Szkodliwość alkoholu na organizm ludzki

1. Informacje wstępne o alkoholu
2. Wpływ alkoholu na układy i narządy
3. Alkohol i różne fazy życia


Informacje wstępne o alkoholu

Alkohol kojarzy się z napojami alkoholowymi, natomiast jest on też używany do wyrobu lekarstw, kosmetyków, gumy, itp.
Z chemicznego punktu widzenia alkohol jest związkiem organicznym, a dokładniej pochodną węglowodorów. Znamy wiele rodzajów alkoholi np.: metylowy, etylowy i propylowy. Wymienione alkohole w temperaturze pokojowej są cieczami. Łatwo się rozpuszczają w wodzie, są bezbarwne, przezroczyste, mają piekący smak i charakterystyczny zapach. Człowiek za pomocą swych organów zmysłowych nie jest w stanie rozróżnić poszczególnych rodzajów alkoholów. Ważne jest rozróżnienie alkoholu metylowego, który jest trucizną i alkoholu etylowego – składnika napojów alkoholowych.
Alkohol etylowy (C2H5 OH) ma ciężar właściwy ok. 0,7936 kg/l; temperaturę wrzenia 78,3oC, a przy spalaniu 1 grama powstaje 7,08 kalorii.
Alkohol etylowy przeznaczony do picia uzyskuje się ze skrobi lub cukrów zawartych w różnych surowcach roślinnych, na drodze fermentacji przy udziale mikroorganizmów zwłaszcza drożdży. Zawartość alkoholu przy naturalnej fermentacji nie przekracza 12-16% objętości. Przy tym stężeniu giną drożdże, które zawierają enzym zwany zymazą. Jest on niezbędny jako katalizator do podtrzymywania procesów związanych z reakcją fermentacji. Aby otrzymać alkohole o wyższym stężeniu, należy płyny o niższym stężeniu poddać destylacji. Roztwory o stężeniu ok. 95% otrzymuje się przez rektyfikację (wielokrotnie powtarzany proces destylacji). Proces ten pozwala usunąć inne związki niż alkohol etylowy. Większość tych substancji jest szkodliwa, niektóre z nich określają specyficzny smak i zapach tego napoju popularnie zwanego „bimbrem”.
W handlu rozróżniamy dwa rodzaje napojów alkoholowych:
· Napoje słabe – do 18% (piwo, wino itp.)
· Napoje destylowane o wyższej mocy (wódka, koniak, itp.)
Piwo produkowane jest z jęczmienia przerobionego na słód oraz z chmielu dodatkiem odpowiednich drożdży. Piwo dzielimy na:
- Bezalkoholowe (do 1,5%-wszystkie napoje poniżej tej granicy są niealkoholowe)
- Lekkie (do 3,5%)
- Pełne (do 5,5%)
- Mocne (do 7%)
- Porter (do10%)
Pod nazwą wina sprzedaje się u nas wina owocowe, zawierają one ok.11-13% alkohole. Wina owocowe produkowane w warunkach domowych zawierają od 5-10% alk. Wina gronowe pochodzą głównie z importu. Na ich bazie produkuje się mylnie nazywane „szampanami” wina musujące. Najpopularniejszym alkoholem destylowanym jest wódka zawierająca ok. 40% alkoholu etylowego. Wódki zawierają dodatki np. owoce, korzenie, miód itp. Poza wódkami wyróżniamy: aperitify, tequile, giny, rumy, whisky, brandy, koniaki i likiery.


Wpływ alkoholu na układy i narządy


Alkohol etylowy jest wysoce hydroskopijny i łatwo rozpuszcza się w wodzie. Osocze krwi i płyn komórkowy zawiera 75-95% wody. Dlatego też alkohol łatwo i szybko przenika do płynów organicznych człowieka. Około 20% całkowitej ilości alkoholu wchłaniane jest przez ścianki żołądka, pozostała cześć wchłaniana jest przez jelito cienkie. Prędkość przechodzenia alkoholu do krwi zależy od: temperatury (szybciej wchłaniane jest np. grzane piwo, ponieważ ciepło rozszerza ścianki żołądka i przez to zwiększa powierzchnie wchłaniania), jedzenie przed lub w trakcie picia wydłuża ten proces (tłuszcze powlekają ścianki żołądka, białka łączą się z alkoholem).
Organizm wydala 5-10% alkoholu w wydychanym powietrzu, moczu, kale, pocie. Pozostałe 90-95% ulega spalaniu w wątrobie i w mięśniach z szybkością 5-10 gramów na godzinę. Z 1 grama spalonego alkoholu organizm uzyskuje ponad 7 kalorii.
Po przedostaniu się alkoholu do krwi z pewnym opóźnieniem alkohol dociera do płynu mózgowo-rdzeniowego. Jako, że jest to najbardziej skomplikowany układ, alkohol zostaje tam najdłużej i czyni największe spustoszenia odbijające się na całym organizmie.
Alkohol wprowadzony do żywych komórek działa, podobnie jak środki narkotyczne lub znieczulające, co wiąże się ze znacznym osłabieniem bądź zahamowaniem czynności tych komórek. Po ustąpieniu alkoholu komórki odzyskują po jakimś czasie poprzednią sprawność. Natomiast wielokrotne zatrucie powoduje trwałe osłabienie lub zanik komórek. Komórki młodsze ze względu na wiek jak i na ukształtowanie w procesie ewolucyjnym, łatwiej ulegają zmianom jak i zniszczeniu.

