Zarządzanie magazynami
Dokumentacja magazynowania
Personel magazynowy
BHP w magazynie
Magazyn jako samodzielna komórka organizacyjno-funkcjonalna w przedsiębiorstwie, aby mógł realizować swoje zadania, musi być odpowiednio zorganizowany ? wyposażony we właściwą dokumentację. Ewidencja zaszłości związanych z przyjmowaniem i wydawaniem dóbr oraz wielkości ich stanów stanowi podstawowe źródło informacji o wielkości i ruchu fizycznym zapasów. Ma to znaczenie dla operatywnego zarządzania nie tylko magazynem, lecz dla gospodarowania zapasami. Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady dokumentowania obrotu magazynowego jest ustawa z 29 września 1994 o rachunkowości.
Przyjęcie i wydanie jest dokumentowane jako operacja gospodarcza dowodami księgowymi (źródłowymi).
Dokumenty magazynowe stanowią grupę dokumentów, których zapisy mają bezpośredni wpływ na prowadzenie gospodarki magazynowej i jej rozliczanie. Mogą być wystawiane ?ręcznie? przez magazyniera, w sposób półautomatyczny lub automatyczny, w zależności od ustalenia odpowiednich parametrów i procedur.
Zgodnie z ustawą dokument powinien zawierać co najmniej:
???? Określenie rodzaju dowodu
???? Określenie stron (nazwy i adresy) dokonujących operacji gospodarczej
???? Opis operacji, jej wartości
???? Datę dokonania operacji
???? Podpis wystawcy dokumentu oraz osoby, której wydano towar
???? Numer identyfikacyjny dowodu
Wartość może być w dowodzie pominięta (na wydruku), ponieważ w toku
przetwarzania w systemie następuje ich wycena potwierdzona wydrukiem z
kartoteki ilościowo wartościowej.
Przebieg procesu rozpoczyna się od odbioru i przyjęcia towaru. Przychód do magazynu może nastąpić jako dostawa z zewnątrz bądź z wewnątrz przedsiębiorstwa. Dokumenty oznaczone symbolami Pz, PI i Zz odnoszą się do dostaw z zewnątrz.
???? Odbiór polega na ilościowym oraz jakościowym sprawdzeniu dostarczonych pozycji. Sprawdzenie ma na
celu ujawnienie braków i nadwyżek ilościowych oraz wad i braków jakościowych. Ujęcie spostrzeżeń w
odpowiednie protokoły.
???? Przyjęcie polega na skontrolowaniu strony formalnej tj. zgodności dostawy z zamówieniem, wystawieniu
dowodu przychodu.
Pz ? przyjęcie towaru z zewnątrz ? od dostawcy krajowego
???? PI ? przyjęcie towaru z zewnątrz ? od dostawcy zagranicznego
???? Zz ? korekta do przyjęcia Pz lub PI ? wydanie do dostawcy
Wydanie to czynność następująca po okresie składowania. Często proces wydawania poprzedza kompletacja, która może odbywać się:
???? jednstopniowo ? zlecenie po zleceniu
???? dwustopniowo ? atrykuł po artykule
???? według tras dostawy
???? według kolejności rozładunku
Wydanie może odbywać się w dwóch zasadniczych kierunkach:
???? wydanie na zewnątrz przedsiebuorstwa dokumentem Wz
???? wydanie do wewnątrz przedsiębiorstwa Rw
o Dokumentem Rw rozchód wewnętrzny
o Dokumentem Wp wydanie na produkcje
Dokumenty Mw i Mp są specyficzną odmianą dokumentów przesunięcia międzymagazynowego Mm. Ich rola polega na przesunięciu towaru, którego ewidencja jest przesunięta w czasie (księgowanie przez konto towar w drodze). Magazyn wydaje towar na podstawie dowodu Wm, dokument ten może generować w magazynie docelowym zapis na czarno dokument Mp. Towar zostaje wydany i po pewnym czasie zostaje dostarczony do magazynu docelowego. Wówczas można zatwierdzić dokument Mp lub wystawić taki dokument ręcznie. Zostaje wówczas zamknięty obieg dokumentów, którego efekt jest identyczny jak w przypadku standardowego dowodu Mm. Zaletą takiego zastosowania jest możliwość kontrolowania towaru w drodze i bilansowania ilości wydanych z przyjętymi.
