Internet to sieć komputerowa o zasięgu globalnym łącząca ze sobą setki tysięcy małych i dużych sieci lokalnych oraz pojedyncze komputery.
Jest to światowa sieć przez nikogo nie zarządzana, składającą się z setek serwerów i mniejszych sieci. Ta gigantyczna pajęczyna służy przede wszystkim do wymiany wszelkich danych i informacji. Ma również wiele innych zastosowań, między innymi w dydaktyce i edukacji. W momencie tym możemy zadać sobie pytanie: jak można rozumieć pojęcie edukacja Jak wszyscy wiemy, obecnie dostępnych jest wiele definicji tego terminu. Lecz definicja Wincentego Okonia jest najbardziej zrozumiała i najlepiej obrazuje nam istotę terminu edukacja. Według niego, jest to ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych. Obecnie upowszechnia się szerokie rozumienie tego terminu jako oznaczającego ogół procesów oświatowo wychowawczych, obejmujących kształcenie i wychowanie oraz szeroko pojmowaną oświatę. Jak wynika z definicji, edukacja nie jest czymś ustalonym odgórnie, narzuconym i jednakowym dla wszystkich. W różnych krajach pojmowana jest inaczej, jest mniej lub bardziej nastawiona na wiedzę teoretyczną i odwrotnie, na praktyczną.
Dzisiaj Internet stał się siecią o zasięgu globalnym a edukacja wspierana komputerowo jest już faktem. Szkoła bez pracowni komputerowej i Internetu uważana jest dziś za nienowoczesną i niezdolną do dobrego przygotowania swoich uczniów do dalszego kształcenia lub pracy zawodowej. Jest to w dużej mierze zgodne z prawdą, gdyż podstawowym zadaniem szkoły jest przygotowanie do życia i funkcjonowania w określonych warunkach, a takim warunkiem jest obecnie tworzące się nieustannie społeczeństwo informacyjne (społeczeństwo, w którym istotną rolę pełnią media przekazujące informacje) Na szkole spoczywa więc podwójny obowiązek: z jednej strony wykorzystywania nowoczesnych technologii informacyjnych w procesie przekazywania wiedzy, z drugiej zaś przygotowania uczniów do racjonalnego korzystania z tych technologii. Proces ten realizowany jest w polskich szkołach w ramach przedmiotu elementy informatyki, zastępowanej obecnie przez technologię informacyjną albo też ścieżki edukacyjnej pod nazwą edukacja czytelnicza i medialna.
Faktem jest, że Internet oraz inne media są bardzo przydatnym narzędziem edukacyjnym- są nowoczesne, łatwo i ogólnie dostępne, pomagają zaoszczędzić czas i ułatwiają pracę, umożliwiają nam dostęp do ogromu rozmaitych informacji oraz nie tylko uczą, ale także rozwijają zainteresowania, poszerzają horyzonty i budują wyobraźnię. Lecz jak ogólnie wiadomo zawsze są dwie strony medalu i Internet jako pomoc w edukacji oprócz niekwestionowanych zalet posiada również pewne istotne wady.
1. Początek Internetu w szkołach
W 1994 roku ruszył program podłączania szkół średnich do Internetu Internet dla Szkół. Od 1997 roku przybyło w szkołach nowoczesnego sprzętu, programów i wyszkolonych nauczycieli.
Internet przestał być nowością, a w 1998 roku wystartował program "Internet w każdej gminie", którego inicjatorką była Grażyna Staniszewska - przewodnicząca sejmowej komisji edukacji i animatorka programu "Interklasa" (zwanego wcześniej "Internet w każdej gminie").
Staniszewska nie poprzestała na tym. Hasło "Internet w każdej gminie" zmieniła na "Internet w każdym gimnazjum".
Od kwietnia 2001 roku firma Intel przy wsparciu firmy Microsoft uruchomiła program Nauczanie ku Przyszłości (Teach to the Future). Program jest już realizowany między innymi w Niemczech, Francji i Anglii. Głównym założeniem tego projektu jest wielka promocja wprowadzania technologii informacji i komunikacji
do szeroko rozumianej praktyki szkolnej oraz pokazanie odpowiednio dobranych, aktywnych metod nauczania. Program skierowany jest do nauczycieli, którzy chcieliby wzbogacić swoje metody nauczania, uczyć lepiej i efektywniej przy wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii komputerowych. Program ten zyskał poparcie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, które w wystosowanym wraz z firmą Intel liście intencyjnym uznało program jako formę doskonalenia i kształcenia nauczycieli, deklarując wsparcie dla jego realizacji.
