Uzdrowisko Busko Zdrój

SPIS TREŚCI
1. WSTĘP 4
1.1 PODSTAWA OPRACOWANIA 4
1.2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 4
1.3. OSOBY UDZIELAJĄCE INFORMACJI 4
2. INFORMACJE OGÓLNE O SPÓŁCE 5
2.1 NAZWA I ADRES SPÓŁKI 5
2.2. HISTORIA SPÓŁKI Z UWZGLĘDNIENIEM FAKTÓW, KTÓRE MIAŁY WPŁYW NA OBECNY KSZTAŁT I SYTUACJE SPÓŁKI 5
2.3. PODSTAWY PRAWNE DZIAŁANIA SPÓŁKI 7
2.4. WŁADZE SPÓŁKI 9
2.5. PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI 9
2.6. OBIEKTY SPÓŁKI 12
2.7. ZATRUDNIENIE 14
2.8. OPIEKA ZDROWOTNA I ZAGROŻENIA NA STANOWISKACH PRACY 14
3.0 LOKALIZACJA ?UZDROWISKA BUSKO - ZDRÓJ? S.A. 16
3.1. POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE 16
3.2. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I WARUNKI KLIMATYCZNE 16
3.3. POŁOŻENIE UZDROWISKA NA OBSZARACH PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE 17
3.3.1. Strefa ochrony sanitarnej uzdrowiska 17
3.3.2. Parki krajobrazowe 21
4. BUDOWA GEOLOGICZNA I WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE 26
4.1 BUDOWA GEOLOGICZNA 26
4.2. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE 27
5. ANALIZA ZGODNOŚCI DZIAŁAŃ SPÓŁKI Z WYMOGAMI PRAWA GEOLOGICZNEGO I GÓRNICZEGO 28
5.1. OBSZAR I TEREN GÓRNICZY 28
5.2. KONCESJE 29
5.2.1. Wyłączenie ze spółki Zakładu Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu Zdroju 30
5.3. UŻYTKOWANIE GÓRNICZE 30
5.4. PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA ZŁOŻA 30
5. 5. RUCH ZAKŁADU GÓRNICZEGO 30
5. 6. DOKUMENTACJE GEOLOGICZNE ZŁÓŻ WÓD LECZNICZYCH 30
5. 7. WYDOBYWANIE KOPALIN INNYCH NIŻ WODY LECZNICZE 30
5.7.1. Muł borowinowy 30
5.7.2. Ujęcia wód zwykłych 30
5.8. LIKWIDACJA ZAKŁADU GÓRNICZEGO 30
6. EKSPLOATACJA WÓD LECZNICZYCH 30
6.1. CHARAKTERYSTYKA JAKOŚCI WÓD LECZNICZYCH 30
6.2. CHARAKTERYSTYKA UJĘĆ WÓD LECZNICZYCH 30
6.3. SYSTEM EKSPLOATACJI, TRANSPORTU I MAGAZYNOWANIA WÓD 30
6.4. WŁASNOŚĆ GRUNTÓW NA KTÓRYCH ZNAJDUJĄ SIĘ URZĄDZENIA ZWIĄZANE Z EKSPLOATACJĄ WÓD LECZNICZYCH 30
6.5. WYDOBYCIA I WYKORZYSTANIE WÓD LECZNICZYCH 30
7. ZAGROŻENIA DLA ZŁÓŻ WÓD LECZNICZYCH 30
7.1. WARUNKI OCHRONY ZASOBÓW I JAKOŚCI WÓD LECZNICZYCH 30
7.2. PROBLEM LIKWIDACJI STARYCH OTWORÓW EKSPLOATACYJNYCH 30
7.3. ZAGROŻENIA DLA WÓD LECZNICZYCH ZWIĄZANE Z ZAGOSPODAROWANIEM TERENU 30
7.3.1. Współpraca z władzami lokalnymi 30
7.4. ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA ZWIĄZANE Z EKSPLOATACJĄ WÓD 30
8. GOSPODARKA WODNA 30
8.1. ZAOPATRZENIE W WODĘ 30
8.2. WIELKOŚĆ POBORU ZWYKŁYCH WÓD PODZIEMNYCH 30
8.3. POZWOLENIA WODNOPRAWNE 30
8.4. OPŁATY ZA POBÓR WODY 30
9. GOSPODARKA ŚCIEKOWA 30
9.1. RODZAJE ŚCIEKÓW POWSTAJĄCYCH NA TERENIE UZDROWISKA BUSKO ? ZDRÓJ S.A. 30
9.2. POZWOLENIA WODNOPRAWNE 30
9.3. OPŁATY ZA ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW 30
10. GOSPODARKA ENERGETYCZNA 30
10.1. ENERGIA ELEKTRYCZNA 30
10.2. GAZ ZIEMNY I OLEJ OPAŁOWY 30
10.3. WĘGIEL KAMIENNY I KOKS 30
11. OCHRONA POWIETRZA 30
11.1. CHARAKTERYSTYKA EMISJI 30
11.2. DECYZJE ADMINISTRACYJNE ZEZWALAJĄCE NA EMISJĘ GAZÓW I PYŁÓW DO POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO 30
12. OCHRONA PRZED HAŁASEM 30
12.1. SĄSIEDZTWO AKUSTYCZNE 30
13. GOSPODARKA ODPADAMI 30
13.1. CHARAKTERYSTYKA UZDROWISKA BUSKO ? ZDRÓJ ZE WZGLĘDU NA WYTWARZANIE ODPADÓW 30
13.2. DECYZJE ADMINISTRACYJNE DOTYCZĄCE ZEZWOLENIA NA WYTWARZANIE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH 30
13.3. WYKONANIE ZARZĄDZEŃ POKONTROLNYCH WOJEWÓDZKIEJ INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W KIELCACH 30
13.4. UMOWY NA ODBIÓR ODPADÓW 30
13.5. MIEJSCA I SPOSOBY PRZECHOWYWANIA ODPADÓW 30
14. KRÓTKOTERMINOWE ZADANIA ?UZDROWISKA BUSKO - ZDRÓJ? S.A. WYNIKAJĄCE Z OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA 30
15. DŁUGOTERMINOWE ZADANIA ?UZDROWISKA BUSKO - ZDRÓJ? S.A. WYNIKAJĄCE Z PRZEPISÓW PRAWA GEOLOGICZNEGO I GÓRNICZEGO 30
16. KARY PIENIĘŻNE ZA NARUSZENIE WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA I ROSZCZENIA OSÓB TRZECICH 30
17. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 30

SPIS ZAŁĄCZNIKÓW

Załącznik Nr 1 Dokumenty dotyczące ogólnych informacji o Spółce
Załącznik Nr 2 Dokumenty dotyczące eksploatacji wód leczniczych
Załącznik Nr 3 Załączniki dotyczące charakterystyki wód leczniczych
Załącznik Nr 4 Załączniki dotyczące gospodarki wodnej i ściekowej
Załącznik Nr 5 Załączniki dotyczące ochrony powietrza i gospodarki odpadami

1. Wstęp

1.1 Podstawa opracowania

Niniejsze opracowanie wykonane zostało przez ARCADIS Ekokonrem Sp. z o.o.
50-512 Wrocław ul. Tarnogajska 18, Oddział w Warszawie ul. Rakowiecka 32,
jako podwykonawcę BRE Corporate Finance S.A., 00-784 Warszawa ul. Dworkowa 3, która na podstawie umowy nr MSP/DFSP/256/2001 z dnia 12 września 2001 r. jest doradcą Ministra Skarbu Państwa w procesie prywatyzacji spółki ?Uzdrowisko Busko Zdrój? S.A.
z siedzibą w Busku Zdroju .

1.2. Cel i zakres opracowania

Celem opracowania jest przeprowadzenie analizy spółki powstałej w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, w zakresie oceny realizacji obowiązków wynikających z tytułu wymagań ochrony środowiska. Analizę przeprowadzono zgodnie z 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997r w sprawie zakresu analizy spółki oraz przedsiębiorstwa państwowego, sposobu jej zlecania, opracowania, zasad odbioru i finansowania oraz warunków, w razie spełnienia których można odstąpić od opracowania analizy ( Dz. U. nr.64 poz. 408). Zebrano informacje i dokumenty niezbędne dla scharakteryzowania stanu środowiska na terenie działania Spółki oraz dane dotyczące wpływu działalności Spółki na stan środowiska. Ponieważ wydobycie wód leczniczych podlega przepisom prawa geologicznego i górniczego, przeanalizowano również spełnienie przez Spółkę wymogów tych przepisów.

1.3. Osoby udzielające informacji

Pracownicy ?Uzdrowiska Busko Zdrój? S.A.:

? Stanisław CZERWIEC - Z-ca Prezesa, Członek Zarządu, Dyrektor Techniczny
? Tomasz MATEŃKO - Z-ca Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego

Przedstawiciele urzędów:

? Stanisław KOMENDA - Burmistrz Miasta i Gminy Busko Zdrój
? Lech SOŁTYSIAK - Naczelnik Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym w Busku Zdroju

2. Informacje ogólne o Spółce

2.1 Nazwa i adres Spółki

Nazwa Spółki: ?UZDROWISKO BUSKO - ZDRÓJ ?
Spółka Akcyjna
Skrócona nazwa Spółki: "Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A.
Adres Spółki: 28-100 Busko Zdrój
ul. Gen. F. Rzewuskiego 1

Telefony: Centrala 48 (0 ? 41) 378 24 25 do 29; 378 30 11
Fax: 48 (0 ?41)378 41 54

2.2. Historia Spółki z uwzględnieniem faktów, które miały wpływ na obecny kształt i sytuacje Spółki

Początki Buska sięgają XII wieku, kiedy wokół kościoła św. Leonarda pojawiła się osada pasterska. Od 1241r. przez kilkaset lat Busko było własnością klasztoru. W 1252 r. otrzymało od Bolesława Wstydliwego immunitet skarbowy, w którym król zezwolił na eksploatację solanki. Jest to pierwsza wzmianka o wykorzystaniu buskiej wody mineralnej.
W 1287 r. Busko otrzymało z rąk Leszka Czarnego prawa miejskie. Korzystne położenie miasta na skrzyżowaniu szlaków handlowych sprawiło, że w 1412 r. król Władysław Jagiełło nadał mieszczaństwu przywilej cotygodniowego targu co przyczyniło się w wieku XV i XVI do rozkwitu miasta.
Po I rozbiorze Polski w 1722r. problem pozyskania taniej soli stanowił bardzo ważny element w podejmowaniu poszukiwań geologicznych. Najstarszym źródłem wód siarczkowo--słonych na terenie uzdrowiska jest szyb "Rotunda" zgłębiony w 1776r. przy poszukiwaniu soli. W trakcie późniejszych poszukiwań soli kamiennej odkryto dalsze wystąpienia wód mineralnych. W 1785r. wybudowano tu nawet tężnie i warzelnie W 1781 r. Jan Filip Carosi opublikował pierwszy geologiczny opis buskiej solanki. W 1796 r. przerwano eksploatację solanki do produkcji soli, ze względu na nieopłacalność produkcji. Związki siarczanowe nadawały soli gorzki smak a duży dopływ wód gruntowych utrudniał prace górnicze. Dalsze prace poszukiwawcze wyjaśniły, że w rejonie tym nie można liczyć na sól kamienną , a wykryte wody związane są z rozkładem gipsów mioceńskich. Wody te znalazły zastosowanie w lecznictwie.
W latach 1825 - 1835 coraz więcej osób poddawało się kuracji w Busku. Jednym z pacjentów był leczący reumatyzm dzierżawca Buska - Feliks Rzewuski. Oceniwszy wysoko walory lecznicze solanek, założył spółkę warszawskich akcjonariuszy i otrzymał zezwolenie na otwarcie uzdrowiska. Nastąpiło to 1.06.1836r. z chwilą oddania do użytku pięknego budynku "Łazienek" wybudowanego wg projektu Henryka Marconiego, położonego w 50 ha parku założonym przez ogrodnika Hanusza.. Uzdrowisko zaczęło szybko się rozwijać .
W 1837 r. powstał szpital św. Mikołaja - obecnie sanatorium uzdrowiskowe "Mikołaj".
W latach 1865 - 1874 uzdrowisko znajdowało się pod zarządem państwowym, po czym zostało wydzierżawione początkowo Łubieńskiemu, a następnie dr A. Dobrzańskiemu, który obok wód siarczkowych zastosował do leczenia muły mineralne wydobywane z okolicznych stawów. W roku 1894 Zakład Zdrojowy przejęła Komisja Rządowa
W 1893r. odwiercone zostały dwie studnie ujęciowe 1 i 2 a w 1985 dalsze nr 3 i 4. Po następnych czterech latach odwiercono otwory nr 5 i 6. W 1932 roku istniało już 12 studni wierconych. W latach trzydziestych obecnego stulecia wykonano sposobem gospodarczym dalsze trzy odwierty, a mianowicie 4a, 8a i 13
Pod koniec XIX wieku Busko zaliczano do najwartościowszych europejskich uzdrowisk a w roku 1899 przebywało na leczeniu 2431 pacjentów. Stały wzrost liczby leczonych spowodował wybudowanie wielu prywatnych willi i domów letniskowych zlokalizowanych wokół parku zdrojowego.
W okresie I wojny światowej Busko pozostaje pod okupacją austriacką. W 1918 r. powstaje Zakład Zdrojowy, a na pobliskiej Górce dr Szymon Starkiewicz rozpoczyna budowę sanatorium dla dzieci. Obecnie jest to Specjalistyczny Szpital Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej "Górka" należący do Spółki.
W okresie międzywojennym następuje dalszy intensywny rozwój miasta i Uzdrowiska Busko. Powstają sanatoria wojskowe i policyjne, rozbudowuje się zakład przyrodoleczniczy. W okresie II wojny światowej sanatoria uzdrowiskowe są praktycznie niedostępne dla ludności polskiej.
Po 1945 roku następuje drugi okres rozwoju Uzdrowiska. Uzdrowisko rozpoczyna całoroczną działalność leczniczą. W latach 1952-55 przeprowadzono kapitalny remont gmachu "Łazienek", obecnie "Marconi", liczące 159 miejsc.
W latach 60-tych i 70 -tych XX wieku buduje się sanatoria "Nida", "Rafał", "Radek", "Włókniarz" (nie należące do Spółki), nowe skrzydło szpitala "Krystyna" - zakład przyrodoleczniczy z krytym basenem.
W 1960 r. uruchomiono zakład produkcji wody Mineralnej "Buskowianka", który w następnych latach modernizowano, obecnie produkuje on kilka asortymentów wód mineralnych.
W roku 1996 zlikwidowano kotłownię opalaną koksem i węglem a wybudowano nowoczesną kotłownię opalaną gazem.

2.3. Podstawy prawne działania Spółki

Funkcjonowanie Uzdrowiska w Busku Zdroju powołane było na przestrzeni lat według następujących struktur organizacyjno-prawnych:
- Od 1894r. do 1953 r. - Państwowy Zakład Zdrojowy
- Od 1953 r. do 1973 r. - Przedsiębiorstwo Państwowe "Uzdrowisko Busko"
- Od 1973 r. do 1999r. - Przedsiębiorstwo Państwowe "Uzdrowisko Busko - Solec" w Busku Zdroju
- Od 1999 r. d0 2000r. - Uzdrowisko Busko - Solec" S.A. w Busku Zdroju
- Od 2000 r. - "Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A. w Busku Zdroju.

Obecnie "Uzdrowisko Busko - Zdrój" jest spółką akcyjną posiadającą osobowość prawną zgodnie z przepisami prawa polskiego. Spółka działa na podstawie przepisów Kodeksu Handlowego, przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. nr 118 poz. 561 ze zmianami) oraz o postanowienia zawarte w Statucie Spółki.
W 1998r. Minister Skarbu Państwa działając na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. nr 118, poz. 561 z późn. zm.) dokonał komercjalizacji Przedsiębiorstwa Państwowego "Uzdrowisko Busko - Solec", przekształcając je w Spółkę Akcyjną ?Uzdrowisko Busko - Solec" z siedzibą w Busku Zdroju. Spółka jest bezpośrednim następcą prawnym Przedsiębiorstwa Państwowego ?Uzdrowisko Busko - Solec" .

W dniu 23 grudnia 1998r. sporządzony został akt notarialny przez Notariusza Pawła Błaszczaka - Kancelaria Notarialna Paweł Błaszczak Barbara Wróblewska - spółka cywilna w Warszawie przy ul. Długiej 31.
Przedsiębiorstwo państwowe zostało przekształcone w spółkę akcyjną od dnia 1 stycznia 1999r.jako "Uzdrowisko Busko - Solec" Spółka Akcyjna. Jedynym akcjonariuszem Spółki jest obecnie Skarb Państwa. Spółka, postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 31.12.1998r. została wpisana do rejestru handlowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Kielcach w Dziale "RBH" pod numerem 2956 (Akt Komercjalizacji Przedsiębiorstwa Państwowego nr 25971/98 z dnia 23.12.1998r).
Aktem Notarialnym z dnia 2 grudnia 1999r. dokonano zmian w statucie spółki poprzez zmianę firmy spółki na "Uzdrowisko Busko - Zdrój" Spółka Akcyjna oraz skrótu firmy na: "Uzdrowisko Busko Zdrój" S.A. od dnia 1 stycznia 2000roku. Zmiana ta podyktowana była przekazaniem w ramach reprywatyzacji Zakładu Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu właścicielom - Rodzinie Daniewskich.

Prawne podstawy funkcjonowania Spółki stanowią:
- Statut Spółki
- Regulamin Rady Nadzorczej
- Regulamin Zarządu Spółki
- Regulamin organizacyjny Przedsiębiorstwa Spółki"
Oraz
- Ustawa z dnia 17.06.1966r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym (Dz. U. nr 23 z 1996r. poz. 150 z późn. zmianami)
- Ustawa z dnia 30.08.1991r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 91 z 1991r., poz. 408 z późn. zmianami)
- Ustawa z dnia 4.02.1994r. prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. nr 27 z 1994r. poz. 96 z późń. zmianami)

2.4. Władze Spółki

Zgodnie ze statutem władzami Spółki są: Zarząd, Rada Nadzorcza, Walne Zgromadzenie
Działalnością Spółki kieruje Zarząd w składzie:
- Tadeusz Oryniak Prezes Zarządu
- Zygmunt Nowak Członek Zarządu
- Stanisław Czerwiec Członek Zarządu
Do składania oświadczeń woli w imieniu spółki konieczne jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.
Rada Nadzorcza składa się z pięciu członków w tym trzy osoby będące przedstawicielami Ministra Skarbu i 2 osoby wybrane przez pracowników "Uzdrowiska Busko - Zdrój"

2.5. Przedmiot działalności Spółki

Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest prowadzenie lecznictwa uzdrowiskowego, wykorzystującego do zabiegów leczniczych naturalne surowce lecznicze - wody lecznicze.
Działalność podstawowa zorganizowana jest w dwóch niepublicznych zakładach t.j.:
? Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego w Busku Zdroju
? Specjalistyczny Szpital Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej "Górka" im.
dr. Szymona Starkiewicza.
Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego udziela świadczeń zdrowotnych w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego, stosownie do potrzeb ustalonych przez Ministra Zdrowia, kierunków i profili leczniczych:
? stacjonarnie w szpitalach uzdrowiskowych i sanatoriach uzdrowiskowych
? ambulatoryjnie w ramach przychodni uzdrowiskowej
Zakład udziela także świadczeń zdrowotnych dla ludności miejscowej i okolic w zakresie badań diagnostycznych, w tym diagnostyki laboratoryjnej, diagnostyki bakteriologicznej, diagnostyki RTG, diagnostyki densytometrycznej.

Spółka prowadzi działalność w zakresie następujących profili:
- schorzenia narządów ruchu i reumatologiczne
- schorzenia neurologiczne
- schorzenia dermatologiczne
- schorzenia kardiologiczne
- dziecięce porażenia mózgowe i ortopedia dziecięca.
Wymienione specjalności i kierunki medyczne lecznictwa uzdrowiskowego realizowane są w zgrupowanych szpitalach uzdrowiskowych, sanatoriach uzdrowiskowych, uzdrowiskowych zakładach przyrodoleczniczych, przychodni uzdrowiskowej.
Ogółem "Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A. posiada 996 łóżek, w tym 523 szpitalne, 473 sanatoryjne. Oprócz leczenia szpitalnego i sanatoryjnego "Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A. prowadzi również leczenie ambulatoryjne. Pacjent jest przyjmowany przez lekarzy przychodni Uzdrowiskowej, korzysta z zabiegów w zakładach przyrodoleczniczych a zakwaterowanie organizuje sobie we własnym zakresie w kwaterach i prywatnych pensjonatach. Z tej formy leczenia w 1999 roku korzystało 6 100 osób.
Zabiegi lecznicze - 30 rodzajów wykonywane są w VIII Zakładach Przyrodoleczniczych. Rocznie udzielanych jest 1 020 257 zabiegów.
Specjalistyczny Szpital Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej "Górka" posiada 4 oddziały ortopedyczno - rehabilitacyjne z podziałem według kryterium wieku pacjentów i o takim samym profilu leczenia, blok operacyjny, przychodnię przyszpitalną, zakład balneologii i rehabilitacji. Szpital wykonuje rocznie około 500 operacji.
Główne profile stacjonarnych świadczeń zdrowotnych to:
? schorzenia neuroortpedyczne
? ortopedyczne schorzenia wieku rozwojowego
? rehabilitacja pourazowa
Ponadto Szpital "Górka" prowadzi leczenie ambulatoryjne w zakresie ortopedii dziecięcej.
.
Z uwagi na rodzaj i charakter prowadzonej działalności w Spółce wydzielono:
? W zakresie lecznictwa uzdrowiskowego
? Decyzją nr 159/98 z dnia 26 listopada 1998r. Wojewody Kieleckiego, Przedsiębiorstwo Państwowe "Uzdrowisko Busko - Solec" w Busku Zdroju, zostało na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U . nr 91, poz. 408 z póź. zm.), wpisane do rejestru zakładów opieki zdrowotnej. Wpisu do rejestru dokonano pod numerem 0159/0001.
? Zmianę wyżej wymienionej Decyzji wprowadzono decyzjami:
- nr 182/99 z dnia 21 czerwca 1999r. Wojewody Świętokrzyskiego wpisując do rejestru pod nr 0182/0001 Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego w Busku Zdroju, jako niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, utrzymywany przez podmiot założycielski.
- nr 183/99 z dnia 21 czerwca 1999r. Wojewody Świętokrzyskiego, wpisując do rejestru Specjalistyczny Szpital Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej "Górka" w Busku-Zdroju pod numerem 0183/0001, jako niepubliczny zakład opieki zdrowotnej utrzymywany przez podmiot założycielski.
- Nr 184/99 z dnia 21 czerwca 1999r. Wojewody Świętokrzyskiego wpisując do rejestru pod nr 0184/0001 Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu Zdroju, jako niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, utrzymywany przez podmiot założycielski
- Nr 182/99/2000 z dnia 14 kwietnia 2000r. w związku z wyłączeniem ze Spółki na skutek reprywatyzacji, Zakładu Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu Zdroju i zmiana nazwy spółki na "Uzdrowisko Busko - Zdrój " Spółka Akcyjna w Busku Zdroju.
Organizację, kompetencje oraz zakres działalności Zakładu Lecznictwa Uzdrowiskowego w Busku Zdroju oraz Specjalistycznego Szpitala Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej "Górka" im dr Szymona Starkiewicza określają Statuty tych Zakładów.
Kopie wyżej omówionych decyzji i statuty zawarte są w załączniku nr 1

? W zakresie ochrony zasobów naturalnych surowców leczniczych
? Uzdrowiskowy Zakład Górniczy "Busko - Solec", którego zadaniem jest prowadzenie całokształtu działalności związanej z wydobywaniem kopaliny - wód leczniczych, zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie z dnia 4 lutego 1994r. prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 27, poz. 96 z póź. zm. )
Funkcję Kierownika Ruchu Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego w Uzdrowisku Busko - Solec pełni: - Stanisław Czerwiec
Funkcję Zastępcy Kierownika Ruchu Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego pełni: - Tomasz Mateńko.
Ruch Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego "Busko - Solec" odbywa się na podstawie planu ruchu, zatwierdzonego przez Okręgowy Urząd Górniczy w Kielcach. Część podstawowa planu ruchu ważna jest do 26.10.2012r. , natomiast część szczegółowa do 30 czerwca 2002 roku.
Decyzje Dyrektora OUG w Kielcach, zatwierdzające część podstawową i szczegółową planu ruchu oraz dodatki zawarte są w załączniku nr 1.

Spółka w ramach prowadzonej działalności posiada również Rozlewnię Wód Mineralnych "Buskowianka". Do produkcji wody mineralnej wykorzystywana jest woda zwykła oraz solanka, pochodzące z własnych ujęć Spółki.

2.6. Obiekty Spółki
Tabela nr 1

Lp
Nazwa nieruchomości
Adres
położenie
Powierzchnia
m2 Funkcje terenu w miejscowym planie zag. przestrz.

