Prawo finansowe i finanse publiczne

FINANSE PUBLICZNE W KONSTYTUCJI !!!

Finanse publiczne w Konstytucji zostały umiejscowione w rozdziale X w art. 216-227 i zagadnienia te można podzielić na cztery grupy przyjmując za kryterium przedmiot regulacji.
Pierwsza grupa regulacji to art. 216 i 218 w których ustawodawca nakreślił podstawowe zasady związane z prawidłowym funkcjonowaniem finansów publicznych tj. środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie, nabywanie, zbywanie i obciążanie nieruchomości, udziałów lub akcji oraz emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie. Szczególnie istotne jest przyjęcie w ustawie zasadniczej, iż nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie, których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego PKB. Dodatkowo wskazał ustrojodawca w art. 218 Konstytucji iż organizację Skarbu Państwa oraz sposób zarządzania majątkiem Skarbu Państwa określa odrębna ustawa.
Druga grupa regulacji została zawarta art. 217 Konstytucji w którym wskazano iż nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.
Trzecia grupa regulacji zawartej w Konstytucji dotyczy zagadnieniem związanych z budżetem. Budżet państwa jest przedmiotem najszerszej regulacji rozdziału X Konstytucji RP. W Konsty budżet ujęty jest w art. 219 ? 226.
Czwarta grupa regulacji w Konstytucji a odnosząca się do finansów publicznych zawarta jest w art. 227 Konstytucji i dotyczy banku centralnego, któremu przysługuje wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Nadto podkreślono, iż NBP odpowiada za wartość polskiego pieniądza

POJĘCIE FINANSÓW PUBLICZNYCH I ICH FUNKCJE !!!

FINANSE ? zjawiska społeczne i gospodarcze związane z gromadzeniem, zarządzaniem i wydatkowaniem środków pieniężnych
PUBLICZNE ? związane z własnością publiczną przynależną do podmiotów publicznych (bądź też własność publiczna to własność jednostek posiadających status podmiotów prawa publicznego)
FINANSE PUBLICZNE ? wszelkie operacje finansowe podmiotów publicznoprawnych polegające na gromadzeniu dochodów i dokonywaniu wydatków
CECHY FINANSÓW PUBLICZNYCH ? jedną ze stron stosunku prawnego jest podmiot publicznoprawny, za którym stoi władztwo i przymus państwowy, podejmujący działania w interesie publicznym, którego działania (prawa i obowiązku) są wysoce reglamentowane przez przepisy prawa
Stosunki finansowo-prawne ? odnoszą się do przedmiotu tj. uprawnień i obowiązków. W stosunku finansowo-prawnym mamy zawsze do czynienia z zachowaniem organu finansowego oraz z zachowaniem podmiotu biernego.
FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH
redystrybucyjna ? wtórny podział dochodu narodowego
alokacyjna ? państwo aktywny uczestnik procesów gospodarczych
stabilizacyjna- stymulowania rozwoju zjawisk gospodarczych
kontrolna ? kontrola przepływów pieniężnych
fiskalna ? zapewnienie środków dla prawidłowego funkcjonowania państwa

3. POJĘCIE PKB W POLSKIM PRAWIE FINANSOWYM

Relacje do PKB państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa oraz relacje do PKB tych wielkości powiększonych o przewidywane wypłaty z tytułu poręczeń i gwarancji skarbu państwa oraz podmiotów sektora publicznego.
Ekonomiczny sens wydatków publicznych polega na tym, że w ich wyniku następuje alokacja dóbr, czyli wykorzystanie części PKB.
W wyniku wydatków realnych następuje zużycie elementów PKB w drodze zakupu towarów i usług przez jednostki należące do sektora publicznego.

4. FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Jednostki budżetowe ? jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jedn. sam. teryt.
Fundusze motywacyjne ? środki finansowe gromadzone przez państwowe jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych, z części dochodów budżetu państwa uzyskanych z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu; przeznaczone na nagrody dla pracowników, funkcjonariuszy, którzy bezpośrednio przyczynili się do uzyskania tych dochodów.
Zakład budżetowy ? jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które: * odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania * pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych z wyjątkiem dotacji.
Gospodarstwo pomocnicze ? wyodrębniona z jedn. budż, pod względem organizacyjnym i finansowym.
Fundusze celowe ? powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań.

5. POJĘCIE SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Sektor finansów publicznych ? podmioty, które prowadzą publiczną działalność finansową.
Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone jedynie w formach przewidzianych ustawami. art. 5 ustawy o finansach publicznych:
Do sektora finansów publicznych zalicza się:
organy władzy publ., organy adm. rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, a także jedn. sam. teryt. i ich organy oraz związki.
Jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;
Fundusze celowe;
Państwowe szkoły wyższe;
Jednostki badawczo-rozwojowe;
Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
Państwowe lub samorządowe instytucje kultury;
ZUS, KRUS i zarządzane przez nie fundusze;
NFZ
PAN i tworzone przez nią jednostki organizacyjne
Państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
Ustawa dzieli sektor finansów na sektor rządowy i sektor samorządowy.