Jak więc widać wykorzystanie komputerów i Internetu w szkołach zyskało poparcie nie tylko ogółu społeczeństwa ale także rządu. Pracownie w szkołach w bardzo krótkim okresie czasu zaczęto wyposażać w niezbędny sprzęt, nauczyciele zostali poddani niezbędnemu przeszkoleniu oraz uznano, że komputery powinno się wykorzystywać na lekcjach każdego przedmiotu. Poprzez umożliwienie korzystania z technologii informacyjnej i komunikacyjnej w uczeniu się i w rozwiązywaniu problemów, istnieje szansa na uzyskanie coraz lepszych efektów edukacyjnych.
2. Znaczenie Internetu w szkole
Internet jest czymś więcej niż tylko grupą komputerów połączonych ze sobą za pomocą linii telefonicznych. Najważniejszą jego cechą jest możliwość komunikowania się z dowolnym komputerem w obrębie sieci, pozwalająca pokonać fizyczną barierę odległości i umożliwiająca ludziom kontakt.
Do najważniejszych usług oferowanych w sieci Internet należą:
- poczta elektroniczna
- przesyłanie plików
- World Wide Web
- grupy dyskusyjne
- wideokonferencje.
Internet jest nieocenioną pomocą szkolną, a jego możliwości multimedialne ułatwiają naukę i umożliwiają skoncentrowanie się na danej dziedzinie, oszczędzając - w wielu przypadkach czas swoim użytkownikom. Sieć to również niewyczerpane źródło najświeższych informacji szczególnie przydatnych przy omawianiu zagadnień dotyczących aktualnych wydarzeń na świecie.
Uczniowie nie powinni mieć problemów ze znalezieniem informacji na wyszukany przez siebie temat. Mając swobodny dostęp do Internetu zaczynamy przyzwyczajać się do funkcji przeglądarki oraz do zasad działania wyszukiwarek internetowych. Internet jest także jedyną szansą dla osób, które z jakichś powodów nie mogą uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych na przykład ze względu na zły stan zdrowia. Nauczanie na odległość (distance learning, distance teaching, distance education) stało się bardzo popularne na całym świecie w dobie szybko rozwijających się technik komputerowych i telekomunikacyjnych oraz Internetu. Wiele wysoko rozwiniętych państw dostrzegło, że zastosowanie tych nowoczesnych technik znacznie przyspiesza, udoskonala i zwiększa efektywność procesu nauczania i uczenia.
Dzięki ogromnemu rozwojowi metod i środków przetwarzania informacji realna stała się możliwość przekazywania treści dydaktycznych na duże odległości. Korzystając z różnorodnych sposobów wymiany informacji, od najprostszych (np. e-mail) aż po bardzo nowoczesne (np. wideokonferencje), nauczyciel może prowadzić proces nauczania uczniów znajdujących się poza tradycyjnym budynkiem szkolnym.
Internet w szkole stwarza nowe możliwości niemal dla wszystkich przedmiotów szkolnych. W tym przypadku ocena przydatności tej nowej pomocy naukowej należy do nauczyciela jednym z jego zadań nad przygotowaniem lekcji jest decyzja o korzystaniu z dostępnych pomocy. Nie zawsze oznacza to ułatwienie pracy, ale można sięgnąć po nią wtedy, gdy inne metody są niewystarczające lub gorsze.
Istnieje także wiele zagadnień szkolnych, których wyjaśnienie nie jest możliwe bez użycia komputera. W przedmiotach humanistycznych i przyrodniczych poruszanie się wśród olbrzymich zasobów informacji jest już dzisiaj niemożliwe bez pomocy baz danych w Internecie. Wprowadzenie komputerów do poszczególnych przedmiotów daje szansę pogłębienia możliwości prezentacji i zastąpienia nimi metod czysto werbalnego nauczania. Zwiększa to także możliwości uaktywnienia uczniów. Wykorzystując komputer w nauczaniu, dzieci uczą się formułowania problemu i analizowania możliwości uzyskania jego optymalnego rozwiązania. Wypracowanie konkluzji wyrabia w uczniach nawyk myślenia twórczego i pojęciowego. Realizuje się zatem cel procesu nauczania i uczenia się poprzez przyswajanie wiadomości, umiejętności i wartości oraz monitoruje proces dydaktyczno-wychowawczy.
Dostęp do Sieci w szkołach to konieczność. Uczniowie, jak żadna inna grupa społeczna, potrzebują nowoczesnych sposobów komunikacji, oswojenia z high technology i nowych pomocy dydaktycznych, a Internet już dziś spełnia te kryteria.
2.1. Internet jako źródło informacji
Internet w szkole stanowi przede wszystkim źródło szybko dostępnej informacji z bardzo wielu dziedzin, potrzebnych uczniom w nauce i łatwo przyswajalnych, ponieważ podanych w formule multimedialnej. Daje więc możliwości korzystania z technologii informacyjnej w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów.