Nr KW
Sposób wykorzystania przez Spółkę
Nr działki
Podstawa prawna korzystania
1 Kawiarnia
?Klub Kuracjusza? Busko Zdrój 644 Usługi 9782 Wynajem 95 Użytkowanie wieczyste
2 Sanatorium
?Mikołaj? Busko Zdrój 10158 Sanatorium 9779 Usługi sanatoryjne 91/1, 91/2, 219 Użytkowanie wieczyste
3 Szpital ?Górka? Busko Zdrój 201088 Szpital 9783 Usługi szpitalne 1/6 1/5 1/13 Użytkowanie wieczyste
4 Zaplecze techniczne Busko Zdrój 38036 Usługi 9778 Usługi i baza 125/2 Użytkowanie wieczyste
5 Sanatorium ?Marconi? Busko Zdrój 5702 Sanatorium 9780 Usługi sanatoryjne 96 Użytkowanie wieczyste
6 Sanatorium ?Marconi? Busko Zdrój 8715 Sanatorium 50579 Usługi sanatoryjne 93/1 Własność
7 Oczyszczalnia ścieków Siesławice 17048 Usługi komunalne 24400 Oczyszczalnia ścieków 528/4 Użytkowanie wieczyste
8 Szpital uzdrowiskowy ?Krystyna? Busko Zdrój 21505 Usługi szpitalne 9777 Usługi szpitalne 126/3 Użytkowanie wieczyste
9 Źródło ?Nurek? Busko Zdrój 69 Ujęcie wody 9456 Ujęcie wody 51 Użytkowanie wieczyste
10 Kawiarnia ?Grota? Busko Zdrój 419 Usługi 15212 Wynajem 102 Użytkowanie wieczyste
11 Dom ogrodnika (Kawiarnia ?Parkowa?) Busko Zdrój 1517 Usługi 19211 Wynajem 99 Użytkowanie wieczyste
12 Domki Dyrektorów Busko Zdrój 2428 B. mieszkalne 9781 Wynajem 92 Użytkowanie wieczyste
13 Rozlewnia Buskowianki Busko Zdrój 7981 Produkcja wody 46344 Produkcja wody 125/1 Użytkowanie wieczyste
14 Baza Wełecz Wełecz 17700 Zakład usługowy 46130 Wynajem 559/2 Użytkowanie wieczyste
15 Willa ?Zielona? Busko Zdrój 2609 Sanatorium 43249 Usługi sanatoryjne 412 Użytkowanie wieczyste
16 Ujęcie ?Bucki? Busko Zdrój 97 Budynek pensjonat 9785 Rezerwa ujęcia wody 298 Użytkowanie wieczyste
17 Willa ?Oblęgorek? Busko Zdrój 899 Sanatorium 36676 Usługi sanatoryjne 344 Użytkowanie wieczyste
18 Willa ?Oblęgorek? Busko Zdrój 1007 Sanatorium 50579 Usługi sanatoryjne 343/4 Własność
19 Wysypiska śmieci Zbludowice 4792 Uprawy orne 39994 Rezerwa 550 Użytkowanie wieczyste
20 Ujęcie?Anna? Busko Zdrój 401 Usługi sanatoryjne - park 45034 Ujęcie wody 97 Użytkowanie wieczyste
21 Ujęcie ?Aleksander? Busko Zdrój 396 Usługi sanatoryjne ? park4 45034 Ujęcie wody 121 Użytkowanie wieczyste
22 Ujęcie ?Henryk? Busko Zdrój 400 Usługi sanatoryjne - park 45034 Ujęcie wody 98 Użytkowanie wieczyste
23 Ujęcie ?Piotr? Busko Zdrój 627 Usługi sanatoryjne 45034 Ujęcie wody 151/2 Użytkowanie wieczyste
24 Ujęcie ?Małgorzata? Busko Zdrój 856 Usługi sanatoryjne 45034 Ujęcie wody 346/2 Użytkowanie wieczyste
25 Kort Busko Zdrój 1750 Usługi sanatoryjne 49060 Rekreacja 103 Użytkowanie wieczyste
26 Cieplarnia Busko Zdrój 3717 Park 49060 Produkcja kwiatów 104 Użytkowanie wieczyste
27 Ujęcie ?Michał? Busko Zdrój 358 Park 49060 Ujęcie wody 120 Użytkowanie wieczyste
28 Ujęcie?Wiesław? Busko Zdrój 484 Park 49060 Ujęcie wody 119 Użytkowanie wieczyste
29 Złoże borowinowe Busko Zdrój 29197 Kopalni borowiny 9764, 23414, 23966 Kopalnia borowiny 80, 81, 25, 26 Użytkowanie wieczyste
30 Teren pod studnię Wełecz 3133 Użytki rolne 53031 Ujęcie wody 316/4, 316/6 Własność
31 Teren pod studnię Siesławice 5700 Użytki rolne 45963 Ujecie wody 69 Własność
32 Szpital ?Górka? Busko Zdrój 6387 Szpital Sprawa w toku, brak KW Ujęcie wody 2 Użytkowanie wieczyste
33 Sanatorium ?Bristol? Busko Zdrój 5715 Usługi sanatoryjne 10841 Usługi sanatoryjne 88/1, 88/2, 87 Dzierżawa

Razem grunty w wieczystym użytkowaniu: 377 256 m2
Razem grunty będące w dzierżawie: 5 715 m2
Razem grunty stanowiące własność: 18 555 m2

2.7. Zatrudnienie

Obecnie . w Spółce zatrudnionych jest 760,08 osób (w przeliczeniu na pełne etaty) w tym:
- W zarządzie i administracji - 84,92 etatów
- W lecznictwie - 285,0 etatów
- Pracowników technicznych - 34,08 etatów
- Niższy personel medyczny (salowe, kąpielowe) - 93,50 etatów
- Pracowników na stanowiskach robotniczych - 262,58 etatów

2.8. Opieka zdrowotna i zagrożenia na stanowiskach pracy

Spółka nie zapewnia pracownikom stałej opieki lekarskiej. Prowadzone są jedynie badania okresowe i wstępne, które wykonuje lekarz specjalista w zakresie medycyny pracy zatrudniony przez Spółkę na 1/2 etatu.
W Spółce, w pionie podległym Prezesowi Zarządu, znajduje się stanowisko Starszego Inspektora ds. BHP. Do ważniejszych zadań inspektora BHP należy:
- Analiza stanu BHP w zakładzie, przyczyn powodujących wypadki przy pracy i zagrożenia życia i zdrowia pracowników oraz sporządzanie sprawozdań z wypadków przy pracy i chorób zawodowych
- Organizowanie badań i pomiarów czynników szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia, a także sprawność urządzeń produkcyjnych
- Inicjowanie i opracowanie wniosków zmierzających do zapobiegania zagrożeniom w pracy i przyczynami powodującymi wypadki przy pracy i choroby zawodowe
- Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy z domu do pracy i z pracy do domu oraz prowadzenie rejestru zgłoszenia tych wypadków
- Organizowanie szkoleń pracowników z zakresu BHP
- Opiniowanie i opracowywanie szczegółowych instrukcji bhp oraz znaków ostrzegawczych
W Spółce nie występują choroby zawodowe.
Wypadki przy pracy i wypłacone z tego tytułu odszkodowania w ciągu ostatnich trzech lat i w roku bieżącym przedstawiają się następująco:
Tabela nr 2
Rok Liczba wypadków Łączna kwota odszkodowania w zł
1988 10 14 823,00
1999 8 10 179,60
2000 6 18 879,90
2001 16 19 637.30

Pomiary czynników szkodliwych na stanowiskach pracy w zakresie pomiarów natężenia dźwięków wykonywane były przez Powiatową Stację Sanitarno - Epidemiologiczną w Busku Zdroju. Obejmowały stanowiska pracy związane z procesem produkcji wody mineralnej w opakowaniach szklanych.. Stwierdzono warunki pracy zgodne z normą.
Zakład zapewnia pracownikom środki ochrony osobistej. Kwestię przydziału środków ochrony osobistej osobom zatrudnionym na poszczególnych stanowiskach ustala tabela norm stanowiąca załącznik do regulaminu pracy.

3.0 Lokalizacja ?UZDROWISKA BUSKO - ZDRÓJ? S.A.

3.1. Położenie administracyjne

Uzdrowisko Busko - Zdrój, znajduje się na obrzeżu miasta, w odległości około 1 km na południe od centrum, w Parku Zdrojowym o powierzchni 12 ha. Busko Zdrój jest siedzibą władz miejskich i powiatowych i znajduje się w południowo-wschodniej części województwa świętokrzyskiego, w odległości 48 km na południe od Kielc i 80 km na północ od Krakowa. Posiada linię kolejową łączącą je z Kielcami, oraz usytuowane jest przy drodze krajowej nr 73 Kielce - Tarnów.

3.2. Położenie geograficzne i warunki klimatyczne

Miejscowość Busko Zdrój położona jest w rozległej, prawie płaskiej dolinie o rzędnych 213 -216 m n.p.m. zamkniętej od północy pasmem wzgórz wyniesienia pińczowsko - wójczańskiego, którego fragment przebiega przez rejon miasta Busko Zdrój, osiągając rzędną 260m. Pasmo to pełni rolę działu wodnego. Począwszy od tego pasma rejon obniża się w kierunku południowym aż do rzeki Nidy, gdzie są rzędne 210 - 220m.
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego Busko Zdrój, znajduje się w obrębie Niecki Nidziańskiej, która wchodzi w skład Wyżyny Środkowomałopolskiej. Dolina Nidy ma 2 - 3 km szerokości, płaskie i podmokłe dno, środkiem płynie rzeka Nida. Rzeka Nida między innymi zasilana jest przez potok Maskalis, przepływający przez teren uzdrowiska. Dno doliny pokrywają mady, na których występują łąki i pastwiska . Lokalnie w dawnych starorzeczach powstały torfy.
Busko Zdrój posiada klimat nizinny umiarkowany bodźcowy o cechach kontynentalnych, lokalnie zróżnicowany przez warunki miejscowe. Według regionalizacji rolniczo-klimatycznej R. Gumińskiego znajduje się w dzielnicy XV - częstochowsko - kieleckiej.
Średnie usłonecznienie terenu wg Narodowego Atlasu Polski wynosi od 4,2 do 4,8 h/24h. Temperatury roku na poziomie rzeczywistym kształtują się około 7,50 C, temperatury stycznia około -2,50 C, a lipca 18,00C. W rejonie Buska występują wiatry przeważnie słabe (2-4 m/s) z kierunku zachodniego i północno-zachodniego i trwają około 175 dni w roku. Średni, wieloletni opad w rejonie Buska wynosi 600 mm.
Od 1993r. na terenie Uzdrowiska Busko - Zdrój działa posterunek meteorologiczny. Położony jest około 2 km na SSE od centrum uzdrowiska na terenie oczyszczalni ścieków pozabiegowych, w granicach miejscowości Śiesławice.

3.3. Położenie Uzdrowiska na obszarach podlegających ochronie

3.3.1. Strefa ochrony sanitarnej uzdrowiska

Uchwałą Nr V/76/95 Rady Miejskiej w Busku Zdroju z dnia 28 stycznia 1995r. przyjęto jako obowiązujący Statut Uzdrowiska Busko - Zdrój, uchwalony przez byłą Wojewódzka Radę Narodową w Kielcach uchwałą nr XIII/56/72 z dnia 27 stycznia 1972r. Statut ustanowiony został w celu ochrony warunków naturalnych niezbędnych do prowadzenia i rozwijania lecznictwa uzdrowiskowego oraz w celu kształtowania innych czynników środowiskowych.
Statut Uzdrowiska ?Busko Zdrój" ustala granice uzdrowiska, obszary ochrony uzdrowiskowej A, B1, B2 i C oraz wykaz czynności zastrzeżonych, które ze względu na ich oddziaływanie na warunki naturalne i czynniki środowiskowe mogą być podejmowane na obszarze ochrony uzdrowiskowej, tylko po pozytywnej opinii właściwego organu określonego w przepisach szczególnych lub naczelnego lekarza uzdrowiska.
Zgodnie z ustawą z dnia 17 czerwca 1966r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym (Dz. U. nr 23 poz. 150) w statucie określono czynności zastrzeżone na terenie Uzdrowiska.
Dla obszaru A wyodrębnionym w celu bezpośredniego ukształtowania? otoczenia zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, czynnościami zastrzeżonymi są:
a) Trzymanie zwierząt gospodarskich, ptactwa domowego i psów podwórzowych,
b) Uruchamianie sklepów, kiosków, zakładów gastronomicznych i usługowych,
c) Instalowanie trwałych lub czasowych urządzeń, które by mogły kuracjuszom utrudnić lub zakłócić przebywanie na tym obszarze,
d) Przygotowanie i wydawanie odpłatnych posiłków w lokalach mieszkalnych,
e) Organizowanie publicznych imprez o charakterze rozrywkowym,
f) Wprowadzanie zmian w zagospodarowaniu publicznych terenów zielonych,
g) Podejmowanie robót ziemnych zakłócających funkcjonowanie zakładów lecznictwa uzdrowiskowego lub utrudniających korzystanie z tych zakładów
h) Lokalizowanie obiektów o innym przeznaczeniu na terenach położonych na południe od sanatorium Górka
? Dla obszaru B1 wyodrębnionym w celu kształtowania warunków środowiskowych
a) Lokalizowanie nowych obiektów budowlanych
b) Uruchamianie pól biwakowych oraz domków campingowych
c) Wyznaczanie parkingów i targowisk
d) Organizowanie kolonii letnich
e) Wprowadzanie zmian w drzewostanie
f) Uruchamianie punktów dystrybucji nawozów sztucznych, produktów naftowych i innych artykułów powodujących uciążliwe warunki,
g) Prowadzenie hodowli zwierząt futerkowych i nierogacizny,
h) Uruchamianie punktów skupu produktów rolnych,
i) Uruchamianie zakładów uciążliwych dla otoczenia,
? Dla obszaru B2 wyodrębnionym w celu kształtowania warunków środowiskowych
a) Uruchamianie pól biwakowych oraz domków campingowych
b) Organizowanie kolonii letnich
c) Wyznaczanie parkingów i targowisk
d) Uruchamianie punktów dystrybucji nawozów sztucznych, produktów naftowych i innych artykułów powodujących uciążliwe warunki,
e) Uruchamianie zakładów uciążliwych dla otoczenia,
? Dla obszaru C stanowiącego pozostałą część obszaru ochrony uzdrowiskowej, nie objętego obszarami A , B:1 i B2
a) Dokonywanie wyrębu drzew z wyjątkiem planowanego wyrębu lasów państwowych dokonywanego zgodnie z planami urządzeniowo-leśnymi uzgodnionym z lekarzem naczelnym
b) Budowa zbiorników wodnych oraz regulacja rzek i strumieni

Dla całego obszaru ochrony uzdrowiskowej obowiązuje zakaz :
a) Prowadzenie działalności mającej negatywny wpływ na lecznicze właściwości klimatu i walory fizjograficzne uzdrowiska lub jego i założenia urbanistyczne ,
b) Wydawanie decyzji w sprawie szczegółowej lokalizacji zakładów przemysłowych objętych planem terenowym
Statut określa również sprawy, które ze względu na znaczenie dla lecznictwa uzdrowiskowego wymagają uzgodnienia z
1. Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej lub organem - instytucją działającą z upoważnienia tego Ministra:
a) Zmiana profilu leczniczego zakładu lecznictwa uzdrowiskowego
b) Zmiany w ogólnym lub szczegółowym planie zagospodarowania przestrzennego
c) Wydanie decyzji w sprawie szczegółowej lokalizacji
- Na obszarze A - wszystkich obiektów
- Na pozostałych obszarach ochrony uzdrowiskowej - zakładów przemysłowych i usługowych
2. Z Naczelnym Lekarzem Uzdrowiska:
a) Ustalanie planu urządzeniowo - leśnego dla terenów leśnych na obszarze ochrony uzdrowiskowej,
b) Ustalanie i rozmieszczanie znaków drogowych na obszarze ochrony uzdrowiskowej
c) Ustalanie terminów remontów unieruchamiających działalność zakładów społecznych służby zdrowia na czas ponad 48 godzin,
d) Zmiany w zakresie działania zakładów społecznych służby zdrowia działających na obszarze ochrony uzdrowiskowej,
e) Ustalanie na obszarze ochrony uzdrowiskowej rezerwatów przyrody,
f) Ustalanie rodzajów usług i czas ich świadczenia na obszarze A,
g) Ustalanie na obszarze A terminów remontów zakładów, dróg oraz urządzeń mających istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, niezależnie od ich usytuowania i użytkowania
h) Likwidacja uspołecznionych i nieuspołecznionych zakładów usługowych na obszarze A i uruchamianie zakładów gastronomicznych i usługowych na obszarze B1
i) Uruchamianie urządzeń sportowych na obszarze B!,
j) Lokalizowanie wszystkich obiektów budowlanych na obszarze A i B1
k) wyznaczanie parkingów, targowisk i domków campingowych na obszarach B1 i B2,
l) organizowanie kolonii dziecięcych na obszarach B1 i B2

Ponadto Statut ustala następujące zalecenia:
Dla obszaru A:
a) dążyć do wyeliminowania z dzielnicy sanatoryjnej zabudowy mieszkaniowej
b) tereny prywatne znajdujące się na obszarze dzielnicy sanatoryjnej, powinny być drogą wywłaszczenia lub wykupu przekazane uzdrowisku
dla obszaru A,B1 i B2:
a) lokalizowanie obiektów budowlanych winno być zgodne z zatwierdzonym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego
b) należy uporządkować gospodarkę wodno - kanalizacyjną
c) doprowadzić gaz do Buska - Zdroju
d) realizować projektowaną obwodnicę
Załącznikami do statutu są: plan z granicami ochrony uzdrowiskowej, decyzje o utworzeniu obszaru górniczego dla złoża wód leczniczych, rejestr zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego oraz wykaz pomników przyrody.
Zgodnie z przepisami ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym, na obszarze ochrony uzdrowiskowej czynności zastrzeżone mogą być podejmowane wyłącznie po uzyskaniu w tej kwestii decyzji:
? Organu właściwego z mocy innych przepisów (w zależności od rodzaju czynności), po zasięgnięciu opinii Naczelnego Lekarza Uzdrowiska, lub
? Naczelnego Lekarza Uzdrowiska, jeżeli podjęcie danej czynności nie wymaga decyzji innych organów (art. 3 ust. 2 pkt 3 i art. 12 ust. 1 ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym)
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym, decyzja wydana przez organ bez zasięgnięcia opinii Naczelnego Lekarza jest nieważna i podlega uchyleniu, chyba, że Naczelny Lekarz Uzdrowiska nie przedstawi opinii w terminie 10 dni licząc od daty przedstawienia sprawy.
Z informacji przekazanych przez Spółkę, Burmistrza Miasta i Gminy Busko- Zdrój wynika, iż w granicach stref uzdrowiskowych nie są zlokalizowane obiekty i nie są wykonywane czynności "nie mające uzgodnień z właściwymi organami (decyzji zaopiniowanych przez Naczelnego Lekarza Uzdrowiska)"
Kopia Statutu Uzdrowiska Busko - Zdrój oraz mapa z granicami zasięgu stref uzdrowiskowych znajdują się w załączniku nr 1.

3.3.2. Parki krajobrazowe

Miasto i Gmina Busko Zdrój oraz obszar górniczy wód leczniczych Buska Zdroju, położone są w obrębie Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia utworzonego na mocy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach nr XVII/187/86 z dnia 19.12.1986 roku. Park ten utworzony został w celu ochrony wartości przyrodniczych i kulturowych tego regionu oraz doprowadzenia do harmonijnego rozwoju poprzez racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody i rozwojem wszystkich dziedzin gospodarczych.
Zespół Parków Krajobrazowych Ponidzia zajmuje 38% powierzchni Niecki Nidziańskiej i zawiera najcenniejsze zasoby przyrodnicze i krajobrazowe reprezentowane przez obiekty przyrodnicze o dużej randze.
Stanowią go 3 parki:
? Szaniecki Park Krajobrazowy o powierzchni 10.358 ha wraz ze strefą ochronną o powierzchni 13.880 ha,
? Nadnidziański Park Krajobrazowy o powierzchni 22.875 ha wraz ze strefą ochronną o powierzchni 17.559 ha,
? Kozubowski Park Krajobrazowy o powierzchni 6.643 ha wraz ze strefą ochronną o powierzchni 11.333 ha.
Zespół Parków Ponidzia obejmuje następujące mezoregiony: Dolinę Nidy, Garb Wójczańsko - Pińczowski, Nieckę Połaniecką, Nieckę Solecką, Płaskowyż Proszowicki i Płaskowyż Jędrzejowski.. Najbardziej charakterystyczna dla całego obszaru Parków jest roślinność kserotermiczna. Z podłożem też związane jest występowanie wód mineralnych, chlorkowych i siarczkowych w okolicach Buska i Solca-Zdroju stanowiących podstawę funkcjonowania tych uzdrowisk.
Szaniecki Park Krajobrazowy - usytuowany we wschodniej części Niecki Nidziańskiej, obejmując również środkową część Garbu Wójczańsko-Pińczowskiego oraz fragment wschodniej części Niecki Połanieckiej Występują tu znaczne deniwelacje terenu, bogata rzeźba lessowa i kras gipsowy oraz liczne odsłonięcia wapieni i gipsów. Gleby wykształcone na tym podłożu sprzyjają występowaniu roślinności kserotermicznej. Lesistość tego parku jest w zasadzie niska, około 8,9 %. W lasach Szanieckiego Parku Krajobrazowego występują drapieżne ptaki chronione: jastrzębie i myszołowy a także sokoły wędrowne. Interesujące są tutaj gipsy zbudowane z kryształów, które są wykształcone w formach wielokrystalicznych. Występuje tu 35 gatunków roślin prawnie chronionych.
Nadnidziański Park Krajobrazowy - obejmuje dolinę Nidy i przylegające od wschodu i południowego - wschodu niezadrzewione wzgórza Garbu Wójczańsko - Pińczowskiego i Niecki Soleckiej. Głównie park ten został utworzony dla ochrony doliny Nidy, tworzącej liczne meandry, starorzecza i rozlewiska, a także miejsca bytowania dzikiego ptactwa wodnego i błotnego, rzadkich owadów i licznych gatunków ryb słodkowodnych.. Dominuje tutaj typ lasu świeżego z fragmentami siedlisk borowych i olchowych..
Kozubowski Park Krajobrazowy - położony jest na Garbie Wodzisławskim. Podłożem jest less w którym utworzyły się liczne parowy i wąwozy. Celem jest ochrona obszarów wodonośnych i wododziałowych . Jest to najbardziej zalesiony obszar Parków (43%). Dominuje las świerkowy z fragmentami siedlisk borowych i olchowych. Rosną tu rośliny chronione.

Rozporządzeniem nr 2/97 Wojewody Kieleckiego z dnia 5 marca 1997r. (Dz.Urz.Woj.Kiel. nr 8 poz. 29) zatwierdzony został plan ochrony Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia. Ustalenia te obowiązują przy określaniu i realizacji zasad gospodarowania na terenie parku oraz są wiążące przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla tych obszarów.
Działania na rzecz ochrony i kształtowania Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia podporządkowane są realizacji czterech celów szczegółowych:
? ekologicznym (umożliwienie trwałego użytkowania zasobów środowiska przyrodniczego obszaru)
? kulturowym (zachowanie ciągłości historycznej i harmonii w kształtowaniu istniejących na tym obszarze funkcji)
? społecznym (poprawa warunków życia stałych mieszkańców i użytkowników Parków, rozwój turystyki, wypoczynku oraz lecznictwa uzdrowiskowego, a także nauki i dydaktyki)
? specjalnym (ochrona zasobów dla dalszego rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego)

W rozporządzeniu Wojewody określono politykę osiągania wyżej wymienionych celów ochrony i kształtowania Zespołu Parków Krajobrazowych oraz wyznaczono 4 strefy działań ochronnych
- strefa I obejmuje obszary i obiekty istotne dla zachowania równowagi ekologicznej w której znajdują się m. in. obszary ochrony uzdrowiskowej, tereny i obszary górnicze, zasięgi występowania złóż wód mineralnych, rejony ujęć wód mineralnych
- strefa II obejmuje obszary wymagające zahamowania procesów niszczących, osłabienia antropogenicznych barier ekologicznych oraz wzbogacania terenów ubożonych i degradowanych
- strefa III obejmuje obszary i obiekty o wybitnych wartościach kulturowych i krajobrazowych, które wymagają szczególnej ochrony, w tym konserwatorskiej
- strefa IV obejmuje obszary zdegradowane lub niszczone, których dalsze użytkowanie wymaga podporządkowania specjalnym rygorom
Polityka osiągania celów specjalnych - ochrona zasobów dla rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego, wymaga realizacji polityki osiągania celów ekologicznych oraz przestrzegania rygorów w użytkowaniu i zagospodarowania obszaru ochrony uzdrowiskowej. Niezbędna jest także ścisła współpraca miedzy Zarządem Parków a P.P. "Uzdrowisko Busko Solec" (obecnie Uzdrowisko Busko - Zdrój S.A.) Plan ochrony określa również działania na rzecz realizacji celów ochrony i kształtowania Zespołu Parków. W działaniach na rzecz realizacji celów specjalnych, czyli rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego, plan ochrony respektuje działania określone w statutach uzdrowisk Busko - Zdrój i Solec - Zdrój, w planach zagospodarowania przestrzennego tych miejscowości oraz obowiązujące tu przepisy prawa górniczego odnośnie ochrony i eksploatacji złóż wód mineralnych i borowin. Plan zobowiązuje Zarząd Parku do współpracy z ówczesnym "Uzdrowiskiem Busko - Solec" na rzecz ochrony i rozwoju obu uzdrowisk oraz rozwoju aktywnych form rehabilitacji i turystyki kuracjuszy na obszarze Parków. Natomiast "Uzdrowiska" zobowiązane są poprzedzać własne inwestycje ocenami oddziaływania na środowisko, a w tym na fizjonomię krajobrazu i uzgadniać działalność inwestycyjną z Zarządem Parków.
W dalszym ciągu, plan ochrony szczegółowo określa uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego w zakresie:
- osadnictwo i budownictwo (uwarunkowania ekologiczne - wykluczenie wprowadzania nowej zabudowy i obszary o ograniczeniach w zabudowie, minimalizowanie negatywnych oddziaływań zabudowy na otoczenie; uwarunkowania historyczno - kulturowe i krajobrazowe - utrzymanie zabytkowych układów i kompozycji przestrzennych, utrzymanie regionalno - historycznej skali i struktury jednostek osadniczych, ograniczenia dla zabudowy współczesnej; uwarunkowania urbanistyczne - zachowanie dotychczasowego układu osadniczego, skupienia zabudowy, nawiązywanie w budownictwie do tradycji regionu )
- gospodarka wodna (ochrona wód podziemnych - ochrona obszaru Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, ograniczenie działań zaburzających stosunki wodne, działania na rzecz regulacji stosunków wodnych; ochrona wód powierzchniowych - wzmożona ochrona torfowisk i terenów podmokłych, obszarów źródliskowych i naturalnych źródeł, cieków i zbiorników wodnych, respektowanie stref ochronnych źródeł i ujęć wody, realizowanie zasady równoległych inwestycji wodociągowych i kanalizacyjnych z oczyszczalniami ścieków, itp.)
- gospodarka rolna (zapobieganie degradacji gleb, eliminowanie stosowania insektycydów oraz trudno rozkładających się herbicydów, zapobieganie erozji, wprowadzanie zadrzewień, zakrzewień i zadarnień śródpolnych, konserwowanie urządzeń melioracyjnych , działania na rzecz komasacji gruntów rolnych, preferowanie upraw zbożowych, paszowych, warzywnych i sadów, promowanie produkcji zdrowej żywności
- gospodarka leśna (respektowanie ochronnego charakteru lasów wynikającego z położenia na terenie Parków i na terenie strefy ochrony uzdrowiskowej, roli lasów w gospodarce wodnej i w zakresie przeciwdziałania w procesach erozyjnych, stosowanie profilaktyki i biologicznych metod ochrony lasów, zapobieganie szkodom od zwierzyny, ograniczenie rozmiarów powierzchniowych zabiegów gospodarczych w rejonie ostoi cennych gatunków fauny . W skali zespołu Parków najważniejsze jest podniesienie wskaźnika lesistości obszaru)
- gospodarka łowiecka w zakresie uregulowanym ustawą z dnia 13 października 1995r,. Prawo łowieckie)
- turystyka i wypoczynek (krajoznawstwo w połączeniu z edukacją ekologiczną, turystyka pobytowa i kwalifikowana)
- lecznictwo uzdrowiskowe (dalszy rozwój lecznictwa musi być podporządkowany uwarunkowaniom wynikającym z bezwzględnej ochrony przed degradacją zasobów wód mineralnych i złóż borowiny co wymaga przestrzegania reżimów ochronnych obowiązujących w wyznaczonych strefach ochrony uzdrowiskowej A,B,C)
- przemysł wydobywczy oraz eksploatacja surowców skalnych (zwiększenie liczby eksploatowanych złóż może nastąpić tylko na podstawie analizy zasobów i możliwości ich eksploatacji oraz na podstawie oceny oddziaływania eksploatacji danego złoża na środowisko)
- przemysł i przemysł mineralny (zainstalowanie technicznych urządzeń ochrony środowiska, kanalizacji i oczyszczalni ścieków oraz filtrów odpylających, wprowadzanie czystych technologii, ograniczenie uciążliwości transportu obsługującego zakłady)
- komunikacja (rozbudowa istniejącej sieci komunikacyjnej tylko w koniecznym zakresie, wprowadzenie zieleni izolującej główne ciągi drogowe)
- gospodarka odpadami (budowa sieci prawidłowych wysypisk, zahamowanie powstawania nowych dzikich wysypisk, uporządkowanie i oczyszczenie obszaru Parków z odpadów metalowych i szklanych)
- energetyka i łączność (wyeliminowanie linii napowietrznych i podziemnych z terenów leśnych szczególnie przez rezerwaty przyrody i o cennych drzewostanach)

Rozporządzenie Wojewody Świętokrzyskiego nr 21/99 z dnia 30 czerwca 1999r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zatwierdzenia planów ochrony Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich i zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 32 z dnia 5 lipca 1999r. poz. 728) wprowadziło obowiązek uzgadniania przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych na terenie parków krajobrazowych i ich otulin z Dyrektorem Zarządu Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w Kielcach. Dotyczy to również opracowań urbanistycznych, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
W kolejnym rozporządzeniu nr 241 Wojewody Świętokrzyskiego z dnia 26 marca 2001r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zatwierdzenia planów ochrony Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich i zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 19 z dnia 4 kwietnia 2001r. poz. 241) uszczegółowione zostały zagadnienia ochrony przyrody nieożywionej i są obowiązujące przy określaniu i bieżącej realizacji zasad gospodarowania na terenach Nadnidziańskiego i Szanieckiego Parku Krajobrazowego oraz są wiążące przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla obszarów tych parków.
Mapa przebiegu granic Parku w rejonie Buska Zdroju znajduje się na stronie następnej.

4. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne

4.1 Budowa geologiczna

Budowa geologiczna rejonu Buska została rozpoznana i opisana w wielu materiałach dokumentacyjnych i publikacjach, które zawierają szczegółowy opis budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych.
W niniejszym opracowaniu ograniczono się jedynie do omówienia najważniejszych elementów budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych, wykorzystując informacje zawarte przede wszystkim w Dokumentacji hydrogeologicznej określającej granice występowania złoża wód siarczkowych w rejonie Buska Zdroju, warunków zasilania oraz ochrony jakości i zasobów tych wód (II etap), opracowanej w Przedsiębiorstwie Geologicznym S.A. w Krakowie w 2000r.
Busko Zdrój położone jest w obrębie niecki miechowskiej (nidziańskiej) utworzonej z utworów górnojurajskich i wypełnionej osadami środkowej i górnej kredy oraz miocenu. Podłoże niecki stanowią osady prekambryjskie i paleozoiczne.
Jura reprezentowana jest jedynie przez malm i osiąga na terenie niecki miąższość od 1430 m do 960m. W rejonie Buska miąższość osadów jurajskich nawiercona otworami hydrogeologicznymi waha się od 195 m do 379m. zróżnicowana jest także rzędna stropu tego piętra która waha się od -266 m.n.p.m. do 124 m. n.p.m.
Osady jurajskie wykształcone są w postaci wapieni, miejscami skalistych bądź piaszczystych lub marglistych.
Kreda na tym obszarze reprezentowana jest przez cenoman , turon, santon i kampan.
Utwory cenomanu występują w postaci piasków i piaskowców glaukonitowych, miejscami zlepieńcowatych z wkładkami margli piaszczystych z glaukonitami. Miąższość tego piętra waha się w granicach od 10 do 30,5 m. Turon reprezentowany jest przez margle, wapienie margliste z przewarstwieniami i soczewkami ciemnoszarych kamieni. Miąższość utworów turonu w centrum niecki dochodzi do 100m. Santon budują opoki przewarstwione marglami z nieznaczną domieszką glaukonitu. Kampan - opoki z przewarstwieniami margli.
Trzeciorzęd reprezentowany jest przez piętro miocenu wykształconego w postaci margli oraz wapieni litotamniowych oraz zalegających nad nimi tzw warstw baranowskich oraz poziomu gipsowego i nadgipsowego. Warstwy baranowskie zbudowane są z utworów piaszczystych, ilastych, marglistych z dużą domieszką glaukonitu. Poziom gipsowy to facja osadów chemicznych dość zróżnicowanych wykształcona w postaci gipsów od kryptokrystalicznych do wielkokrystalicznych. Natomiast poziom nadgipsowy to margle, iły margliste, łupkowate i wapienie detrytyczne. Najmłodsze osady miocenu to ławice wapieni organogenicznych, osady ilaste (poziom iłów krakowieckich) oraz poziom piasków i żwirów.
Czwartorzęd reprezentowany jest przez plejstocen (glina zwałowa i piaski z głazami) i holocen (mady i piaski rzeczne) wypełniający wszystkie doliny omawianego obszaru.

4.2. Warunki hydrogeologiczne

Rejon Buska posiada skomplikowane warunki hydrogeologiczne. Uskoki oraz liczne nieciągłości tektoniczne stanowią drogi migracji wód podziemnych oraz mieszania się wód różnych pięter geologicznych o różnym składzie fizykochemicznym. Skład chemiczny wody podziemnej decyduje o jej przeznaczeniu n.p. czy używane są one do celów pitno gospodarczych, bądź jako wody lecznicze.
Pierwszy poziom wód podziemnych, zazwyczaj o zwierciadle swobodnym może być związany z utworami czwartorzędowymi i trzeciorzędowymi, bądź kredowymi. Na dokumentowanym terenie wydziela się następujące piętra wodonośne:
- czwartorzędowe - wody zwykłe i słabozmineralizowane
- trzeciorzędowe - wody zwykłe i o właściwościach leczniczych
- kredowe:
- wody zwykłe w stropie (na wychodniach) o zwierciadle swobodnym i napiętym
- wody mineralne typu Cl-Na, Br, J, S w utworach senonu, turonu i cenomanu o zwierciadle subartezyjskim, lokalnie artezyjskim
- jurajskie - wody mineralne słone i solanki typu Cl-Na, Br, J, różniące się od wód w utworach kredowych znacznie wyższą zawartością jonów chlorkowych, wyższą mineralizacją i wyraźnie niższą zawartością lub brakiem H2S
- przed jurajskie - wody słone i solanki
W rejonie Buska występują dwa typy wód mineralnych:
- siarczkowe
- solanki
Wody mineralne siarczkowe stanowią podstawową bazę surowcową lecznictwa uzdrowiskowego w Busku. Zbiornikiem tych wód są margle senonu, piaskowce cenomanu (kreda) oraz stropowe partie wapieni kimerydu (jura). Wody te często występują pod przykryciem utworów gipsowych i iłowych miocenu co determinuje ich skład chemiczny
Wody mineralne typu chlorkowo-sodowego występują w wapieniach detrytycznych i marglach jury górnej. Są to utwory o niedużej przepuszczalności, prowadzące wody pod ciśnieniem.

5. Analiza zgodności działań Spółki z wymogami prawa geologicznego i górniczego

5.1. Obszar i teren górniczy

Dla złoża wód leczniczych w Busku Zdroju już w 1968r. utworzony został obszar górniczy "Busko" o powierzchni 37 754,650 m2, decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 grudnia 1968r. Obszar górniczy przekazano tą decyzją w użytkowanie Przedsiębiorstwu Państwowemu ?Uzdrowisko Busko?, podległemu Zjednoczeniu ?Uzdrowiska Polskie?.
Decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej znak: UG ?77/84 z dnia 16 marca 1984r określone zostały granice terenu górniczego ?Busko?. Powierzchnia terenu górniczego nie pokrywała się z powierzchnią obszaru górniczego i wynosiła 49 929,975 m2 . Za teren górniczy uznano obszar górniczy "Busko" powiększony w kierunku południowym o przypuszczalną strefę oddziaływania ścieków pokąpielowych (wód leczniczych) na wody powierzchniowe.
Dla złoża wód leczniczych w Solcu Zdroju, również w 1968r. utworzony został obszar górniczy "Solec" o powierzchni 29 655,850 m2, decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 4 lipca 1968r. Obszar górniczy przekazano w użytkowanie Przedsiębiorstwu Państwowemu ?Uzdrowisko Solec?, podległemu Zjednoczeniu ?Uzdrowiska Polskie?.
Decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej znak: UG ? 190/83 z dnia 29 października 1983r. określone zostały granice terenu górniczego ?Solec?.
Podporządkowanie wydobywania wód leczniczych przepisom prawa geologicznego i prawa górniczego od 1968r oraz wyznaczenie obszaru i terenu górniczego dla złóż wód leczniczych w Busku Zdroju i Solcu, zapewniało prawidłową gospodarkę złożami i ich ochronę. Wydobywanie wód leczniczych odbywało się zgodnie z warunkami ustalonymi w prawie górniczym pod nadzorem wyodrębnionej jednostki organizacyjnej pod nazwą Uzdrowiskowy Zakład Górniczy.

5.2. Koncesje

Ustawa z dnia 9 marca 1991r zmieniająca ustawę prawo górnicze ( Dz.U. nr.31, poz. 128) ustanowiła, że złoża kopalin są własnością Skarbu Państwa, a korzystać z tych złóż można tylko pod warunkiem uzyskania koncesji.
Na podstawie tej ustawy Przedsiębiorstwo Państwowe ?Uzdrowisko Busko - Solec? zawarło w dniu 05.06.1992r z Ministrem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dwie umowy koncesyjne w której określone zostały prawa i obowiązki stron związane z wnioskiem P.P. ?Uzdrowisko Busko - Solec? o udzielenie:
? koncesji na eksploatację wód leczniczych chlorokowo - sodowych, jodkowych, bromkowych, siarczkowych oraz żelazistych z obszaru górniczego "Busko" z przeznaczeniem do zabiegów leczniczych oraz produkcji wody mineralnej oraz
? koncesji na eksploatację wód leczniczych chlorkowo-sodowych, jodkowych, bromkowych, siarczkowych oraz chlorkowo-siarcanowo-sodowych z obszaru górniczego "Solec" z przeznaczeniem do zabiegów leczniczych
Umowy te stanowiły podstawę do udzielenia przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Przedsiębiorstwu Państwowemu ?Busko - Solec" z siedzibą w Busku Zdroju koncesji na wydobywanie wód leczniczych :
? ze złóż w miejscowości Busko Zdrój woj. kieleckie objętych obszarem górniczym "Busko" ? koncesja nr 41/92 z dnia 27.10.1992r., z przeznaczeniem do zabiegów leczniczych oraz produkcji rynkowej
? ze złóż w miejscowości Solec - Zdrój woj. kieleckie objętych obszarem górniczym "Solec"? koncesja nr 42/92 z dnia 27.10.1992r., z przeznaczeniem do zabiegów leczniczych
W koncesjach wyznaczone zostały również granice obszarów i terenów górniczych ? Busko? i ?Solec?, które są tożsame z granicami wyznaczonymi we wcześniejszych decyzjach Ministra Zdrowia, co omówiono wyżej.
Koncesji udzielono na okres 20 lat, tj. do 26 października 2012 roku.
Na wniosek P.P. ?Uzdrowisko Busko - Zdrój? Minister Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w 1996 r. zmienił wydane przez siebie koncesje uzupełniając je o wprowadzenie współrzędnych punktów załamania wyznaczających granice obszarów i terenów górniczych następującymi decyzjami:
? decyzją znak:BKk/MZ/1212/96 z dnia 05.lipca.1996r. - koncesję nr 41/92 z dnia 27.10.1992r., na wydobywanie wód leczniczych ze złoża 'Busko" . W decyzji zrównane zostały powierzchnie obszaru i terenu górniczego "Busko I" i wynoszą 37 486 260 m2 .
? decyzją znak: BKk/MZ/ 767/97 z dnia26 maja 1997r.. ? koncesję nr 42/92 z dnia 27.10.1992r., na wydobywanie wód leczniczych ze złoża Solec
Po przekształceniu Przedsiębiorstwa Państwowego ?Uzdrowisko Busko - Solec? w drodze komercjalizacji w Spółkę Skarbu Państwa pod nazwą ?Uzdrowisko Busko - Solec? Spółka Akcyjna., na wniosek Spółki, Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa kolejny raz zmienił koncesje na wydobywanie wód leczniczych w części dotyczącej podmiotu upoważnionego do wydobywania kopaliny na ?Uzdrowisko Busko - Solec? S.A. następującymi decyzjami:
? DG/hg/JW/487 ? 817/99 z dnia 11.03.1999r. ? koncesja nr 41/92 z dnia 27.10.1992r
? DG/hg/JW./487 - 819/99 z dnia 11.03.1999r. - koncesja nr 42/92 z dnia 27.10.1992r.
Zgodnie z ustawą z dnia 30.08.1996r o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 118, poz.561 z póź. zm.) podmiot utworzony ze skomercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego wchodzi we wszystkie stosunki prawne byłego przedsiębiorstwa, bez względu na charakter prawny tych stosunków i dlatego też nie było potrzeby ubiegania się o zmianę wszystkich innych decyzji wydanych na poprzednika, dotyczących wydobywania kopalin.

5.2.1. Wyłączenie ze spółki Zakładu Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu Zdroju

Z dniem 1 stycznia 2000r. Spółka zakończyła działalność leczniczą w Solcu Zdroju. Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu Zdroju został wyłączony ze Spółki i przekazany Rodzinie Daniewskich, w których posiadaniu był do 1951r., a będących ponownie właścicielami na podstawie KW 42766 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Busku Zdroju. Działalność leczniczą w Solcu Zdroju przejął Zakład Zdrojowy "Solec Zdrój" S.C., obecnie Uzdrowisko Solec Zdrój Sp. z o.o.
Działalność Uzdrowiska Solec - Zdrój opiera się na następujących ujęciach :
? "Szyb Solecki" został wykonany w 1826 r. do głębokości 145 m, w 1935 r. został pogłębiony do 170 m, w latach 1958 - 59 powiększono średnicę otworu do 137 mm.
? "Solec 2 - Karol" o głębokości 221,6 m, wykonany w latach 1965-66 na zlecenie PPU Busko - Solec. Ujmowana jest woda siarczkowa z utworów kredy, w przedziale głębokościowym 98,0 - 118,0 m
? "Solec 2B" wykonany w 1982r., jest otworem zastępczym dla otworu Solec 2, odwiert ma głębokość 121,6 m, ujmuje wody siarczkowe z utworów kredy i położony jest w odległości 15 od otworu Solec 2.

"Szyb Solecki" został przekazany z dniem 1 stycznia 2000r. wraz z pozostałymi nieruchomościami należącymi pierwotnie do Rodziny Daniewskich.
Decyzją z dnia 23 listopada 1999 r. Minister Środowiska znak DG/p/BO/480/5619/99 , wyraził zgodę na przeniesienie przez "Uzdrowisko "Busko - Solec" S.A. w Busku Zdroju praw do informacji hydrogeologicznych zawartych w dokumentacjach hydrogeologicznych z 1963r. i 1968r. oraz dwóch sprawozdań z prac hydrogeologicznych na rzecz Zakładu Zdrojowego "Solec Zdrój" S.C. Opracowania te wraz z decyzjami i innymi dokumentami zostały przez spółkę przekazane w dniu 25.05.2001r.
W związku z wyłączeniem Zakładu Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu Zdroju, nastąpiła zmiana nazwy firmy z "Uzdrowisko Busko - Solec" S.A. na "Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A..
Minister Środowiska dokonał kolejnej zmiany koncesji decyzjami w części dotyczącej podmiotu posiadającego koncesję udzielając jej firmie "Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A..
? Dg/hg/TS/487-2343 z dnia 10.04.2000r - na wydobywanie wód leczniczych w Busku Zdroju
? Dg/hg/TS/487-2344 z dnia 10.04.2000r. - na wydobywanie wód leczniczych w Solcu Zdroju

Ponieważ Spółka została zmuszona do oddania jednej studni ("Szyb Solecki") i zaniechania działalności leczniczej w Solcu Zdroju, dwa pozostałe ujęcia Solec 2 - Karol i Solec 2B, zostały sprzedane "Uzdrowisku Solec - Zdrój" Sp. z o.o. z siedzibą w Solcu Zdroju na podstawie umowy sprzedaży sporządzonej w formie Aktu Notarialnego spisanej w dniu 21 maja 2001r. przez Notariusza Barbarę Miziołek w Busku Zdroju, repetorium A nr 1899/2001.
Ponieważ Spółka przestała być właścicielem ujęć wody w Solcu Zdroju, a zarazem przeniosła prawa do odpowiednich dokumentacji geologicznych na rzecz firmy "Uzdrowisko Solec - Zdrój" Sp. z o.o., pismem z dnia 21.06.2001r. wystąpiła do Ministra Środowiska o cofnięcie koncesji z dniem udzielenia analogicznej koncesji "Uzdrowisku Solec - Zdrój Sp. z o.o. Umożliwiło to "Uzdrowisku Solec - Zdrój" Sp. z o.o. ubieganie się o koncesję na wydobycie wód w Solcu. Według informacji uzyskanej w Ministerstwie Środowiska sprawa koncesji dla "Uzdrowiska Solec - Zdrój" Sp. z o.o. jest w toku postępowania administracyjnego.
Ponieważ koncesję na wydobywanie wód leczniczych w Solcu posiada ?Uzdrowisko Busko Zdrój? S.A., zgodnie z warunkami określonymi w koncesji, prowadzi ono wydobycie wód leczniczych z ujęć w Solcu Zdroju, do chwili uzyskania przez "Uzdrowisko Solec Zdrój" Sp. z o.o. koncesji, jednak nie dłużej niż do 30 czerwca 2002r. Zasady współpracy ustalone
są w umowie z dnia 1 lutego 2000r,

Kopie pism dotyczących powyższej sprawy zawarte są w załączniku nr

5.3. Użytkowanie górnicze

Od września 1994r obowiązuje ustawa z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 27, poz. 96 z póź. zm.), która reguluje całokształt zagadnień związanych z wydobywaniem kopalin, w tym między innymi umożliwia zawarcie umowy o ustanowienie użytkowania górniczego na rzecz podmiotu posiadającego koncesję na wydobywanie kopalin.
Umowa uściśla wzajemne prawa i obowiązki użytkownika górniczego i Skarbu Państwa jako wyłącznego właściciela struktury geologicznej obejmującej eksploatowane złoże. Na tej podstawie w dniu 19.01.96r. P.P. ?Uzdrowisko Busko - Solec? zawarło z Ministrem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dwie umowy o ustanowienie użytkowania górniczego w obrębie przestrzeni określonej granicami obszarów i terenów górniczych w Busku i Solcu. Użytkowanie górnicze ustanawiane zostało na okres obowiązywania koncesji na wydobywanie kopalin t.j. do 27 października 2012 r.
Umowa o ustanowienie użytkowania górniczego na wydobywanie kopaliny w obrębie:
? obszaru górniczego "Busko" - upoważnia użytkownika górniczego do wyłącznego wykorzystania złoża wód leczniczych w obrębie przestrzeni objętej tym obszarem i wydobywania wód leczniczych: chlorkowo-sodowych, siarczkowych oraz chlorkowo-sodowych, jodkowych, bromkowych.
? obszaru górniczego "Solec" upoważnia użytkownika górniczego do wyłącznego wykorzystania złoża wód leczniczych w obrębie przestrzeni objętej tym obszarem i wydobywania wód leczniczych: chlorkowo-siarczanowo-sodowych,siarczkowych, i chlorkowo-sodowych,jodkowych,bromkowych,siarczkowych.

Wymienione wyżej umowy upoważniają również użytkownika górniczego ( a jest nim w obu przypadkach ?Uzdrowisko Busko Zdrój? S.A.) do wykonywania w obrębie opisanej przestrzeni wszystkich niezbędnych do wydobywania wód leczniczych robót i czynności, zgodnie z obowiązującym prawem, a zwłaszcza z prawem geologicznym i górniczym (Dz. U. Nr 27, poz.96 z póź. zm.) i aktami wykonawczymi oraz decyzjami. Zgodnie z par. 7 umowy użytkownik górniczy nie może wydzierżawiać, wynajmować ani oddawać przedmiotu użytkowania górniczego w całości lub w części innym podmiotom ani też zbywać go lub wnosić do spółki.

5.4. Projekt zagospodarowania złoża

Na podstawie dokumentacji geologicznej oraz warunków określonych w koncesji dla złóż wód leczniczych w Busku - Zdroju i Solcu - Zdroju, na zlecenie Przedsiębiorstwa Państwowego Uzdrowisko ?Busko- Solec? Biuro Projektów i Usług Technicznych Branży Uzdrowiskowej "Balneoprojekt" w 1995r. opracowało projekty zagospodarowania złóż, wód leczniczych w Busku i Solcu Zdroju, zgodnie z wymogami Prawa geologicznego i górniczego oraz rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 26.08.1994r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinien odpowiadać projekt zagospodarowania złoża kopaliny, w tym projekt sporządzony w formie uproszczonej (Dz. U. nr 93, poz. 446).
Zgodnie z art. 54 i atr.55 ust.2 ustawy prawo geologiczne i górnicze ?Projekty zagospodarowania złoża? zostały zatwierdzone przez organ koncesyjny, tj. przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, następującymi decyzjami:
? GOhg3/1906/95 z dnia 27.05.1995r. - PZZ wód leczniczych w Busku Zdroju zawiera ustalenie zasobów eksploatacyjnych wód leczniczych i ich wykorzystanie według stanu na 31.12.1994r., które wynoszą:
- wody siarczkowe - 350 m3 /dobę i 75 000 m3 /rok,
- solanki - 25,2 m3 /rok
? GOhg3/1907/95 z dnia 27.05.1995r. ? PZZ wód leczniczych w Solcu Zdroju
Decyzje zatwierdzające projekty zagospodarowania zawarte są w załączniku nr 2

Ustawa prawo geologiczne i górnicze i ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym stanowią, że dla terenu górniczego sporządza się plan zagospodarowania przestrzennego. Planów zagospodarowania terenów górniczych ?Busko - Zdrój? do chwili obecnej nie opracowano. Plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego sporządza się w celu wykonania uprawnień określonych w koncesji, zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego oraz ochrony środowiska w tym obiektów budowlanych. Koszty sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego ponosi w 50 % przedsiębiorca, który w dniu wejścia w życie ustawy prawo geologiczne i górnicze wydobywał kopalinę ze złoża i w 50% właściwa gmina (art. 145 ustawy Prawo geologiczne i górnicze).
Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 110 poz. 1190), która wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2002r. jeżeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne, rada gminy może podjąć uchwałę o odstąpieniu od wykonywania planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego.

5. 5. Ruch zakładu górniczego

Na podstawie warunków określonych w koncesji, ustaleń planu zagospodarowania oraz projektu zagospodarowania złoża przedsiębiorca sporządza plan ruchu zakładu górniczego zgodny z art. 64 prawa geologicznego i górniczego oraz zarządzeniem Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z dnia 20 czerwca 1994r w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (M.P. Nr 38, poz.325). Plan ruchu składa się z dwóch części: podstawowej i szczegółowej i wymaga zatwierdzenia przez właściwy organ nadzoru górniczego.
Spółka posiada decyzje Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach zatwierdzające obie części planu ruchu.
? Część podstawowa ? decyzje OUG w Kielcach z dnia 31.08.1995r. ważna na okres 02.09.1995 - 26.10.2012.; dodatek nr 1 z dnia 8.08.1998r., dodatek nr 3 z dnia 12.10.1998r. r. - (dodatku nr 2 nie było - błąd w numeracji dodatków), dodatek nr 4 z dnia 4.08.1999r.; dodatek nr 5 z dnia 3.08.2000r.
? Część szczegółowa ? decyzje OUG w Kielcach z dnia 131.12.1998r. - ważna na lata 2000-2001; dodatek nr 1 z dnia 04.08.1999r., dodatek nr 2 z dnia 3.08.200r. dodatek nr 3 z dnia 17.09.2001r. - przedłużenie ważności do 30.06.2002r.

Ruch Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego wydzielonego w Spółce, prowadzony jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 11stycznia 1995r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz.U. nr 22, poz.119 ).

Spółka posiada dokumentację mierniczo-geologiczną zgodnie z zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 26 sierpnia 1994r w sprawie dokumentacji mierniczo-geologicznej (M.P. nr 48, poz.392).

"Uzdrowisko Busko - Zdrój" S.A. zgodnie z rozporządzeniem MOŚZNiL z dnia 29.07.1994 w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia ewidencji zasobów złóż kopalin (Dz. U. nr 88, poz. 410) prowadzi ewidencję zasobów złóż wód leczniczych, a operat ewidencyjny przekazuje corocznie w terminie do 31 marca do Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (druk OŚZ- 24 obecnie OŚZ- 28), który z upoważnienia Ministra Środowiska opracowuje rokrocznie ?Bilans zasobów kopalin w Polsce?.
Kopie zestawienia zmian zasobów za ostatnie trzy lata zawarte są w zał.
Spółka posiada "Program badań i pomiarów stacjonarnych ujęć wód leczniczych w Busku i Solcu" zatwierdzony przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej w dniu 3.09.1993 r. znak IMU - G/148/93. Program badań i obserwacji stacjonarnych opracowany został na podstawie par. 72 ust.3 Szczegółowych przepisów o prowadzeniu ruchu i gospodarki złożem w Uzdrowiskowych Zakładach Górniczych (Dz. Urz. M Z i O S nr 7 poz. 26 z dnia 19.07.1985r.).
Pomiary hydrogeologiczne na ujęciach obejmują:
- Pomiar zwierciadła wody - codziennie
- Pomiar ciśnienia hydrostatycznego - codziennie przed rozpoczęciem eksploatacji
- Czas eksploatacji od -do z podaniem przerw oraz w godzinach - codziennie
- Pobór wody z ujęcia w m3 w ciągu doby z dokładnością do 0,1 m3 - codziennie
- Pomiar wydajności w m3 na podstawie wodomierza lub metodą objętościową na poziomie przelewu, wykonuje się je raz w tygodniu na ujęciu lub codziennie obliczana jest jako iloraz czasu eksploatacji i poboru
Pomiary fizyko-chemiczne
- Pomiar temperatury wody, pomiar prowadzi się raz w tygodniu,.
- Oznaczenie ilości chlorków, wodorowęglanów, siarkowodoru i wodorosiarczanów - wykonuje się raz w tygodniu
- Cztery razy w roku wykonuje się badania bakteriologiczne wszystkich źródeł
- Raz w roku wykonuje się analizy fizyko-chemiczne wody ze wszystkich źródeł
Bieżąca interpretacja wyników badań i obserwacji pozwala na natychmiastową reakcję Kierownictwa Ruchu w przypadkach zagrożeń dla jakości i zasobów wód leczniczych.

5. 6. Dokumentacje geologiczne złóż wód leczniczych

Złoże wód leczniczych w Busku Zdroju posiada niżej wymienione dokumentacje geologiczne zawierające ustalenie zasobów wód leczniczych lub rozpoznanie warunków geologicznych:
Tabela nr 3
Dokumentacja geologiczna Decyzja zatwierdzająca Zasoby
Dokumentacja wód leczniczych Busko-Zdrój
Wykonawca: Balneoprojekt W-wa 1965 Decyzja Prezesa CUG z dnia 28.02.1967r. znak KDH/ 013/1656 zasoby ekspl. z formacji kredowej dla otw.: 4a, 13, 8a, 2, 16.
Decyzja jest ważna w części dot. zasobów otw. Nr 15 z formacji jurajskiej - 1,92 m3/h i 19,2 m3/dobę przy s = 25,0m (solanka)
Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody leczniczej z utworów kredowych dla celów leczniczych
Wyk. PG Kraków 1977r. Decyzja Prezesa CUG z dnia 19.12.1977r. znak KDH/ 013/4294 Zasoby ekspl.. dla otw. nr 19 z formacji jurajskiej (solanka)
0.25 m3/h przy s = 5,00 m
Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód siarczkowych z utworów kredowych dla celów leczniczych Uzdrowiska Busko-Zdrój
Wyk. Balneoprojekt 1994r. Decyzja Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 22/03.1995r. znak KDH/013/5832/95 Aktualizacja zasobów wód siarczkowych z utworów kredowych Łącznie zatwierdzone zasoby eksploatacyjne 350m3 /dobę i 75 000 m3 /rok

Dokumentacja hydrogeologiczna określająca granice występowania złóż wód siarczkowych w rejonie Buska Zdroju, warunków zasilania oraz ochrony jakości i zasobów tych wód (II etap)
Wyk. Przeds. Geologiczne S.A. Kraków Decyzja Ministra Środowiska z dnia
20.07.2001r. znak: DG/kdh/JC/489-6323/2001r W dokumentacji nie ustalano zasobów wód leczniczych

Wykonywanie badań i prac geologicznych zawartych w podanych wyżej opracowaniach finansowane było ze środków budżetowych a w przypadku dokumentacji określającej granice występowania wód siarczkowych, ze środków NFOŚiGW.
Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. - Prawo geologiczne i górnicze Dz.U. nr 27, poz. 96) prawo do informacji uzyskanych w wyniku prowadzenia prac geologicznych przysługiwało temu kto poniósł koszty ich wykonania. Według ustaleń znowelizowanego prawa geologicznego i górniczego z dnia 27 lipca 2001r. (Dz.U. nr 110 poz.1190) art.1 pkt 32, prawo do informacji uzyskanych w wyniku prac geologicznych przysługuje Skarbowi Państwa.