6. DOCHODY, PRZYCHODY, WYDATKI I ROZCHODY W USTAWIE O FINANSACH PUBLICZNYCH !!!!

Art. 26. 1.Ujęte w budżetach jednostek sektora finansów publicznych:
1) dochody - stanowią prognozy ich wielkości,
2) wydatki oraz rozchody - stanowią nieprzekraczalny limit.
2. Ujęte w rocznych planach finansowych jednostek sektora finansów publicznych:
1) przychody - stanowią prognozy ich wielkości,
2) wydatki - mogą ulec zmianie, jeżeli:
a) zrealizowano przychody wyższe od prognozowanych,
b) zmiana wydatków nie spowoduje zwiększenia dotacji z budżetu oraz nie zmniejszy wielkości planowanych wpłat do budżetu albo zysków oraz planowanego stanu środków na dzień 31 grudnia roku objętego planowaniem.
3. Zmiany przychodów i wydatków, o których mowa w ust. 2, wymagają dokonania zmian w rocznym planie finansowym.
DOCHODY ? dochodami publicznymi są:
daniny publiczne, do których zalicza się podatki oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na przecz państwa, jedn. sam. teryt. oraz innych jednostek zaliczanych do sektora fin. publ. wynika z odrębnych ustaw
pozostałe dochody uzyskiwane przez jedn. sekt. fin. publ., do których zalicz się:
1.1 opłaty
1.2 dochody z mienia, w szczególności z najmu oraz dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze oraz dywidendy od wniesionego kapitału
1.3 dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, nie stanowiące przychodów(ze sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku skarbu Państwa) oraz majątku jedn. sam. teryt.; oraz dochody ze świadczenia usług
1.4 spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej
1.5 inne dochody uzyskane na podstawie odrębnych przepisów, o ile pobierane są przez organy finansowe z dochodów publicznych lub przez podległe albo nadzorowane przez te organy jednostki.
PRZYCHODY ?przychodami są:
1.sprzedaż papierów wartościowych oraz innych operacji finansowych
2. z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jedn. sam. teryt.
3. ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych
4. z otrzymanych pożyczek i kredytów
WYDATKI - mogą być ponoszone na cele i wysokości ustalonych w ustawie budżetowej, uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego i w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
Wydatki publiczne powinny być dokonywane:
* w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów;
* w sposób umożliwiający terminową realizacje zadań;
* w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
ROZCHODY ? rozchodami publicznymi są:
1. spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;
2.wykup papierów wartościowych oraz inne operacje finansowe;
3. udzielone pożyczki.
4.płatności wynikające z odrębnych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji majątku Skarbu państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego
5.pożyczki udzielane na finansowanie zadań realizowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, zwane ?prefinansowaniem?

7 PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY, DŁUG SKARBU PAŃSTWA A POŻYCZKOWE POTRZEBY BUDŻETU PAŃSTWA
Państwowy dług publiczny to nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych między podmiotami należącymi do tego sektora.
Państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów:
a) wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne,
b)zaciągniętych kredytów i pożyczek,
c) przyjętych depozytów,
d) wymagalnych zobowiązań:
* jednostek budżetowych,
* wynikających z ustaw i orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji oraz innych tytułów.
(Państwowy dług publiczny ? dług SKARBU Państwa
Dług Skarbu Państwa ? nominalne zadłużenie Skarbu Państwa.
Potrzeby pożyczkowe budżetu państwa ? środki finansowe niezbędne do:
1. sfinansowania deficytu budżetu państwa
2. spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań
3. sfinansowania udzielonych przez Skarb Państwa pożyczek
4. wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem Skarbu państw;
5. prefinansowania wydatków

8. DEFICYT I NADWYŻKA BUDŻETOWA

Różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu państwa lub deficyt budżetu państwa.
Deficyt budżetu państwa oraz inne pożyczkowe potrzeby budżetu państwa mogą być pokryte przychodami pochodzącymi z:
1) sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym;
2) kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych;
3) pożyczek;
4) prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;
5) nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych.
Nadwyżka budżetowa po zakończeniu roku budżetowego wyraża się w pozostałości środków pieniężnych, zgromadzonych ze źródeł dochodów budżetowych i nie wydatkowanych w danym roku budżetowym.
Rezerwa budżetowa środki zaplanowane w budżecie po stronie wydatków, których przeznaczenie ? w momencie uchwalania budżetu nie jest do końca określone. Jej wysokość nie może przekraczać 0,2% wydatków budżetu.

