Gruczoły

Gruczoły potowe (łac. glandulae sudoriferae) - gruczoły cewkowate ssaków. Uchodzą wprost na powierzchni ciała lub do mieszka włosowego. Ich wydzieliną jest pot, który jest bezbarwny lub zabarwiony (czerwony u hipopotama i kangura, niebieskawy u antylopy dujkera). Gruczoły te są silnie zredukowane u ssaków drapieżnych. Gruczoły potowe wydzielają pot, który poza wodą zawiera zbędne związki powstałe w procesie przemian metabolicznych.
U człowieka dzielimy je na dwie grupy:
• gruczoły ekrynowe, uchodzące bezpośrednio na powierzchnię skóry, rozmieszczone są wszędzie prawie równomiernie (jest ich trochę więcej na dłoniach i podeszwach stóp).
• gruczoły apokrynowe, uchodzące do mieszków włosowych, występują jedynie pod pachami,[potrzebne źródło] w okolicach narządów płciowych i odbytu. Uaktywniają się one w czasie dojrzewania płciowego. Wydzielają pot tylko pod wpływem bodźców emocjonalnych.
Gruczoł łojowy (łac. glandula sebacea) – gruczoł pęcherzykowaty skóry ssaków wydzielający łój, który uchodzi do mieszka włosowego. Jego wydzielina natłuszcza włosy i naskórek. Gruczołów tych nie posiadają walenie, syreny, kret złocisty i leniwce.
Gruczoły mlekowe - zazwyczaj parzyste gruczoły charakterystyczne dla gromady ssaków. Powstały na drodze ewolucyjnego przekształcenia gruczołów potowych. Gruczoły mlekowe wydzielają mleko, które jest pokarmem młodych ssaków. Zazwyczaj mleko wydzielane jest przez sutki, jednak u ssaków niższych oraz stekowców (prassaków) mleko wydzielane jest przez gruczoł w konkretnych miejscach bezpośrednio na skórę samicy. Sutki położone są najczęściej po stronie brzusznej, choć bywa, że przystosowanie do środowiska wymusza inne położenie sutków. Tak ma się rzecz u nutrii, gdzie sutki znajdują się na stronie grzbietowej. Liczba sutków może wynosić od jednej pary (nietoperze, ludzie) do 6, a nawet 7 par (gryzonie, świniowate).
Gruczoł mlekowy u człowieka
Jest największym gruczołem skórnym. Składa się z ciała sutka, otaczającego go ciała tłuszczowego, a na szczycie znajduje się otoczka brodawki sutkowej z brodawką. Gruczoł sutkowy dorosłej kobiety leży na wysokości III do VII żebra, głównie na mięśniu piersiowym większym i częściowo na mięśniu zębatym przednim. Między sutkami znajduje się zatoka sutkowa.