Zastosowanie izotopów

Każdego dnia napotykamy się z szeregiem zjawisk, w których wykorzystujemy odmiany pierwiastków chemicznych, różniące się liczbą neutronów w jądrach. Na ogół nie zastanawiamy się nad tym, ale w gruncie rzeczy izotopy obecne są już niemal wszędzie.

Izotopy, czyli jądra atomowe danego pierwiastka chemicznego o tej samej liczbie atomowej, lecz o różnej liczbie masowej, znalazły szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach życia człowieka takich jak np. medycyna, przemysł, energetyka, elektronika, czy biologia.

Swoje zastosowanie izotopy nietrwałe znajdują m.in. w medycynie, gdzie przy pomocy specjalnej aparatury pomagają wykrywać, i później neutralizować, komórki nowotworowe. Wykorzystanie zjawiska promieniotwórczości w energetyce atomowej przyczyniło się do ekologicznego wytwarzania energii przy stosunkowo niewielkich kosztach. Izotopy pomagają biologom śledzić działanie różnego rodzaju leków na organizm żywy. Dzięki radiochemii możemy dłużej przechowywać żywność, ponieważ izotopy promieniotwórcze używamy do sterylizacji żywności (niszczenia pleśni i pasożytów w niej zawartych). Oprócz bardziej oczywistych zastosowań, jest też kilka, o których istnieniu można nie wiedzieć. Należą do nich np. zegar archeologiczny, umożliwiający datowanie znalezisk paleontologiczny, przy pomocy izotopu węgla. Przy pomocy izotopów talu, wodoru i plutonu możemy wytwarzać sprzęt do pomiarów grubości, malować fluorescencyjnymi farbami czy montować czujniki dymu. Cez pomaga nam natomiast w radiografii przemysłowej, a jod uczestniczy w leczeniu tarczycy.

Oprócz pozytywnych skutków ich wykorzystania, są niestety i negatywne: produkcja broni masowego rażenia (bomba kobaltowa, broń jądrowa), negatywne oddziaływanie na organizm (w skrajnych przypadkach może powodować białaczkę lub chorobę popromienną), niewłaściwie przechowywane lub utylizowane odpady radioaktywne z zakładów przemysłowych jak i reaktorów jądrowych stanowią poważne zagrożenia dla środowiska naturalnego. Nie możemy również zapomnieć o katastrofie w Czarnobylu, w skutek awarii i wybuchu do atmosfery przedostały się zagrażające życiu izotopy, które doprowadziły do śmierci 10 tys. ludzi w całej Europie. Do tej pory ponad 4 mln osób odczuwają skutki tej tragedii poprzez uszczerbek na zdrowiu.

Moim zdaniem umiejętne posługiwanie się i przetwarzanie pierwiastków chemicznych może jedynie ułatwić, jeżeli nie wręcz umożliwić nam dalsze normalne życie. W niedalekiej przyszłości dalszy postęp np. medycyny czy energetyki bez wykorzystywania izotopów byłby praktycznie niemożliwy.

Dlatego musimy pogodzić się z tym, że radiochemia na stałe wkroczyła w nasze życie, mimo czasami fatalnych tego konsekwencji.