9.SKARBOWE PAPIERY WARTOŚCIOWE

Skarbowy papier wartościowy ? papier wartościowy, w którym Skarb Państwa stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela takiego papieru, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny.
Mogą być emitowane wyłącznie przez MF, mogą być emitowane lub wystawiane w granicach limitu zadłużenia.
Skarbowe papiery wartościowe mogą być emitowane lub wystawiane jako papiery wartościowe o pierwotnym terminie wykupu:
1. krótszym niż 1 rok (do 364 dni włącznie) ? bony skarbowe (krótkoterminowe skarb. pap. wart.)
2. nie krótszym niż 1 rok (365 dni) ? obligacja skarbowe
Ustawa o fin. publ. przewiduje możliwość emisji trzech rodzajów skarb. pap. wart.:
1. Bon skarbowy ? krótkoterminowy papier wartościowy oferowany do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywanym wg wartości nominalnej, po upływie, na jaki został wyemitowany.
2. Obligacja skarbowa - papier wartościowy oferowany do sprzedaży w kraju lub za granicą, oprocentowanym w postaci dyskonta lub odsetek. Sprzedawana na rynku pierwotnym: * z dyskontem * wg wartości nominalnej * powyżej wartości nominalnej i wykupywana po upływie określonego terminu, nie krótszego niż 1 rok.
3. Skarbowy papier oszczędnościowy ? oferowany do sprzedaży wyłącznie osobom fizycznym. Może być wyłączony z obrotu na rynku wtórnym albo może być przedmiotem obroku tylko pomiędzy osobami fizycznymi, o ile warunki emitowania tak stanowią.

10. PROCEDURY OSTROŻNOŚCIOWE I SANACYJNE

W przypadku, gdy relacja łącznej kwoty państ. dł. publ., powiększonej o kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji, udzielonych przez podmioty sektora fin. publ., do PKB kształtuje się na poziomie uznanym przez ustawodawcę za niekorzystny, uruchamiane są procedury ostrożnościowe, a w krańcowym przypadku procedura sanacyjna. Mają one uchronić państwo przed dostaniem się w pułapkę zadłużeniową.
Pułapka zadłużeniowa ? niemożliwość spłaty zadłużenia na bieżąco, zaciąga się nowe pożyczki, które w coraz większym stopniu służą spłacie samych odsetek od zadłużenia.
Treść procedur ostrożnościowych (sanacyjnej) uzależniona jest od wysokości długu publ.:
W przypadku, gdy relacja łącznej kwoty państ. dł. publ., powiększonej o kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji, udzielonych przez podmioty sektora fin. publ do PKB
1. jest większa od 50 %, a nie większa od 55 % to RM uchwala projekt ustawy, w którym relacja deficytu do dochodów nie może być wyższa niż analogiczna relacja z roku bieżącego. Stanowi ona górne ograniczenie relacji deficytu każdej jedn. sam. teryt. do jej dochodów.
2. jest większa od 55 %, a mniejsza od 60 % to RM uchwala projekt ustawy, przyjmując jako górne ograniczenie deficytu jego poziom zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa powiększonego o kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji, udzielonych przez Skarb Państwa do PKB będzie niższa od tych relacji. RM przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji.
3. jest równa lub większa od 60 % to od 7 dnia po ogłoszeniu relacji, podmioty sekt. fin. publ. nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji. RM w terminie od miesiąca przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu ograniczenie przedmiotowej relacji do poziomu poniżej 60 %. W kolejnym roku budżetowym zakaz udzielania nowych poręczeń i gwarancji, w projekcie ustawy na kolejny rok nie zawiera się deficytu budżetu państwa, a budżety jedn. sam. teryt. uchwala się nie zawierając w nich deficytu.