Dokumenty Mw i Mp są specyficzną odmianą dokumentów przesunięcia międzymagazynowego Mm. Ich rola polega na przesunięciu towaru, którego ewidencja jest przesunięta w czasie (księgowanie przez konto towar w drodze). Magazyn wydaje towar na podstawie dowodu Wm, dokument ten może generować w magazynie docelowym zapis na czarno dokument Mp. Towar zostaje wydany i po pewnym czasie zostaje dostarczony do magazynu docelowego. Wówczas można zatwierdzić dokument Mp lub wystawić taki dokument ręcznie. Zostaje wówczas zamknięty obieg dokumentów, którego efekt jest identyczny jak w przypadku standardowego dowodu Mm. Zaletą takiego zastosowania jest możliwość kontrolowania towaru w drodze i bilansowania ilości wydanych z przyjętymi
dokumenty px, rx
Dokumenty przychodu i rozchodu wewnętrznego, przeznaczone do korygowania stanów magazynowych o protokoły różnic, do zmian indeksów towarowych, obrotu opakowaniami itp.
Dokumenty Po,Ro
Dokumenty przeznaczone do ewidencjonowania obrotu opakowaniami zwrotnymi
PERSONEL
Prace magazynowe obejmują czynności związane z rozładunkiem i załadunkiem towarów, obsługą urządzeń transportu wewnątrzmagazynowego, np. wózków paletowych i widłowych, dźwignic (elektrowciągów linowych i łańcuchowych, suwnic) oraz ręcznym przenoszeniem i podnoszeniem ładunków. W pracach tych wykorzystywane są również drabiny i podesty.
Zasady odpowiedzialności materialnej pracowników magazynowych za powierzone mienie określają:
Kodeks pracy,
Rozporządzenie Rady Ministrów z 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (Dz.U. Nr 40, poz. 236),
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (Dz.U. Nr 60, poz. 275, jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 143, poz. 663),
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 października 1975 r. w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej pracowników za szkody w powierzonym mieniu (Dz.U. Nr 35, poz. 191),
Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej pracowników za szkody w powierzonym mieniu (Dz.U. Nr 60, poz. 276, jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 143, poz. 662).
Główne zagrożenia dla pracowników:
przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego podczas ręcznego podnoszenia i przenoszenia materiałów
upadki z wysokości (np. z drabiny lub podestu)
potknięcia, poślizgnięcia i upadki na powierzchni
przygniecenia, zmiażdżenia przez poruszające się maszyny i urządzenia
uderzenia przez spadające i przenoszone przedmioty
zagrożenia związane z przechowywaniem substancji toksycznych i wybuchowych (zatrucia, pożar i wybuch)
Pracownicy zatrudnieni w magazynie powinni przejść przeszkolenie bhp, zwłaszcza w odniesieniu do przechowywania materiałów szkodliwych i niebezpiecznych oraz przenoszenia i przewożenia ładunków. Obowiązkiem zakładu jest dostarczenie pracownikom odzieży roboczej i odpowiedniego odzieży ochronnej i ochron osobistych. Przed przystąpieniem do pracy wykonywanej po raz pierwszy, mogącej spowodować zagrożenia, pracowników należy pouczyć o bezpiecznym sposobie wykonywania zadań. Obowiązek ten spoczywa na kierowniku magazynu lub osobach z kierownictwa.