Wpływ na poszczególne narządy i układy:
Wątroba – jest narządem, który najszybciej reaguje na alkohol. Alkohol powoduje zmniejszenie się ilości tlenu, co powoduje zachwianie gospodarki oksydo-redukcyjnej, działa także toksycznie na jej komórki. Wątroba osób pijących jest mniej odporna na działanie innych toksyn, także leków. Częściej dochodzi też do infekcji wirusem zapalenia wątroby typu B. Alkoholowa marskość wątroby, szczególnie powikłana żółtaczką zakaźną, jest częstą podłożem rozwoju raka wątroby. Poalkoholowe uszkodzenia wątroby to: stłuszczanie, zapalenie i marskość. Marskość jest chorobą nieuleczalną i jest najczęstszą przyczyną zgonów w grupie alkoholików.
Przewód pokarmowy – alkohol drażni śluzówkę i może być przyczyną stanów zapalnych. Alkoholowa marskość wątroby powoduje powstawanie żylaków przełyku, krwawiące są przyczyną zgonów. Alkohol powoduje występowanie nawrotów choroby wrzodowej. Zakłóca wchłanianie glukozy, aminokwasów, witamin. Stwierdzono bardzo wyraźny związek alkoholu z ostrym i przewlekłym zapaleniem trzustki.
Zaburzenia wchłaniania i niedobory pokarmowe – alkohol niweluje uczucie głodu; uszkadza struktury i funkcje (motoryka i transport) śluzówki przewodu pokarmowego; zmniejsza ilość enzymów trawiennych. W związku z powyższym zmni3ejsza się wchłanianie glukozy, aminokwasów, witamin, cholin, cynku i in. Alkohol powoduje niedobory witaminy B1, kwasu foliowego i witaminy A. Wywoływana jest hypokalemia, hepomagnezemia (poprzedza majaczenie alkoholowe).
Układ krążenia – zmieniony zostaje metabolizm w mięśniu sercowym powoduje to kardiomiopatię idiopatyczną. Osłabia się siła mięśnia sercowego. Powstaje nadciśnienie tętnicze. Wiadomo, że nadużywanie alkoholu zwiększa ryzyko choroby niedokrwienia serca, natomiast są przesłanki, że małe dawki mają działanie ochronne.
Układ endokrynny – podwyższony poziom kortyzolu; rozchwianie osi o.u.n; obniżenie poziomu testosteronu u mężczyzn; zaburzenia miesiączkowania.
Układ odpornościowy – zmniejszona odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne; zmniejszona produkcji słabej jakości granulocytów.
Układ nerwowy – zanik móżdżku; zwiększona urazowość czaszki i mózgu; częstsze występowanie, krwawień domózgowych.
Psychiatryczne następstwa nadużywania alkoholu
- Majaczenie alkoholowe występuje najczęściej 1-3 dni po zaprzestaniu picia lub znacznym jego ograniczeniu. Cechą majaczenia jest obok silnie wyrażonych objawów wegetatywnych, zaburzona orientacja w czasie i miejscu, omamy wzrokowe, słuchowe, czasami uczucia cielesne, są także urojenia, w których pacjent bierze aktywny udział najczęściej broniąc się przed prześladowcami. Majaczenie to wymaga hospitalizacji ze względu na wysoką umieralność ok. 20%.
- Przewlekła halucynoza alkoholowa charakteryzuje się głównie omamami słuchowymi np. interwencja policji, rozprawa sądowa.
- Zespół Wernicke`go-Korsakowa to rozległe uszkodzenie układu limbicznego manifestujący się utratą zdolności zapamiętywania, a w przypadkach znacznym otępieniom i licznymi uszkodzeniami nerwów czaszki, głównie okoruchowych.
- Otępienie alkoholowe cechuje się niewątpliwym przyśpieszeniem procesów starzenia się mózgu.