11. ZASADY BUDŻETOWE

BUDŻET - instytucja finansowo-prawna rozumiana jako zespół norm prawnych służących do planowej organizacji zasobów pieniężnych podmiotu publicznoprawnego
BUDŻET - plan finansowy podmiotu publicznoprawnego ujmujący jego dochody i wydatki w pewnym odcinku czasowym
USTAWA BUDŻETOWA ? akt prawny stanowiony wedle określonej procedury przez kompetentny organ i opublikowany w dzienniku urzędowym którego elementem obligatoryjnym jest budżet
ZASADY BUDŻETOWE ? postulaty doktryny nie mają charakteru normatywnego, dynamiczny charakter, katalog otwarty; najważniejsze z nich to zasada zupełności budżetu, jedności budżetu, szczegółowości budżetu, jawności budżetu, jasności, równowagi budżetowej
RODZAJE BUDŻETU ? jednoroczne i wieloletnie; zwyczajne i nadzwyczajne, budżety państwa i jednostek samorządu terytorialnego
1. Zasada roczności
2. Zasada powszechność budżetu
3. Zasada równowagi budżetu - odpowiednich relacji pomiędzy ogólną kwotą dochodów i wydatków budżetowych. Równowaga budżetowa zachowana jest, gdy dochody budżetu są co najmniej równe wydatkom.
4. Zasada szczegółowości budżetu - postulat, aby budżet uchwalany był nie tylko w globalnych kwotach dochodów i wydatków, ale aby dochody te i wydatki ukazane były także w układzie analitycznym, pozwalającym na ustalenie przewidywanej wydajności poszczególnych źródeł dochodów oraz kierunków i proporcji wydatków budżetowych. Szczegółowość budżetu znajduje swój wyraz w klasyfikacji budżetowej, tj. określonych prawnie zasadach podziału dochodów i wydatków budżetowych.
5. Zasada jasności budżetu - wyraża się on w potrzebie takiego klasyfikowania i grupowania wydatków budżetowych, aby budżet dawał obraz podstawowych kierunków gospodarki finansowej państwa, tj. źródeł dochodów, z których gromadzone są zasoby budżetu oraz proporcji pomiędzy przewidywanymi wpływami z tych źródeł, a także kierunków wydatkowania środków pieniężnych i przyjętych proporcji w tym względzie.
6. Zasada przejrzystości budżetu
7. Zasada uprzedniości budżetu
8. Zasada jawności budżetu - wyraża się m.in. w otwartości obrad parlamentu nad projektem budżetu, publikowaniu ustawy budżetowej i popularyzowaniu jej treści w środkach masowego przekazu ? społeczna kontrola działalności finansowej państwa.
9. Zasada niełączenia dochodów
10. Zasada jedności budżetu - postulat ujęcia dochodów i wydatków budżetowych w jednym dokumencie budżetowym
11. Zasada zupełności budżetu - To postulat, aby budżet obejmował wszystkie dochody i wydatki państwa. Wynika z potrzeby parlamentarnego wpływu na całość gospodarki finansowej państwa

12. STRUKTURA DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETOWYCH

DOCHODY budżetu państwa:
1) podatki i opłaty, które zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów funduszów celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;
2) cła;
3) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;
4) wpłaty z tytułu dywidendy;
5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;
6) wpłaty nadwyżek dochodów własnych państwowych jednostek budżetowych, nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;
7) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
8) dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
9) odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;
11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;
12) grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile zgodnie z odrębnymi przepisami nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych;
13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;
14) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy, praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4 lit. a i b, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
15) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych;
16) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej przeznaczone na finansowanie programów i projektów realizowanych przez administrację rządową.

WYDATKI budżetu państwa ? dzielą się na :
1.wydatki bieżące:
1.1 subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego
1.2 dotacje
1.3 wynagrodzenia i uposażenia oraz składki od nich naliczone
1.4 inne świadczenia na rzecz osób fizycznych
1.5 zakupy towarów i usług
1.6 inne wydatki związane z funkcjonowaniem jedn. budżetowych
1.7 wydatki związane z realizacja Wspólnej Polityki Rolnej
2. wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa obejmują w szczególności wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych, oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wypłat związanych z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami.
3. wydatki majątkowe ?
3.1 wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego
3.2 wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji realizowanych przez inne jednostki.

13. DOTACJE W USTAWIE O FINANSACH PUBLICZNYCH

Art. 69 ust. 4 Dotacjami są, podlegające szczególnym zasadom rozliczania, wydatki budżetu państwa przeznaczone na:
1) finansowanie lub dofinansowanie:
a) zadań z zakresu adm. rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami,
b) ustawowo określonych zadań, w tym zadań z zakresu mecenatu państwa nad kulturą, realizowanych przez jednostki inne niż JST,
c) bieżących zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego,
d) zadań zleconych do realizacji organizacjom pozarządowym
e) kosztów realizacji inwestycji - zwane dalej "dotacjami celowymi";
2) dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu, zwane dalej "dotacjami podmiotowymi";
3) dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług, kalkulowanych według stawek jednostkowych, zwane dalej "dotacjami przedmiotowymi";
4) dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnej ustawie;
5) pierwsze wyposażenie w środki obrotowe nowo tworzonych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych.

Dotacjami celowymi są także:
1) środki z budżetu państwa, przeznaczone na współfinansowanie programów realizowanych z udziałem środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, wydatkowane przez podmioty realizujące te programy, inne niż państwowe jednostki budżetowe,
2) środki przekazywane przez jednostki, państwowe i samorządowe fundusze celowe, na finansowanie lub dofinansowanie zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne podmioty.

