 2290 3099 83
Mężczyźni 2934 365 1222 1304 43
Kobiety 3227 324 1068 1704 40
Tab.13 Bezrobotni wg okresu poszukiwania pracy (2004r.)

Dane zamieszczone w tej tabeli również potwierdzają, że bezrobocie wśród kobiet jest większe niż wśród mężczyzn. Zauważyć jednak można, że w stosunkowo krótkich okre-sach, tzn. do jednego roku, bezrobotni są nadreprezentowani przez mężczyzn, choć ta różnica jest niewielka. Natomiast w przypadku pozostawania bez pracy dłużej niż jeden rok dominują kobiety.

VIII Analiza SWOT

Analiza SWOT jest to jedna z podstawowych technik analitycznych, stosowana naj-częściej do analizy wewnętrznego i zewnętrznego środowiska danego przedsiębiorstwa, przedsięwzięcia, której wynik jest bazą planowania strategicznego.
Składa się z analizy czterech obszarów:
? Strengths ? silne strony,
? Weaknesses ? słabe strony,
? Opportunities ? szanse, możliwości,
? Threats ? zagrożenia.
Dwa pierwsze obszary odnoszą się do środowiska wewnętrznego i zawierają najistot-niejsze elementy, np. silna marka (S), czy słabe zaplecze kapitałowe (W). Natomiast dwa ostatnie odnoszą się analogicznie do środowiska zewnętrznego, np. otwarcie wspólnego rynku międzynarodowego (O) lub pojawienie się konkurencyjnych produktów nowej generacji (T).
Na podstawie analizy SWOT tworzona jest macierz strategii, która pozwala na planowanie biznesowe w kierunkach tworzenia przewagi konkurencyjnej oraz redukcji zagro-żeń. Jest to bardzo rozpowszechniony obecnie schemat analizy, powszechnie stosowany
w planowaniu przestrzennym i regionalnym i programowaniu urbanistycznym, np. przy spo-rządzaniu strategii gminy w ramach Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

MOCNE STRONY:
? Dobre położenie geograficzne ? przecięcie szlaków: północ - południe, wschód ? za-chód,
? Główny ośrodek miejski w okolicy, miasto o znaczeniu regionalnym,
? Jedno z największych centrów w regionie o charakterze przemysłowym, handlowo ? usługowym, kulturalnym, edukacyjnym,
? Dobrze rozwinięty przemysł,
? Liczna i dobrze wykształcona siła robocza,
? Silne tradycje dotyczące sportu i kultury fizycznej.

SŁABE STRONY:
? Zmniejszająca się liczba mieszkańców.

SZANSE:
? Szanse związane ze wstąpieniem do Unii Europejskiej, m.in. z zakresie możliwości wykorzystania środków pomocowych z funduszy strukturalnych ? wsparcie w zakresie restrukturyzacji i modernizacji,
? Inwestycje zagranicznych kontrahentów na terenie miasta,
? Rozwój sektora przedsiębiorców na terenie miasta i okolic.

ZAGROŻENIA:
? Ograniczona ilość środków pomocowych, pochodzących z funduszy strukturalnych ? przynajmniej w pierwszym okresie programowania,
? Niewystarczajaca ilość własnych środków na ?montaż finansowy? dotycząca inwesty-cji współfinansowanych ze środków unijnych,
? Znaczna stopa bezrobocia,
? Odpływ do innych ośrodków miejskich młodzieży.