5. 7. Wydobywanie kopalin innych niż wody lecznicze

5.7.1. Muł borowinowy

Od 1977 do 1999r. Spółka prowadziła wydobycie mułu borowinowego (torfu leczniczego) ze złoża "Siwice". Złoże to położone jest w na północny - wschód od centrum miasta, przy granicy z miejscowością Mikułowice w granicach gminy Busko - Zdrój, poza granicami obszaru górniczego "Busko" utworzonego dla złoża wód leczniczych. Eksploatacja prowadzona była sposobem odkrywkowym przy pomocy koparko-ładowarki i samochodami urobek przewożony był do Zakładu Przyrodoleczniczego w Busku Zdroju i Solcu Zdroju.
Eksploatację wstrzymano z początkiem 2000r. z uwagi na wyczerpanie się surowca w granicach gruntów stanowiących własność Spółki. Próby wykupu gruntów pod eksploatację uniemożliwiały nieuregulowane sprawy własnościowe. Borowinę na potrzeby Uzdrowiska sprowadza się obecnie z Czarnego Dunajca.
Powierzchnia udokumentowanego złoża wynosiła 65 627m2 z czego tylko około 0.60 ha stanowiło własność Spółki, średnia miąższość złoża - 1,29 m.
Złoże "Siwice" posiadało opracowaną i zatwierdzoną w 1992r. dokumentację geologiczną w kat. B oraz w 1996r. dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej zawierający ustalone zasoby bilansowe w kat. B w ilości 86 910 Mg. Dodatek ten został zatwierdzony decyzją Wojewody Kieleckiego z dnia 22.07.1996r. znak OŚII-7524/12/96.
Dla złoża "Siwice" udzielona została, postanowieniem wojewody kieleckiego z dnia 26.10.1995r. koncesja nr 26/96 .Upoważniała ona do wydobywania kopaliny do 30.10.2016r. W koncesji ustalone zostały granice obszaru i terenu górniczego "Siwice" Powierzchnia obszaru obszaru i terenu górniczego "Siwice" wynosiła 70 598m 2.
Po przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, Wojewoda Świętokrzyski decyzją z dnia 25.02.1999r. zmienił koncesję na wydobywanie mułu borowinowego w części dotyczącej podmiotu upoważnionego do wydobywania kopaliny.
W koncesji ustalone zostały granice obszaru i terenu górniczego. Ponadto prowadzący eksploatację został zobowiązany do wykonania projektu zagospodarowania złoża oraz opracowania dokumentacji rekultywacji złoża i uzgodnienia tej dokumentacji z organem samorządu terytorialnego w zakresie sposobu i terminu wykonania.
Projekt zagospodarowania złoża mułu borowinowego, został zatwierdzony decyzją wojewody kieleckiego z dnia 04.12.1996, natomiast projekt rekultywacji złoża został uzgodniony w zakresie sposobu (staw rybny) i terminu rekultywacji (na bieżąco w trakcie eksploatacji) z burmistrzem miasta i gminy Busko - Zdrój, postanowieniem z dnia 6.12.1995r.
W wyrobisku w którym eksploatacja prowadzona była w latach wcześniejszych zostały utworzone stawy rybne, na piętrzenie wód w zbiorniku i pobór wód z rowu powyżej piętrzenia udzielone zostało decyzją Wojewody Kieleckiego z dnia 04.11.1987r. pozwolenie wodnoprawne. W pozwoleniu nałożone zostały na Spółkę obowiązki związane z utrzymaniem zbiornika i urządzeń piętrzących.
Zgodnie z udzieloną koncesją przedsiębiorstwo zostało zobowiązane do niezwłocznego powiadomienia organu koncesyjnego o wstrzymaniu lub zaniechaniu eksploatacji złoża.
Pismem z dnia 14.01.2000r. znak TG/17/2000r skierowanym do Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego, Spółka powiadomiła o wstrzymaniu eksploatacji od początku 2000r., a pismem z dnia 27.082001r. znak TG/341/01 zrzekła się koncesji nr 26/95 z dnia 25.10.1995r. na eksploatację mułu borowinowego ze złoża "Siwice". Wojewoda Świętokrzyski, w decyzji z dnia 8. 10. 2001r. znak OSRV-7412/18/01 stwierdził wygaśnięcie tej koncesji zobowiązując jednocześnie Spółkę, na podstawie art. 80 pkt.2 prawa geologicznego i górniczego do zabezpieczenia nie wykorzystanej część kopaliny, przez rozliczenie zasobów pozostających w złożu w formie dodatku do dokumentacji złoża podlegającego zatwierdzeniu.
Na podstawie informacji dotyczącej wydobycia kopaliny ze złoża, składanej do dnia 15 miesiąca następującego po upływie każdego kwartału, do 2000 roku włącznie, Spółka wnosiła na podstawie decyzji Wojewody Świętokrzyskiego opłatę eksploatacyjną za wydobycie mułu borowinowego.

W ostatnich dwóch latach wydobycia mułu, oplata ta wynosiła :
- 1998 - 2876,20 PLN wydobycie: - 326,1 m3
- 1999 - 2 554,4 PLN wydobycie: - 262,8 m3
Zgodnie z wymogami, Spółka składała corocznie do Państwowego Instytutu Geologicznego informację o zmianach zasobów złoża (druk OŚZ -22).

5.7.2. Ujęcia wód zwykłych

Ujęcie wody podziemnej "Nowy Nurek" położone jest we wschodniej części Buska Zdroju, w strefie ochrony uzdrowiskowej B2 oraz na terenie obszaru górniczego "Busko". Działka na której zlokalizowany jest otwór jest własnością Spółki. Woda z tego ujęcia eksploatowana jest dla potrzeb Rozlewni Wody "Buskowianka". Otwór ujmujący wody kredowe wykonany został w 1974r. i pogłębiony w 1982r. Dokumentacja hydrogeologiczna w której ustalone zostały zasoby eksploatacyjne ujęcia w wysokości 10,0 m3 przy depresji s = 10,0 m, została zatwierdzona decyzją Wojewody Kieleckiego z dnia 26.11.1997r..
Decyzją Wojewody Kieleckiego znak ROS.IX-6210/284/98 z dnia 28.12.1998r. na podstawie "Operatu wodnoprawnego na pobór wody podziemnej z utworów kredowych i eksploatację studni wierconej "Nowy Nurek" udzielono pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód podziemnych i eksploatację ujęcia "Nowy Nurek" do produkcji wody mineralnej "Buskowianka", lub awaryjnie dla celów socjalno -bytowych w ilości zgodnej z zatwierdzonym zasobami oraz na okresowy pobór wody i eksploatację ujęcia do napełniania basenu kąpielowego (ogólnie - dostępnego, miejskiego) w miesiącach letnich w ilości 500 m3/d przez 10 dni w miesiącu - przy zachowaniu max. obniżenia zwierciadła wody w studni do rzędnej 236 m n.p.m. Pozwolenia wodnoprawnego udzielono do końca 2005 roku określając jednocześnie warunki jakie należy zachować przy eksploatacji. Między innymi użytkownik zobowiązany jest do wykonywania pomiarów ilości pobieranej wody i prowadzenia obserwacji statycznego i dynamicznego zwierciadła wody raz w miesiącu i rejestrowania wyników pomiarów w książce eksploatacji studni oraz kontrolowania jakości wody pod względem wskaźników fizyko - chemicznych i bakteriologicznych raz na kwartał. W decyzji tej ustanowiono jednocześnie strefę ochrony bezpośredniej oraz strefę ochrony pośredniej o bokach 200 x 250m. Dla użytkownika ujęcia określone zostały rygory dotyczące użytkowania strefy ochronnej. Spółka spełnia określone w decyzji wymagania, prowadzona jest książka eksploatacji i wykonywane są badania wody.
Studnia "Nowy Nurek" wraz z wyznaczoną i ogrodzoną strefą ochrony bezpośredniej, są własnością Uzdrowiska. Do ogrodzonej strefy bezpośredniej od strony wschodniej przylegają prywatne sady, a od strony zachodniej aż do granicy osiedla Sikorskiego znajdują się nieużytki. Od północy wzdłuż szosy Busko - Stopnica teren jest zabudowany - najbliższe budynki znajdują się w odległości około 350 m od studni . Dotychczasowy pobór wody ze studni oraz przewidywana dalsza eksploatacja nie powodują ujemnych zmian w ujęciach sąsiadów. Wszelkie prace związane z utrzymaniem i konserwacją ujęcia nie wykraczają poza teren własności. Projektowana strefa ochrony pośredniej wewnętrznej obejmuje grunty prywatne, ale zakazy i nakazy po ustanowieniu strefy nie zmieniają dotychczasowego sposobu użytkowania terenu. Tak więc z tytułu funkcjonowania studni spółka nie ma zobowiązań wobec osób trzecich.
110 mm od ujęcia do basenu i rozlewni wody?Rurociąg przesyłowy PCV "Buskowianka" przebiega przez tereny prywatne. Spółka nie zawarła umów lub innych porozumień z właścicielami lub użytkownikami terenów, które by regulowały zasady użytkowania tych terenów. Do chwili obecnej nie było z tego tytułu żadnych konfliktów ani roszczeń w stosunku do Spółki.
Mapa z lokalizacją ujęcia, stref ochronnych, trasy rurociągu oraz decyzje i wynika badań z ujęcia "Nowy Nurek" znajdują się w zał. nr................

Ujęcie wody podziemnej "Górka" traktowane jest jako awaryjne dla Szpitala "Górka" na wypadek znacznego spadku ciśnienia lub braku wody w sieci miejskiej. Ujęcie położone jest w Busku Zdroju na terenie strefy A ochrony sanitarnej, w obrębie obszaru górniczego "Busko", przy Szpitalu Dziecięcym "Górka" na działce stanowiącej własność Skarbu Państwa.
Ujęcie ma charakter studni drenażowej wykonanej w latach 1929 - 32. Brak jest jakichkolwiek materiałów archiwalnych dotyczących budowy tego ujęcia. Ujęcie zlokalizowane jest na północnym stoku wyniesienia, zbudowanego z piasków różnoziarnistych i żwirów, przewarstwionych pyłami i iłami. Ujęcie zagłębione jest do ok. 4 m p.p.t. W latach 1988/99 w trakcie przeprowadzania remontu i czyszczenia zbiornika nie stwierdzono dopływu wody do ujęcia drenami, lecz jedynie z dna oraz małej komory w SE narożu komory zbiorczej.
Po doprowadzeniu wody miejskiej do szpitala "Górka", ujęcie to pełni rolę ujęcia awaryjnego.
Ujęcie posiada zarejestrowane zasoby eksploatacyjne w ilości 2,2 m3/h przy depresji
s = 1,9 m. Pozwolenie wodnoprawne na awaryjny pobór wody i eksploatację ujęcia wód podziemnych do wielkości zarejestrowanych zasobów, zostało udzielone decyzją Wojewody Kieleckiego z dnia 04.09.1991r. znak OŚ.I-6210/22/91. Pozwolenie jest ważne do końca 2006r.
Decyzją Wojewody Kieleckiego z dnia 01.12.1994r. dla ujęcia wód podziemnych "Górka" ustanowiona została strefa ochrony sanitarnej w istniejącym i wygrodzonym terenie wokół studni o wymiarach 55,5 m x 14,5m x 55,0 m x 17m. Decyzja jest ważna do czasu obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego na awaryjny pobór wody i eksploatację ujęcia.
W decyzji zostały określone nakazy i zakazy dotyczące użytkowania strefy.
Decyzja i mapy z lokalizacją ujęcia oraz wyniki analiz zawarte są w zał. nr ...........................

Na terenie Oczyszczalni Ścieków Pokąpielowych w Siesławicach znajdują się 2 studnie. Położone są na działce stanowiącej własność Spółki. Studnie te wykonane były w 1988r. jako odwodnieniowe podczas budowy oczyszczalni. Studnie ujmujące wodę z utworów trzeciorzędowych (miocen) mają głębokość 9,4 m - nr 1 i 10,2 m - studnia nr 2 . Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne ujęcia została zatwierdzona decyzją Wojewody Kieleckiego znak OŚ II.7530/1/93 z dnia 25.03.1993r. Zasoby wynoszą 4,5 m3/h przy s = 1,8 m.. Studnie posiadają książki eksploatacji .
Studnie nie są przygotowane do eksploatacji, nie posiadają obudów zabezpieczone są jedynie prowizorycznie. Woda z tych studni przeznaczona jest dla celów technologicznych oczyszczalni.
Do czasu wykonania obudów studni i podjęcia eksploatacji wody, nie ma potrzeby wykonywania operatu wodnoprawnego i występowania o pozwolenie wodnoprawne. Dla tego typu ujęć nie ma potrzeby ustanawiania stref ochronnych. Wskazane byłoby w celu uniknięcia możliwości wprowadzenia zanieczyszczeń, zabezpieczenie ich w sposób bardziej trwały i skuteczny.
Decyzja i mapy z lokalizacją ujęcia oraz wyniki analiz zawarte są w zał. nr ...........................

Ujecie wody "Wełecz" położone jest w Siesławicach w pobliżu wsi Wełecz. Studnia znajduje się poza obszarem górniczym "Busko" na terenie strefy uzdrowiskowej C, na gruncie należącym do Spółki. Studnia o głębokości 80 m w której ujmowane są wody z utworów kredowych, wykonana została w 1997r. dla potrzeb rozlewnictwa wody. Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne studni zatwierdzona została decyzją Wojewody Kieleckiego z dnia 08.12.1997r. znak OŚ.II. 7530/52/97.
Zasoby wynoszą 10,0 m 3 /h, przy s= 31,0 m. Decyzja została wydana na okres 10 lat i traci swą moc 31 grudnia 2007r.
Studnia posiada jedynie obudowę w postaci studzienki z kręgów betonowych, jest nieuzbrojona i jej wykorzystanie dla celów rozlewnictwa jest wątpliwe z uwagi na szybką reakcję zwierciadła wody na opady i jednoczesne zmiany chemizmu wody.
Do czasu ewentualnego podjęcia eksploatacji wody, nie ma potrzeby wykonywania operatu wodnoprawnego i występowania o pozwolenie wodnoprawne oraz ustanawiania stref ochronnych.

5.8. Likwidacja zakładu górniczego

Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o zmianie ustawy -Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.nr110, poz.1190) art. 9, zobowiązuje podmioty prowadzące w dniu wejścia w życie ustawy działalność polegającą m.in. na wydobywaniu kopalin ze złóż do utworzenia od dnia 1 lipca 2002r. funduszu likwidacji zakładu górniczego. Na fundusz ten przedsiębiorca przeznacza równowartość od 3 do 10% odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych zakładu górniczego, ustalanych stosownie do przepisów o podatku dochodowym. Środki te przedsiębiorca gromadzi na wyodrębnionym rachunku bankowym, dokonując wpłat na fundusz począwszy od dnia powstania obowiązku, do rozpoczęcia likwidacji zakładu górniczego. Środki funduszu mogą być wykorzystane wyłącznie w celu pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, również w razie upadłości przedsiębiorcy. Przedsiębiorca jest obowiązany przedstawiać organowi koncesyjnemu oraz organowi nadzoru górniczego, na ich żądanie, aktualne wyciągi z rachunku bankowego, na którym gromadzi środki funduszu, a także informacje o sposobie ich wykorzystania.. Fundusz likwidowany jest po likwidacji zakładu górniczego przez organ nadzoru górniczego na podstawie opinii właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta Szczegóły dotyczące tworzenia i funkcjonowania funduszu, wysokości odpisów itp. ustalone zostaną w przygotowywanym rozporządzeniu ministra do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych i ministrem właściwym do spraw środowiska.

6. Eksploatacja wód leczniczych

6.1. Charakterystyka jakości wód leczniczych

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 sierpnia 1994r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinna odpowiadać dokumentacja hydrogeologiczna i geologiczno-inżynierska (Dz.U. nr 93 , poz. 444) wodami o właściwościach leczniczych są wody wykazujące stabilność cech fizycznych i składu chemicznego oraz:
a) zawierające w 1 dm3 o najmniej 1 000 mg składników stałych lub,
b) wykazujące radoczynność o wartości co najmniej 2 nanocurie na dm 3 , lub
c) mające na wypływie temperaturę co najmniej 200 C, lub
d) zawierające w 1 dm3 jeden z następujących składników: co najmniej 10 mg jonu żelazowego, 1 mg jonu fluorkowego, 5 mg jonu bromkowego, 1 mg jonu jodkowego,
1 mg siarki dającej się oznaczyć jodometrycznie, 0.7 mg arsenu w postaci związanej,
5 mg kwasu metaborowego, 10 mg kwasu metakrzemowego, albo 1 000 mg wolnego dwutlenku węgla.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 1994r. w sprawie określenia złóż wód zaliczanych do solanek, wód leczniczych i termalnych oraz innych kopalin leczniczych, a także w sprawie zaliczenia kopalin pospolitych z określonych złóż do kopalin podstawowych (Dz. U. nr 89, poz. 417), do wód leczniczych (kopalin podstawowych) w uzdrowisku Busku -Zdroju, zaliczono ( 2 ust. 1):
- wody chlorkowo-sodowe siarczkowe (Cl-Na, H2S)
- wody chlorkowo-sodowe jodkowe bromkowe (Cl-Na, J, Br)

Wody mineralne typu chlorkowo-sodowego (solanki) z zawartością jodu, bromku, baru i żelaza w rejonie Buska (otwory B-15 i B-19) są silnie zmineralizowane o ogólnej mineralizacji rzędu 23 i 72g/dm3 z zawartością chlorków 12 i 41 g/dm3 oraz jonów sodu od 8 i - 22 g/dm3 .
Wody mineralne siarczkowe (otwory: B-4a, B-8a, B-13, B-16 i B-16a, B-17, B-20 i B-21) są wodami o ogólnej mineralizacji w granicach 12 - 15g/dm3 z zawartością siarkowodoru do 50 mg/dm3 , chlorków od 5 - 7 g/dm3 , 3,8 - 4,5 g/dm3 Na , 15-25 mg/dm3 Br - , 1,3 - 2,3 mg/dm J i kwasu metaborowego 13-28 mg/dm3 . Jakość tych wód na przestrzeni wielu lat eksploatacji ulega nieznacznym wahaniom, bez ukierunkowanej tendencji. Siarkowodór oznaczony w analizach w postaci jonu H2S HS- odgrywa w wodach mineralnych Buska zasadnicza rolę, przede wszystkim jako czynnik leczniczy. Występuje on głównie w wodach kredowych ale również w wodach mioceńskich o niewielkiej mineralizacji jak i miejscami w wodach jurajskich w ilościach od kilu do kilkudziesięciu mg/dm3 .
Typy oraz chemizm wód leczniczych Uzdrowiska Busko - Zdrój przedstawione zostały w tabeli nr 4 i w tabeli nr 5 zamieszczonych na stronach następnych . Tabele te pochodzą z Dokumentacji hydrogeologicznej określającej granice występowania złoża wód siarczkowych w rejonie Buska Zdroju, warunków zasilania oraz ochrony jakości i zasobów tych wód (II etap) opracowanej na zamówienie Ministra Środowiska w Przedsiębiorstwie Geologicznym S.A. w Krakowie w 2000r.
Wyniki analiz fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych wód leczniczych Buska Zdroju, zawarte są w załączniku nr

Tutaj, na całej stronie będzie wstawiona tabela nr 4 p.t.
Typy wód leczniczych Uzdrowiska Busko Zdrój

Tutaj na całej stronie wstawiona będzie tabela nr 5 p.t. Chemizm wód leczniczych
w Uzdrowisku Busko Zdrój

6.2. Charakterystyka ujęć wód leczniczych

Wody lecznicze w Busku Zdroju eksploatowane są wyłącznie otworami wiertniczymi.
W obrębie obszaru górniczego ?Busko? znajdują się następujące czynne ujęcia wód leczniczych:
? siarczkowych : B-8b "Michał"; B-13 "Anna"; B-16a"Wiesława"; B-17 "Ignacy";
? solanek: B-15 "Henryk" i B-19 "Małgorzata"
oraz ujęcia nieczynne w których po ich wykonaniu nie podjęto eksploatacji z uwagi na odległość oraz wystarczające wydobycie z pozostałych ujęć: B-4a "Aleksander" (przewidywany do rekonstrukcji), B-20 "Andrzej" i B-21 "Piotr" (prawdopodobnie do likwidacji). Niemal wszystkie otwory zlokalizowane są na stosunkowo niewielkiej przestrzeni ograniczonej bokami trójkąta dla solanek 1,0 x 1,2 x 0,5 km a dla ujęć wód siarczkowych 0.6 x 0,8 x 0,5 km, z wyjątkiem otworów B-20 - B-21położonych w odległości około 1.5 km od środka w.w. trójkąta.
Głębokość ujęć wód siarczkowych wynosi od 50 (wapienie senonu, kreda) do 163 m (piaskowce cenomanu, kreda) i 300 m (piaskowce cenomanu) w otworze B-20. Solanki występują niżej w otworach węglanowych, szczelinowych górnej jury od głębokości około 300m - głębokości ujęć 500 i 600m

W tabeli na stronie następnej przedstawione zostały głębokości otworów, ich konstrukcja w tym głębokość i sposób zafiltrowania, lokalizacja oraz charakterystyka jakościowa ujmowanych wód oraz ocena stanu technicznego ujęcia.
Tabela nr 6
Zestawienie ujęć wód leczniczy w Busku Zdroju
dane geologiczno-techniczne

Ujęcie
Zatw. zasoby Charakterystyka techniczna Mineralizacja i typ wody Użytkowanie wody Ocena stanu technicznego Lokalizacja
B-8b "Michał"
Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
356mm do 25 m?75 000m3 rocznie Głębokość 60 m; konstrukcja: rury . 194 mm o dł. cz. roboczej 16,0m na?zacementowane; filtr z rur stal. głęb. 58,3-31.45; Eksploatacja z wydajnością Q = 2,2 m3/h; 1.3% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna (woda siarczkowa - mieszanina wód ze wszystkich ujęć siarczkowych) Ujęcie uruchom. w 09.2001r. stan dobry, obudowa - budynek o pow. 12,4 m2 bud. w 200r. - stan b. dobry Na wydzielonej działce o pow. 358 m2 (własność Spółki) w Parku Zdrojowym
B-13 "Anna" Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
75 000m3 rocznie 244 do 23,2m, niżej otwór nierurowany? 356 mm do 4,7m; ?Głębokość 55m, konstrukcja: rury 194 mm?
Eksploatacja z wydajnością Q= 6,15m3/h przy S=3,7m 1,25% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna (woda siarczkowa - mieszanina wód ze wszystkich ujęć siarczkowych) Otwór wykonany w 1927r., rekonstruowany w 1968r.; stan techn. - dostateczny, obudowa - budynek o pow. 12,6m2 stan - dostateczny Na wydzielonej działce o pow. 401m2 (własność Spółki), ogrodzonej, w "nowym" Parku Zdro- jowym przy ul. Lipowej
B-16a "Wiesława" Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
356 mm do 44m w?75 000m3 rocznie Głębokość 163m; Konstrukcja: rury 168 mm -?korku iłowym i żelu betonowo-cem.; filtr z rur stalowych kieszeniowy o dług. łącznej 23,68 m w przelocie głęb. 147,7 - 113,3m oraz siatkowy o dług. Łącznej 12,0m w przelocie głęb. 103,6 - 73,3m = 8.52 m3/h S= do 35.4m 1,36 woda?.Ekspl. z wydajnością chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna (woda siarczkowa - mieszanina wód ze wszystkich ujęć siarczkowych) Otwór wykonany w 1990r.- stan techn. Dostateczny (uszkodzony filtr kieszeniowy i zasyp otw. do głęb. Ca 102 m (04.2001); obudowa - budynek o pow. 12.0m2 wybud. W 1998r. - stan b.dobry Na wydzielonej działce o pow. 484 m2 (własność Spółki) przy zach. Granicy Sanatorium "Włókniarz"
B-17 "Ignacy"
Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
457mm do 4,0m w?75 000m3 rocznie Głębokość:140m; konstrukcja: rury 356 do 65,8m w korku iłowym; ; filtr? 406 mm do 35,1m i ?korku iłowym; 178 mm dł. cz. roboczej 61,29m na głębokości od 140 do?z rur stalowych 60m. Eksploatacja z wydajnością
Q = 6,69 m3 /h S= ca 6,2 m 1.43% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna (woda siarczkowa - mieszanina wód ze wszystkich ujęć siarczkowych) Otwór wykon. w 1969r. - stan dobry, rury filtrowe i kolumna rur technicznych średn. 356mm wykonane sa z rur kwasoodpornych; obudowa - stan dobry Na wydzielonej działce o pow. 21 833m2 (własność Spółki) przy ul. 1 Maja
B-15 "Henryk"
Q= 1,92 m3/h i
I 19,2 m3 /dobę przy
457 mm do 21,4m w korku?S = 25m Głębokość: 500m, Konstrukcja: rury 305mm do 293,8m w korku?356mm do 129,5m w korku iłowym; ?iłowym; 254mm do 421,0 w korku iłowym, poniżej otwór nierurowany?iłowym;
Eksploatacja z wydajnością średnią Q = 1,79 m3/h
S =do ca 0,8m 2,26% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, fluorkowa, żelazista, borowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna (woda chlorkowo-sodowa solanka - mieszanina wód z ujęcia nr 15 i 19), dodatek około 3% do produkcji wód butelkowanych Otwór wykonany w 1962r- stan dostateczny (niepewność co do stanu zarurowania; obudowa - budynek o pow. 17,8 m2 - stan dobry. Na wydzielonej działce o pow. 400m2 (własność Spółki), ogrodzonej, w 'nowym" Parku Zdrojowym, po zachodniej stronie rz. Maskalis
B-19 "Małgorzata"
Q = 0,25 m3/h przy
356mm do 16,5m?S = 5,0 m Głębokość: 600 m; konstrukcja: rury 168? 244mm do 133m zacementowane, filtr z rur stal. o ?zacementowane, ?mm perforowanych o dł. 127,5m w przedziale głęb. 497-362,5m oraz o 102 mm o dł. 49,56 m w przedziale głęb. 590,5 - 493,1m
Eksploatacja z wydajn. 0.46m3/h przy S = 13,4m 7,20 % woda chlorkowo-sodowa (solanka) bromkowa, jodkowa, żelazista, borowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna (woda chlorkowo-sodowa solanka - mieszanina wód z ujęcia nr 15 i 19) Otwór wykonany w 1976r., stan techn. - dobry, obudowa: budynek o pow. 18 m2 - stan dobry Na wydzielonej działce o pow. 856 m2 (własność Spółki) w "nowym" Parku Zdrojowym po zachodniej stronie rz. Maskalis.
B-4a "Aleksander"
Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
?305 mm do 15,0 m; ?75 000m3 rocznie Głębokość 55m, konstrukcja: rury 194 mm perforowanych o dług.?229mm do 32.0m; filtr z rur stalowych o 20 m na głębok. 55-35m
Uwaga: ujęcie nieczynne od 1991r. ze względu na zły stan techniczny otwór przeznaczony do rekonstrukcji 1,46% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Kąpiele lecznicze, kuracja pitna Otwór wykonany w 1927r., rekonstrukcja w 1965r.
Stan techniczny otworu - zły, obudowa budynek o pow. 10,1 m2 - stan dostateczny W Parku Zdrojowym na działce stanowiącej własność Urzędu Miasta i Gminy Busko. Obok działka o pow. 396 m2 , własność Spółki, przezna
czona na lokalizację otworu zastepczego
B-20
"Andrzej"
Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
356mm do 29,0 m,?75 000m3 rocznie Głębokość 305m, konstrukcja: rury o cementowane do wierzchu; 286mm do 265,8 m cementowane do 29,0m; filtr 168 mm z cz. roboczą perforowaną, owiniętą?tracony z rur stalowych siatką , długość 27,07m w przedz. głębok. 294-267m.