Zasady i tryb udzielania dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego na:
1) realizację zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami;
2) dofinansowanie zadań własnych bieżących i inwestycyjnych, określa odrębna ustawa
Dotacje celowe na realizację zadań zleconych mogą otrzymywać także jednostki niezaliczone do sektora finansów publicznych, w tym fundacje i stowarzyszenia
Dotacje przedmiotowe Z budżetu państwa mogą być udzielane dla:
1) przedsiębiorców wytwarzających określone rodzaje wyrobów lub świadczących określone rodzaje usług, z uwzględnieniem ich równoprawności;
2) państwowych zakładów budżetowych;
3) gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;
4) różnych podmiotów wykonujących zadania na rzecz rolnictwa.
2. Ustawa budżetowa określa kwoty i przedmiot dotacji,
3. Minister Finansów ustala, w drodze rozporządzenia, stawki dotacji przedmiotowych, oraz określa szczegółowe zasady i tryb udzielania i rozliczania tych dotacji.
Dotacje podmiotowe Z budżetu państwa mogą być udzielane w ustawowo określonym zakresie.
2. Ustawa budżetowa, zawiera wykaz jednostek, dla których zaplanowano dotacje podmiotowe.
Art. 74. 1. Z budżetu państwa finansowane są, z zastrzeżeniem ust. 3, inwestycje państwowych jednostek budżetowych, w tym ich gospodarstw pomocniczych.
2. Z budżetu państwa mogą być udzielane dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji:
1) państwowych zakładów budżetowych;
2) innych państwowych jednostek organizacyjnych, dla których zasady gospodarki finansowej określają odrębne ustawy;
3) jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych, na podstawie odrębnego upoważnienia zamieszczonego w ustawie budżetowej lub innej ustawie;
4) realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego jako zadania:
a) własne,
b) z zakresu administracji rządowej,
c) inne zlecone ustawami;
5) związanych z badaniami naukowymi lub pracami badawczo-rozwojowymi.
3. Inwestycje państwowych jednostek budżetowych mogą być dofinansowane z:
1) części zysku gospodarstwa pomocniczego państwowej jednostki budżetowej;
2) środków specjalnych państwowej jednostki budżetowej.
Art. 76. 1. Dotacje celowe dla przedsiębiorców mogą być udzielane na realizację inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej oraz ochrony środowiska, mających szczególne znaczenie dla gospodarki narodowej.
2. Łączna kwota dotacji, przyznanych w kolejnych latach na dofinansowanie inwestycji realizowanej przez przedsiębiorcę, nie może być wyższa niż 50% planowanej wartości kosztorysowej inwestycji, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Art. 76a. Dotacja celowa może być udzielona przedsiębiorcy albo przedsiębiorcy i gminie, w przypadku dokonywania przez przedsiębiorcę nowej inwestycji, na zasadach określonych w przepisach o finansowym wspieraniu inwestycji.

14. PROCEDURA BUDŻETOWA ? etapy, terminy, podmioty biorące udział, instytucje w ramach wykonywania budżetu wymagania formalne, instytucja absolutorium, kontrola

Zał.
Pierwszym etapem jest wydanie przez MF dokumentu nazywanego notą budżetową. Nota określa szczegółowe zasady, tryb i terminy. Projekt ustawy jako jednolity dokument opracowywany jest przez MF. RM uchwala projekt ustawy budżetowej i przedkłada Sejmowi najpóźniej na trzy miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego (30.IX). Uchwalanie ustawy odbywa się w trzech czytaniach. Głosowanie projektu ustawy zamyka trzecie czytanie. Ustawa budżetowa uchwalana jest zwykłą większością głosów. Ustawę uchwaloną przez Sejm jego Marszałek kieruje do Senatu. art. 223 Konst. RP Senat może uchwalić poprawki do ustawy w ciągu 20 dni.9nie może odrzucić). Przyjętą przez sejm i Senat ustawę Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi do podpisu, ten podpisuje w ciągu 7 dni. Przed podpisaniem ustawy Prezydent może zwrócić się do TK w sprawie jej zgodności z konst. TK orzeka w sprawie nie później niż w ciągu 2 m-cy. Prezydent nie może odmówić podpisania ustawy jeżeli jest zgodna z Konst., odmawia ? niezgodna z konst. Po podpisaniu Prezydent zarząda ogłoszenia jej w Dzienniku Ustaw RP.
Jeżeli w ciągu 4 m-cy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu, może on w ciągu 14 dni zarządać skrócenia kadencji Sejmu.
Wykonanie budżetu ? ogół czynności, polegających na pobieraniu dochodów ze źródeł i w proporcjach wynikających z ustawy oraz dokonaniu wydatków na cele i w kwotach w budżecie ustalonych.
Podmioty biorące udział w wykonaniu budżetu:
1. wykonawcy pośredni ? organy państwowe, sprawujące nadzór bądź kontrolę nad wykonaniem budżetu.
2. wykonawcy bezpośredni ? organy państwowe oraz podlegające im jednostki budżetowe, które same gromadzą dochody na rzecz budżetu i dokonują wydatków z zasobów budżetowych.
3. banki ? sprawują kasową obsługę budżetu.
Uruchamianie środków odbywa się poprzez przekazywanie środków budżetowych z centralnego rachunku na rachunki bieżące państwowych jednostek budżetowych ? dysponentom.
Dysponenci I-go stopnia ? dokonują wydatków w granicach przewidzianych ich planami finansowymi, a także przekazywać część otrzymanych środków na rachunki bankowe dysponentów II-go stopnia.
Dysponenci II-go stopnia - dokonują wydatków w granicach przewidzianych ich planami finansowymi, a także przekazywać część otrzymanych środków na rachunki bankowe dysponentów III-go stopnia.
Dysponenci III-go stopnia ? status mają jednostki budżetowe organizacyjnie podporządkowane dysp II-go stop.

