1. Ustrój republiki Rzymskiej
a) zgromadzenie ludowe
b) urzędy:
- urzędnicy wyżsi (2 konsulów, cenzorzy, pretorzy)
- urzędnicy niżsi (etylowie, kwestorzy, dyktator, senat)
2. Armia rzymska
Legion - podstawowa jednostka armii rzymskiej. Specjalistyczna siła do zabijania innych. Składał się z 4,5 - 6 tysięcy ludzi. Legion składał się z 60 centurii: 20 centurii po 30 triatii, 20 centurii 60 prirvcips, 20 centurii po 60 hastati, 3000 ludzi. Do armii rzymskiej dołączano 1200 żołnierzy welitów. Dwie centurie tworzyły tak zwany manipuł. W manipułach, czyli brygadach ciężkiej piechoty występowali żołnierze typu: Hastati , principes, triarii.
3. Wojny Rzymu z Kartaginą
I wojna punicka 264 - 241 p.n.e.
Kartagina traci ziemie: Sycylię, Sardynię i Korsykę. Stają się one posiadłościami rzymskimi. Jest to dla Kartaginy duża strata, ponieważ wyspy te to duży punkt handlowy oraz dzięki ich posiadaniu Rzym mógł rozpocząć ekspansję w każdym kierunku.
II wojna punicka 218 - 201 p.n.e.
Ojciec Hannibala zginął, więc kochany synek chciał go pomścić. Poza tym Kartagina chciała odzyskać utracone tereny. Postanowili więc dostać się do Rzymu stroną lądową. Rzymianie nie spodziewali się Kartagińczyków od strony lądowej (wyruszyli od Nowej Kartaginy), bowiem nie dość, że był to kawał drogi, to na drodze były jeszcze łańcuchy górskie. Hannibal wziął ze sobą ówczesne czołgi - słonie (z których przeżył tylko jeden - jego „piesek”).
Rzymianie byli zaskoczeni tym atakiem Hannibala.
III wojna punicka 149 - 146 r.p.n.e
Mimo utraty floty i swych terytoriów Kartagina nadal pozostawała bogatym miastem handlowym, co nie podobało się Rzymowi. W 149 r.p.n.e armia rzymska dowodzona przez wnuka Scypiona, SCYPIONA EMILIANUSA rozpoczęła oblężenie. Po trzech latach miasto zostało zdobyte. Całą ludność sprzedano w niewolę, miasto zburzono, a ziemia na którym stało przeklęte.
4. Gajusz Juliusz Cezar
Cezar Juliusz (ok.100 - 44 p.n.e.), jeden z najwybitniejszych wodzów rzymskich, mąż stanu. Przez wiele lat piastował ważne stanowiska państwowe, wykazał się wówczas jako administrator i dowódca wojskowy. Prowadził walki z wojskami Pompejusza, po wygranej przyjął tytuł dyktatora i objął rządy w Rzymie. Za swego panowania osadził na tronie egipskim Kleopartę, zwyciężył Farnakesa, króla Pontu, zajął Brytanię. Zapoczątkował reformy państwa i wojska. Zginął zamordowany w wyniku spisku, w czasie idów marcowych, z rąk Kasiusza i Brutusa.
5. Oktawian August pierwszy cesarz
Oktawian August - pierwszy cesarz rzymski, usynowiony przez Cezara wnuk jego siostry. Oktawian podobnie jak Cezar zachował pozory republiki. Sprawował władzę monarszą, ponieważ skupiał w swoim ręku wiele urzędów.
6. Przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego:
- brak stabilnej władzy cesarskiej
- upadek znaczenia Rzymu
- kryzys gospodarczy
- grabieżne najazdy barbarzyńców w przez granice na Renie i Dunaju
- upadek miast
- brak wojen
- 395 - podział imperium rzymskiego przez Teodozjusza Wielkiego na wschodnie i zachodnie
7. Kultura starożytnego Rzymu
a) architektura
- Koloseum
- Akwedukty
- Drogi
- Łaźnie
b) religia
- Rzymianie byli politeistami, kult nieba i zjawisk atmosferycznych
- Jupiter, kult ogniska domowego
- Westa. Wierzono w bezosobowe bóstwa (numina), które pojawiały się w każdym działaniu, Rzymianie czcili również przodków.Wierzyli w życie pozagrobowe i kontakty zmarłych z żywymi. Bogowie
- Jowisz, Mars, Wenus, Juniora, Minera, Neptun.
8. Przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I
Przyczyny:
1. Kościół pomagał w umacnianiu autorytetu władzy monarszej
2. organizacja kościelna usprawniała funkcjonowanie państwa
3. jednolita religia zastępowała pogańskie wierzenia lokalne, umacniała łączność ziem polskich, stwarzała dodatkowe więzi.