Uwaga: otwór nieeksploatowany 1,28% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Otwór wykonany w 1976r. Stan techniczny niepewny przypuszczalnie nienajlepszy z uwagi na zastosowanie rury ze stali zwykłej oraz użycie drutu miedzianego do wykonania owijania siatki, niewykluczona konieczność likwidacji w najbliższych latach W Siesławicach na działce nr 454 stanowiącej własność Urszuli Sołtysek
B-21
"Piotr"
Łącznie dla wszystkich ujęć wód siarczkowych - 350m3/dobę i
356mm do 35,0 m?75 000m3 rocznie Głębokość 150 m, konstrukcja rury o 286 do 102,4m cementowane do 35,0m; filtr?cementowane do wierzchu, 168mm z cz. Roboczą perforowaną długość 50,9m?tracony z rur stalowych w przedz. głębok. 139,3 - 88,4m

Uwaga: otwór nieeksploatowany 1,26% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa, siarczkowa Otwór wykonany w 1976r.. stan techn. Niepewny, przypuszczalnie nienajlepszy z uwagi na zastosowane rury ze stali zwykłej, niewykluczona konieczność likwidacji w najbliższych latach W Busku Zdroju u zbiegu ulic Siesławskiej i Witosa na działce o pow. 627 m2 , własność Spółki

6.3. System eksploatacji, transportu i magazynowania wód

Wody lecznicze siarczkowe i solanki są wodami subartezyjskimi i artezyjskimi o wzniosie do kilku -kilkunastu m nad poziom terenu.
Eksploatacja odbywa się za pomocą agregatów pompowych, głębinowych o parametrach dostosowanych indywidualnie do parametrów danego ujęcia.
Wody tłoczone są rurociągami do zbiorników znajdujących się w Centralnej Rozdzielni Wód Leczniczych (CRWL), do 2 zbiorników wód siarczkowych (o pojemności czynnej 97,0m3 i 89,4 m3 ) 1 zbiornika solanki (oraz wód słonych) o pojemności czynnej 21 m3 . Część solanki tłoczona jest do zbiornika w Rozlewni Wód "Buskowianka".
Poniżej podane są parametry rurociągów transportujących wody z ujęć do CRWL
Wody siarczkowe
- 4a - Aleksander; pcv, 90/80,? długości ca 285m
- 8b - Michał, pcv, 90/80, długości ca 170m?
- 13 - Anna, pe, 75/63, długości ca 324m?
a następnie pcv, 90/80,? długości 250 m
- 16a - Wiesława; pcv, 110/100,? długości ca 710 m
- 17 - Ignacy; pcv, 90/80, długości ca 470m?

Rurociągi solanki (z ujęć do zbiorników CRWL)
- 63/57,?15 - Henryk; pcv długości ca 385 m
- 19 - Małgorzata; pcv, 63/57, długości ca 845 m?

Budynek CRWL został wybudowany w latach 1984 - 1990, jest 2 - kondygnacyjny. Powierzchnia użytkowa budynku 216,6 m2 a kubatura całkowita 961,6 m3 w tym objętość zbiorników 281,8 m3. Stan techniczny budynku - dobry.
Oprócz zbiorników w budynku znajdują się: komora zasuw, hala pomp z hydroforami i pompami do przepompowywania wód, magazynek, warsztat, rozdzielnia elektryczna, dyspozytornia oraz pomieszczenia socjalne.
Zbiorniki wód siarczkowych zbudowane są z żelbetu obudowanego z zewnątrz bloczkami z gazobetonu. Izolację dna zbiorników stanowi podwójna papa na lepiku. Wykończenie antykorozyjne dna i ścian stanowi podwójna powłoka epidianu 51, na matach z włókna szklanego i zewnętrzna warstwa epidianu. Zbiorniki mogą być używane rozdzielnie i razem. Stan techniczny tych zbiorników - bardzo dobry.
Zbiorniki solanki (wody słone i solanki) wykonane są z żelbetu, obudowanego z zewnątrz bloczkami z gazobetonu. Wykończenie antykorozyjne dna i ścian stanowi podwójna powłoka epidianu 51 na matach z włókna szklanego plus zewnętrzna warstwa epidianu. Stan techniczny tych zbiorników - bardzo dobry.

Ze zbiorników wody pobierane są pompami wirowymi, ssąco - tłoczącymi i przetłaczane rurociągami do odbiorców - zakładów przyrodoleczniczych. Urządzeniami pomocniczymi do tłoczenia wód siarczkowych są: 2 zbiorniki hydroforowe ciśnieniowe wykorzystywane do utrzymywania ciśnienia i sterowania pompami ze stali zwykłej o poj. 2,5 m3 każdy, wymieniane przeciętnie co 2,5 roku, 1 zbiornik hydroforowy o poj. 0,3m3 ze stali ocynkowanej, 4 pompy wirowe, kwasoodprone. Urządzeniami do tłoczenia solanki są: 1 zbiornik hydroforowy ze stali zwykłej poj. 1.0m3 , 2 pompy wirowe kwasoodporne.
W budynku CRWL znajduje się też 1 pompa do przepompowywania wód odciekowych do kanalizacji.
Rurociągi z wodami leczniczymi z CRWL do zakładów przyrodoleczniczych
- 110/100 ("siarka") w kanale, długości ca 50m;?"Marconi" i "II klasy", pcv,
63/50 (solanka) w kanale, długości ca 50 m?pcv,
- 110/100 w kanale i dalej długości ca 100m, a następnie azbest.-?"Krystyna" pcv,
100/80 długości ca 300m,?cement.
90/80 w kanale i dalej długości?- San. "Nida" i Szpital Wojskowy, pcv, 100/80 długości ca 390m,?ca 100 m, a następnie azbest-cement.
- 63/50, długości ca 370m,?San. "Rafał" , pcv i pe,
90/80 ("siarka") długości ca 260m i?- San. "Włókniarz" pcv. I pe, 63/50,? 75/63, długości ca 90m oraz rurociąg solanki pcv, ?dalej pe, 25/20, długości ca 90 m?długości ca 260 m i dalej pe,
63/50,? 63/50, długości ca 285m i dalej pe, ?- Szpital "Górka", pcv, 50/40, długości ca 230m?długości ca 365m, a następnie pe,
- 32/25, długości ca 40m?Do Rozlewni Wód: pe,
Część rurociągów, z ujęć do CRWL i z CRWL do zakładów przyrodoleczniczych oraz kable sterownicze z CRWL do ujęć biegnie kanałem póprzełazowym ze studzienkami rewizyjnymi wykonanym z elementów prefabrykowanych, betonowych, U-kształtnych, wysokości 90 cm, przykrytych płytami drogowymi i gruntem. Długość kanału zbiorczego w kierunku zachodnim (od CRWL) ca 257 m, w kierunku wschodnim ca 75m.
Ze względu na korozję wsporników rur, stan techniczny tych kanałów ocenia się jako średni. Natomiast stan techniczny rurociągów wybudowanych w latach osiemdziesiątych jest dobry i nie przewiduje się w najbliższym czasie ich modernizacji.

6.4. Własność gruntów na których znajdują się urządzenia związane z eksploatacją wód leczniczych

Większość obiektów znajduje się na gruntach stanowiących własność Spółki.
Warunku tego nie spełniają:
1. ujęcie nr B-4a "Aleksander" znajduje się na gruntach Urzędu Miasta i Gminy Busko Zdrój. Otwór ten przewidziany jest do rekonstrukcji lub likwidacji. Obok znajduje się działka o powierzchni 396 m2 stanowiąca własność Spółki, przewidywana na lokalizację nowej studni.
2. ujęcie nr B-20 "Andrzej" znajduje się na działce stanowiącej własność p. Urszuli Sołtysek w Siesławicach .
3. Rurociągi i kable sterownicze oraz kanał półprzełazowy na zachód od CRWL znajdują się na terenach należących w znacznej części do Urzędu Miasta i Gminy oraz Federacji Niezależnych, Samorządnych Związków Zawodowych Przemysłu Lekkiego Sanatorium "Włókniarz".
4. Rurociągi i kable sterownicze na wschód i południowy wschód od CRWL przebiegają przez grunty należące do Spółki oraz należące do Urzędu Miasta i Gminy, Sanatorium Uzdrowiskowego "Nida - Zdrój" Sp. z o.o. oraz do osób fizycznych (dotyczy trasy do ujęcia na B-19 "Małgorzata" za ul. Grotta).
W wyżej wymienionych obiektach brak jest umów lub innych porozumień z właścicielami lub użytkownikami terenów, które by regulowały zasady korzystania z terenu. Do chwili obecnej nie było z tego tytułu żadnych konfliktów ani roszczeń w stosunku do Spółki "Uzdrowisko Busko - Zdrój".

Plan sytuacyjny z lokalizacją ujęć i przebiegiem sieci rurociągów rozprowadzających wodę znajduje się w zał. nr

6.5. Wydobycia i wykorzystanie wód leczniczych

Uzdrowisko Busko - Zdrój posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne , siarczkowych wód leczniczych w ilości 350 m3/d przy wydajności rocznej 75 000m3 dla ujęcia składającego się z 7 otworów: B-4a, B-8a, B-13, B-16, B-17, B-20 i B-21. Zasoby te zostały zatwierdzone przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa decyzją znak KDH/013/5832/95 z dnia 22.03.1995r.
Zasoby eksploatacyjne wód solankowych dla otworu nr 15 wynoszą Q = 1,92 m3 przy S=25,0 m a dla otworu 19, Q = 0,25m3/h, przy s = 41,6 m.
Zestawienie wydobycia wód siarczkowych i solankowych w Busku Zdroju w latach 1998-2000 w porównaniu z zatwierdzonymi zasobami eksploatacyjnymi przedstawia poniższa tabela. Wielkość wydobycia podano na podstawie informacji zawartych w "Zestawieniu zmian zasobów udokumentowanych złóż wód leczniczych, wód o właściwościach leczniczych i wód termalnych" OŚZ - 24 lub OŚZ-28 przekazywanych corocznie przez Spółkę do sporządzanego przez Państwowy Instytut Geologiczny "Bilansu zasobów kopalin w Polsce":

Tabela nr 7
Ujęcie Typ wody Wydobycie
w 1998r. w m3 Wydobycie w 1999r. w m3 Wydobycie w 2000r.w m3
B-4a
"Aleksander

1,2 - 1,5%

Cl- Na Br J B
H2S Nieeksploatowany - oczekuje na rekonstrukcję

B-8b
"Michał 5397
4 444,7 2 221,9
B-13
"Anna" 19 146
18 613,5 18 373,3
B-16a
"Wiesława" 22 974
25 112,5 27 501,3
B-17
"Ignacy" 19 578 18 912,1 20 875,2
B-20
"Andrzej" nie włączony do eksploatacji nie włączony do eksploatacji nie włączony do eksploatacji
B-21
"Piotr" nie włączony do eksploatacji nie włączony do eksploatacji nie włączony do eksploatacji
B-15
"Henryk"
2.25 - 7,20%
Cl- Na, ,Br J B Fe 1 424,0
1 295,0 1 269,4
B-19
"Małgorzata" 95,0
93,0 83,7
Razem: wydobycie wód siarczkowych
solanek 67 095
1519 63 082,8
1 388,0 68 971.7
1353,1

Z powyższego zestawienia wynika, że dotychczasowe wydobycie wód leczniczych w Uzdrowisku jest niższe od zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych. Straty w zasobach podane w projekcie zagospodarowania złoża szacowane są na 0,15% wydobycia.
Wody lecznicze dostarczane są do:
? Zakładów przyrodoleczniczych Spółki, gdzie stosowane są do zabiegów w postaci kąpieli, inhalacji i kuracji pitnej.
? Zakładów przyrodoleczniczych branżowych (Szpital Sanatoryjny "Włókniarz", "Nida", Uzdrowiskowy Szpital Wojskowy, Szpital uzdrowiskowy "Rafał?
? Rozlewni Wód Mineralnych "Buskowianka" , solanka dodawana jest jako dodatek mineralizujący wodę zwykłą

Dostawa wody do sanatoriów i szpitali sanatoryjnych nie będących własnością Spółki odbywa się na podstawie umów sprzedaży, zawartych przez Spółkę z:
? umowa z dnia 19 grudnia 1998r zawarta z Federacją NSZZ Przemysłu Lekkiego w Łodzi na dostawę wody leczniczej siarczkowej dziennie w ilości 40 m3 i solanki w ilości 2 m3, do Sanatorium "Włókniarz". Rozliczenie ilości dostarczanej wody na podstawie odczytów wodomierzy zainstalowanych w CRWL lub u odbiorcy. Ustalono cenę za 1 m3 wód leczniczych w wysokości 7.70 zł. Rurociągi dostarczające wodę stanowią własność Spółki.
W aneksie do umowy obowiązującym od dnia 1 stycznia 2001r. zwiększono ilość dostarczanej wody siarczkowej do sanatorium "Włókniarz" do 60m3 /dobę (w tym 50 m3 /do godz. 1500 oraz do 2 m3 /dobę solanki, w sumie 1 300 m3 miesięcznie i
11 000m3 rocznie.
? umowa z dnia 20 stycznia 2000r. zawarta z 21 Wojskowym Szpitalem Uzdrowiskowo - Rehabilitacyjnym, na dostawę wody leczniczej siarczkowej w ilości 30 m3 dziennie średnio w miesiącu. W dniu zawarcia umowy cena 1 m 3 wody wynosiła 10,30 zł. Rozliczenie ilości dostarczanej wody na podstawie odczytów przepływomierza zainstalowanego w budynku odbiorcy. Dostawa odbywa się rurociągiem podziemnym stanowiącym własność dostawcy. W aneksie z dnia 20 stycznia 2000r. zwiększono ilość dostarczanej wody do 40 m3 dziennie w tym 30 m3 do godz. 12, w sumie 1000m3 miesięcznie oraz 8 000m3 rocznie.
? umowa z dnia 11 października 1999r. zawarta ze Szpitalem Uzdrowiskowym "Nida - Zdrój" Sp. z o.o. , na dostawę wody leczniczej siarczkowej w ilości 25 m3 dziennie średnio w miesiącu. W dniu zawarcia umowy cena 1 m 3 wody wynosiła 9.35 zł. Rozliczenie ilości dostarczanej wody na podstawie odczytów przepływomierza zainstalowanego w budynku odbiorcy. Dostawa odbywa się rurociągiem podziemnym stanowiącym własność dostawcy. W aneksie do umowy obowiązującym od dnia 1 stycznia 2001r. r. zwiększono ilość dostarczanej wody do 25 m3 , w sumie 600m3 miesięcznie oraz 6 000m3 rocznie.
? umowa z dnia 29 grudnia 1998r. zawarta z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych w Warszawie o dostawę do sanatorium "Rafał" wody leczniczej siarczkowej w ilości 20 m3 dziennie średnio w miesiącu. W dniu zawarcia umowy cena 1 m 3 wody wynosiła 7.70 zł. Rozliczenie ilości dostarczanej wody na podstawie odczytów wodomierza zainstalowanego w budynku odbiorcy. Dostawa odbywa się rurociągiem podziemnym stanowiącym własność dostawcy. W aneksie do umowy obowiązującym od dnia 1 stycznia 2001r. r. zwiększono ilość dostarczanej wody do 20 m3 w tym 15 m3 do godz. 12oo , w sumie 480m3 miesięcznie oraz 4 000m3 rocznie.
Cena dla wszystkich odbiorców wody od Spółki jak wynika z omawianych wyżej umów była jednakowa. Zmiana ceny za 1 m3 wody następowała na podstawie informacji pisemnej, do zaakceptowania której odbiorcy zobowiązywali się w zawartej umowie. Aktualnie dla wszystkich odbiorców cena sprzedaży wody wynosi 13,20 zł za 1 m3.
Kopie wyżej omawianych umów zawarte są w załączniku .............
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 1994r. w sprawie opłat za działalność prowadzoną na podstawie przepisów Prawa geologicznego i górniczego (Dz.U. nr 42, poz. 430), Spółka uiszcza opłatę eksploatacyjną w wysokości 2% ceny sprzedaży wydobytej kopaliny wprowadzonej do obrotu rynkowego, czyli od ilości wody wykorzystywanej do produkcji wody mineralnej ?Buskowianka?. Za wydobywanie wód do celów leczniczych nie są pobierane opłaty. Zgodnie z powyższym rozporządzeniem opłatę wymierza organ koncesyjny na podstawie informacji o wielkości wydobycia i cenie sprzedaży kopaliny, przekazywanej przez przedsiębiorcę do dnia 15 każdego miesiąca po upływie kwartału. Opłaty eksploatacyjne w 60% stanowią dochód gminy na terenie której prowadzona jest działalność objęta koncesją i w 40 % dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
"Uzdrowisko Busko - Zdrój" przekazuje wymagane informacje na temat wartości sprzedanej wody wyprodukowanej w rozlewni, do Ministerstwa Środowiska, które decyzjami Ministra ustala wysokość opłat eksploatacyjnych. Opłata wnoszona jest za solankę stosowaną przy produkcji wody mineralnej "Buskowianka" jako 3% dodatek do wody zwykłej.

Tabela nr 8
Opłaty eksploatacyjne ustalone decyzjami Ministra Ochrony Środowiska w latach 1998 do 2000
Rok Oplata na rzecz NFOŚiGW
W PLN Opłata na rzecz Gminy
Busko Zdrój w PLN
1998 31.23 46,84
1999 37,98 56,98
2000 41.16 61,78
2001 (I i II kw.) 12,10 18,20

Kopie decyzji Ministra ustalających opłatę eksploatacyjną znajdują się w załączniku nr

Wchodząca w życie z dniem 1 stycznia 2002r. zmiana ustawy Prawo geologiczne i górnicze zmienia zasady naliczania opłat eksploatacyjnych. Granice opłat eksploatacyjnych dla wód leczniczych w ustawie ustalono na 0,69 - 3,44 zł za m3 wydobytej kopaliny, niezależnie od celu do którego woda lecznicza będzie wykorzystywana. Stawki opłat określi dla poszczególnych rodzajów kopalin rozporządzenie Rady Ministrów wydane na podstawie znowelizowanej w 2001r ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Opłatę wnosić będzie przedsiębiorca ustalając co kwartał we własnym zakresie jej wysokość.
Przyjmując że opłata eksploatacyjna za wydobyte wody lecznicze wynosić będzie 2,00 zł /m 3 (przyjęto średnią z granicznych opłat określonych w ustawie) oraz wielkość wydobycia wód leczniczych w Busku Zdroju w roku 2002, w ilości około 70 tys. m 3 (łącznie solanki i wody siarczkowe), Spółka za wydobycie wód leczniczych wnosić będzie opłatę w wysokości około 140 000,00 zł.

7. Zagrożenia dla złóż wód leczniczych

7.1. Warunki ochrony zasobów i jakości wód leczniczych

W rozdziale 6.5. podano udokumentowane zasoby oraz wielkości wydobycia wód leczniczych w Busku Zdroju. Bardzo ważnym zagadnieniem związanym z ochroną zasobów i jakością wód jest prowadzenie wydobycia wód leczniczych zgodnie z zatwierdzonym reżimem eksploatacji, to jest do wysokości zatwierdzonych zasobów i przy ustalonej depresji oraz prowadzenie badań i obserwacji stacjonarnych umożliwiających kontrolę parametrów złożowych.
W celu kontroli wydajności źródeł i otworów oraz kontroli jakości eksploatowanych wód Spółka posiada "Program badań i pomiarów stacjonarnych ujęć wód leczniczych". Bieżąca interpretacja wyników badań i obserwacji pozwala na natychmiastową reakcję Kierownictwa Ruchu w przypadkach zagrożeń dla jakości i zasobów wód leczniczych. Szczegółowy zakres prowadzonych w ramach Programu badań, podany jest w rozdz. 5. 5. Z obserwacji i pomiarów stacjonarnych prowadzonych w latach 1955-2000 wynika, że zachowane są warunki eksploatacyjne. Roczne pobory wody były niższe od ustalonych w dokumentacjach hydrogeologicznych zasobów eksploatacyjnych dla poszczególnych ujęć.

Wyniki wieloletnich badań i obserwacji stacjonarnych ujęć wód leczniczych w obrębie złoża oraz analiza archiwalnych materiałów geologicznych, hydrogeologicznych, kartograficznych, geofizycznych z rejonu Buska Zdroju, pozwoliły na opracowanie w 2000 roku na zamówienie Ministra Środowiska w Przedsiębiorstwie Geologicznym S.A. w Krakowie "Dokumentacji hydrogeologicznej określającej granice występowania złoża wód siarczkowych w rejonie Buska Zdroju, warunków zasilania oraz ochrony jakości i zasobów tych wód (II etap).
Minister Środowiska decyzją z dnia 20.07.20001r. znak: DG/kdh/JC/489-6323/2001r zatwierdził tę dokumentację oraz przekazał do wykorzystania na wniosek Spółki 1 egz. tej dokumentacji ?Uzdrowisku Busko? S.A. Prawa do informacji zawartej w tej dokumentacji przysługują obecnie Ministrowi Skarbu Państwa.
Przypuszczalne granice występowania wód siarczkowych wyznaczono głównie na podstawie wyników badań grawimetrycznych, sejsmicznych oraz wierceń studziennych i poszukiwawczych. Od strony północno-wschodniej występowanie wód leczniczych siarczkowych ogranicza uskok Radzanowa, natomiast za granicę południowo-zachodnią przyjęto uskok Korczyna. Obszary prawdopodobnego występowania wód siarczkowych mają miejsce wzdłuż stref dyslokacyjnych, gdzie istnieją korzystne warunki tworzenia się siarkowodoru. Za granice południową przyjęto obszar głębokiego występowania piaszczystych utworów cenomanu położonych w Dolinie Nidy, około 10 km od centrum Buska Zdroju a od południowego wschodu - izohipsa stropu jury - 150 m npm. W obrębie tych granic wyznaczono zbiornik wód leczniczych siarczkowych, typu szczelinowo-porowego, którego spąg stanowią utwory jury.
Obszary zasilania położone są powyżej rzędnej 230 m npm. Są to prawdopodobnie wychodnie wapieni i margli kredy na północy i północnym zachodzie oraz wychodnie gipsów na zachód i wapieni litotamniowych na wschód od Uzdrowiska.
W omawianej wyżej dokumentacji hydrogeologicznej dokonano oceny stopnia zagrożenia jakości wód podziemnych na podstawie czasu pionowego przesiąkania przez strefę aeracji. Do obszarów bardzo silnie i silnie zagrożonych - czas przesiąkania poniżej 5 lat, zaliczono obszary występowania szczelinowych marglii i wapieni kredowych oraz wapieni trzeciorzędu, bez izolacji utworów słabo przepuszczalnych . Mogą tu występować zanieczyszczenia związkami azotowymi i fosforowymi na obszarach użytkowanych rolniczo.
Bezpośrednie zagrożenie dla wód zwykłych i pośrednie dla wód leczniczych w rejonie Uzdrowiska jest zróżnicowane. Praktycznie nie zagrożone są wody występujące pod zwartą pokrywą iłów krakowieckich, które stanowią trwałą izolację przed przenikaniem zanieczyszczeń. Do obszaru słabo zagrożonego dla wód podziemnych zaliczono rejon, na którym zlokalizowane są otwory B-4a, B-16, B-17 w których wody podziemne są izolowane również iłami krakowieckimi, jednak na którym nie można wykluczyć zagrożenia ze strony przesączających się ewentualnych zanieczyszczeń z powierzchni terenu (czas migracji 25-100lat) .Obszar średniego zagrożenia dla wód podziemnych (czas migracji 5 - 25 lat) obejmuje znaczną część terenu poza Uzdrowiskiem w tym rejon nie zagospodarowanych otworów B-20 i B-21.
Z obserwacji i analizy dokonanej w cytowanej wyżej dokumentacji wynika, że skuteczna ochrona zasobów i jakości wód leczniczych, jest nierozerwalnie związana z koniecznością ograniczonego poboru wody. Świadczy to o powolnym zasilaniu oraz o ograniczonych możliwościach mineralizacji wody. Ustalone w dokumentacji z 1994r. zasoby na poziomie 350m3/ dobę i 75 000m3 /rok okazały się wystarczające dla zrównoważenia wielkości poboru i wielkości dopływu do ujęć. Mimo nawierconego we wszystkich otworach ciśnienia artezyjskiego lub subartezyjskiego, w przypadku trwałego obniżenia ciśnienia piezometrycznego może następować przenikanie zanieczyszczeń z powierzchni terenu. W związku z powyższym należy nadal zgodnie z dokumentacją zasobową utrzymać ograniczenie wydajności i depresji, szczególnie dla ujęć nie posiadających w nadkładzie iłów krakowieckich (B-4a, B-8a, B-8b,B-13).

7.2. Problem likwidacji starych otworów eksploatacyjnych

Informacje na temat starych otworów wymagających likwidacji, pochodzą z cytowanej wyżej dokumentacji hydrogeologicznej z 2000r .
Na terenie Uzdrowiska znajdują się otwory studzienne nr 1a,3, 4, 5, 6, 7, 9, 12, które nie były likwidowane a uznane zostały za zagubione, zaniechane. Otwory te wykonywane były w latach 1870 - 1947. Zostały zinwentaryzowane w : "Dokumentacji naukowo-technicznej Państwowego Uzdrowiska Buska Zdroju" (1954r. wykonawcy: Scherantz G. i Stepszo H). W dokumentacji tej znajduje się opis ujęć i urządzeń wydobywczych większości istniejących wówczas odwiertów z podziałem na odwierty czasowo niewykorzystywane ale nadające się do rekonstrukcji oraz odwierty zaniechane, które nigdy nie zostały zlikwidowane. Ponieważ brak jest śladów ich istnienia dlatego uznane zostały za "zagubione", "zaniechane", a obecnie wyklucza się możliwość ich znalezienia w terenie. Wszystkie "zaniechane" otwory znajdują się w pobliżu obecnych obiektów sanatoryjnych, bądź w parku zdrojowym.
Mając na uwadze ochronę złoża wód mineralnych, konieczna byłaby szczegółowa penetracja terenu w celu zlokalizowania tych studni i dokonanie skutecznej ich likwidacji. Należy się jednak liczyć z napotkaniem znacznych trudności w pracach związanych z odnalezieniem otworów a następnie z dokonaniem ich prawidłowej likwidacji.

7.3. Zagrożenia dla wód leczniczych związane z zagospodarowaniem terenu

Na obszarze górniczym "Uzdrowiska Busko" zagospodarowanie terenu od wielu lat jest podporządkowane funkcjom uzdrowiskowym i ochronie wód. Ujęcia wód mineralnych uzdrowiska Busko zostały objęte prawną ochroną już w 1923 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu oraz Ministra Zdrowia Publicznego z dnia 22.02.1923r.
W 1 tego rozporządzenia ustanowiono dla Uzdrowiska Państwowego "Busk" granice ochrony górniczej. Ochroną objęty został teren obejmujący m.in. miasto Busk, oraz wsie Siesławice, Owczary, Broniny, Pęczelice, Skotniki Duże - Radzanów, Kawczyce, częściowo Chołudzę i Chotelek.
W 2 rozporządzenia znalazł się zapis zabraniający wykonywania ziemnych robót powierzchniowych poniżej 3 m od powierzchni, budowy studzien zwykłych, prowadzenia otworów świdrowych głębszych ponad 6 m, ponadto prowadzenia wszelkich robot ziemnych i kopania najpłytszych nawet studni w promieniu 300 m od naturalnych wycieków solankowych. Teren ochrony na SE sięgał 500 m poza zabudowania wsi Owczary i na S około 400 m od góry Skotnickiej
Obszar i teren górniczy Busko obejmuje południową część miasta Busko Zdrój oraz część gminy Busko w tym wsie: Siesławice, Chotelek, Wolica Siesławska, Zbludowice, Welinów, Owczary i Radzanów oraz fragmenty wsi Skorocice i Hołudza. Większą część tego obszaru zajmują tereny zielone, użytki rolne, ogrody i sady, częściowo porośnięty lasem .
W granicach obszaru górniczego znajduje się cała strefa A ochrony uzdrowiskowej, cała strefa B1 oraz południowa część strefy B. Pozostała część obszaru górniczego znajduje się na terenie strefy C.
Eksploatacja wód leczniczych prowadzona jest na obszarze na którym nie występują wody zwykłe. Wody gruntowe ujmowane są studniami kopanymi (na terenie obszaru górniczego o głębokości od 2 do 6 m) i nie mają kontaktu z wodami leczniczymi.
W obrębie obszaru i terenu górniczego "Busko" znajduje się złoże iłów "Górka" eksploatowane dla potrzeb cegielni, położonej w miejscowości Owczary, w pobliżu południowo-wschodniej granicy miasta Busko - Zdrój. Najbliższe ujęcie wód leczniczych nr 19-Małgorzata (solanka) znajduje się około 0,7 km na WNW od złoża iłów, a nr 17 - Ignacy (wody siarczkowe) - około 1 km na WNW. Koncesja na eksploatację iłów do produkcji wyrobów ceramiki budowlanej udzielona została Przedsiębiorstwu Ceramiki Budowlanej Sp.z o.o. w Kazimierzy Wielkiej decyzją Wojewody Kieleckiego pismo znak OŚ.II-7512/5/95 z dnia 6.06.1995r. Obszar górniczy "Górka" ma powierzchnię 24 ha 2059 m2. natomiast teren górniczy 29 ha i 8616m2. W koncesji wprowadzono zastrzeżenie dotyczące eksploatacji III poziomu określonego rzędnymi 213 - 205 m n.p.m. Eksploatacja tego poziomu może się odbywać wyłącznie w oparciu o projekt zagospodarowania złoża i może nastąpić dopiero na podstawie pisemnej zgody organu koncesyjnego. Zgoda może być udzielona po przedłożeniu przez podmiot gospodarczy wyników badań dotyczących rozpoznania miąższości iłów zalegających poniżej spągu złoża (205m n.p.m.) a stropem utworów kredy zalegających przypuszczalnie na rzędnej 185m n.p.m.. Wyniki tych badań należy przedłożyć organowi koncesyjnemu przynajmniej na 1 m-c przed zamierzonym udostępnieniem III poziomu. W "Planie realizacyjnym zagospodarowania złoża " przy założeniu pozostawienia 20 m. warstwy izolacyjnej iłów obliczono, że czas migracji zanieczyszczeń wynosić będzie 400 lat a przez 30 metrową warstwę - 500 lat. Ważnym elementem ograniczającym infiltrację wód z powierzchni terenu jest ciśnienie wód złożowych skierowane w przeciwnym kierunku. Przy zachowaniu wyżej opisanego ograniczenia - pozostawienia odpowiedniej warstwy izolacyjnej, a następnie właściwej rekultywacji wyrobiska, eksploatacja złoża iłów nie będzie kolidować z eksploatacją i ochroną wód leczniczych
Obecnie eksploatowany jest poziom pierwszy i drugi o rzędnej spągu 213 m n.p.m. Wobec powyższego wymogu zawartego w koncesji, eksploatacja III poziomu wydaje się być mało prawdopodobna.

