Antyk - opis.

Cechy dramatu antycznego:
? Zasada trzech jedności:
? Jedności czasu
? Jedności miejsca
? Jedności akcji
? Zasada decorum
? Istnienie chóru
? Główni bohaterowie pochodzą z wyższych sfer
? Na scenie maksymalnie trzech aktorów
? Fabuła zaczerpnięta z mitu
? Sceny drastyczne nie są pokazywane (zasada estetyki)
? Charakterystyczny podział utworu
? Konflikt tragiczny związany z ironią tragiczną
? Nadrzędna rola faktu (fatum wpływa na los bohatera)
? Monumentalizm postaci (postacie przerastają zwykłych ludzi w swej tragedii)

Cechy eposu homeryckiego:
? Nagromadzenie epitetów (funkcja- wywołanie obrazowości)
? Występowanie stałych epitetów (funkcja- styl podniosły)
? Występowanie porównań homeryckich (funkcja- retardacja)
? Heksametr (wiersz antyczny oparty na mierze rytmicznej)

Motyw horacjański: motyw horacjański: przekonanie o wielkości własnej twórczości i wiara w to, że będzie ona trwalszym pomnikiem poety niż spiżowy.

Zasady rządzące sztuką antyczną:
1. MIMESIS- nadrzędna zasada rządząca literatura wskazująca na konieczność przestrzegania reguły naśladownictwa.
2. DECORUM- zasada mówiąca o potrzebie zharmonizowania poszczególnych elementów dzieła tzn. styl powinien być odpowiedni wobec treści oraz gatunku dzieła.
3. Literatura powinna pełnić następujące FUNKCJE:
a) Delectare- literatura powinna zadowalać estetyczne gusty tzn. zaspokajać potrzeby piękna. Celem literatury jest dostarczenie estetycznego zadowolenia.
b) Movere- literatura jako dziedzina sztuki powinna poruszać serca i umysły tzn. wzruszać. Dzieło sztuki powinno angażować emocjonalnie i intelektualnie odbiorcę.
c) Docere- dzieło sztuki powinno dostarczać wiedzy o świecie ale w inny sposób niż powszechne kompedia wiedzy. Literatura powinna dostarczać wiedzy o regułach rządzących rzeczywistością.
d) Imitatio- funkcja naśladowania rzeczywistości.

Tragedia grecka- cechy:
? główny wątek- bohater dokonuje wyboru?tragizm, brak rozwiązania
? bohaterowie z wyższych sfer, dobrzy i źli
? występowali jedynie mężczyźni
? zasada trzech jedności
budowa:
? PARADOS- pieśń wejściowa chóru
? PROLOGOS- pierwszy dialog między bohaterami
? EPEISODIONY- występy, dialogi
? STASIMONY- śpiewy, pieśni chóru
? KOMMOS- lament bohatera w obliczu śmierci, nie umie dokonać wyboru
? EXODOS- ostatnia, wyjściowa pieśń chóru
? EPILOG- zakończenie

Poeci greccy:
Safona z Lesbos- wybitna, pierwsza poetka
Tyrteusz- liryka tyrtejska
Anakreont- twórca krótkich utworów o charakterze biesiadnym

Poeci rzymscy:
Horacy-najznakomitszy liryk rzymski okresu starożytnego
Owidiusz

TEATR
Historia:
a) teatr wywodzi się z obrzędów religijnych ku czci Dionizosa
b) pierwsze przedstawienia ?na górze siadali ludzie, u podnóża był ołtarz gdzie składane były ofiary i inne bajery były, potem ołtarz ewoluował i powstała z niego scena
*Początki teatru antycznego są związane z kultem boga Dionizosa. W czasie pochodu podczas Wielkich Dionizji część ludu ubrana była w koźlą skórę, aby symbolizować leśnych przyjaciół boga Dionizosa. Śpiewali pieśń pochwalną, opowiadającą o nim, zwaną Dytyrambą. Po dojściu korowodu do ołtarza wszyscy stawali przy nim w półkolu. W Atenach w VII wieku p.n.e. pojawił się legendarny człowiek Tespis. Swoją obecnością uświetniał Wielki Dionizje i opowiadał o Dionizosie. Towarzyszył mu chór. Wprowadzało to element dramatyczny.

Pierwszym twórcą, który dokonał rozwoju teatru był Trynichos. Zapoczątkował on zerwanie tradycji dionizyjskiej i wrócenie do innych mitów. Aby więcej ludzi mogło oglądać przedstawienie wykorzystywano naturalną powierzchnię. Na miejscu ołtarza Dionizosa była scena - orchestra. Na niej był budynek będący tłem przedstawień - skene. Miejsce dla widowni wykute było w skale - theatron. Wejście z obu stron prowadzące na scene to parodos.