Wykonanie budżetu podlega kontroli Sejmu. MF zobowiązany jest do przedkładania Sejmowej Komisji Fin. Publ. oraz NIK, w terminie do 10 IX informacji o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze. RM w ciągu 5 m-cy (31 V) od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy z informacją o stanie zadłużenia państwa. Sprawozdanie z wykonania budżetu rozpatrywane jest przez Sejm. W ciągu 90 dni (31 VIII)Sejm podejmuję uchwałę o udzieleniu bądź odmowie udzielenia absolutorium RM.

15. KONTROLA I NADZÓR NAD WYKONYWANIEM BUDŻETU

Wykonanie budżetu państwa podlega kontroli Sejmu.
Minister Finansów przedstawia komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu i Najwyższej Izbie Kontroli informację o przebiegu wykonania budżetu państwa za I półrocze w terminie do dnia 10 września tego roku.

Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli, w terminie do dnia 31 maja roku następującego po upływie roku budżetowego, coroczne sprawozdanie z wykonania budżetu państwa wraz ze:
1) sprawozdaniem o dochodach i wydatkach związanych z zadaniami z zakresu administracji rządowej, realizowanymi przez jednostki samorządu terytorialnego, i innymi zadaniami zleconymi jednostkom samorządu terytorialnego ustawami,
2) zbiorczą informacją o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
3) wraz ze sprawozdaniem Rada Ministrów przedkłada ocenę realizacji założeń makroekonomicznych oraz przebiegu prywatyzacji majątku Skarbu Państwa.

16. FINANSE KOMUNALNE W KONSTYTUCJI
Art. 163.
Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
Art. 167.
1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.
2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.
3. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie.
4. Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.
Art. 168.
Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.
Art. 171.
1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.
2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.
3. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.

17. FINANSE KOMUNALNE W USTAWIE O FINANSACH PUBLICZNYCH

Finanse komunalne znajdują swoje odzwierciedlenie w dziale IV ustawy o finansach publicznych zatytułowanym ?Budżet jednostki samorządu terytorialnego?
Art. 109. 1. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy.
2. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem:
1) dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki,
2) przychodów i wydatków:
a)zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych,
b) funduszy celowych jednostki samorządu terytorialnego.
3. Uchwała budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego.
Art. 111. 1. Dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego określa odrębna ustawa.
2. Wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w ustawach, w szczególności na:
1) zadania własne jednostek samorządu terytorialnego,
2) zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego ustawami,
3) zadania przejęte przez jednostki samorządu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia,
4) zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego,
5) pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.
Art. 115. 1. Regionalne izby obrachunkowe przedstawiają opinie w sprawach:
1) możliwości sfinansowania deficytu przedstawionego przez jednostki samorządu terytorialnego,
2) prawidłowości załączonej do budżetu prognozy kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego, ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia przestrzegania przepisów ustawy dotyczących uchwalania i wykonywania budżetów lat następnych.
Art. 116. 1. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe i rezerwa ogólna.
2. Rezerwy celowe są tworzone na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu.
3. Suma rezerw celowych nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu.
4. Rezerwa ogólna nie może być wyższa niż 1% wydatków budżetu.

