Praca socjalna - ogólnie

Termin praca socjalna pojawił się po raz pierwszy w 1917 r. w nazwie amerykańskiego Towarzystwa Pracy Socjalnej.

Praca socjalna to zawód, który promuje społeczne zmiany, rozwiązywanie problemów we wzajemnych ludzkich relacjach oraz wzmacnianie i wyzwolenie ludzi dla osiągnięcia przez nich dobrostanu.

Korzystając z teorii ludzkich zachowań i systemu społecznego, praca socjalna ingeruje dokładnie tam, gdzie dochodzi do wzajemnego oddziaływania ludzi z ich środowiskiem.

Praca socjalna to działanie profesjonalne, mające na celu poprawę warunków życia jednostki i społeczeństwa oraz złagodzenie ludzkiego cierpienia i rozwiązywanie problemów społecznych - B. Dubois, K.K. Miley

To zawód, który pomaga ludziom rozwiązywać problemy osobiste, grupowe oraz zbiorowe, tak aby osiągnąć zadowalające stosunki osobiste, grupowe, zbiorowe. Głównym kierunkiem działania pracownika socjalnego jest pomaganie ludziom w polepszeniu ich funkcjonowania społecznego.

Formy pracy socjalnej wg. H. Radlińskiej:
1. Pomoc doraźna (ratownictwo) - wymaga rozpoznania warunków natychmiastowego działania, stwierdza istnienie potrzeby i możliwości ratunku, który niesie zagrożonemu niebezpieczeństwo, bez względu na jego uprawnienia i przynależność do grupy społecznej
np. pomoc dla powodzian
2. Opieka - forma świadczona w sytuacjach życiowych, w których ludzie dotknięci nieszczęściem nie umieją albo nie mają dość sił, by przezwyciężyć trudności. Jest formą zindywidualizowaną. Opiera się na dokładnej diagnozie potrzeb. Opiekun przyjmuje odpowiedzialność za losy drugiego człowieka.
np. opieka w domach małego dziecka
3. Pomoc- działania mające wspierać pomyślny rozwój zarówno osób z jakiś względów zagrożonych jak i wszystkich członków społeczności
np. poradnie rodzinne
4. Kompensacja społeczna - to wyrównywanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny bieg życia jednostki lub grupy
np. rodziny zastępcze

Cele pracy socjalnej:
1) zapewnienie podstawowych warunków życia tym, którzy są ich pozbawieni, czyli cel ratowniczy (np. udzielenie schroniska osobom bezdomnym),
2) zaspokajanie potrzeb, które nie mogą być zaspokojone samodzielnie lub w ramach innych instytucji, czyli cel kompensacyjny (np. przyznanie zasiłku stałego rodzinie, w której utrzymujący żonę i dzieci mąż - głowa rodziny - nie jest zdolny do pracy z powodu trwałego inwalidztwa),
3) minimalizowanie negatywnego wpływu tych czynników, które nie mogą być zmienione lub usunięte, czyli cel protekcyjny (np. w wyżej wymienionej rodzinie praca socjalna, której celem jest trening w zakresie radzenia sobie z problemami życia codziennego),
4) osiągnięcie bardziej satysfakcjonującego poziomu i jakości życia poprzez wspomaganie w rozwiązywaniu problemów, problemów pokonywaniu trudności, czyli cel promocyjny,

Stanowiska po studiach (praca socjalna): samodzielny pracownik socjalny (praca socjalna), konsultant doradca społeczny - animator aktywności społecznej menadżer, specjalista ds. pomocy społecznej pracownik, menadżer fundacji, stowarzyszeń, organizacji kościelnych zajmujących się pomocą i pracą socjalną w takich jednostkach organizacyjnych jak:
ośrodki pomocy społecznej - miejskie, gminne wojewódzkie, rządowe i pozarządowe instytucje i organizacje zajmujące się pomocą i praca socjalną, działy socjalne i działy personalne firm, poradnie psychologiczne-pedagogiczne, szkoły i studenckie biura karier , organizacje pozarządowe biorące udział w programach aktywnej walki z bezrobociem, jednostki policji i straży miejskiej.

Pracownicy socjalni to najbardziej i najczęściej stykająca się z ludnością grupa zawodowa, obok pracowników ochrony zdrowia. Jego główne zadania to: diagnoza, czyli rozpoznanie środowiska, planowanie. Pracownik socjalny musi współpracować z instytucjami. Występuje on w roli doradcy, mediatora.

Funkcjonalne cechy osobowości pracownika socjalnego - to cechy związane z wykonywaniem zadań socjalnych na zajmowanym stanowisku służbowym. Zalicza się do nich takie cechy jak m.in.: wrażliwość na ludzkie problemy , opiekuńczość, troskliwość i życzliwość , postawa "empatii", postawa niesienia pomocy, przynoszenia ulgi i pocieszenia, stwarzanie poczucia oparcia psychicznego w sytuacjach krańcowych, bezstronność i poszanowanie godności każdego człowieka, okazanie mu szacunku, bezinteresowność i uczciwość

Cechy instrumentalne (sprawnościowe, pomocnicze, służebne) - to cechy zorientowane na możliwie najlepsze spełnienie obowiązków zawodowych pracownika socjalnego. Wśród nich wyróżnia się m.in.: zdolności organizatorskie , zaradność , kultura osobista i takt , pogoda ducha i poczucie humoru , zaradność , spolegliwość , obowiązkowość, systematyczność , rzeczowość, prawomocność , odpowiedzialność osobista za słowa i czyny , wytrwałość w doprowadzeniu prowadzonej sprawy do pozytywnego rezultatu , zdecydowanie i konsekwencja w zdziałaniu