2.1.1. Dydaktyczne strony WWW
Strony WWW- (ang. World Wide Web) określane są też mianem światowej pajęczyny.
Usługa ta została stworzona w 1990 r. i od tamtego czasu rozwija się bardzo dynamicznie. Umożliwia ona czytanie tekstów (tzw. stron internetowych) znajdujących się na różnych komputerach.
Poruszanie się po światowej pajęczynie, czyli oglądanie stron WWW umożliwiają nam przeglądarki. Możemy je wykorzystać również do wyszukiwania i ściągania plików, połączenia się z listą lub grupą dyskusyjną, a także wysłania i obejrzenia poczty, itd.
W sieci znajdują się miliony stron internetowych. Można znaleźć na nich każdą informację. Jeżeli znany jest adres witryny, która nas interesuje należy uruchomić przeglądarkę stron WWW czyli np. Internet Explorer, wpisać adres i poczekać na załadowanie się strony.
Pierwsze kroki w Internecie najlepiej zacząć od portali. Portal jest to taka witryna, na której znajdziemy najnowsze informacje i wiadomości. Większość portali oferuje również takie działy jak: Sport, Motoryzacja, Komputery, Gry, Pogoda, Program TV, Muzyka, Rozrywka, Turystyka czy Encyklopedia. Wszystkie informacje są bardzo często aktualizowane więc każdy może znaleźć coś dla siebie. W portalach znajdują się również wyszukiwarki i katalogi. Większość portali oferuje również takie usługi jak bezpłatne konto pocztowe czy miejsce na własną stronę.
Jeśli jednak poszukiwane są konkretne informacje, a adres strony, na której możemy je znaleźć jest nieznany, to można do wyboru:
- poszukiwać strony przez wyszukiwarkę,
- próbować znaleźć odpowiednią witrynę korzystając z katalogu.
Aby znaleźć stronę przez wyszukiwarkę należy połączyć się z którąś z nich i w odpowiednie pole wpisać słowo lub słowa kluczowe. Jeżeli szukane są bardziej konkretne informacje, to wpisuje się do wyszukiwarki kilka słów lub wyrażenie, które w tym wypadku należy wziąć w cudzysłów. Jeżeli takie wyszukiwanie nie wystarcza można skorzystać z opcji wyszukiwania zaawansowanego, które oferowane jest przez większość wyszukiwarek. Niestety korzystając nawet z najlepszych wyszukiwarek nie uniknie się: odnośników do nieistniejących stron, powtarzających się wyników czy łączy do stron nie związanych z tematem poszukiwań.
Aby temu zapobiec można skorzystać z katalogów. W dobrym katalogu znajdzie się zdecydowanie mniej stron niż by znalazła wyszukiwarka, ale za to będą to sensowne strony, dobrze opisane, z aktualnymi adresami.
Tak więc można zaryzykować stwierdzenie, że strony WWW są gigantyczną kopalnią wiedzy, zawierającą wszelkie informacje. Trzeba tylko umieć wyszukać te odpowiednie. I w tym m.in. leży rola nauczyciela, o czym powiem w dalszej części mojej pracy.
2.1.2. Komunikacja multimedialna
Sieć pozwala także na tanią i błyskawiczną komunikację i świadomość uczestnictwa w globalnym przekazie informacji. Dzięki temu uczniowie mogą pracować w międzynarodowych grupach, nawiązują znajomości, doskonalą swoje umiejętności językowe poprzez korespondencję z kolegami z zagranicy, poznają doświadczenia i kulturę rówieśników z zagranicy oraz nabierają nawyków właściwych społeczeństwu informacyjnemu, które już zaczyna się tworzyć.
2.1.3. Inne użyteczne usługi
Należy tutaj na pewno wspomnieć o poczcie elektronicznej, tzw. e-mail. Umożliwia ona przesyłanie informacji (listów) w postaci elektronicznej między użytkownikami sieci. Dodatkowo do listów można dołączać zdjęcia, muzykę, a nawet krótkie filmy. Za pomocą programów pocztowych można prowadzić zwykłą korespondencję, łączyć się z grupami i listami dyskusyjnymi. Dodatkowo programy pocztowe pozwalają na przesyłanie plików (w tym niestety również wirusów).
Usługą ta umożliwiającą przesyłanie poczty nie do indywidualnej osoby, ale do całej grupy użytkowników zainteresowanych danym zagadnieniem jest grupa dyskusyjna. Daje to możliwość prowadzenia otwartej dyskusji na dany temat. W ramach grup dyskusyjnych możemy zwrócić się do innych internautów o pomoc w rozwiązaniu nurtujących nas problemów.