Kolejny twórca to Ajschylos. Wprowadził on na scenę drugiego bohatera. Następny, Sofokles, wprowadził trzeciego aktora. Eurypides wprowadził czwartego i piątego. Powstawały tragedie i komedie. Twórcą komedii był Arystofanes Aktorzy występowali w specjalnych maskach. Miały one wskazywać na płeć, wiek i intencje bohaterów. Maska miała też wzmacniać siłę głosu bohatera. Aktorzy występowali w koturnami (butach na wysokiej powierzchnie) i w wypchanych kostiumach. Wszystko to charakteryzowało bohaterów.

Budowa: (zeszyt)

TRAGIZM- nierozwiązywalny konflikt między wartościami i koniecznościami określającymi życie bohatera, pozbawionego możliwości dokonania wśród nich jakiegokolwiek pomyślnego wyboru. Wszystkie jego działania prowadzą do nieuchronnej klęski. Daremność jego działań zdeterminowana jest przez siły wyższe.
BOHATER TRAGICZNY- osoba pod wpływem fatum, która świadomie lub nieświadomie sprowadza na siebie zgubę i niezależnie od swych działań staje się ofiarą i winowajcą.
TRAGEDIA- gatunek dramatu obejmującego utwory, w których osrodkiem i motorem akcji jest nieprzewidywalny konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi i losem, prowadzący nieubłaganie do jej klęski.
IRONIA TRAGICZNA- niezwycieżona sprzeczność naznaczająca loz bohatera tragedii, którego czyny wbrew jego woli i wiedzy prowadzą nieuchronnie do zagłady. Jej istotą jest sprzeczność pomiędzy znaczeniem użytych słów a interpretacją zawartą w kontekście.
KONFLIKT TRAGICZNY- zderzenie dwóch racji, które zawsze są równorzędne. Kończy się to obustronną poraznką oraz na walce człowieka z losem, skazanego na porażkę. (konflikt między uczuciem a rozumem, obowiązkiem rodzinnym a narodowym, ideałem a życiem, jednostką a społecznością)

WOJNA TROJAŃSKA
1.)Wesele Tetydy i Peleusa
2.)Przybycie bogini Eris i wręczenie jabłka niezgody
3.)Sąd Parysa - wręczenie jabłka Afrodycie
4.)Powrót Parysa na dwór trojański
5.)Pobyt na dworze króla Menelaosa
6.)Porwanie Heleny
7.)Postanowienie o wojnie
8.)Stawienie sie Achillesa w szeregi wojska
9.)Rządanie wydania Heleny złożone przez Menelaosa i Odyseusza
10.)Odmowa trojan
11.)Rozpoczęcie działań wojennych
12.)Potyczki i pojednki '
13.)Zabicie Petrokklosa przez Hektora
14.)Pojedynek Achillesa z Hektorem
15.)Zemsta Achillesa
16.)Prośba Priama
17.)Uroczystości pogrzebowe
18.)Śmierć Achillesa
19.)Kłótnia o zbroję Achillesa
20.)Śmierć parysa
21.)Podstęp Heleny , porwanie drogocennej świętości
22.)Odwrót Greków
23.)Wprowadzenie drewanianego konia do Troi
24.)Rzeź Trojańczyków

MIT O EDYPIE
1. Na tronie Lajos i Jokasta. Narodziny Edypa.
2. Edyp rzucony w góry z przebitymi stopami (wyrocznia przepowiedziała Lajosowi, ze jego syn go zabije a potem ożeni się z jego żoną)
3. Dziecko znalezione przez pasterzy i zaniesione królowej Koryntu.
4. Edyp udaje się do wyroczni, która mówi mu aby nie szedł do swego domu i rodziców.
5. Edyp myśląc, że władcy Koryntu to jego rodzice idzie założyć dom w innych stronach.
6. W czasie wędrówki zabija pochód- w tym swego ojca.
7. W Tebach rządzi Kreon. Pojawia się Sfinks.
8. Edyp rozwiązuje zagadkę, w nagrodę poślubia Jokastę.
9. Narodziny 4 dzieci.
10. Klątwa w związku z podwójną zbrodnią Edypa.
11. Pojawienie się Tyrezjasza. Wyjawia on prawdę
12. Jokasta się wiesza, Edyp wykłuwa sobie oczy i jako żebrak wyrusza z córkami szukając ziemi, na której by umarł.
13. Umiera hen, hen daleko od Aten.