18. PROCEDURA BUDŻETOWA W JEDN. SAM. TERYT.- etapy, terminy, podmioty biorące udział, wymagania formalne przy podejmowaniu uchwał, absolutorium, kontrola
Zał.
Budżet gminy jest planem obejmującym dochody i wydatki gminy w roku kalendarzowym. Podstawą przygotowania budżetu są potrzeby społ. i gosp. JST oraz zamierzenia odnośnie działań ich zaspokojenia. Projekt budżetu przygotowuje zarząd JST i w terminie do 15 XI roku poprzedzającego rok budżetowy przedkłada organowi stanowiącemu JST wraz z informacją o stanie mienia komunalnego oraz objaśnieniami. Jednocześnie przesyła go RIO celem zaopiniowania. W terminie 7 dni od dnia przekazania projektu uchwały zarząd JST przekazuje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych. Jednostki te opracowują projekty planów finansowych w terminie 30 dni, nie później niż do 22 XII.
Organ stanowiący JST jest zobowiązana do uchwalenia budżetu do 31 XII, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach do 31 III roku budżetowego. Jeżeli to nie nastąpi, podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej. W razie nieuchwalenia budżetu RIO w terminie do 30 IV ustala budżet JST w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych.
Zarząd JST sprawuje ogólny nadzór nad realizacją budżetu.
Zarząd JST przedstawia organowi stanowiącemu JST i RIO informację o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze do 31 VIII.
Zarząd JST przedstawia organowi stanowiącemu sprawozdanie roczne z wykonania budżetu w terminie do 31 III i przesyła RIO. Zaopiniowane sprawozdanie przez Komisję Rewizyjną trafia do organu stanowiącego, który udziela bądź nie udziela zarządowi absolutorium bezwzględną większością głosów. (50% 1)

19. POJĘCIE SUBWENCJI I DOTACJI

Subwencja ? środki przekazane z budżetu państwa na finansowanie jednostek samorządu terytorialnego bez wskazania celu na jaki mają zostać przeznaczone
Subwencja-uzupełnienie dochodów ze źródeł własnych oraz na zadania oświatowe.

Dotacja dofinansowanie z budżetu państwa wydatków podmiotów innych niż państwowe jednostki budżetowe oraz ich zadania.
Dotacja - przekazywane są na konkretne cele, zasilają budżet gminy z budżetu państwa w drodze transferu środków pieniężnych do budżetu gminy, maja charakter uznaniowy, a gminy nie mogą występować z roszczeniami o ich wypłatę.

Subwencje i dotacje są dochodami zewnętrznymi gmin , zasilane z budżetu państwa w drodze transferu środków pieniężnych do budżetu gminy. 1% budżetu kwota wpłat gminy, których siła podatkowa jest największa

20. ZADANIA ZLECONE A WŁASNE ? różnice w kryteriach oceny i źródłach finansowania

Oprócz zadań własnych gminy mogą wykonywać zadania zlecone z zakresu adm. rząd, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania z zakresu adm. rząd. gminy mogą wykonywać na podstawie porozumienia zawartego z organami tej adm.
Zadania własne gmina wykonuje w oparciu o własne środki finansowe, środki na zadania zlecone oraz przyjęte do wykonania w drodze porozumienia gminy otrzymują z budżetu państwa w formie dotacji.
Dochodami zewnętrznymi są subwencje i dotacje.
Subwencja - uzupełnienie dochodów ze źródeł własnych oraz na zadania oświatowe
Subwencja ogólna z budżetu państwa, składa się z trzech części:
podstawowa
oświatowa
rekompensacyjna
Dotacje:
na finansowanie lub dofinansowanie niektórych zadań własnych
na zadania zlecone
O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Kwotę przeznaczoną na część podstawą subwencji ogólnej dla wszystkich gmin ustala się jako sumę kwoty stanowiącej nie mniej niż 1% planowanych w ustawie budżetowej dochodów budżetu państwa oraz kwoty wpłat gminy, których siła podatkowa jest najwyższa.
Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla gmin stanowi suma kwoty podstawowej oraz, kwoty uzupełniającej
Kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych.
Część równoważącą subwencji ogólnej dzieli się między gminy w celu uzupełnienia dochodów w związku ze zmianą finansowania zadań

dotacje celowe z budżetu państwa na:
1) zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami;
2) zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej;
3) usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych;
4) finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych; jak pomoc społeczna, realizowana przez gminę, wypłat dodatków mieszkaniowych
realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych.
państwa na realizację zadań straży i inspekcji,
dofinansowanie zadań własnych objętych kontraktem wojewódzkim
na zadania objęte mecenatem państwa w dziedzinie kultury,
Dotacje z budżetu państwa na dofinansowanie zadań, mogą być udzielane do wysokości 50 % planowanych wydatków jednostki samorządu terytorialnego na realizację danego zadania
Jednostka samorządu terytorialnego, która otrzymała dotację określoną a która nie przeznaczy w danym roku budżetowym na realizację zadania objętego dofinansowaniem środków własnych w wysokości co najmniej 50 % planowanych wydatków na jego realizację, jest obowiązana zwrócić kwotę dotacji w wysokości ustalonej jako różnica pomiędzy kwotą otrzymanej dotacji a wysokością wydatków poniesionych ze środków własnych.
SUBWENCJE DOTACJE
Zadania własne zadania zlecone
Roszczenia cywilne uznaniowość
Możliwość przekwalifikowania zwrot niewykorzystanych pieniędzy
Dowolność ściśle określone cele
Kontrola legalności kontrola: rzetelności,
celowości, gospodarności, legalności
przekazywane kwotowo przekazywane procentowo