Uczniowie mają różne zainteresowania. Jeżeli dodatkowo lubią rozmawiać i dużo czytać, to na pewno chętnie zapiszą się do jednej z grup dyskusyjnych, a ponieważ w Internecie jest ich kilkadziesiąt tysięcy więc z pewnością każdy znajdzie ciekawy dla siebie temat.
3. Internet w edukacji a rola nauczyciela
Dla nauczycieli Internet w szkole oznacza przede wszystkim rzetelną i szybką informację docierającą do stosunkowo największej liczby placówek oświatowych. Istotna jest również jego przydatność jako środka dydaktycznego i źródła pomysłów na ciekawe, bogate lekcje.
W powszechnym mniemaniu komputer jako inteligentna maszyna zastępuje człowieka w wykonywaniu różnych czynności, redukując tym samym nakład pracy ludzkiej. Niewątpliwie komputer ułatwia wykonywanie wielu zadań, zwłaszcza o charakterze algorytmicznym i rutynowym, nie zwalnia jednakże z prac koncepcyjnych, a z takimi powinniśmy mieć do czynienia w dobrze realizowanym procesie edukacyjnym. Czasochłonne jest przygotowywanie materiałów edukacyjnych, np. prezentacji w PowerPoincie. Bardzo bogate możliwości komputera oznaczają dla nauczyciela konieczność nieustannego dokształcania się, poszukiwania oprogramowania i zapoznawania się z nim, poszukiwania i weryfikowania adresów internetowych itd. Ponadto nauczyciel, który zaskakiwany jest wielością nowych sytuacji, musi się nauczyć właściwie na nie reagować. Tak więc dla dobrego, zaangażowanego nauczyciela wprowadzenie do procesu edukacyjnego komputera oznacza znaczne zwiększenie nakładu pracy, zarówno koncepcyjnej, jak i tej o charakterze narzędziowym. Warto też wspomnieć i o tym, że bardzo często nauczyciel musi pokonać rozmaite trudności o charakterze organizacyjnym, związane z dostępem do sprzętu, jego zainstalowaniem, przyniesieniem ekranu itp. Obala to jakże powszechny mit, że zastosowanie komputera w procesie edukacji zmniejsza nakład pracy nauczyciela!
W edukacji wspieranej komputerowo rola nauczyciela ulega głębokiej przemianie, nie oznacza to jednak utraty roli przewodniej. Niezbędne staje się kształtowanie nowych kompetencji nauczyciela. Nauczyciel, który dawno już utracił monopol na przekazywanie wiedzy, staje się tu inspiratorem i naukowym opiekunem ucznia. Występuje on w roli inteligentnego medium, będąc przewodnikiem ucznia po coraz bardziej skomplikowanych, często hipermedialnych, strukturach informacyjnych. Poprzez fizyczną bliskość i emocjonalne więzi nauczyciel uwiarygodnia anonimową informację internetową i pozytywnie motywuje do poszukiwania informacji ważnych. Pomaga w procesie interioryzacji, tj. zamiany informacji w wiedzę. Organizuje także racjonalną i dyskretną ochronę ucznia przed zagrożeniami ze strony mediów i technologii informacyjnych. Jest to konieczne, gdyż uczeń nie dysponuje odpowiednią dojrzałością informacyjną, pozwalającą na dokonywanie w pełni trafnych wyborów.
W kontekście rozmaitych zagrożeń, wynikających m.in. z coraz powszechniejszego udziału Internetu i multimediów w kształceniu, rola nauczyciela będzie wzrastać
4. Internet w edukacji pozaszkolnej
Jak wszyscy doskonale wiemy, edukacja nie ogranicza się jedynie do zajęć lekcyjnych. Równie ważna jest nasza nauka poza murami szkoły. W tej pozaszkolnej przestrzeni życia dzieci i młodzieży tkwi wielki potencjał edukacyjny, który w znacznym stopniu kształtuje postawy i poglądy młodej generacji, ich doświadczenia i świadomość, wpływa na ich orientację życiową, wybór wartości. I tu dziecko ma możliwość poznawania nowych faktów, zjawisk dotyczących różnych dziedzin życia społecznego, nauki, kultury, techniki. Właśnie takie możliwości w edukacji pozaszkolnej dzieci i młodzieży dają media, które niewątpliwie wspomagają edukację. Media tworzą warunki do istnienia szerokiego środowiska edukacyjnego, które jest odczuwalne i ukazuje, że uczyć można się w szkole i w szeroko pojętej pozaszkolnej przestrzeni życia, bowiem współczesne wychowanie jest rezultatem procesów zachodzących w społeczeństwie.