Skutki:
- biskupi zajęli wysokie stanowiska w hierarchii politycznej
- w 968 r powstało biskupstwo w Poznaniu
- w 1000 r. z powołano arcybiskupstwo w Gnieźnie
- rozwijała się organizacja kościelna
- jedność kościelna w postaci arcybiskupstwa gnieźnieńskiego stała się istotnym elementem zjednoczenia państwa
- polska prowincja kościelna w tym samym czasie utraciła jednak 2 biskupstwa
- zachodniopomorskie i lubuskie.
- metropolii gnieźnieńskiej nie podporządkowało się biskupstwo chełmińskie założone przez Krzyżaków, które weszło w zależność od metropolii w Rydze.
9. Zjazd w Gnieźnie
W 1000 r. z okazji wizyty Ottona III do grobu świętego Wojciecha zawarto układ, na mocy którego powołano arcybiskupstwo w Gnieźnie i 3 podległe mu biskupstwa - we Wrocławiu, Krakowie i Kołobrzegu. Cesarz zrzekł się na rzecz Bolesława Chrobrego inwesytery.
10. Kazimierz Odnowiciel
(1016 - 1058), książę polski od ok. 1039. Po śmierci ojca Mieszka II (1034) prawdopodobnie wypędzony z kraju przez możnowładców, przebywał w Niemczech. W czasie jego nieobecności nastąpił rozpad państwa, wyodrębniło się Pomorze i Mazowsze, wybuchło powstanie ludowe, 1038 Brzetysław I czeski najechał i złupił ziemie polskie, wywożąc z Gniezna relikwie św. Wojciecha.
11. Bolesław Śmiały
Z dyn. Piastów, ur. ok. 1042, zm. 2 lub 3 IV raczej 1082 niż 1081, na Węgrzech, książę pol. od 1058, król od 1076, syn Kazimierza I Odnowiciela; interweniował zbrojnie w sprawy Węgier, Rusi i Czech, co 1070-72 wywołało opozycję w kraju; ukaranie śmiercią biskupa krak. Stanisława ze Szczepanowa 1079 doprowadziło do wybuchu wojny domowej i ucieczkę króla na Węgry.
12. Bolesław Krzywousty
Z dyn. Piastów, ur. 20 VIII raczej 1085 niż 1086, zm. 28 X 1138, książę pol. od 1102, syn Władysława I Hermana; 1109 odparł najazd króla niem. Henryka V (obrona Głogowa), 1119-23 opanował Pomorze Gdańskie i uzyskał zwierzchnictwo nad Pomorzem Zachodnim; w testamencie z 1138 ustalił zasady sukcesji swoich synów na zasadach senioratu i pryncypatu.
13. Najazd Mongołów na Polskę
W 1241 roku Mongołowie weszli na teren Polski. Część armii wtargnęła do Polski by powstrzymać książąt polskich od udzielenia pomocy Węgrom. Mongołowie spalili Kraków, Sandomierz, Opole i Wrocław.
14. Sprowadzenie Krzyżaków do Polski
1226 - Sprowadzenie Krzyżaków do Polski przez Konrada Mazowieckiego w celu obrony Mazowsza przed Prusami nadaje zakonowi ziemie Chełmińską w zamian z Podbicie i schrystianizowanie Prus.
15. Panowanie Władysława Łokietki
- zjednoczenie przez Władysława Łokietka Małopolski, Kujaw i Pomorza Gdańskiego - 1306
- zabór Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków - 1308 r.
- zjednoczenie Wielkopolski z państwem Władysława Łokietka - 1314 r.
- bitwa pod Płowcami - 1331 r.
- śmierć Władysława Łokietka - 1333 r.
16. Polityka Kazimierza Wielkiego
Zagraniczna:
- zażegnanie sporu dynastycznego z Luksemburgami
- sojusz z Węgrami
- dyplomatyczne próby rozwiązania kwestii krzyżackiej
- pozyskanie Rusi Halickiej, Włodzimierskiej i Czerwonej dla Polski
- zhołdowanie Mazowsza (1351 i 55)
- zjazd w Krakowie (1364)
Wewnętrzna:
- osadnictwo - ok. 500 wsi lokowanych na prawie niemieckim, ok. 65 miast uzyskało prawa miejskie
- handel - bezpieczne drogi, wspieranie kupiectwa,
- budownictwo - liczne fundacje królewskie (katedra na Wawelu)
- prawodawstwo - kodyfikacja prawa zwyczajowego
- finanse - jednolite podatki, wprowadzenie jednolitej monety w całym Królestwie
- wojskowość - rozciągnięcie obowiązku wojskowego na wszystkich posiadaczy ziemi
- administracja - stali starostowie, oprawcy - zarządcy ziemi w Małopolsce, powstanie stałej Rady Królewskiej (zalążek senatu)
- edukacja - ufundowanie Akademii Krakowskiej (1364)
17. Monarchia Karola Wielkiego
1. Początki państwa Franków
- opanowanie Galii
- zjednoczenie państwa przez króla Klodwiga z rodu Melowingów
- w 496 r. Klodwig przyjął chrzest
2. Rządy ostatnich Melowingów doprowadziły do osłabienia władzy w państwie Franków
- faktyczne rządy państwem sprawowali urzędnicy zwani majordomami
- sprawowanie urzędu majordomów przez rodzinę Karolingów
- duże znaczenie majordoma za Karola Młota
- przejęcie władzy przez syna Karola Młota Pepina Małego w 751 r.