W granicach obszaru górniczego znajdują się dwie oczyszczalnie ścieków. Jedną z nich jest należąca do Spółki oczyszczalnia ścieków pokąpielowych wybudowana w 1992r., druga należąca do M.Z.W i K. oczyszczalnia ścieków komunalnych wybudowana w 1994r. Odbiornikiem oczyszczalni ścieków jest potok Maskalis, dopływ Nidy. Uzyskaną redukcję zanieczyszczeń w obu oczyszczalniach i stężenie zawartości chlorków i siarczanów w ściekach odprowadzanych do potoku Maskalis omówione będą w rozdziale dotyczącym gospodarki wodno-ściekowej. Jakość wody w potoku w chwilo obecnej nie odpowiada normom, a docelowo planuje się uzyskanie II klasy jakości.
Oczyszczalnia ścieków komunalnych jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną o przepustowości 5 350m3/24h , a oczyszczalnia ścieków pokąpielowych 220m3/24h.

W miejscowości Dobrowoda w odległości około 10 km na SE od centrum Buska Zdroju, znajduje się składowisko odpadów komunalnych należące do Urzędu Miasta i Gminy w Busku Zdroju. Składowisko to zostało wybudowane w 1993r W podłożu składowiska występują iły krakowieckie dodatkowo jest uszczelnione folią. Wokół wysypiska wykonanych zostało 5 otworów monitorujących wody gruntowe. Wysypisko nie stanowi zagrożenia dla wód leczniczych, może jedynie stanowić zagrożenie dla wód gruntowych ujmowanych w pobliskich studniach kopanych.
Na terenie gminy Busko Zdrój znajduje się 7 czynnych stacji paliw oraz 1 magazyn paliw płynnych stacji znajduje się na obszarze C ochrony uzdrowiskowej oraz 5 na terenie obszaru górniczego. W 5 -ciu stacjach prowadzona jest detaliczna sprzedaż etylin i oleju napędowego, w dwóch tylko oleju napędowego. Wszystkie stacje wyposażone są w zbiorniki podziemne. Użytkownikami stacji są CPN, Petrochemia Płock, "Prima Best", "Ultrans".
Brak jest możliwości uzyskania od użytkowników i właścicieli stacji informacji na temat stanu technicznego i ewentualnych zanieczyszczeń gruntu i wód podziemnych. Nowe stacje, posiadają wymagane przepisami pozwolenia i decyzje.
Na terenie obszaru górniczego oraz na terenie Gminy Busko brak jest obiektów przemysłowych, ferm hodowlanych i innych, które mogą być potencjalnym źródłem zanieczyszczeń wód leczniczych. Rejon Buska Zdroju nie jest zagrożony powodzią.

Zgodnie z przepisami ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym, na obszarze ochrony uzdrowiskowej czynności zastrzeżone mogą być podejmowane wyłącznie po uzyskaniu w tej kwestii decyzji:
? Organu właściwego z mocy innych przepisów (w zależności od rodzaju czynności), po zasięgnięciu opinii Naczelnego Lekarza Uzdrowiska, lub
? Naczelnego Lekarza Uzdrowiska, jeżeli podjęcie danej czynności nie wymaga decyzji innych organów (art. 3 ust. 2 pkt 3 i art. 12 ust. 1 ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym)
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym, decyzja wydana przez organ bez zasięgnięcia opinii Naczelnego Lekarza jest nieważna i podlega uchyleniu, chyba, że Naczelny Lekarz Uzdrowiska nie przedstawi opinii w terminie 10 dni licząc od daty przedstawienia sprawy.
Z informacji przekazanych przez Spółkę, Zarząd Miasta i Gminy wynika, iż w granicach stref uzdrowiskowych nie są zlokalizowane obiekty i nie są wykonywane czynności "nie mające uzgodnień z właściwymi organami (decyzji zaopiniowanych przez Naczelnego Lekarza Uzdrowiska)"

7.3.1. Współpraca z władzami lokalnymi

Integrację wszelkich działań podejmowanych w granicach terenu górniczego oraz miasta i gminy, powinien zawierać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, którego obowiązek sporządzenia wynika zarówno z ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym oraz z ustawy prawo geologiczne i górnicze.
Urząd Miasta i Gminy Busko Zdrój posiada Plan ogólny zagospodarowania przestrzennego - miasta Busko Zdrój i wsi Wełecz, Zbludowice, Siesławice zatwierdzony Uchwałą nr XXVII/148/92 Rady Miejskiej w Busku - Zdroju z dnia 31 marca 1992r., ogłoszoną w Dz.Urz.Woj. Kieleckiego z dnia 25 maja 1992r. nr 8 poz. 85 oraz szczegółowy plan zagospodarowania przestrzennego "Terenów zieleni Parkowej" zatwierdzony Uchwałą nr V/23/78 Rady Narodowej Miasta i Gminy w Busku- Zdroju z dnia 28 sierpnia 1978r. ogłoszoną w dz. Urz. WRN z 1984r. nr 4 poz.15. Ważność tych planów z mocy prawa wygasa z dniem 31.12.2001r.
Według ustaleń realizacyjnych obecne obiekty i urządzenia zaplecza technicznego należące do Uzdrowiska a położone przy ul. Rzewuskiego oraz wytwórnia wody mineralnej "Buskowianka" przewidziane są do przeniesienia zgodnie z ustaleniami planu, na teren projektowanej bazy technicznej Uzdrowiska w Zbludowicach. Plan nie określa terminu przeniesienia wyżej wymienionych obiektów.
Wszystkie obiekty Spółki wykorzystywane są zgodnie z przeznaczeniem określonym w obowiązujących planach.
Urząd Miasta i Gminy Busko - Zdrój nie przystąpił do wykonywania nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy. Według informacji uzyskanej od Burmistrza Buska Zdroju działania w tym zakresie zostaną podjęte po znowelizowaniu ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym.
W związku z faktem nie podjęcia takich działań przez Gminę, Spółka nie formułowała wniosków do nowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie szczególnych zasad ochrony zasobów wód leczniczych, mikroklimatu i krajobrazu. Jednak z informacji uzyskanej od Zarządu, Spółka włączy się aktywnie w proces uzgadniania projektu planu zagospodarowania przestrzennego w celu zapewnienia jak najwłaściwszego zagospodarowania obszaru górniczego i zapewnienia ochrony walorów uzdrowiskowych Buska Zdroju oraz funkcji leczniczych istniejących i planowanych obiektów.
Również do chwili obecnej nie został sporządzony plan zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego, zgodnie z wymogami prawa górniczego. Plan taki "....powinien zapewnić integrację wszelkich działań podejmowanych w granicach terenu górniczego w celu wykonywania uprawnień określonych w koncesji, zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska w tym obiektów budowlanych" (art.53 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. prawo geologiczne i górnicze).
Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo geologiczne i górnicze z dnia 27 lipca 2001r. (Dz.U. 110, poz. 1190) jeżeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne, rada gminy może podjąć uchwałę o odstąpieniu od wykonywania planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami plan zagospodarowania przestrzennego dla miasta i gminy Busko Zdrój, będzie musiał być zaopiniowany przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Dyrektora Zarządu Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w Kielcach.
Rolę jaką spełnia utworzony Zespół Parków Krajobrazowych Ponidzia w ochronie zasobów przyrody tego rejonu w tym w ochronie wód leczniczych i wynikające z tego rygory w zagospodarowaniu przestrzennym, omówiono szeroko w rozdziale 3.3.2 W ustaleniach Planu Ochrony Parku, ochronie zasobów przyrodniczych i ochronie przed degradacją zasobów wód mineralnych, podporządkowany jest dalszy rozwój lecznictwa uzdrowiskowego.

Z rozmowy przeprowadzonej przez doradcę z członkami zarządu Miasta i Gminy Busko Zdrój wynika, że nie ma problemów we współpracy pomiędzy władzami miasta i gminy a zarządem Spółki. Władze nie zgłaszały potrzeb dotyczących uczestnictwa Spółki w inwestycjach w zakresie infrastruktury komunalnej i Spółka nie ponosi z tego tytułu żadnych kosztów. Obawy władz miasta budzi jednak przewidywana prywatyzacja "Uzdrowiska Busko - Zdrój" S.A. Na terenie miasta poza obiektami leczniczymi spółki funkcjonują 4 duże branżowe sanatoria, w których w 1999r. zatrudnionych było około 500 osób. Władze obawiają się iż nowopowstające podmioty posiadające wyłączność na eksploatację i dystrybucję wód leczniczych mogą w przyszłości wykorzystać swoją monopolistyczną pozycję i w ten sposób zmusić do ograniczenia działalności pozostałe obiekty lecznicze. W związku z takimi obawami Zarząd Miasta i Gminy Busko - Zdrój w dniu 23 maja 2001r. podjął uchwałę nr 19/29/1001r. aby z prywatyzacji wyłączyć nieruchomości, środki trwałe oraz pozostały majątek użytkowany przez Zakład Górniczy Uzdrowiska Busko - Zdrój S.A. i przekazać ten majątek na rzecz Gminy Uzdrowiskowej Busko - Zdrój. Podobne brzmienie ma uchwała nr XXII/254/2001 Rady Miejskiej w Busku - Zdroju z dnia 28 czerwca 2001r. Kopie tych decyzji zawarte są w załączniku nr ......................

7.4. Zagrożenia dla środowiska związane z eksploatacją wód

W celu określenia wpływu eksploatacji na środowisko wód siarczkowych i solanek w Busku Zdroju. została opracowana w 1995r. "Ocena przewidywanego wpływu na środowisko wydobycia wód siarczkowych i solanek przez Uzdrowisko w Busku Zdroju" Konieczność sporządzenia oceny wynika z art. 20 ust. 2 pkt. Ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Ocenę wpływu na środowisko wykonuje się zgodnie z przepisami ustawy o ochronie i kształtowaniu na środowisko. Cytowaną wyżej Ocenę ... opracowano z uwzględnieniem wymogów wynikających z obowiązującego wówczas Zarządzenia MOŚZNiL z dnia 23.04.1990r. w sprawie inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz warunków jakim powinna odpowiadać sporządzona przez rzeczoznawcę ocena oddziaływania inwestycji i obiektów budowlanych na środowisko. We wnioskach oceny stwierdzono "...że dotychczasowa działalność Uzdrowiska nie wywiera ujemnego wpływu na grunty i wody podziemne. Po oddaniu do użytku w 1992r. uzdrowiskowej oczyszczalni wód pokąpielowych znacznej poprawie uległa jakość wód wprowadzanych do potoku Maskalis. Stężenia i ładunki tych ścieków (wód pokąpielowych) są niższe od dopuszczalnych podanych w pozwoleniu. Wpływ na powietrze atmosferyczne siarkowodoru ulatniającego się z wód leczniczych jest niewielki bez szkodliwego wpływu na otoczenie".

Na podstawie wieloletnich badań, pomiarów i obserwacji prowadzonych przez pracowników Zakładu Górniczego można stwierdzić, że eksploatacja wód leczniczych będących wodami głębokiego krążenia, nie powoduje żadnych deformacji i obniżeń terenu. Nie stwarza żadnych zagrożeń dla zabudowań, użytków rolnych i leśnych.
Rodzaj kopaliny i charakter eksploatacji wykluczają negatywne skutki dla środowiska naturalnego. Stosowany system eksploatacji nie narusza reżimu hydrogeologicznego. Podczas eksploatacji nie powstają żadne odpady. Niewielkie ilości wody leczniczej zrzucane w czasie pomiarów kontrolnych lub pobierania próbek wody w obrębie stref ochronnych (sanitarnych) ujęć nie maja negatywnego wpływu na stan czystości gleby.
Eksploatacja wód leczniczych nie powoduje zmian stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, jedynie pewne ilości siarkowodoru przedostają się do atmosfery po wydobyciu wody na powierzchnię wskutek dyfuzji gazu rozpuszczonego, spowodowanej spadkiem ciśnienia. Gaz ten wydziela się również w trakcie stosowania wody do zabiegów oraz w trakcie oczyszczanie ścieków pokąpielowych. Uwalniany siarkowodór nie stanowi zagrożenia dla stanu czystości powietrza ze względu na stopniowe i rozproszone uwalnianie się gazu
W celu wyeliminowania ujemnych skutków dla zdrowia ludzi i przeciwdziałania zagrożeniom spowodowanym obecnością siarkowodoru w Spółce stosowane są środki ostrożności polegające między innymi na oznakowaniu miejsc w których może występować siarkowodór oraz miejsc gdzie istnieje możliwość wystąpienia większych stężeń ( powyżej
7 ppm), stosowania do pomiarów przyrządów dopuszczonych przez Prezesa WUG, i ograniczenie godzin pracy personelu przy stężeniach do 10 mg/m3 do 8 godzin/dobę natomiast przy stężeniu do 20 mg/m3 do 30 min/dobę. W miejscach o możliwym stężeniu powyżej 7 ppm praca powinna się odbywać pod nadzorem osoby dozoru ruchu.

8. Gospodarka wodna

8.1. Zaopatrzenie w wodę

Woda na terenie obiektów Spółki wykorzystywana jest do:
? Celów socjalno-bytowych
? Celów leczniczych
? Produkcji wody mineralnej "Buskowianka"

Obiekty Spółki zaopatrywane są w wodę do celów socjalno-bytowych z następujących źródeł:
Miasto Busko Zdrój oraz obiekty Spółki są zaopatrywane w wodę przez
Miejsko ? Gminny Zakład Komunalny z siedzibą w Busku Zdroju z ujęć położonych w rejonie miejscowości Zrecz koło Chmielnika (ujęcie główne) i w miejscowości Smogorzów (ujęcie wspomagające). Dostawa wody odbywa się na podstawie wieloletnich umów na dostawę wody i odprowadzanie ścieków zawartych przez Uzdrowisko z wyżej wymienionym dostawcą. Rozliczenia finansowe za dostarczoną wodę odbywają się na podstawie wskazań wodomierzy zainstalowanych w poszczególnych obiektach lub w sporadycznych przypadkach według ustalonego w umowach ryczałtu. Ilość wydobywanej i dostarczanej wody pokrywa potrzeby miasta i uzdrowiska.
Na terenie Szpitala Dziecięcego ?Górka? znajduje się ujęcie wód podziemnych składające się z jednej studni drenażowej będącej własnością Spółki. Z powodu okresowej, ponadnormatywnej zawartości azotanów w wodzie ujęcie to jest traktowane jako awaryjne na wypadek braku wody w sieci miejskiej lub wystąpienia znacznych spadków ciśnienia. Woda z tej studni wykorzystywana jest wyłącznie do celów gospodarczych.

Dla celów leczniczych w uzdrowisku Busko Zdrój S.A. wykorzystywana jest woda z własnych ujęć wód leczniczych: ?Michał?, ?Anna?, Wiesława?, Ignacy?, Henryk?, ?Małgorzata?. Zastosowanie, sposób eksploatacji oraz jakość i właściwości tych wód zostały omówione w poprzednich rozdziałach.
Produkcja wody mineralnej ?Buskowianka? opiera się na wodzie zwykłej z ujęcia ?Nowy Nurek? będącego własnością Spółki oraz na solance pochodzącej z ujęć wód leczniczych. Rozlewnia produkuje dwa rodzaje wód: 1) woda wyłącznie z ujęcia ?Nowy Nurek?, 2) woda z ujęcia ?Nowy Nurek?, do której dodaje się 3 % solanki. Woda pierwszego rodzaju jest butelkowana w opakowania szklane o pojemności 0,33 litra, a woda drugiego rodzaju nalewana jest do butelek z tworzywa sztucznego o pojemnościach 0,5 i 1,5 litra. Uzdrowisko kupuje gotowe i rozdmuchane butelki typu PET od rożnych dostawców (np. KrakPet Kraków, Hanex Dąbrowa Górnicza). Zatrudnienie w rozlewni jest zróżnicowane w zależności od popytu na produkowaną wodę - największe ma miejsce w okresie od czerwca do sierpnia (ok. 70 osób pracujących na dwie lub trzy zmiany). Poza sezonem przy produkcji wody ma zatrudnienie ok. 30 pracowników.
W rozlewni zainstalowano dwie linie technologiczne: 1) linia do produkcji wody w opakowaniach szklanych (produkcji czeskiej) oraz 2) linia do produkcji wody w opakowaniach w butelkach typu PET (produkcji słoweńskiej). W procesie produkcji wody można wyróżnić następujące etapy:
1. Uzdatnianie wody ? odżelazienie poprzez napowietrzanie i filtrację przez złoże piaskowe,
2. Mycie butelek ? w myjce wodnej (woda podgrzewana parą z kotłowni centralnej)
3. Napełnianie butelek wodą (w przypadku produkcji wody w opakowaniach z tworzywa napełnianie wodą z dodatkiem 3 % solanki mieszaną w zbiornikach wyrównawczych)
4. Kapslowanie (lub zamykanie zakrętkami) oraz etykietowanie
5. Sortowanie gotowych wyrobów do transportu i układanie w magazynie

W roku 2000 w rozlewni wyprodukowano 20 mln butelek wody w opakowaniach szklanych 0,33 litra, 1,5 mln butelek w opakowaniach typu PET o pojemności 0,5 litra,
2,4 mln butelek o pojemności 1,5 litra oraz 46 tys. w opakowaniach o pojemności 5 litrów. Z informacji dostarczonych przez Spółkę wynika, że wielkość produkcji warunkowana jest przez popyt i może zostać zwiększona do 100 %.

Oprócz wyżej wymienionych ujęć wód podziemnych Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. posiada ujęcie wody dla celów przemysłowych składające się z dwóch studni zlokalizowanych na terenie Oczyszczalni Ścieków Pokąpielowych. Otwory te zostały wykonane w 1988 roku jako studnie odwodnieniowe wykorzystywane podczas budowy oczyszczalni. Obecnie nie są wykorzystywane.
Na terenie bazy magazynowej w Wełeczu znajduje się ujęcie składające się z jednej studni z wykonaną obudową otworu w postaci studzienki. Studnia ta nie jest eksploatowana z uwagi na szybką reakcję zwierciadła wody na opady i jednoczesne zmiany chemizmu.
Spółka posiada również urządzenia piętrzące wodę powierzchniową dla potrzeb zbiornika wodnego ?Siwice?. Składają się na nie mnichy: wlotowy i wylotowy. Są one w słabym stanie technicznym i wymagają remontu.

8.2. Wielkość poboru zwykłych wód podziemnych

W poniższym zestawieniu przedstawiono wielkość poboru wód zwykłych z ujęć własnych Spółki oraz z sieci miejskiej.
Tabela nr 9
Zestawienie wielkości poboru wód zwykłych z ujęć własnych Spółki
Źródło wody Wielkość poboru w [m3/rok]
1998 1999 2000 I-VI 2000
Własne ujęcie zwykłych wód podziemnych
?Nowy Nurek?
?Górka?
22 235
3,0
25 694
-
17 405
-
6 747
-
Sieć miejska 202 700 180 356 159 593 106 917

8.3. Pozwolenia wodnoprawne

Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. posiada następujące pozwolenia dotyczące gospodarki wodnej:
1. Pozwolenie wodnoprawne wydane przez Wojewodę Kieleckiego w dniu
28 grudnia 1998 roku nr ROS.IX.-6210/284/98 na pobór wody podziemnej i eksploatację ujęcia ?Nowy Nurek? do produkcji wody mineralnej ?Buskowianka? lub awaryjnie dla celów socjalno ? bytowych (Qmax dobowe = 240,0 [m3/dobę],
Qmax godzinowe = 10,0 [m3/h]). W decyzji tej zawarty jest również zapis zezwalający na okresowy (10 dni w miesiącu) pobór wody i eksploatację wyżej wymienionego ujęcia do napełniania basenu kąpielowego w miesiącach letnich (czerwiec, lipiec i sierpień) w ilości 500 [m3/dobę]. Pozwolenie jednocześnie ustanawia strefy ochronne dla ujęcia ?Nowy Nurek?: a) strefę ochrony bezpośredniej b) strefę ochrony pośredniej wewnętrzną. Decyzja ta obowiązuje do 31 grudnia 2005 roku. Jej kserokopię zamieszczono w załączniku nr ..... .
2. Pozwolenie wodnoprawne wydane przez Wojewodę Kieleckiego w dniu
4 września 1991 roku nr OS.I-6210/22/91 na awaryjny pobór wody podziemnej i eksploatację ujęcia ?Górka? (Qmax dobowe = 52,8 [m3/dobę],
Qmax godzinowe = 2,2 [m3/h]). Pozwolenie jest ważne do 31 grudnia 2006 roku. Kserokopia decyzji została zamieszczona w załączniku nr .... .
3. Decyzja Wojewody Kieleckiego z dnia 1 grudnia 1994 roku nr OS.I.5210/155/94 (załącznik nr ..... ) ustanawiająca strefę ochrony bezpośredniej awaryjnego ujęcia wody podziemnej ?Górka?.
4. Pozwolenie wodnoprawne wydane przez Wojewodę Kieleckiego w dniu 4 listopada 1987 roku na mocy decyzji nr OS.III-7211/108/87 na piętrzenie wody w zbiorniku ?Siwice? oraz pobór wody z rowu powyżej piętrzenia za pomocą mnicha wlotowego
(załącznik nr ...) .

8.4. Opłaty za pobór wody

Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. na podstawie art. 56 i 56a Ustawy z dnia 24 października 1974 ?Prawo wodne? (Dz. U. nr 38, poz. 230 z późniejszymi zmianami), Rozporządzenia Rady Ministrów z 27-12-1993 w sprawie opłat za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych (Dz. U. nr 133, poz. 637) oraz art. 104 Kodeksu Postępowania Administracyjnego wnosi do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach opłaty za pobór wody zwykłej.
W poniższej tabeli zestawiono wysokości kwot jakie Spółka odprowadziła z powyższego tytułu do budżetu województwa.
Tabela nr 10
Zestawienie wielkości opłat za pobór zwykłej wody podziemnej
Rok Nr decyzji Kwota opłaty za pobór wody zwykłej
1998 OSR.II.7626/WS/49/99 3 284,13
1999 OSR.II.6815/WS/501/2000 3 675,48
2000 OSR.II.6815/WS/42/2001 3 361,21

W załączniku nr ...... przedstawiono decyzje Wojewody Świętokrzyskiego dotyczące opłat za pobór wody.

9. Gospodarka ściekowa

9.1. Rodzaje ścieków powstających na terenie Uzdrowiska Busko ? Zdrój S.A.

Na terenie Uzdrowiska powstają cztery rodzaje ścieków: 1) ścieki pozabiegowe,
2) ścieki bytowo-gospodarcze z obiektów sanatoryjnych, administracyjnych, mieszkalnych i innych obiektów użyteczności publicznej, 3) ścieki przemysłowe z rozlewni wód oraz 4) ścieki deszczowe.
Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. posiada własną oczyszczalnię ścieków pokąpielowych oddaną do użytku jesienią 1992 roku. Do tej oczyszczalni wody pokąpielowe (solanki i wody siarczkowe) są przesyłane za pomocą odrębnej sieci kanalizacyjnej. Trafiają do niej również wymieniane wody zwykłe z basenów będących w posiadaniu Spółki. Oczyszczalnia jest typu mechanicznego, a procesem prowadzącym do redukcji zanieczyszczeń jest intensywne napowietrzanie ścieków. Składa się ona z następujących obiektów: 1) zbiornik ścieków surowych, 2) hala pomp, 3) kompresorownia, 4) osadniki pionowe, 5) komory napowietrzania, 6) zbiorniki wyrównawcze, 7) komora zbiorcza osadu, 8) poletka osadowe, 9) koryto odpływowe, 10) wylot ścieków.
Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. odbiera na podstawie stosownych umów ścieki pokąpielowe z następujących obiektów: 1) 21 Wojskowy Szpital Sanatoryjny, 2) Sanatorium ?Rafa? , ?Sanatorium Włókniarz?, 4) Sanatorium ?Nida?. Umowy te przedstawiono w załączniku nr ..... .
Po oczyszczeniu wody pokąpielowe są mieszane za ściekami socjalno ? bytowymi (komunalnymi) i zrzucane do Potoku Maskalis na ca. 5 km jego biegu w okolicy miejscowości Siesławice, przy czym punkt zrzutu znajduje się poniżej punktu zrzutu oczyszczonych ścieków komunalnych. Świętokrzyski Inspektor Ochrony Środowiska w publikacji ?Ocena stanu środowiska z powiecie buskim w 1999 roku? określił docelową klasę jakości wody w Potoku Maskalis na klasę II. Obecnie jakość wody w tym cieku nie odpowiada normom (NON).
Ścieki socjalno - bytowe są za pomocą odrębnej kanalizacji przesyłane do miejskiej oczyszczalni ścieków (typu biologicznego) uruchomionej na początku października 1994 r. Spółka posiada zawarte umowy z Miejsko ? Gminnym Zakładem Komunalnym w Busku Zdroju na odbiór ścieków sanitarnych ze wszystkich wymagających tego obiektów będących jej własnością (załącznik nr .... ).
W trzech przypadkach stosowane są odtłuszczacze ścieków (przy sanatorium ?Marconi?, ?Mikołaj? i ?Krystyna?), które są okresowo (raz w tygodniu) oczyszczane z nagromadzonych tłuszczów i osadów przez Miejsko ? Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Busku Zdroju. Ścieki komunalne (z oczyszczalni) są również zrzucane do Potoku Maskalis.
Ścieki z rozlewni wód mineralnych (ścieki z mycia butelek, z płukania złoża piaskowego, ze zmywania posadek) są odprowadzane poprzez kanalizację do własnej oczyszczalni ścieków pokąpielowych.
W 2000 roku Spółka wybudowała kolektor ścieków technologicznych na bazie w Wełeczu.
Ścieki deszczowe w większości spływają do odrębnej kanalizacji burzowej i są dwoma kolektorami odprowadzane do Potoku Maskalis. Część ścieków deszczowych wsiąka w glebę, a cześć jest odprowadzana poprzez kanalizację sanitarną do oczyszczalni miejskiej. Kanalizacja deszczowa została oddzielona od kanalizacji sanitarnej w latach 1984 - 1988 w ramach wykonywania przez Zakład zadania inwestycyjnego pod nazwą: "Uporządkowanie gospodarki ściekowej rozdział kanalizacji sanitarnej, pokąpielowej i deszczowej".