MAGAZYNIER
Magazynier kieruje działalnością magazynu handlowego bądź przemysłowego. Ustala procedury działania, sprawdza jakość i ilość towaru przyjmowanego i wydawanego z magazynu, rozmieszcza towar w pomieszczeniach magazynowych, dokonuje na bieżąco inwentaryzacji znajdującego się towaru. Dba o zabezpieczenie towaru przed pożarem, kradzieżą, zalaniem, szkodnikami, zepsuciem i zniszczeniem. Przestrzega terminów przechowywania np. materiałów, artykułów. Utrzymuje czystość w pomieszczeniach magazynowych. Może porządkować i kontrolować przechowywane przedmioty i sprzęt. Ustala z przełożonymi działania związane z nabywaniem towaru i jego sprzedażą. Uczestniczy w doborze pracowników magazynu i ustala ich obowiązki. Może uczestniczyć w działaniach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zabezpieczenia magazynu. Przechowuje dokumentację gwarancyjną. Dba o wymianę przeterminowanych towarów.
Zasady BHP w magazynie:
PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACOWNIKA W ZAKRESIE BHP
- Przestrzegać przepisów bhp brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz podawać się egzaminom sprawdzającym z tego zakresu
- Wykonywać prace zgodnie z przepisami i zasadami BHP oraz stosować się do wskazówek poleceń przełożonych
- Dbać o należyty stan maszyn i urządzeń,narzędzi i sprzętu oraz porządku w miejscu wykonywanej pracy
- Stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego
- Podawać się badania wstępnym,okresowym i kontrolnym oraz innym zalecenia lekarskim
- Niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym wypadku w zakładzie albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników,a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie
UPRAWNIENIA PRACOWNIKA W ZAKRESIE BHP
- W razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo, gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
- Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa ? pracownik ma prawo oddalić z miejsca zagrożenia i zawiadomić o tym przełożonego
- W czasie oddalenia się z miejsca pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia
- Pracownik ma prawo po uprzednim zawiadomieniu przełożonego:
Powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności
Psychofizycznej, w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia
Bezpiecznego wykonania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP
- Za stan BHP w zakładzie odpowiedzialność ponosi pracodawca
- Pracodawca jest zobowiązany chronić zdrowie życie pracownika przez zapewnienie mu higienicznych warunków pracy oraz korzystać z dobrodziejstw nauki i techniki
- Zapewnić przestrzeganie przepisów BHP w zakładzie pracy oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrola wykonanych tych poleceń
- Zapewnić wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy oraz służby BHP
TRANSPORT WEWNĄTRZ ZAKŁADOWY
Podstawowe zasady bezpieczeństwa przy obsłudze urządzeń transportowych:
- Pracodawca powinien zapewnić zastosowanie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych zwłaszcza w zakresie wyposażenia technicznego, w celu wyeliminowania potrzeby ręcznego przenoszenia ciężarów
- Jeżeli nie ma możliwości ręcznego przenoszenia ciężarów,należy podjąć odpowiednie przedsięwzięcia, w tym wyposażyć pracownika w niezbędne środki w celu zmniejszenia uciążliwości i zagrożeń związanych z wykonywaniem tych czynności
Ręczne przenoszenie ciężarów o masie przekraczające ustalone normy jest niedopuszczalne
Masa ładunków przemieszczanych przy użyciu środków transportowych nie powinna przekraczać dopuszczalnej nośności lub udźwigu danego środka transportowego
Ładunek powinien być zabezpieczony w szczególności przed upadkiem,przemieszczeniem i zsypaniem się ze środka transportowego
- Przy obsłudze urządzeń transportu zmechanizowanego mogą być zatrudnione osoby o wymaganych kfalfikacjach do obsługi danego urządzenia
- Pracodawca jest zobowiązany zapewnić opracowanie zasad ruchu na drogach wewnątrz zakładowych,zgodnie z przepisami zasad ruchu drogowego