Spośród wszystkich ofert edukacyjnych instytucji pozaszkolnych, środki masowego przekazu, czyli media cieszą się największym zainteresowaniem wśród dzieci i młodzieży. Oczywiście najbardziej popularnym środkiem masowego przekazu stał się obecnie komputer i Internet, który wyparł telewizję na drugi plan. Nikogo już nie dziwi coraz powszechniejsze wykorzystywanie komputerów praktycznie w każdej dziedzinie życia, dlatego dobrze, że dzieci i młodzież ucząca się mają dostęp do tego typu środków i chętnie uczą się i korzystają z nich, gdyż to w przyszłości sprawi, że będzie im łatwiej znaleźć pracę. Komputer i Internet nie są jednak prostym w obsłudze, wyszukiwaniu i zdobywaniu informacji środkiem. Trzeba bowiem przede wszystkim nabyć umiejętność kształcenia się za pomocą komputera i Internetu i przenieść główny ciężar z pamięciowego przyswajania wiedzy, jaki nabywa się zazwyczaj w szkole na umiejętność wyszukiwania i analizy informacji. Takie podejście wymaga otwartości i myślenia twórczego.
Dzieci już od najmłodszych lat mają styczność z komputerem a tym samym z klawiaturą, na której szybko uczą się pisać. Niekoniecznie szukają one informacji, często pierwszą rzeczą, jaką robią za pomocą komputera jest rysowanie czy pisanie, a przy tym także zabawa. Wiele dzieci mających w domu komputer, gra w różnego rodzaju gry edukacyjne, które wymagają myślenia, logiki i strategii. Oczywiście ważną rzeczą w tego typu sytuacjach jest kontrola, zainteresowanie i nadzór rodziców, którzy powinni zawsze wiedzieć, co robi i w co gra ich dziecko.
Niektóre doraźne wpływy w wyszukiwaniu informacji w Internecie, pozostawiają trwalszy ślad w osobowości dzieci i młodzieży aniżeli niektóre zajęcia szkolne. Dzieje się tak dlatego, że osoby te wyszukują dane informacje samodzielnie i bez przymusu tzn. z własnej, nieprzymuszonej woli, dla siebie. Co więcej dzieci i młodzież mogą wspólnie ze znajomymi dzielić się i wymieniać informacjami, jakie znaleźli i zdobyli. Niektóre programy komputerowe jak również telewizyjne oraz strony internetowe, swoją atrakcyjnością oraz aktualnością wiedzy i informacji prowokują ich uczestników do wyboru różnorodnych form pracy i treści kształcących. Wiele programów i stron WWW., oprócz dostarczania licznych interesujących informacji, uczy lub też utwierdza dzieci i młodzież w przekonaniu, że istnieje kilka sposobów rozumienia rzeczy lub zjawisk, w przeciwieństwie do szkoły, która preferuje zwykle jeden sposób rozumienia wiedzy. Bogata i urozmaicona oferta edukacyjna umożliwia jednostkom lub też grupom wybór programów stosownie do pożądanych i odczuwalnych potrzeb i zainteresowań. Wnosi także wiele wartości obiektywnych, które rozszerzają i wzbogacają kulturowo i oświatowo środowisko życia, co w konsekwencji umożliwia współdziałanie i zrozumienie.
Internet, poza tym, że jest niewyobrażalną skrzynką wiedzy, w której można niemal wszystko znaleźć, daje również możliwości komunikowania się, kontaktów z drugą osobą jak również z kilkoma jednocześnie oraz stwarza możliwość edukacji na odległość. Dzieci i młodzież mają możliwość zawierania znajomości przez Internet, uczestnictwa w forach internetowych oraz w przesyłaniu listów, czyli tzw. e-maili. Oprócz tego Internet służy też jako swojego rodzaju rozrywka i to nie tylko dlatego, że można za jego pośrednictwem, np. słuchać muzyki, ale również dlatego, że osoby z niego korzystające w celu znalezienia informacji na jakiś temat, uważają to za rozrywkę i możliwość porównania wcześniejszych wiadomości na dany temat.
Dzięki komputerom i ich programom, dzieci i młodzież mają także możliwość korzystania i robienia kursów multimedialnych języków obcych, które są ogólnie dostępne na rynku.
Można więc zauważyć, iż te dwie formy edukacji- szkolnej i pozaszkolnej nie różnią się od siebie w wielkim stopniu. Wykorzystane są te same sposoby, metody i techniki lecz różni je jedna, ale za to bardzo znacząca sprawa, a mianowicie to, że w edukacji pozaszkolnej dzieci i młodzież uczą się z własnej woli i inicjatywy co niezaprzeczalnie wspomaga proces przyswajania wiedzy, a także w ten sposób mogą łączyć naukę z zabawą i nie traktują nauki jak zła koniecznego.