Charakterystyka stanów organizmu w zależności od zawartości alkoholu we krwi.
0,01-0,2 – poziom fizjologiczny alkoholu mogący istnieć w wyniku normalnych przemian materii.
0,2-0,3 – stan wskazujący na spożycie alkoholu, poprawa samopoczucia, lekkie rozluźnienie.
0,3-0,5 – zmniejszona samokontrola, lekkie upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, obniżenie krytycyzmu.
0,5-0,8 – uczucie odprężenia, ciepła; koordynacja procesów myślowych nie zawsze jest dokładna, osoba może sprawiać wrażenie trzeźwej, natomiast może wystąpić opóźnienie reakcji psychicznej na bodziec zewnętrzny.
0,8-0,9 – nieznaczne zakłócenia równowagi, mowy, widzenia i słyszenia; uczucie euforii.
1,1-1,2 – utrzymanie koordynacji i równowagi coraz bardziej utrudnione, wyraźne upośledzenie kontroli fizycznej i umysłowej.
1,4-1,5 – osoba sprawia wrażenie zadowolonej z powodu zmniejszenia hamulców psychicznych; częsta gadatliwość, połączona ze zdradzaniem tajemnic; niewyraźna mowa, zmącone widzenie, utarta sprawności motorycznych
2 – utrata kontroli motorycznej, potrzeba pomocy przy chodzeniu, ograniczenie procesów myślowych.
3 – zawroty głowy i wymioty; zaburzenia równowagi ciała; upośledzenie koordynacji ruchów złożonych.
4 – narastanie zaburzeń koordynacji wszystkich ruchów; mocne osłabienie odbierania bodźców zewnętrznych; skłonności do głębokiego snu.
5 – całkowita utrata świadomości, głębokie omdlenie, zanik odruchów; wzmaga się utrata ciepła; osłabienie akcji serca, możliwe porażenie układu oddechowego, bardzo wysokie prawdopodobieństwo zgonu.
6-< - porażenie kompleksu oddechowo-krążeniowego; zgon.


Alkohol i różne fazy życia


Wpływ na płód:
- Upośledzenie wzrostu i wagi ciała płodu
- Zaburzenia o.u.n (obniżony intelekt, zaburzenia zachowania, opóźniony rozwój psychomotoryczny)
- Co najmniej dwa z objawów: mała głowa, małoocze, wąskie szpary powiekowe, niewykształcona rynienka wargi górnej, spłaszczenie twarzy.
- Ekspozycja na alkohol w okresie prenatalnym
- Liczne wady wrodzone
- Poronienia
- Urodzenia przedwczesne

Wiek szkolny:
- Zaburza zdolność uczenia się
- Hamuje rozwój uczuciowy i intelektualny
- Zwiększone ryzyko uzależnienia się od alkoholu, lekarstw i narkotyków.

Wpływ alkoholu na czynności człowieka dorosłego i młodzieży.
Przeciętny czas reakcji na bodziec zewnętrzny wynosi u człowieka około 0,2 sek. Czerwone światło, przeszkoda na drodze powoduje odpowiednio szybki ruch człowieka. Już po wypiciu stosunkowo niedużej ilości alkoholu tzn. przy stężeniu alkoholu ok. 0,5 promila czas reakcji wydłuża się do około 30%, a przy 1 promilu czas reakcji wydłuża się 2-3 krotnie.
Ostrość słyszenia i widzenia zimniejsza się stosunkowo do ilości wypitego alkoholu. Pijący przestaje odróżniać niektóre dźwięki jak i kierunek, z którego pochodzą. Zmniejsza się ostrość widzenia i przyciemnia się „obraz, dlatego nie widać przedmiotów znajdujących się w półcieniu. Zwolniona reakcja na ostrość światła powoduje wolniejszą adaptację oka do ciemności lub mocniejszego światła.
Ograniczenie pola widzenia wiąże się ze zmniejszoną ostrością widzenia. Na krańcach pola widzenia osoba widzi słabiej niż w centrum. Większa ilość alkoholu powoduje, że pijany widzi jak przez lornetkę i kieruje tylko swój wzrok na rozmówcę lub obiekt zainteresowania. Także okrajane są dźwięki.
Obniżenie sprawności mięśni najłatwiej ilustrują podane przykłady wyników sportowych: lampka wina wypita przed biegiem na 100 metrów spowodowała, że zawodnik tracił przeciętnie 2 m w stosunku do poprzednich wyników; 1/3 litra wypita na 10 min. przed próbami obniżyła sprawność w podnoszeniu ciężarów o 16%; dwa kufle piwa wydłużały o 20% czas wyjścia na szczyt góry.
Zbyt wysoka ocena własnych możliwości pojawia się przy stężeniu 0,5 promila, wymusza ona np. próby wjechania samochodem do zbyt ciasnej bramy!
Obniżenie wartości umysłowych potwierdzają testy. Monitorowano dwie grupy: jedna trzeźwa, druga po wypici piwa 0,5l. W drugiej grupie liczba błędów przy uczeniu się wiersza była większa o 10%, o 13% przy sumowaniu liczb, a o aż 66% przy mnożeniu w pamięci.


Powyższe fakty wskazują na szkodliwe działanie alkoholu na organizm ludzki. Jedyne pytanie-(odpowiedź), jakie nasuwa mi się po przeczytaniu wielu lektur i broszur o tematyce alkoholu to:

JAKA JEST TWOJA DECYZJA?