Rola państwa w gospodarce

W swojej pracy chciałbym omówić kwestię wspomnianą w tytule. Jest ona nieodłącznym elementem związanym z istnieniem każdego kraju na świecie. Jednak zanim przejdę do sedna tego tematu chciałbym powiedzieć, czym jest gospodarka. Otóż mówiąc bardzo ogólnie jest to wszelka forma aktywności przedsiębiorców działających na rynku na określonym obszarze. Najprostszym podziałem gospodarki jest podział na: handel, usługi i przemysł. Gospodarka obejmuje cztery fazy: produkcję, podział, wymianę (handel) i konsumpcję. Proces gospodarowania charakteryzuje się ciągłością oraz społecznym charakterem - wymaga wzajemnej współpracy ludzi w realizacji każdej z tych faz. Celem gospodarki jest zaspakajanie różnych potrzeb ludzkich. W zależności od obranej przez państwo strategii gospodarczej rozróżnia się następujące systemy gospodarcze:
-gospodarka rynkowa- lokalizacja pracy, ziemi, kapitału i możliwości ich wykorzystania, a także podział wytworzonych produktów dokonuje się głównie za pośrednictwem rynku. W tym systemie gospodarczym decyzje dotyczące produktu, ilości oraz sposobu jego wytwarzania i dystrybucji podejmowane są przez osoby prywatne, kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania. Decyzje te mogą być w pewnym stopniu modyfikowane przez państwo poprzez tworzenie systemu prawnego, koncesjonowanie oraz możliwej reglamentacji, subwencji i interwencjonizmu, lecz pomimo tego wpływ państwa na gospodarkę nie jest duży. Skrajną postacią gospodarki rynkowej byłaby gospodarka wolnorynkowa, pozbawiona całkowicie wpływu państwa - taka jednak współcześnie nie istnieje. Podstawą gospodarki rynkowej jest prywatna własność czynników wytwórczych i szeroko pojęty liberalizm- pogląd głoszący, iż wolność jest wartością nadrzędną, państwo nie powinno sprawować istotnej funkcji w sferze gospodarki.

-gospodarka tradycyjna (naturalna) - wiedza o produkcji jest przekazywana z pokolenia na pokolenie np. starsze pokolenia uczą swoje dzieci jak uprawiać ziemię. Czynności są oparte na uświęconych tradycją wzorcach, działalność gospodarcza toczy się zgodnie ze zwyczajami. Proces produkcji może się zmieniać w niewielkim stopniu przez długi okres czasu. Wydajność i wzrost ekonomiczny jest niski, gospodarka ta występuje w słabo rozwiniętych krajach Afryki, Azji, Ameryki Płd.

-gospodarka mieszana- składa się ona zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, jak obrona narodowa i bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w jakim jednostki gospodarujące mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem. Podstawą tego systemu gospodarczego jest etatyzm- polega na zakładaniu przedsiębiorstw państwowych, tworzeniu udziałów państwa w przedsiębiorstwach prywatnych oraz na regulowaniu życia gospodarczego za pomocą środków administracyjnych

-gospodarka centralnie sterowana- wszelkie decyzje podejmowane są przez władzę centralną, urzędnicy państwowi określają, jakie towary powinny być wytwarzane, jakie mają być ceny poszczególnych dóbr, zasoby są własnością państwa, które kontroluje proces produkcji oraz rozdział dóbr i usług. W takiej gospodarce występują najczęściej niedobory rynkowe i ukryte bezrobocie.