W poniższej tabeli przedstawiono ilości poszczególnych rodzajów ścieków odprowadzane przez Spółkę poprzez oczyszczalnie.
Tabela nr 11
Zestawienie ilości poszczególnych rodzajów ścieków odprowadzanych przez Spółkę
Rok 1998 1999 2000 do VIII
2001 Odbiorca ścieków
Ilość ścieków socjalno - bytowych oraz przemysłowych [tys. m3] 199 134 119 70 Oczyszczalnia miejska
Ilość ścieków pokąpielowych [tys. m3] 145 129 118 65 Oczyszczalnia własna

Uzyskiwane efekty oczyszczania ścieków pokąpielowych są dobre, wartości średnioroczne nie przekraczają wartości dopuszczalnych wskaźników zanieczyszczeń dopuszczonych do wprowadzania do wód powierzchniowych określonych w rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 6 listopada 1991r. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzone do wód lub do ziemi (Dz. U. nr 116, poz. 503).
Badania oczyszczonych i surowych ścieków pokąpielowych są wykonywane raz na kwartał. Analizy laboratoryjne ścieków sanitarnych są wykonywane również raz na kwartał na wylotach kanalizacji z sanatoriów ?Marconi? ? 2 wyloty, ?Krystyna?, Szpital Dziecięcy ?Górka?. Ścieki z sanatorium ?Mikołaj? są badane 2 razy w roku, a z sanatorium ?Oblęgorek? ? 1 raz na rok.
W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie wartości średniorocznych poszczególnych wskaźników mierzonych w próbkach ścieków pokąpielowych.

Tabela nr 12
Zestawienie wartości średniorocznych poszczególnych wskaźników mierzonych w próbkach ścieków pokąpielowych.
Wskaźnik Wartość dopuszczalna Wartość średnia 1999 rok Wartość średnia 2000 rok
Ścieki surowe Ścieki oczyszczone Ścieki surowe Ścieki oczyszczone
BZT5 30 22,7 5,9 47,5 11,1
ChZT 100 47,1 17,7 95,5 24,1
Zawiesiny ogólne 40 77,0 17,0 87,7 15,0
Siarczany 750 1082 719 1121 717,25
Chlorki 2300 2760 1630,0 2465 1599,0

Z przedstawionych do wglądu analiz ścieków pokąpielowych wynika, że okresowo było przekraczane dopuszczalne stężenie siarczanów w ściekach oczyszczonych, jednakże wskaźniki średnioroczne nie przekraczają wartości dopuszczalnych.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 maja 1999r. w sprawie warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych stanowiących mienie komunalne (Dz. U. nr 50 poz. 501) par. 4 pkt. 1.6. do komunalnych urządzeń kanalizacyjnych zabrania się wprowadzania m.in. "nie zdezynfekowanych ścieków ze szpitali i sanatoriów oraz zakładów weterynaryjnych". Zabieg taki nie jest obecnie w Busku wykonywany w stosunku do żadnego z wytwarzanych rodzajów ścieków (pokąpielowych, socjalno ? bytowych i technologicznych).
Dezynfekcja ścieków szpitalnych i sanatoryjnych jest generalnie problemem trudnym do rozwiązania, a w warunkach sanatoryjnych nie zawsze uzasadnionym. Ścieki bytowe odprowadzane z obiektów sanatoryjnych nie różnią się od ścieków bytowych odprowadzanych z budynków mieszkalnych. Wydaje się, że zapis wyżej cytowanego rozporządzenia będzie trudny do wprowadzenia w życie w warunkach funkcjonowania wielu uzdrowisk, a w przypadku konieczności ich wprowadzenia będzie wymagał znacznych nakładów finansowych. Odbiorca ścieków socjalno ? bytowych Miejsko ? Gminny Zakład Komunalny w Busku Zdroju nie stawia wymogu dezynfekowania ścieków sanatoryjnych.
W zawartych umowach znajduje się zapis dotyczący podwyższenia opłat w razie dostarczania ścieków o wartości wskaźników przekraczających wielkości stężeń określone w załącznikach do tych umów.

9.2. Pozwolenia wodnoprawne

Spółka posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków pokąpielowych do Potoku Maskalis oraz na eksploatację urządzeń z tym związanych. Decyzja ta (nr OS.I-6210/196/94 ? zał. nr .....) została wydana przez Wojewodę Kieleckiego w dniu 23 listopada 1994 roku i przedłuża ona termin ważności następujących pozwoleń wodnoprawnych: 1) pozwolenia na odprowadzanie ścieków pokąpielowych udzielonego Spółce na mocy decyzji nr OS.III-7211/103/88 z dnia 21 września 1988 roku ? załącznik nr ..... oraz 2) pozwolenia na eksploatację urządzeń udzielonego decyzją nr OS.I-6210/149/92 z dnia 8 lipca 1992 roku ? załącznik nr ..... .
Decyzje powyższe zostały wydane do czasu uruchomienia miejskiej oczyszczalni ścieków, jednakże Uzdrowisko wystąpiło o przedłużenie tych decyzji z powodów ? jak to wyrażono w uzasadnieniu obowiązującego pozwolenia wodnoprawnego ? obecnych uwarunkowań gospodarczych. Wojewoda Kielecki po uwzględnieniu dotychczasowej nienagannej pracy oczyszczalni i przy zastosowaniu paragrafu 5 Rozporządzenia Ministra Ochrony środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (Dz. U. z roku 1991 nr 116, poz. 503), który określa, że do śródlądowych wód płynących mogą być odprowadzane wody zasolone, jeśli suma chlorków i siarczanów nie przekracza wartości 35 000 (mg/dm3] i nie powodują one szkód w środowisku zdecydował się na przedłużenie wymienionych pozwoleń wodnoprawnych.
Aktualne pozwolenie wodnoprawne jest ważne do dnia 31 lipca 2004 roku. Zostało ono udzielone Spółce pod następującymi warunkami:
1. Ilość odprowadzanych ścieków pokąpielowych nie będzie przekraczała następujących wartości: Qśr dobowe = 814 [m3/d], Ośr godzinowe = 33,5 [m3/h].
2. Stężenia zanieczyszczeń w ściekach pokąpielowych odprowadzanych do cieku nie będą przekraczały następujących wartości: BZT5 = 30,0 [mg/dm3], Zawiesiny ogólne = 40,0 [mg/dm3], CHZT = 100,0 [mg/dm3], Chlorki = 2300,0 [mg/dm3], Siarczany = 750,0 [mg/dm3].
3. Ścieki pokąpielowe przed wprowadzeniem do odbiornika będą oczyszczane na następujących urządzeniach: a) przepompownia ścieków i osadów, b) studnia zbiorcza i krata, c) zbiornik wyrównawczy, d) komora napowietrzania ? 2 szt.,
e) osadniki pionowe ? 2 szt., f) poletka osadowe.
4. Wykonywanie analiz jakości odprowadzanych ścieków pokąpielowych będzie się odbywało raz w kwartale.
5. Spółka będzie prowadziła książkę eksploatacji oczyszczalni.
6. Spółka będzie utrzymywała ciek na odcinku wyznaczonym granicami ogrodzenia oczyszczalni pokąpielowej.

Z zapisów protokołu nr IK-401/48/2001 z kontroli przeprowadzonej na terenie Spółki przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (w załączeniu ..... ) wynika, ze Uzdrowisko realizuje wszystkie obowiązki zawarte w pozwoleniu wodnoprawnym. Wyjątkiem są nieznaczne przekroczenia dopuszczalnych stężeń siarczanów w ściekach oczyszczonych, jednakże wartości średnioroczne nie odbiegają od wartości podanych w pozwoleniu.
Spółka nie posiada pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie wód deszczowych z żadnego z obiektów wchodzących w skład Uzdrowiska Busko Zdrój S.A.

9.3. Opłaty za odprowadzanie ścieków

Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. na podstawie art. 56 i 56a Ustawy z dnia 24 października 1974 ?Prawo wodne? (Dz. U. nr 38, poz. 230 z późniejszymi zmianami), Rozporządzenia Rady Ministrów z 27-12-1993 w sprawie opłat za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych (Dz. U. nr 133, poz. 637) oraz art. 104 Kodeksu Postępowania Administracyjnego wnosi do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach opłaty za odprowadzanie ścieków.
W poniższej tabeli zestawiono wysokości kwot jakie Spółka odprowadziła z powyższego tytułu do budżetu województwa.

Tabela nr 13
Zestawienie kwot opłat za wprowadzanie ścieków
Rok Nr decyzji Kwota opłaty za wprowadzanie ścieków
1998 OSR.II.7626/WS/49/99 7 927,98 zł.
1999 OSR.II.6815/WS/501/2000 12 329,48 zł.
2000 OSR.II.6815/WS/42/2001 8 408,45 zł.

W załączniku nr ...... przedstawiono decyzje Wojewody Świętokrzyskiego dotyczące wyżej wymienionych opłat.

10. Gospodarka energetyczna

10.1. Energia elektryczna

Obiekty Uzdrowiska zaopatrywane są w energię elektryczną przez Rejonowy Zakład Energetyczny Busko Zdrój. Na terenie Spółki znajdują się 3 transformatory będące własnością Zakładu Energetycznego (2 szt. 400 o mocy KVA i przekładni 15000/400 V oraz 1 szt. o mocy 630 KVA i przekładni 15000/400 V ). Dostawa energii elektrycznej realizowana jest na podstawie wieloletnich umów sporządzonych dla poszczególnych obiektów będących własnością Spółki. (załącznik nr ...).
Energia elektryczna wykorzystywana jest do oświetlenia obiektów i funkcjonowania urządzeń sanatoryjnych, napędzania pomp i hydroforów oraz w procesach produkcyjnych wytwórni wód mineralnych. W poniższej tabeli zestawiono zużycie energii elektrycznej za lata 1998 ? sierpień 2001.

Tabela nr 14
Zestawienie zużycia energii elektrycznej
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Zużycie energii elektrycznej [tys. MWh] 2279,2 2100,0 2077,8 1520,0

Zestawienie kosztów zakupu energii elektrycznej zamieszczono w poniższej tabeli.

Tabela nr 15
Zestawienie kosztów zakupu energii elektrycznej
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Koszt zakupu energii elektrycznej [tys. zł] 660,0 682,0 654,9 550,2

Własnością Spółki są trzy zespoły prądotwórcze:
1. Zespół prądotwórczy zasilający obiekty: Szpital ?Krystyna?, Sanatorium ?Marconi?, Zakład Przyrodoleczniczy oddz. I, II, III, IV, IV, kotłownia centralna, Sanatorium ?Willa Zielona?, pralnia, przychodnia, rozlewnia wód leczniczych. Agregat ten (typ 69ZPP-250) jest napędzany olejem napędowym (zbiornik o pojemności 200 dm3) i znajduje się w budynku agregatorowni.
2. Zespół prądotwórczy (typ 84ZPP-78H12) jest zabezpieczony w magazynie, a planowana jego lokalizacja to Szpital Dziecięcy ?Górka?. Napędzany jest on olejem napędowym ze zbiornika o pojemności 200 litrów.
3. Przewoźny zespół prądotwórczy (typ PAD ? 16) używany jest w zależności od potrzeb. Zasilany olejem napędowym ze zbiornika o pojemności 60 litrów.

10.2. Gaz ziemny i olej opałowy

Na terenie Uzdrowiska funkcjonują 3 kotłownie gazowo ? olejowe:
1. Powstała w 1995 roku kotłownia centralna, gazowo ? olejowa sfinansowana została ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundacji Ekofundusz i Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Ogrzewa ona i zaopatruje w ciepłą wodę następujące obiekty będące własnością Spółki: Sanatorium Marconi, budynek Dyrekcji, Sanatorium ?Willa Zielona?, Oddział kardiologiczny, Rozlewnię Wód Mineralnych, zaplecze techniczne, Zakłady Przyrodolecznicze oraz pralnię. W kotłowni jest również podgrzewana woda siarczkowa stosowana do zabiegów leczniczych.
W obrębie instalacji kotłowni wyróżnia się dwa obiegi grzewcze: 1) obieg wodny ? w jego skład wchodzą 2 kotły firmy Viessman o łącznej mocy 5200 kW i 2) obieg parowy ? 2 kotły firmy Viessman o sumarycznej mocy 2650 kW. Podstawowym paliwem jest gaz ziemny wysokometanowy, jednak konstrukcja kotłów pozwala również na wykorzystanie oleju opałowego, który jest magazynowany w wydzielonym pomieszczeniu w 2 stalowych, jednopłaszczowych zbiornikach o pojemnościach 23 m3 i 10 m3. Zbiorniki te są umieszczone w izolowanej, murowanej wannie zabezpieczającej przed wylaniem się paliwa w razie awarii. Ich stan techniczny jest dobry i nie stwarza zagrożenia dla środowiska gruntowo ? wodnego. W odstępach półrocznych olej opałowy jest spalany całkowicie, a zbiorniki są ponownie napełniane.
2. Kotłownia funkcjonująca przy Sanatorium ?Krystyna? ? gazowo ? olejowa posiadająca dwa kotły gazowe centralnego ogrzewania jednofunkcyjne firmy Paromat Triplex o mocy 575 kW każdy oraz dwa kotły CO gazowe dwufunkcyjne firmy Paromat Triplex o mocy 625 kW każdy. Kotły dwufunkcyjne są w razie wystąpienia takiej konieczności zasilane olejem opałowym zgromadzonym w specjalnie do tego celu przeznaczonych zbiornikach wykonanych z tworzywa sztucznego. Mają one pojemność 10 m3 i są umieszczone w wydzielonym pomieszczeniu oraz zabezpieczone szczelną wanną metalową. Ich stan techniczny jest dobry i nie stwarza zagrożenia dla środowiska gruntowo ? wodnego. Analogicznie jak w kotłowni centralnej olej opałowy jest co pół roku uzupełniany po całkowitym spaleniu.
3. Kotłownia przy Szpitalu Dziecięcym ?Górka? ? posiada dwa dwufunkcyjne kotły centralnego ogrzewania firmy De Dietrich o mocy 460 kW każdy. Podstawowym paliwem jest tutaj olej opałowy zmagazynowany w zbiornikach, a gaz ziemny jest wykorzystywany jako paliwo rezerwowe.
Wszystkie zbiorniki na olej opałowy będące własnością Spółki posiadają protokoły badań technicznych oraz prób szczelności i dokumentację techniczną.
Ponadto gazowe instalacje grzewcze funkcjonują w następujących obiektach należących do Spółki:
? Kawiarni ?Parkowa? ? kocioł gazowy CO dwufunkcyjny o mocy 30 kW ? 1 szt.
? Sanatorium ?Oblęgorek? - kocioł gazowy CO dwufunkcyjny o mocy 110 kW ? 1 szt.
? ul. 1 Maja 12 - kocioł gazowy CO jednofunkcyjny o mocy 30 kW ? 1 szt. oraz 1 szt. przepływowego grzejnika wody
? ul. 1 Maja 3 - kocioł gazowy CO dwufunkcyjny o mocy 110 kW ? 1 szt.
? Kawiarnia ?Wiktoria? - kocioł gazowy CO dwufunkcyjny o mocy 55 kW ? 1 szt.
W poniższej tabeli zestawiono zużycie gazu ziemnego dla wszystkich obiektów Spółki za lata 1998 ?sierpień 2001.
Tabela nr 16
Zestawienie zużycia gazu ziemnego dla obiektów Społki
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Zużycie gazu ziemnego
[tys. Nm3] 1728,2 1416,4 1333,0 955,0

Koszty zakupu gazu ziemnego dla wszystkich obiektów Spółki w okresie od 1998 do sierpnia 2000 roku przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela nr 17
Zestawienie kosztów zakupu gazu ziemnego w obiektach Spółki
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Koszt zakupu gazu ziemnego [tys. zł] 1070,3 1087,3 1082,2 809,0

W poniższej tabeli zestawiono zużycie oleju opałowego w kotłowniach Spółki za lata 1998 ?wrzesień 2001.
Tabela nr 18
Zestawienie zużycia oleju opałowego w kotłowniach Spółki
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Zużycie oleju opałowego
[tony] 100,1 65,2 112,2 62,2

Koszty zakupu oleju opałowego w okresie od 1998 do sierpnia 2000 roku przedstawiono w poniższej tabeli.

Tabela nr 19
Zestawienie kosztów zakupu oleju opałowego
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Koszt zakupu oleju opałowego [tys. zł] 99,6 95,8 175,4 77,8

Uzdrowisko Busko ? Zdrój S.A. posiada aktualne umowy na dostawę gazu ziemnego zawarte z Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem S.A. w Warszawie Oddział Gazowniczy w Kielcach. Umowy te obejmują dostawę gazu do wszystkich obiektów wchodzących w skład Spółki. Zestawienie umów zamieszczono w poniższej tabeli, a ich kserokopie zamieszczono w załączniku nr ......... .
Tabela nr 20
Zestawienie umór na dostawę gazu ziemnego zawartych przez Spółkę
Obiekt Numer umowy Data zawarcia umowy Ilość gazu Czas zawarcia umowy Odbiorniki gazu
[m3/rok] [m3/h]
Kotłownia centralna EH ? I/8/97
Aneks nr 1/2000 1-10-1997
1-04-2000 1,2 mln - Nieokreślony na warunkach określonych w umowie Kocioł dwufunkcyjny ? 4 szt.
Kotłownia Szpital ?Krystyna? 1000008 006 2000 2000-08-23 200 000 40 nieokreślony Kocioł CO jednofunkcyjny? 2 szt.
Kocioł CO dwufunkcyjny ? 2 szt.
Kotłownia Szpital ?Górka? 1000009 006 2000 2000-08-22 50 000 40 nieokreślony Kocioł CO dwufunkcyjny ? 2 szt.
Sanatorium ?Marconi? 1071018 006 2000 2000-08-10 15 000 6 nieokreślony Kuchenka z piekarnikiem ? 5 szt.
Taboret gazowy ? 2 szt.
Sanatorium ?Mikołaj? 1071013 006 2000 2000-08-10 360 1 nieokreślony Kuchenka z piekarnikiem ? 1 szt.
Budynek administracyjny 1121002 006 2000 2000-08-10 360 1 nieokreślony Kuchenka bez piekarnika ? 1 szt.
Kawiarnia ?Parkowa? 1071017 006 2000 2000-08-10 6 000 6 nieokreślony Kocioł CO dwufunkcyjny ? 1 szt.
Kuchenka z piekarnikiem ? 1 szt.
Szpital ?Górka? /kuchnia/ 1071003 006 2000 2000-08-10 10 000 10 nieokreślony Kuchenka z piekarnikiem ? 5 szt.
Taboret gazowy ? 2 szt.
Kocioł warzelny ? 2 szt.
Sanatorium ?Oblegorek? 1071020 066 2000 2000-08-10 30 000 6 nieokreślony Kocioł CO dwufunkcyjny ? 1 szt.
1 Maja 12 1071045 006 2000 2000-08-10 5 000 5 nieokreślony Kocioł CO jednofunkcyjny? 1 szt.
Grzejnik przepływ. wody ? 1 szt.
1 Maja 3 1071027 006 2000 2000-08-10 80 000 20 nieokreślony Kocioł CO dwufunkcyjny ? 2 szt.
1 Maja 6
Kawiarnia ?Wiltoria? 1071015 006 2000 2000-08-11 15 000 10 nieokreślony Kocioł CO dwufunkcyjny ? 1 szt.
1 Maja 6 Kawiarnia ?Wiktoria? 1071016 006 2000 2000-08-11 360 3 nieokreślony Kuchenka bez piekarnika ? 3 szt.
1 Maja 39 1071057 006 2000 2000-08-10 1 200 4 nieokreślony Kuchenka z piekarnikiem ? 1 szt.
Taboret gazowy ? 1 szt.
Sanatorium ?Mikołaj? 1071026 006 2000 2000-08-10 7 000 6 nieokreślony Kuchenka z piekarnikiem ? 2 szt.
Taboret gazowy ? 2 szt.
Kocioł warzelny ? 1 szt.
Szpital ?Krystyna? /kuchnia/ 1071019 006 2000 2000-08-10 25 000 6 nieokreślony Kuchenka z piekarnikiem ? 3 szt.
Taboret gazowy ? 2 szt.
Kocioł warzelny ? 4 szt.

Na dostawę oleju opałowego Spółka ogłasza przetargi i po ich rozstrzygnięciu zawiera umowę z firmą, która przedstawiła najkorzystniejszą ofertę (cenę).

10.3. Węgiel kamienny i koks

Na terenie obiektów będących własnością Spółki funkcjonują 2 kotłownie opalane paliwem stałym tj. koksem lub węglem kamiennym. Znajdują się one przy Hotelu ?Bristol? oraz na terenie Bazy Magazynowej w Wełeczu. Kotłownia w Wełeczu służyła do ogrzewania hal magazynowych i w chwili obecnej nie jest używana oraz nie przewiduje się z przyczyn ekonomicznych jej dalszego eksploatowania.
Kotłownia przy Hotelu ?Bristol? posiada dwa kotły koksowe typu ECA 4, a na bazie w Wełeczu są cztery kotły koksowe tego samego typu o powierzchni grzewczej 50 m2.
W poniższej tabeli zamieszczono zestawienie zużycie węgla i koksu w kotłowniach Spółki za lata 1998 ?2000.
Tabela nr 21
Zestawienie zużycia węgla kamiennego i koksu.
Rok 1998 1999 2000 do IX 2001
Zużycie węgla kamiennego
[tony] 34,7 43,7 - -
Zużycie koksu
[tony] 992,5 601,6 299,2 207,3

Koszty zakupu paliw stałych w okresie od 1998 do 2000 roku przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela nr 22
Zestawienie kosztów zakupu paliw stałych.
Rok 1998 1999 2001
Koszt zakupu węgla kamiennego [tys. zł] 10,4 13,8 - -
Koszt zakupu koksu
[tys. zł] 287,8 198,5 110,7 79,9

11. Ochrona powietrza

11.1. Charakterystyka emisji

Emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego na terenie obiektów Spółki występuje w sposób zorganizowany i niezorganizowany.
Źródłem emisji zorganizowanej są kotłownie opalane gazem i olejem opałowym, natomiast niezorganizowanej transport samochodowy. Uzdrowisko nie jest zobowiązane i nie prowadzi pomiarów emisji z poszczególnych źródeł.
Badaniem stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie Buska Zdroju zajmuje się Wojewódzka Stacja Sanitarno ? Epidemiologiczna w Kielcach zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego. Zanieczyszczenie powietrza (zawartość substancji ponad umowny poziom lub jej skład chemiczny budzący zastrzeżenia z punktu widzenia ochrony zdrowia, prawidłowego rozwoju i dobrego samopoczucia ludzi) stanowią pyły i gazy. Badane zanieczyszczenia pyłowe to opad pyłu (pył gruboziarnisty) i pył zawieszony (pył respirabilny) oraz stężenie metali ciężkich w pyle zawieszonym. Z zanieczyszczeń gazowych oznaczane było stężenie dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. Wyniki tych badań wykazały, że dopuszczalne stężenia oznaczanych substancji dla obszarów ochrony uzdrowiskowej nie zostały przekroczone (załącznik nr .... ).
Uzdrowisko Busko Zdrój składa do Świętokrzyskiego Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach informacje o stanie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu, tlenkiem węgla oraz pyłem zawieszonym.
Z porównania wyników badań z 2000 roku do danych z roku 1999 wynika, że stężenie średnioroczne dwutlenku siarki wykazało tendencję spadkową (o 0,2 [ton/rok]). Emisja tlenków azotu utrzymała się na takim samym poziomie, a zawartość tlenku węgla w powietrzu zmalała o 0,7 [tony/rok]. Stężenie pyłu w roku 2000 zawieszonego utrzymało się na takim samym poziomie co w roku 1999. W załączniku nr ..... zamieszczono bazę danych o emisji substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza za rok 2000 wraz z parametrami poszczególnych emitorów.

11.2. Decyzje administracyjne zezwalające na emisję gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego

Zgodnie z art. 220 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. nr 62 poz. 627) jednostka organizacyjna wprowadzająca do powietrza substancje zanieczyszczające powstające w wyniku procesu spalania gazu w źródłach o łącznej wydajności cieplnej powyżej 15 MWt jest obowiązana posiadać pozwolenie. Pozwolenie ma formę decyzji wydanej przez właściwy organ administracji państwowej i określa wielkość dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji.
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 100 poz. 1085) w artykule 18
ust. 1 skraca okres obowiązywania decyzji wydanych przed dniem wejścia w życie Ustawy Prawo ochrony środowiska. Wydane przed dniem wejścia w życie ustawy decyzje ustalające rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzania do powietrza wygasają z upływem okresu, na który były wydane, a jeżeli nie był podany termin ich obowiązywania, z dniem 30 czerwca 2006 r.
Powyższe zapisy oznaczają, że po wygaśnięciu posiadanych decyzji Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. nie będzie musiało występować o zezwolenia na wprowadzanie do powietrza substancji zanieczyszczających, ponieważ łączna moc urządzeń funkcjonujących w poszczególnych kotłowniach będących w posiadaniu Spółki jest mniejsza od 15 MWt.
Spółka posiada 3 aktualne zezwolenia na emisję do powietrza atmosferycznego substancji zanieczyszczających: 1) dla kotłowni gazowo ? olejowej Szpitala Dziecięcego ?Górka?, 2) dla kotłowni przy Sanatorium ?Krystyna? i 3) dla kotłowni centralnej. Decyzje te wydano w oparciu o zapisy zawarte w art. 30 Ustawy z dnia 31 stycznia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska (Dz. U. nr 49, poz. 196) oraz 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 12 lutego 1990 roku w sprawie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem (Dz. U. nr 15, poz. 92). Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska straciła moc z dniem 1 października 2001 roku, kiedy weszła w życie ustawa ?Prawo ochrony środowiska?.
W poniższej tabeli zestawiono podstawowe informacje dotyczące powyższych decyzji. Kserokopie decyzji zamieszczono w załączniku nr .......... .

Tabela nr 23
Zestawienie decyzji dotyczących wprowadzania do powietrza substancji zanieczyszczających
Nr decyzji Data wydania Obiekt Data ważności pozwolenia
OS.III-7512/244/96 21 grudnia 1996 r. Kotłownia przy Szpitalu Dziecięcym ?Górka? 31 grudnia 2004 r.
OS. III-7612/044/94 20 maja 1994 r. Kotłownia przy Sanatorium ?Krystyna? 31 grudnia 2005 r.
Os. III-7612/26/96 13 lutego 1996 r. Kotłownia centralna 13 grudnia 2004 r.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30.12.1997 r. w sprawie opłat za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza oraz za usuwanie drzew lub krzewów (Dz. U. nr 162 poz. 1117 z późniejszymi zmianami) zakłady opieki zdrowotnej są zwolnione od uiszczania opłat za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza. Spółka nie wnosi więc opłat za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza.

12. Ochrona przed hałasem

12.1. Sąsiedztwo akustyczne

Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 55 poz. 436) najwyższe wymagania stawia obszarom A ochrony uzdrowiskowej. Dopuszczalne natężenie hałasu do tych obszarów wynosi:
- Równoważny poziom dźwięku "A" z najkorzystniejszych kolejnych 8 godzin w porze dziennej wynosi 48 dB
- Równoważny poziom dźwięku "A" z najkorzystniejszej 1,0 godziny w porze nocnej wynosi 35 dB
Spółka nie prowadzi działalności mogącej wpływać niekorzystnie na klimat akustyczny uzdrowiska. Jednakże w związku z brakiem jakichkolwiek pomiarów natężenia hałasu w środowisku, trudno jest odnieść się do cytowanych wyżej dopuszczalnych natężeń hałasu.

13. Gospodarka odpadami

Wszystkie zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych będące w posiadaniu Spółki zostały wydane w oparciu o przepisy Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 roku o odpadach (Dz. U. nr 96, poz. 592 z późniejszymi zmianami). Ustawa ta przestała obowiązywać z dniem 1 października 2001 roku, kiedy to weszła w życie Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz.U. nr 62. poz. 628). W niniejszym rozdziale przedstawiono analizę obowiązków Spółki z zakresu gospodarki odpadami w odniesieniu do obowiązujących przepisów.