5. Negatywne skutki wykorzystania Internetu w edukacji.
Nie ulega wątpliwości, że Internet jest bardzo pomocny i przydatny w edukacji odbywającej się w szkole jak i poza nią, jednak ma swoje wady i dlatego należy z niego korzystać z rozsądkiem i umiarem. O zagrożeniach można mówić wtedy, gdy zajęcia i czynności wykonywane przez dzieci i młodzież poza szkołą wywołują potencjalne lub rzeczywiste ujemne, niekorzystne zmiany w rozwoju i edukacji dziecka oraz w życiu jego rodziny. Przede wszystkim istnieje ogromne niebezpieczeństwo i możliwość uzależnienia się od Internetu. Dzieci i młodzież godzinami przesiadująca przed ekranem monitora, może uzależnić się od niego, co w konsekwencji doprowadzi między innymi do tego, że pierwszą rzeczą, jaką będzie robiła wstając po nocy, czy wracając ze szkoły, to właśnie włączenie szklanego ekranu. Taka osoba będzie zapominała o podstawowych i niezbędnych czynnościach, jakie powinna wykonywać na co dzień, nie będzie też w stanie normalnie funkcjonować. Innym zagrożeniem płynącym z nieumiejętnego lub też niewłaściwego korzystania z Internetu jest ogólna demoralizacja dzieci i młodzieży. To właśnie środki społecznego przekazu, filmy, niewłaściwe gry komputerowe przybliżają odbiorcom ten kolorowy, beztroski i syty, a równocześnie okrutny, pełen gwałtu i przemocy świat, który jest w zasięgu ręki, przedzielony od odbiorcy tylko monitorem. A na tym ekranie (oprócz scen wartościowych) jest coraz więcej seksu, przemocy, agresji i swobody, coraz więcej ociekających krwią filmów, coraz więcej brutalnych i jednocześnie kosmicznie ogłupiających scen. Internet wykorzystywany nieracjonalnie ogranicza czas na zajęcia hobbistyczne. Powoduje także to, że inne środki masowego przekazu jak: książka, czasopisma, gazety, radio, kino schodzą na plan dalszy lub są całkowicie wyeliminowane. Internet ogranicza także wyobraźnię dziecka, powoduje zubożenie słownictwa wśród dzieci i młodzieży oraz utrwalają fotograficzne, nie zawsze rzeczywiste postrzeganie świata. Media te wywołują także negatywne wpływy treści przekazu na sferę poznawczą dzieci jak również młodzieży. Powodują u nich natłok informacji, bezkrytycznie przyjmowany fałszywy obraz świata, niezrozumienie przekazów.
5.1. Zagrożenia zdrowotne.
Należy tutaj również wspomnieć o negatywnych skutkach zdrowotnych korzystania z Internetu nawet jeśli odbywa się ono tylko w celach edukacyjnych. Zbyt długie przesiadywanie bowiem przed ekranem powoduje przede wszystkim psucie się wzroku. Ograniczanie czasu na zabawy i gry ruchowe, wpływa ujemnie na układ kostny, a co za tym idzie wady postawy, nieprawidłowości rozwoju psychoruchowego (zapadnięta klatka piersiowa, zaokrąglone plecy, zwiotczałe mięśnie, obniżenie sprawności fizycznej, skoliozy, zmniejszenie się masy mięśni, otyłość, zaburzenia przemiany materii-wysoki cholesterol). Wraz z rozwojem mediów pojawił się wzrost schorzeń alergicznych, gdyż te media nadmiernie przeciążają narządy zmysłów.
5.2. Mity krążące w społeczeństwie
Oprócz powyższych negatywnych stron edukacji komputerowej w naszym społeczeństwie utworzyło się wiele mitów. Najważniejsze z nich chciałabym w mojej pracy obalić.
Komputery i Internet to znakomite narzędzia do wyrównywania szans edukacyjnych młodzieży
Tym hasłem bardzo często posługują się zagorzali zwolennicy Internetu i technologii kształcenia wykorzystujących możliwości, jakie oferuje Sieć. Trudno jest mówić o wyrównywaniu szans edukacyjnych przy pomocy narzędzia, do którego dostęp jest nadal dość elitarny. Współczesny świat coraz silniej polaryzuje się na podłączonych i niepodłączonych. Przewiduje się nowe, przebiegające w poprzek tradycyjnych struktur podziały społeczne, obejmujące na jednym biegunie tzw. kognitariat, zwany też multimedialną arystokracją, a na przeciwległym tzw. information underclass, tj. telewizyjny proletariat. Przedstawiciele tej pierwszej grupy znakomicie posługują się technikami komputerowymi, mają nieograniczony dostęp do Internetu i innych mediów, mają też wpływ na informacje, jakie za pośrednictwem tych mediów są emitowane. Reprezentanci drugiej grupy nie posiadają umiejętności korzystania z najnowszych technologii. Dla nich jedynym źródłem bieżącej informacji są środki masowego przekazu, głównie telewizja.