- Sojusz Karolingów z papiestwem
- Powstanie państwa kościelnego
- Rozwój państwa Franków za Karola Wielkiego
- Koronacja K. Wielkiego na cesarza Rzymskiego w 800 r
- Podział państwa K. Wielkiego:
18. Wyprawy Krzyżowe
I wyprawa krzyżowa 1097 - 1099 rok
Wyprawa ta wyrusza z Francji, a jej przywódcą zostaje Gotfryd de Bouillon. Krzyżowcy najpierw udali się do Konstantynopola, gdzie złożyli przysięgę na wierność cesarzowi oraz przysięgę lenną, czyli że zdobyte przez krzyżowców ziemie będę przeznaczone dla Konstantynopola. Była to najbardziej udana wyprawa. Od Turków przejęto: Armenię, Azję Mniejszą, Akkę. W końcu zostaje zdobyta Jerozolima i Edessa. Nie bacząc na świętość miasta, rycerze urządzili mieszkańcom Jerozolimy prawdziwą rzeź (40 000 ofiar). Na zajętych terenach utworzono królestwo Jerozolimskie, które mimo wszystko żyło we wrogim otoczeniu. Skutkiem był upadek Odessy w 1144 roku.
II wyprawa krzyżowa 1147 - 1149 rok - dowódcą zostaje sam Ludwik VII, a także Konrad
III. Wyprawa dociera do Akki, w czasie jej trwania próbowano zdobyć Damaszek. Odtąd Turcy bezustannie zagrażali Jerozolimie. Siły Turków uległy wzmocnieniu, gdy sułtanem został Saladyn. Był to władca Egiptu, Syrii i Mezopotamii. W czasie jego panowania Turcy zdobyli Jerozolimę.
III wyprawa krzyżowa 1189 - 1192 rok - której przywódcami byli: cesarz Fryderyk I Barbarossa (rudobrody), król francuski Filip II August i król angielski Ryszard Lwie Serce. Wyprawa miała niezbyt fortunny przebieg. Barbarossa utopił się w rzece Salef w Cylicji (Azja Mniejsza), Francuzi wrócili do domu. Ryszard w 1192 roku wynegocjował swobodny dostęp do grobu pańskiego od Saladynów. Dociera do Akki i Trypolisu.
IV wyprawa krzyżowa 1202 - 1204 - Wtedy to krzyżowcy za namową Wenecjan, aby zapłacić za usługę przewiezienia okrętami, najpierw zdobyli dla Wenecji węgierskie miasto Zadar, a potem Konstantynopol. Rezultatem IV wyprawy krzyżowej było obalenie cesarstwa bizantyjskiego. Na jego miejsce powstało cesarstwo Łacińskie. Przetrwało ono do 1261 r. Krucjata ta została ostro skrytykowana przez papieża.
V wyprawa krzyżowa 1217 - 1221 - na czele stanął Andrzej II, wyprawa dociera do Akki i Afryki
VI wyprawa krzyżowa 1248 - 1254 rok - na czele staje sam Ludwik IX święty, fanatyczny katolik. Wyprawa dociera do Cypru, Afryki i Ziemi Świętej. Po zdobyciu Damietty król francuski odrzucił korzystną dla chrześcijan propozycje pokojową sułtana Egiptu i zaatakował Kair. W tym starciu poniósł klęskę.
VII wyprawa krzyżowa 1270 rok - Ludwik IX oblega Tunis. Wybuch epidemii dżumy kładzie kres nieudanej wyprawie. Epidemia doprowadziła do śmierci króla, a jego syn zrezygnował z dalszego marszu. Korzyści z wyprawy odniósł jedynie król sycylijski Karol Andegaweński. Nie miała ona jednak żadnego wpływu na położenie Królestwa Jerozolimskiego.