- Drogi powinny być oznakowane znakami drogowymi zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym
PODSTAWOWE WYMOGI BHP PRZY TRANSPORCIE RĘCZNYM
1) Organizacja prac transportowych, w tym stosowane metody pracy powinny zapewnić w
szczególności:
- Ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego,w tym zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek
- Wyeliminowanie nadmiernego obciążenia układu mięśniowo szkieletowego
2) Pracownika, a zwłaszcza urazów kręgosłupa, związanych z rytmem pracy wymuszonym
procesem pracy
- Ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczenia przedmiotów
- Uwzględnienie wymagań ergonomii
Przy ręcznym przenoszeniu przedmiotów ? tam gdzie jest to możliwe ? należy zapewnić sprzęt pomocniczy odpowiednio dobrany do ich wielkości,masy i rodzaju,zapewniający bezpieczne i dogodne wykonywanie tych prac
3) Organizacja ręcznych prac transportowych powinna uwzględniać wymagania ergonomii, a w szczególności:
- Przemieszczane przedmioty należy przenosić jak najbliżej ciała
- Sposoby ręcznego przenoszenia przedmiotów powinny eliminować ryzyko urazów, a wszcególności urazów kręgosłupa. Sposoby te powinny wykluczać przemieszczenie przedmiotów, jeżeli:
Czynności te mogą być wykonywane za pomocą skrętu tułowia
Istnieje możliwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego przedmiotu
Ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji
Pochylenie tułowia pracownika przekracza 45 stopni
4) Przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola widzenia pracownika
5) Przy pracach związanych z ręcznym przemieszczeniem przedmiotów należy zapewnić wystarczającą przestrzeń,zwłaszcza w płaszczyźnie poziomej umożliwiającą zahamowanie prawidłowej pozycji ciała podczas pracy
Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów przez pomieszczenia,schody korytarze albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów tych przedmiotów,jeżeli stwarza to zagrożenie wypadkowe.
6) Powierzchnia, po której są przemieszczane ręczne przedmioty,powinna być równa i stabilna i nieś liska
7) Przejścia drogi transportowe oraz tory i torowiska,po których są przemieszczane przedmioty,powinny spełniać wymagania bhp określone w odrębnych przepisach
8) Opakowania przedmiotów przemieszczanych ręcznie powinny być wykonane z odpowiednio wytworzonych materiałów oraz nie powinny stwarzać zagrożeń.
9) Sposób rozmieszczania przedmiotów w opakowaniach powinien zapewnić ich stabilność podczas przemieszczania
10) Niedopuszczalne jest przenoszenie i przetaczanie przedmiotów po pochylniach, nie związanych w sposób stały z konstrukcją budynku o kącie nachylenia ponad 15 stopni, oraz przenoszenie po schodach o kącie nachylenia 60 stopni
11) Niedopuszczalne jest przebywanie pracownika między legarami podczas przetaczania przedmiotów po pochyło ustawionych legarach
ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRZY PRACY PRZY PRZEMIESZCZANIU ŁADUNKÓW Z UŻYCIEM NAPĘDZANYCH DŹWIGNIC:
- Dźwignice powinny posiadać wyraźne oznakowanie określające ich dopuszczalny udźwig
- Krążki wielokrążarki i wyciągarki stosowane do przenoszenia ładunków `powinny być przymocowane do posiadających odpowiednią wyczymałość belek, haków, dźwigarów lub innych konstrukcji ? w sposób zapewniający bezpieczną pracę
- Stosowane wciągarki i przyciągarki powinny być przymocowane do podłoża w sposób zabezpieczający przed ich przemieszczeniem podczas pracy.
- Elementy układów cięgnowych stosowanych podczas przemieszczania ładunków powinny spełniać wymagania określone w PN
- Niedopuszczalne jest używanie lin i łańcuchów uszkodzonych lub o niedostatecznej wytrzymałości albo niewłaściwie zamocowanych
- Długość liny lub łańcuch powinna być tak dobrana, aby przy rozwinięciu, niezbędnym do przemieszczenia ładunku,pozostały na bębnie, co najmniej 2 zwoje
- Sposób zamocowania ładunku na haku powinien zapobiegać jego upadkowi lub gwałtownej zmianie jego położenia
- Przebywanie pracowników pod zawieszonym ładunkiem jest niedopuszczalne