Po przedstawieniu cech wszystkich mi znanych systemów gospodarczych, chciałbym przedstawić swoją wizję idealnego systemu gospodarczego. Ze względu, że jestem zwolennikiem wolności w każdej dziedzinie życia, to systemem najbliższym mojej ideologii jest gospodarka wolnorynkowa. Uważam, że każdy powinien decydować sam o sobie i sam ponosić konsekwencje własnych decyzji. Państwo powinno pełnić jedynie ustanawiać prawo oraz dbać o bezpieczeństwo obywateli. Jestem zwolennikiem prywatyzacji sektorów gospodarczych należących w dalszym ciągu do państwa- np. szkolnictwo i służba zdrowia. Z pewnością polepszyłoby to, jakość usług świadczonych przez te sektory gospodarcze, wzrosła by konkurencja, na czym zyskałby każdy z nas. Państwo miałoby "z głowy" strajkujących lekarzy czy nauczycieli, a każdy mógłby wybrać odpowiednią placówkę zgodnie ze swoimi potrzebami. Państwo powinno ograniczyć swoją rolę w gospodarce, również ze względu na wysokie koszty administracji publicznej. Ze względu na wysoką biurokrację w polskim systemie gospodarczym niepotrzebnie jest zatrudnionych wiele osób, którzy w prywatnym sektorze nie byliby potrzebni. Koszty złej gospodarczej polityki państwowej ponoszą wszyscy obywatele. Gdyby udała się prywatyzacja wszystkich sektorów gospodarki, możliwe byłyby podatki na poziomie kilku procent. Zachęciłoby to przedsiębiorców to tworzenia nowych firm, przez co zniknąłby problem bezrobocia. To z kolei zmniejszyłoby wydatki państwa w zakresie opieki społecznej. Należy, również zmienić podejście, jeśli chodzi o osoby bezrobotne. Już minęły czasy, gdy ludzie nie mogli znaleźć pracy. Bezrobocie rzędu kilkunastu procent jest fikcją. Wystarczy przejść się po ulicy, czy przeczytać gazetę, by zobaczyć sterty ogłoszeń z ofertami pracy. Ludzie przyzwyczaili się do zasiłków, darmowych posiłków itp., przez co nie mają zamiaru pracować. Nawet, jeśli ktoś uważa, że proponowane przez różnych pracodawców zarobki są nie adekwatne do ich umiejętności to mogą wyjechać za granicę lub założyć własną firmę. Polska jest krajem Unii Europejskiej i z pracą za granicą nie ma już problemów. Nie rozumiem polityki państwa, która płaci za żywność, mieszkanie, czy opiekę zdrowotną obywateli bezrobotnych. Każdy decyduje o swoim życiu i powinien liczyć tylko na siebie. Jeśli nawet w wyniku zagrożenia życia czy zdrowia osoby bezrobotnej została jej udzielona pomoc, to osoba ta po odzyskaniu sprawności powinna być zmuszona do pracy na rzecz państwa. Wiele osób po przeczytaniu mojego stanowiska w sprawie ingerencji państwa w gospodarkę nazwałoby mnie "potworem", który nie liczy się z ludźmi. Otóż uważam, że państwo jest jak firma, która jest dobra tylko wtedy, gdy dba o własny budżet. Osoby nieudolne, niepotrafiące egzystować w kraju, gdzie każdy odpowiada sam za siebie nie mogą obciążać kosztami osoby wykształcone i przedsiębiorcze, które dzięki wytrwałej pracy osiągnęły zamierzony cel. Jednak z drugiej strony nie można, również dążyć do sytuacji, w której Polska demokracja przypominałaby czasy kapitalizmu. Mimo, iż uważam, że każdy powinien dbać o swój własny interes, to konieczne jest przestrzeganie podstawowych praw człowieka. Nie możemy doprowadzić do sytuacji, gdzie z pracy wyrzucane będą matki w ciąży, czy osoby chore. Polska jest krajem cywilizowanym i również niedopuszczalne jest, by na ulicach ginęli ludzie z głodu czy z zimna. Zatem konieczna jest pewna ingerencja państwa w działania osób prywatnych oraz podstawowa pomoc socjalna. Państwo musi jednak pamiętać, że takie działania powinny być prowadzone w drodze wyjątku, a nie na porządku dziennym. Podsumowując moją pracę dochodzę do wniosku, że w Polsce powinien dominować liberalizm i własność prywatna, jednak z zachowaniem wszelkich koniecznych praw człowieka. Uważam, że ważniejszą nawet kwestią od regulacji systemu gospodarczego w Polsce, jest zmiana mentalności Polaków. W mojej koncepcji systemu idealnego nie chodzi mi o to, by przez wyzysk ludzi osiągnąć jak największe korzyści materialne, tylko by zachęcić ludzi do podjęcia działania. Jeśli wszyscy ludzie zaangażują się w budowanie zarówno własnego jak i publicznego budżetu, to żadna ingerencja państwa nie będzie potrzebna, a polska gospodarka nie będzie gorsza od zachodnich sąsiadów.

"Nadzieja jest matką głupich, ale lepiej mieć głupią matkę niż być sierotą"