13.1. Charakterystyka Uzdrowiska Busko ? Zdrój ze względu na wytwarzanie odpadów

Miejscem powstawania odpadów na terenie Spółki są:
? obiekty sanatoryjne i zakłady przyrodolecznicze
? budynki mieszkalne i administracyjne
? rozlewnia wód mineralnych
? obiekty zaplecza technicznego

Odpady niebezpieczne
Wytwarzanie odpadów niebezpiecznych powstaje w wyniku:
? prowadzenia działalności podstawowej związanej z lecznictwem sanatoryjnym
- 18 01 03 - inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji (zużyte opatrunki i materiały pooperacyjne, sprzęt jednorazowego użytku z metalu i tworzyw sztucznych)
- 18 01 05 - przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki
? realizacji funkcji towarzyszących działalności sanatoryjnej oraz działalności i eksploatacji zaplecza technicznego:
- 16 08 21 - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć
- 13 01 07 - inne oleje hydrauliczne
- 16 06 01 - baterie i akumulatory
- 16 08 17 - odczynniki fotograficzne
- 08 01 01 - odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne)
- 08 01 02 - odpady farb i lakierów nie zawierających rozpuszczalników chlorowcoorganicznych

Własnością Spółki są również budynki, których dachy zostały pokryte elementami z eternitu. Są to następujące obiekty: 1) kiosk zakładowy - powierzchnia dachu ca. 30 m2, 2) łączniki "Łazienek borowinowych" z "Kuchnią borowinowa" - powierzchnia dachu ca. 40 m2, 3) nieczynna stolarnia - powierzchnia dachu ca. 130 m2, 4) zaplecze Wydziału Budowlanego - powierzchnia dachu ca. 80 m2, 5) magazyn żywnościowy - powierzchnia dachu ca. 140 m2, 6) barak - powierzchnia dachu ca. 220 m2. Sumaryczna powierzchnia dachów wyżej wymienionych budynków
wynosi 640 m2.

Odpady inne niż niebezpieczne

Wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne powstaje w wyniku:
? prowadzenia działalności podstawowej związanej z lecznictwem sanatoryjnym
- 18 01 06 ? zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie

? realizacji funkcji towarzyszących działalności sanatoryjnej działalności i eksploatacji zaplecza technicznego:
- 10 01 01 - żużle
- 15 02 01 - zużyte sorbenty, czyściwo i odzież ochronna
- 15 01 02 ? odpady opakowaniowe ? tworzywa sztuczne
- 15 02 02 - zużyte filtry olejowe i powietrzne
- 16 01 03 - zużyte opony
- 17 01 02 ? gruz ceglany
- 20 03 01 ? nie segregowane odpady komunalne
- 20 03 03 ? odpady z czyszczenia ulic i placów
- 20 02 01 ? odpady nadające się do kompostowania
- 20 01 08 ? organiczne, nadające się do kompostowania odpady kuchenne (włączając oleje do smażenia i kuchenne odpady z gastronomii)
- 20 01 01 - papier i tektura
- 20 01 02 ? szkło
- 20 01 03 - drobne elementy z tworzyw sztucznych
- 20 01 05 ? drobne elementy metalowe

? produkcji wód mineralnych (odpady z uzdatniania wody)
- 19 09 01 ? osady stałe ze wstępnej filtracji
- 19 09 04 ? zużyty węgiel aktywny

Ilość produkowanych odpadów niebezpiecznych

Wartości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych przedstawiono w oparciu o dane z decyzji Starosty Buskiego zezwalających na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych (nr RLO-7647/29/00 i nr RLO-7647/39/01). Dane te zestawiono w poniższej tabeli.

Tabela nr 24
Zestawienie wielkości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych na terenie Spółki
Lp. Kod odpadu Nazwa Ilość w skali roku
1 18 01 03 inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji 0,92 Mg
2 18 01 05 przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki 0,02 Mg
3 16 08 21 lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 270 szt.
4 13 01 07 inne oleje hydrauliczne 200 dm3
5 16 06 01 baterie i akumulatory 10 szt.
6 16 08 17 odczynniki fotograficzne 160 dm3
7 08 01 01 odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne) 0,06 Mg
8 08 01 02 odpady farb i lakierów nie zawierających rozpuszczalników chlorowcoorganicznych 0,1 Mg

Ilość produkowanych odpadów innych niż niebezpieczne

Spółka w 2000 r. przekazała na składowisko komunalne Urzędu Miasta i Gminy Busko Zdrój w Dobrowodzie 343 Mg nie segregowanych odpadów komunalnych. W roku 1999 ilość w obiektach Spółki powstało ok. 352 tony odpadów komunalnych. Ponadto Spółka przekazała odbiorcy surowców wtórnych w 2000 roku 62 Mg stłuczki szklanej oraz wykorzystała 175 Mg zużytej borowiny i 3 Mg osadu z oczyszczalni ścieków pokąpielowych na cele rolno ? ogrodnicze. Odpady kuchenne w ilości ok. 200 kg/dobę przekazywane hodowcy tuczu w Owczarach.
W załączniku nr ..... przestawiono kserokopię karty informacyjnej o rodzaju i ilości odpadów umieszczonych na składowisku odpadów oraz czasie ich składowania za rok 2000.

13.2. Decyzje administracyjne dotyczące zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych

W dniu 30 października 2000 r. Spółka wystąpiła do Starostwa Powiatowego w Busku Zdroju o wydanie zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych w zakresie odpadów z działalności służb medycznych - kody nr 18 01 03 (Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji) i
nr 18 01 05 (Przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki) wg Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów (Dz. U. nr 162, poz. 1135). Zezwolenie takie uzyskała na mocy decyzji Starosty Buskiego nr RLO-7647/29/00 (załącznik nr ....) z dnia 27 grudnia 2000 roku.
W dniach 23 do 27 lutego oraz 1 i 3 marca 2001 r. na terenie Uzdrowiska Busko ? Zdroj S.A. miała miejsce kontrola przeprowadzona przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska w Kielcach w wyniku której stwierdzono min. nie uregulowany stan prawny w zakresie gospodarki odpadami. W zarządzeniu pokontrolnym nr IK ? 401/63/58/2001 (załącznik nr .....) organ kontrolujący Spółkę w zakresie gospodarki odpadami zarządził:
a) wystąpić do Starosty Buskiego z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wytwarzanie wszystkich rodzajów odpadów niebezpiecznych,
b) złożyć do Burmistrza Miasta i Gminy Busko informację o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami,
c) prowadzić ewidencję ilości i rodzaju powstających na terenie Uzdrowiska odpadów na obowiązujących drukach,
d) zawrzeć zgodnie z wymogami prawa umowy na odbiór wszystkich rodzajów odpadów,
e) wyznaczyć właściwe miejsca na składowanie poszczególnych rodzajów odpadów.

Realizując powyższe zarządzenie pokontrolne Spółka wystąpiła w dniu 8 czerwca 2001 roku z wnioskiem do Starosty Buskiego, w którym uzupełniła listę odpadów niebezpiecznych o odpady o następujących kodach:
1) 16 08 21 (Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć),
2) 13 01 07 (Inne oleje hydrauliczne),
3) 16 06 01 (Baterie i akumulatory),
4) 16 08 17 (Odczynniki fotograficzne),
5) 08 01 01 (Odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne),
6) 08 01 02 (Odpady farb i lakierów nie zawierających rozpuszczalników chlorowcoorganicznych).

Starosta Buski decyzją nr RLO-7647/39/01 (załącznik nr .....) wprowadził zmiany do decyzji nr RLO-7647/29/00 polegające na rozszerzeniu listy odpadów niebezpiecznych o wyżej wymienione odpady i określił jej ważność na okres do 31 grudnia 2005 roku. W wyniku tej decyzji Spółka posiada uregulowany stan prawny w zakresie wytwarzania odpadów niebezpiecznych ale wskutek wprowadzenia ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 100, poz. 1085) uległ skróceniu czas obowiązywania tej decyzji. (zgodnie z artykułem 35 ustęp 1 o treści: ?Wytwórcy odpadów, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy uzyskali decyzje w zakresie wytwarzania odpadów wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, są obowiązani uzyskać odpowiednio pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi albo przedłożyć informację o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, o których mowa w ustawie o odpadach, do dnia wygaśnięcia ważności decyzji wydanych na podstawie dotychczasowych przepisów, nie później jednak niż do dnia 30 czerwca 2004 r.?).

13.3. Wykonanie zarządzeń pokontrolnych Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska w Kielcach

Spółka w dniu 19 czerwca 2001 roku poinformowała pismem nr TG/O/127/2001 Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Kielcach o całkowitym wykonaniu ustaleń zarządzenia pokontrolnego nr IK ? 401/63/58/2001. Kserokopia powyższego pisma została zamieszczona w załączniku nr ....... .

13.4. Umowy na odbiór odpadów

Spółka przewozi na składowisko odpadów komunalnych w Dobrowodzie stałe odpady komunalne własnym transportem.
W odpowiedzi na zarządzenie pokontrolne WIOŚ w Kielcach (oraz wcześniej) Spółka zawarła z szeregiem firm umowy na odbiór odpadów. Umowy te dotyczą odbioru zarówno odpadów niebezpiecznych jak i innych niż niebezpieczne wytwarzanych przez Uzdrowisko.
W poniższej tabeli zestawiono odbiorców odpadów, z którymi Spółka posiada podpisane umowy. Kserokopie umów oraz kopie przekazanych Doradcy przez Spółkę decyzji administracyjnych właściwych organów na prowadzenie działalności w zakresie usuwania, transportowania oraz unieszkodliwiania odpadów przed podmioty odbierające odpady z uzdrowiska zamieszczono w załączniku nr ....... .
Tabela nr 25
Zestawienie odbiorców odpadów z obiektów Spółki
Kod odpadu Odbiorca odpadu Data zawarcia umowy
Odpady niebezpieczne
18 01 03
18 01 05 PHU ?GASKAR? S.C.
Os. Barwinek 6/152,
25-150 KIELCE 8 listopada 1999
16 08 21 Fundacja Ochrony Środowiska
w Wojsku MONEKO,
ul. Kozielska 4, 01-163 Warszawa 10 maja 2001
13 01 07 RAN-FLEX Sp. z o.o.
ul. B. Prusa 27/3, 30-117 Kraków 27 kwietnia 2001
16 06 01
08 01 01
08 01 02 Przedsiębiorstwo Wykorzystania
i Unieszkodliwiania Odpadów
EKO PLUS S.C.ul. Asnyka 3
30-020 Wieliczka 23 kwietnia 2001
16 08 17 Spółdzielnia Pracy
?AGRO-FILM?
ul. Borowskiego 2, Warszawa 30 maja 2001
Odpady inne niż niebezpieczne
15 02 01
15 02 02
16 01 03 Przedsiębiorstwo Wykorzystania
i Unieszkodliwiania Odpadów EKO PLUS S.C.
ul. Asnyka 3, 30-020 Wieliczka 23 kwietnia 2001
15 01 02 Przedsiębiorstwo Prywatne ?RAFIS?
ul. Przemysłowa 8, 28 ?500
Kazimierza Wielka
Przedsiębiorstwo Wykorzystania i Unieszkodliwiania Odpadów
EKO PLUS S.C. ul. Asnyka 3
30-020 Wieliczka 27 września 2001

23 kwietnia 2001

Borowina pozabiegowa

Wśród odpadów wytwarzanych przez Spółkę znajduje się też borowina pozabiegowa, która zgodnie z klasyfikacją odpadów nie jest odpadem niebezpiecznym i zaliczyć ją można do rodzaju odpadów o symbolu 18 01 06 - zużyte kąpiele lecznicze. Zużyte odpady po zabiegach borowinowych (resztki papki borowinowej i folie) wywożone są wraz z odpadami komunalnymi na składowisko odpadów, znaczna część borowiny spłukiwana jest po zabiegu z pacjenta i spływa do kanalizacji pokąpielowej, a część wykorzystywana do celów rolno ? ogrodniczych. W roku 2000 Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. zużyło do zabiegów 175 ton borowiny.
Nie ma specjalnych uregulowań prawnych, które określałyby sposób postępowania ze zużytymi odpadami po zbiegach borowinowych. Ponieważ w sanatoriach nie przebywają chorzy na choroby zakaźne, ani nie są leczeni chorzy na choroby zakaźne, nie istnieje zagrożenie chorobami zakaźnymi. Sposób postępowania z odpadami po zabiegach borowinowych podlega ogólnym procedurom wynikającym z ustawy o odpadach, które zostały powyżej w tym rozdziale opisane.
Spółka posiada ?Opinię o wartości nawozowej i możliwości przyrodniczego wykorzystania odpadów z Przedsiębiorstwa Państwowe Uzdrowisko
Busko ? Solec,?(załącznik nr ....) wydana 24 listopada 1998 roku przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Dotyczy ona możliwości wykorzystania do celów nawozowych osadów z oczyszczalni ścieków pokąpielowych oraz borowiny pozabiegowej. Według tego dokumentu osad z oczyszczalni ścieków pokąpielowych może być stosowany w rolnictwie w celach nawozowych, ale wyłącznie w polowej uprawie roślin. Taką samą opinię wydano o borowinie pozabiegowej. Opierając się na tej ekspertyzie Spółka wykorzystuje zużytą borowinę w celach rolno ? ogrodniczych do nawożenia klombów i rabatek wokół swoich obiektów sanatoryjnych.

13.5. Miejsca i sposoby przechowywania odpadów

Odpady z działalności służ medycznych, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji (zużyte opatrunki i materiały pooperacyjne, sprzęt jednorazowego użytku z metalu i tworzyw sztucznych oraz przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki; wg klasyfikacji odpadów nr kody 18 01 03 i 18 01 05) są opakowane w worki foliowe zabezpieczone przed wysypaniem i umieszczane w pudełku kartonowym o wymiarach 345x255x440 [mm] zaklejonych taśmą samoprzylepną. Odpady te są gromadzone w Sanatorium ?Mikołaj?. Spółka w dniu 8 listopada 199 roku. zawarła umowę z firmą PHU ?GASKAR?. z siedzibą w Kielcach przy Os. Barwinek 6 na odbiór odpadów powstających w wyniku działalności służb medycznych. Z umowy nie wynika sposób utylizacji tych odpadów .
Odpady komunalne na terenie uzdrowiska gromadzone są w kontenerach znajdujących się w śmietnikach położonych w pobliżu każdego z obiektów sanatoryjnych wchodzących w skład zakładu. Osad z procesu odżelaziania wody wywożony jest razem z odpadami komunalnymi (raz na 3 lata).
Żużle z kotłowni są składowane w obrębie wydzielonych i wybetonowanych miejsc (podziemny boks przy hotelu Bristol oraz wybetonowany plac w bazie w Wełeczu). Odpad ten jest wykorzystywany przez służby techniczne Spółki do utwardzania dróg i placów będących własnością Uzdrowiska (szczególnie na terenie bazy magazynowej w Wełeczu).
Odpady z produkcji wody mineralnej (stłuczka szklana, tworzywo sztuczne) są składowane w specjalnych metalowych kontenerach.
Powierzchnie dachowe wykonane z elementów eternitowych powinny być sukcesywnie wymieniane oraz zastępowane przez elementy bezpieczne dla ludzi. Powstałe w ten sposób odpady niebezpieczne (zawierające azbest) powinny być składowane na składowisku odpadów przemysłowych zgodnie z ustalonymi procedurami.

14. Krótkoterminowe zadania ?UZDROWISKA BUSKO - ZDRÓJ? S.A. wynikające z obowiązujących przepisów w zakresie ochrony środowiska

? W zakresie gospodarki wodnej i wodno - ściekowej:
1. Opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie decyzji Starosty Powiatowego o udzieleniu pozwolenia wodno prawnego na odprowadzenie wód opadowych z obiektów Spółki do Potoku Maskalis
2. Wykonanie obudów 2 studni w Siesławicach na terenie Oczyszczalni Ścieków Pokąpielowych lub zabezpieczenie ich w inny trwały sposób

? W zakresie gospodarki odpadami
1. Usunięcie i wymiana elementów pokryć dachowych zawierających azbest

Skutki finansowe

15. Długoterminowe zadania ?UZDROWISKA BUSKO - ZDRÓJ? S.A. wynikające z przepisów Prawa geologicznego i górniczego

1. Opracowanie dodatku do dokumentacji geologicznej (rozliczenie zasobów) złoża mułu borowinowego "Siwice"
2. Podjęcie decyzji w sprawie ujęcia B-4a "Aleksander" (ujęcie nieczynne od 1991r.)- rekonstrukcja albo wykonanie studni zastępczej).
- W przypadku rekonstrukcji ujęcia opracowanie projektu rekonstrukcji i przeprowadzenie rekonstrukcji, opracowanie dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej
- W przypadku wykonania studni zastępczej - opracowanie projektu prac geologicznych, odwiercenie otworu, opracowanie dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej, wykonanie obudowy wraz z instalacją, podłączenie otworu do eksploatacji
3. Podjęcie decyzji w sprawie odwierconych w 1976r. i nieeksploatowanych otworów:
B- 20 "Andrzej" i B-21 "Piotr". Otwory prawdopodobnie do likwidacji z uwagi na ich zły stan techniczny. Zakres prac związanych z likwidacją obejmuje:
- Opracowanie projektu likwidacji otworów
- Przeprowadzenie likwidacji otworów
- Opracowanie sprawozdania z likwidacji
3. Podjęcie działań w celu zlokalizowania 8 "zagubionych" otworów wiertniczych wykonanych w latach 1870 - 1947.
- Opracowanie projektu poszukiwania oraz likwidacji otworów
- Przeprowadzenie likwidacji otworów
- Opracowanie sprawozdania z likwidacji
Skutki finansowe
4. Zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2001r. - o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze, Spółka:
- od stycznia 2002r. będzie wnosić opłatę eksploatacyjną od ogólnej ilości wydobytej wody leczniczej, niezależnie od celu do którego woda lecznicza będzie wykorzystywana . Koszty te szacuje się na około 140 000,00 zł
- od 1 lipca 2002r. musi utworzyć na wyodrębnionym rachunku bankowym, fundusz likwidacji zakładu górniczego w wysokości 3 - 10% odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych zakładu górniczego (brak rozporządzenia)

15. Kary pieniężne za naruszenie wymogów ochrony środowiska, opłaty i roszczenia osób trzecich

? Na Spółkę nie nakładano kar za naruszenie wymogów ochrony środowiska
? Spółka wnosi opłaty za korzystanie ze środowiska do których jest zobowiązana na mocy przepisów prawa wodnego.
? Nie zalega z opłatami z tytułu wymogów prawa geologicznego i górniczego.
Do organów kontrolnych nie została wniesiona skarga na działalność Spółki o naruszenie wymogów ochrony środowiska ani nie toczy się żadne postępowanie sądowe w tej sprawie. Dotyczy to również działalności spółki w zakresie prawa górniczego i geologicznego.

16. Podsumowanie i wnioski

1. "Uzdrowisko Busko - Zdrój". S.A. prowadzi działalność w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego, wykorzystując do zabiegów naturalne surowce - wody lecznicze (siarczkowe i solanki).

2. Wody ze złóż w Busku Zdroju należą do kopalin podstawowych i rozporządzeniem Rady Ministrów z 1994r. zostały zaliczone do wód leczniczych typu:
- wody chlorkowo-sodowe siarczkowe
- wody chlorkowo-sodowe jodkowe bromkowe
Wody te występują w utworach kredy (siarczkowe) i jury (solanki) w skomplikowanych warunkach hydrogeologicznych.

3. Z uwagi na charakter i rodzaj działalności w Spółce wydzielono:
? W zakresie lecznictwa uzdrowiskowego, na podstawie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej:
- Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego
- Specjalistyczny Szpital Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej "Górka" im dr Szymona Starkiewicza
? W zakresie ochrony zasobów naturalnych, na podstawie ustawy Prawo geologiczne i górnicze.
- Uzdrowiskowy Zakład Górniczy Busko - Solec

4. Funkcje lecznicze uzdrowiska Busko -Zdrój chronione są poprzez ustanowione w tym celu strefy ochrony uzdrowiskowej określone w statucie uchwalonym przez byłą Wojewódzka Radę Narodową w Kielcach uchwałą nr XIII/56/72 z dnia 27 stycznia 1972r. Statut określa szczegółowe zasady funkcjonowania i ochrony walorów niezbędnych do prowadzenia i rozwijania na terenie Buska, lecznictwa uzdrowiskowego oraz wyznacza granice stref ochrony uzdrowiskowej.

5. Miasto Busko - Zdrój oraz obszar górniczy "Busko" położone są w obrębie Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia, utworzonym przez Wojewodę Kieleckiego w celu ochrony wartości przyrodniczych i kulturowych tego regiony oraz zachowania zasady zrównoważonego rozwoju. W Planie Ochrony Parku rozwój lecznictwa uzdrowiskowego podporządkowany jest ochronie zasobów przyrodniczych i ochronie przed degradacją zasobów wód leczniczych.

6. Dla złoża wód leczniczych w 1968r. utworzony został obszar górniczy "Busko", a w 1984 r. określone zostały granice terenu górniczego.

7. Wydobywanie wód leczniczych w Busku podlega przepisom prawa górniczego i geologicznego. Eksploatacja wód leczniczych prowadzona jest na podstawie koncesji nr 41/92, z dnia 27.10.1992r. udzielonej przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Przedsiębiorstwu Państwowemu "Uzdrowisko Busko - Solec"
W koncesji określone zostały granice terenu i obszaru górniczego. Wzajemne prawa i obowiązki użytkownika w obrębie przestrzenie obszaru i terenu górniczego oraz Skarbu Państwa jako właściciela struktury geologicznej, określone zostały w umowie o ustanowienie użytkowania górniczego.

8. Wydobycie wód leczniczych odbywa się pod nadzorem Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego Busko - Solec. Spółka posiada wszystkie wymagane przepisami Prawa geologicznego i górniczego opracowania i uzyskała niezbędne do prowadzenia tej działalności decyzje . Nie posiada jedynie planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego od wykonywania którego w świetle ustaleń znowelizowanego prawa geologicznego i górniczego można odstąpić, w przypadku braku szkodliwego wpływu eksploatacji na środowisko.

9. W obrębie obszaru górniczego "Busko" znajdują się następujące ujęcia wód leczniczych
- siarczkowych: ujęcia czynne :B-8b - Michał, B-13 "Anna", B-16a "Wiesława", B-17 "Ignacy", i nie włączone do eksploatacji - , B-21 "Piotr", B-20 "Andrzej" i wymagające rekonstrukcji B 4a - "Aleksander"
- solanek: B-15 "Henryk" i B-19 "Małgorzata"
Zasoby eksploatacyjne tych ujęć ustalone w dokumentacjach geologicznych i w
projekcie zagospodarowania złoża, zatwierdzone stosownymi decyzjami wynoszą
łącznie: wód siarczkowych - 350 m3/dobę i 75 000 m3 /rok; solanek - 25,2 m3/dobę.

10. W 2000 roku ze złóż wód leczniczych w Busku Zdroju wydobyto ogółem: wód siarczkowych - 68 971 m3 ; solanek - 1 353,1 m3 . Ilość wydobytych zasobów i sposób eksploatacji nie naruszają ustalonego w dokumentacjach i decyzjach reżimu hydrogeologicznego.

11. Spółka prowadzi wymaganą przepisami ewidencję zasobów wód leczniczych oraz wnosi opłatę eksploatacyjną stosownie do wymogów ustawy Prawo geologiczne i górnicze.

12. Spółka posiada ujęcia wody zwykłej: "Nowy Nurek" , "Górka", 2 nie eksploatowane otwory na terenie oczyszczalni ścieków w Siesławicach oraz ujęcie w m. Wełecz. Do 2000r. Spółka prowadziła wydobycie mułu borowinowego ze złoża "Siwice". Ujęcia oraz złoże mułu posiadają dokumentacje, decyzje oraz pozwolenia w zakresie wymaganym stosownymi przepisami.

13. Obecne zagospodarowanie terenu nie stwarza zagrożeń dla jakości i zasobów wód leczniczych w rejonie Buska Zdroju.

14. Zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2001r. - zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze, Spółka od stycznia 2002r. będzie wnosić opłatę eksploatacyjną od ogólnej ilości wydobytej wody leczniczych. Od 1 lipca 2002r. musi utworzyć na wyodrębnionym rachunku bankowym, fundusz likwidacji zakładu górniczego.

15. Spółka posiada rozlewnię wód mineralnych "Buskowianka", zlokalizowaną w Busku Zdroju. Do produkcji wody mineralnej wykorzystywana jest woda zwykła z ujęcia "Nowy Nurek" do której dodaje się 3% solanki.

16. Obiekty Spółki w Busku Zdroju zaopatrywane są w wodę do celów bytowo-gospodarczych przez Miejsko ? Gminny Zakład Komunalny w Busku Zdroju z ujęć wód podziemnych położonych w miejscowości Zrecz oraz Smogorzów.

17. Ścieki bytowe powstające w obiektach Spółki w Busku Zdroju odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. Ścieki pozabiegowe oraz ścieki technologiczne z Rozlewni Wód Mineralnych są odprowadzane poprzez odrębną kanalizację do oczyszczalni ścieków pokąpielowych będącej własnością Spółki. Ścieki deszczowe są częściowo odprowadzane do oczyszczalni ścieków pokąpielowych, a także do kanalizacji sanitarnej lub wsiąkają bezpośrednio do gruntu. Uzdrowisko Busko Zdrój za lata 1998 ? 2000 wniosło opłaty za odprowadzanie ścieków pokąpielowych do wód powierzchniowych w wysokości 28 665,7 złotych.

18. Spółka posiada pozwolenie wodno-prawne na zrzut ścieków pokąpielowych do Potoku Maskalis oraz na eksploatacje urządzeń z tym związanych.
Na zrzut wód deszczowych do Potoku Maskalis Spółka nie posiada pozwolenia wodnoprawnego.
Uzdrowisko Busko Zdrój posiada aktualne pozwolenia wodnoprawne na pobór i eksploatacje ujęć wody podziemnej ?Nowy Nurek? i ?Górka?. W posiadaniu Spółki są decyzje ustanawiające strefy ochronne dla tych ujęć.
Spółka posiada pozwolenie na piętrzenie wody w zbiorniku ?Siwice? oraz pobór wody z rowu powyżej piętrzenia.
Uzdrowisko wnosi opłaty za pobór wód podziemnych, które za lata 1998 - 2000 wynosiły łącznie 10 320,82 zł.

19. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 maja 1999r. w sprawie warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych stanowiących mienie komunalne (Dz.U. nr 50 poz. 501) do komunalnych urządzeń kanalizacyjnych zabrania się wprowadzania m.in. "nie zdezynfekowanych ścieków ze szpitali i sanatoriów oraz zakładów weterynaryjnych" Spółka nie prowadzi dezynfekcji ścieków przed odprowadzeniem ich do kanalizacji miejskiej.

20. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30.12.1997r.w sprawie opłat za wprowadzanie substancji zanieczyszczających do powietrza oraz za usuwanie drzew lub krzewów zakłady opieki zdrowotnej są zwolnione od uiszczania opłat za wprowadzanie substancji zanieczyszczającej do powietrza.
Spółka nie wnosi opłat za wprowadzanie do powietrza substancji zanieczyszczających z obiektów sanatoryjnych jak również obiektów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością leczniczą (n.p. Rozlewnia Wód Mineralnych) oraz za wprowadzanie do powietrza substancji zanieczyszczających z procesów spalania paliw w silnikach samochodowych.

21. W Spółce, zgodnie z rozporządzeniem Ministra OŚZNiL z dnia 24.12.1997r. w sprawie klasyfikacji odpadów wytwarzane są odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne. W zakresie gospodarki odpadami Zakład posiada wszystkie wymagane w zapisach Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach decyzje administracyjne dotyczące zezwoleń na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych.
Stałe odpady komunalne ze swoich obiektów Zakład przewozi własnym transportem na składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Dobrowoda. Pozostałe odpady powstające na terenie obiektów Spółki są odbierane na podstawie stosownych umów przez wyspecjalizowane firmy.

22. Do organów kontrolnych nie została wniesiona skarga na działalność Spółki o naruszenie wymogów ochrony środowiska, ani nie toczy się żadne postępowanie sądowe w tej sprawie.