Amerykańscy naukowcy wprowadzili do literatury nowy termin digital gap cyfrowa rozpadlina, która oddziela te dwie kategorie społeczne. Zjawisko to może być bardzo niebezpieczne z punktu widzenia potencjalnych objawów społecznego niezadowolenia. Jako główne przyczyny powstawania owej cyfrowej rozpadliny wymienia się różnice dotyczące zamożności, wieku, wykształcenia i miejsca zamieszkania poszczególnych grup społecznych.
Mimo więc wielu nowych możliwości, jakie oferuje komputer i globalna sieć, trudno jest uznać, że narzędzia te pozwalają na wyrównanie szans edukacyjnych, gdyż przyczyny powstawania nierówności w tym zakresie mają inne, bardzo złożone i często egzystencjalne podłoże.
Następna poruszona przeze mnie kwestia to przekonanie, że Internet jest nieograniczonym źródłem wiedzy, bezpośrednio przydatnej w edukacji. Ten mit jest bardzo rozpowszechniony, zarówno wśród uczniów, jak i nauczycieli oraz rodziców. Tymczasem, jak bardzo trafnie zauważa jeden z największych współczesnych autorytetów w dziedzinie przemian cywilizacyjnych amerykański ekonomista Peter F. Drucker mądrość i wiedza nie zamieszkują w książkach, programach komputerowych czy w Internecie. Tam są jedynie informacje. Mądrość i wiedza są zawsze ucieleśnione w człowieku, są zdobywane przez uczącą się osobę i przez nią wykorzystywane. Trzeba zatem z całym naciskiem podkreślić, że w Internecie są tylko informacje. Współcześnie bardzo często jednak utożsamiamy informacje z wiedzą
INFORMACJA > WIEDZA > MĄDROŚĆ
Ten symboliczny zapis oznacza, że wiedza to znacznie więcej niż informacja, mądrość zaś jest pojęciem nadrzędnym wobec wiedzy. Informacja stanowi niezbędny budulec dla wiedzy Informacja zostaje przekształcona w wiedzę w wyniku procesu interioryzacji, a więc budowania odpowiednich struktur w umyśle uczącej się osoby.
W związku z częstym utożsamianym informacji z wiedzą jednym z podstawowych zagrożeń związanych z wykorzystaniem Internetu i multimediów w edukacji jest elektroniczny encyklopedyzm. Zarówno bowiem multimedia, jak i przede wszystkim Internet, oferują dostęp do olbrzymich zbiorów informacyjnych, co niejednokrotnie prowadzi do zaniedbywania tego, co w dydaktyce najistotniejsze: refleksyjnego przekształcania wyselekcjonowanych informacji w wiedzę, a w dalszej konsekwencji w mądrość.
Wielu z nas uważa, że edukacja na odległość może w pełni zastąpić tradycyjną szkołę. Otóż, istotą dobrej szkoły i dobrej dydaktyki jest cytując słowa J. S. Brunera bezpośredni dialog nauczyciela z uczniami. Edukacja na odległość całkowicie gubi, i tak już zanikającą, relację mistrz uczeń, a tylko ona może zapewnić kształcenie zorientowane na mądrość, kształcenie respektujące podstawowe wartości, wreszcie kształcenie, w którym jest czas i miejsce na aspekty wychowawcze. Głównymi przesłankami coraz szerszego wdrażania edukacji na odległość są względy ekonomiczne. Prawdziwie dobra edukacja powinna jednak dążyć do pełnego rozwoju osobowości wychowanków.
I w końcu dochodzimy do kwestii komputera jako najlepszego prezentu dla dziecka. Wielu rodziców uważa, że przyspiesza on i ułatwia jego rozwój intelektualny, pomagając w osiąganiu sukcesów w nauce. Słusznie traktowany jako narzędzie intelektualne, kupowany jest w dobrej intencji przyspieszenia intelektualnego rozwoju dziecka. Niestety, bardzo rzadko te szlachetne życzenia przekształcają się w równie dobrą praktyczną ich realizację. Nie dysponujące tzw. dojrzałością informacyjną dziecko nie potrafi właściwie wykorzystać bogatych możliwości komputera. Kontakt z nim najczęściej ogranicza się do gier komputerowych, bynajmniej nie o dydaktycznym charakterze. Komputer, pochłaniając młodemu człowiekowi dużo czasu, może stać się przyczyną zaniedbań w nauce innych przedmiotów i rozwoju fizycznym. Należy pamiętać, że dziecko potrzebuje rozwoju holistycznego, tj. harmonijnego wszystkich trzech sfer osobowości: intelektualnej, fizycznej i duchowej (emocjonalnej). Nieracjonalnie używany komputer tę równowagę narusza. Ponadto, wkraczając w relacje dziecka z dorosłymi, powoduje osłabienie więzi i jest pośrednią przyczyną zaniedbań wychowawczych.
Podsumowując mogę stwierdzić, że Internet w edukacji jest dziś niezbędnym narzędziem. Jego niepodważalne zalety nie pozwalają mi wyciągnąć żadnego innego wniosku. Oczywiście biorąc pod uwagę przedstawione przeze mnie wady, wizerunek Sieci w jakimś stopniu ulega pogorszeniu, lecz jest to stopień niewielki, niewspółmierny do korzyści płynących z zastosowania technik komputerowych w procesie edukacji. Bo czy ktokolwiek z nas mógłby sobie w tym momencie wyobrazić, że komputery i Internet znikają ze szkół i z naszych domów Jakbyśmy sobie wtedy radzili Lub jakby sobie radziły nasze dzieci Czy możemy zaryzykować stwierdzenie, że Internet stał się niezbędną pomocą w naszym życiu Sądzę, że tak. Nasza swego rodzaju bezradność związana z uzależnieniem od dostępu do sieci internetowej potwierdza jeszcze jej konieczną obecność w procesie szkolenia. Oczywiście nie można przedstawiać jej w samych superlatywach gdyż może ona być równie niebezpieczna jak i przydatna. Aby prawidłowo wykorzystać potencjał edukacyjny i możliwości jakie udostępnia nam Internet musimy najpierw nauczyć się z niego korzystać. Świadomie i odpowiedzialnie. Musimy nauczyć tego również młodych ludzi, którzy niejednokrotnie użytkują Sieć w sposób nieodpowiedni lub nieprawidłowy. Rola nauczycieli i rodziców polega na tym aby ich podopieczni i oni sami nauczyli się posługiwać tym wielofunkcyjnym narzędziem w sposób, który przyniesie im jak najwięcej korzyści, przyjemności i niejednokrotnie radości. Nie możemy również traktować Internetu jak nieomylnego medium, musimy potrafić selekcjonować uzyskane w nim informacje i na ich podstawie wyciągać wnioski, uzyskiwać niezbędną wiedzę. Nie możemy się wysługiwać tą ogromną bazą danych- mamy z niej tylko korzystać, czerpać z tego źródła i dzięki niemu w sposób rozsądny ułatwiać sobie pracę czy też zaoszczędzać czas.
Musimy być świadomi, że Internet, czy też korzystanie z niego nie niesie za sobą wyłącznie korzyści. I nie mówię tutaj tylko o możliwości niepoprawności danych uzyskanych w Sieci ale o tym co powinno być dla nas najważniejsze- o zdrowiu. Psychicznym i fizycznym. Wady postawy, wzroku, uzależnienia a także zaburzenia psychiczne to największe zagrożenia. Nie wspominając już o pornografii, przemocy czy też pedofilii. Warto mieć to wszystko na uwadze zasiadając przed ekranem monitora gdyż rozsądek i ostrożność w stosunku do korzystania z Internetu może uchronić nas i naszych bliskich przed wieloma nieszczęściami i problemami.
Na zakończenie chciałabym powiedzieć, że wielu z nas nie zdaje sobie sprawy jak wielką bronią w naszych rękach jest Internet. Jak bardzo może ona nam pomóc, ułatwić życie i przede wszystkim naukę. Jest wiele możliwości zastosowania Internetu w edukacji, musimy je tylko maksymalnie wykorzystać! Dzięki niemu możemy się uczyć bez wychodzenia z domu, wtedy kiedy mamy na to czas i ochotę, możemy to robić wtedy gdy z powodu różnych przyczyn nie możemy dotrzeć do szkoły czy też na zajęcia, korzystać z różnych kursów, zbiorów książek i informacji, uzyskać pomoc od innych użytkowników sieci i specjalistów, rozszerzać swoje zainteresowania, poznawać Świat, oglądać miejsca których nigdy nie zobaczymy na żywo! Brzmi wspaniale, prawda Więc korzystajmy z tego na tyle, na ile się da, lecz w taki sposób aby za pośrednictwem tej broni nie doprowadzić do samozniszczenia.
Bibliografia
- www.historiamedia.org
- www.dzieci.org
- www.ściąga.pl
- www.ap.kraków.pl
- www.zspolice.pl