21. PODZIAŁ SUBWENCJI NA POSZCZEGÓLNE CZĘŚCI (kryteria decydujące o wielkości przyznanych kwot)
1. Subwencja ogólna składa się z części:
1) dla gmin:
a) wyrównawczej,
b) równoważącej;
c) oświatowa
2) dla powiatów:
a) wyrównawczej,
b) równoważącej;
c) oświatowa
3) dla województw:
a) wyrównawczej,
b) regionalnej;
c) oświatowa
Gmina
Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla gmin stanowi suma kwoty podstawowej oraz, kwoty uzupełniającej
Kwotę podstawową otrzymuje gmina, w której roczny wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca (G) jest mniejszy niż 92 % rocznego wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin (Gg). Podstawą obliczenia wskaźnika Gg są łączne dochody podatkowe. Ideą kwoty podstawowej jest uwzględnienie siły finansowej gminy i uzależnienie od niej wielkości transferów. Gminy podzielono na trzy kategorie:
I. Gminy, w których G jest = lub niższy od 40% wskaźnika Gg
II. większy od 40% i nie większy niż 75 %
III. wyższy od 75 % i niższy od 92%
Drugi składnik subwencji wyrównawczej czyli kwota uzupełniająca, należy się gminie w której gęstość zaludnienia jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju.. Nie ma prawa do kwoty uzupełniającej nie ma gmina, w której wskaźnik G jest wyższy od 150 % Gg.
Część równoważąca dzieli się między gminy na podstawie decyzji MF. Łączna suma subwencji zależy od wysokości wpłat dokonanych przez gminy o wysokich dochodach. Obowiązek ten powstajegdy wskaźnik G jest większy niż 150 % Gg.
I. Gminy, dla których G jest nie większy niż 200 % Gg
II. nie większy niż 300 %
III. wyższy 300 %
Powiat
Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla powiatu stanowi suma kwoty podstawowej oraz, kwoty uzupełniającej
Prawo do kwoty podstawowej ma powiat, w którym wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca (P) jest mniejszy niż wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich powiatów (Pp).
Kwotę uzupełniającą otrzymuje powiat, w którym wskaźnik bezrobocia jest wyższy od 1,10 ; zostały podzielone na trzy grupy:
I. Powiaty, w których B jest mniejszy lub = 1,25
II. mniejszy lub = 1,40
III. wyższy od 1,40
Część równoważąca subwencji ogólnej dla powiatu powstaje z wpłat powiatów bogatszych, wskaźnik P jest większy od Pp.
I. Powiaty, dla których P jest większy niż 110 % , ale nie większy niż 120 % Pp
II. większy niż 120 %, ale nie większy niż 125 %
III. większy niż 125 %
Województwo
Część wyrównawczą subwencji ogólnej dla województwa stanowi suma kwoty podstawowej oraz, kwoty uzupełniającej
Kwotę podstawową otrzymuje województwo, w którym wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca (W) jest mniejszy niż wskaźnik dochodów podatkowych dla wszystkich województw (Ww).
Kwotę uzupełniającą subwencji wyrównawczej otrzymuje województwo, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 1 mln.
Część regionalna subwencji ogólnej dla województw powstaje z wpłat województw bogatszych na rzecz województw biedniejszych.
Do dokonania wpłaty zobowiązuje się woj., w których wskaźnik W jest większy od 110 % wskaźnika Ww.
I. Województwa, dla których W jest większy niż 110 % , ale nie większy niż 170 % Ww
II. większy niż 170 %,
Kwotę stanowiącą 20 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju.
Kwotę stanowiącą 40 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca woj. jest wyższa niż dróg wojewódzkich w kraju
Kwota stanowiąca 10 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których PKB w przeliczeniu na mieszkańca jest niższy niż 75 % PKB w kraju.

Kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych. Od kwoty, odlicza się 0,6% na rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej. Część oświatową subwencji ogólnej, po odliczeniu rezerwy, dzieli się między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, biorąc pod uwagę zakres realizowanych przez te jednostki zadań oświatowych, z wyłączeniem zadań związanych z dowozem uczniów oraz zadań związanych z prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych i oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi

22. UDZIAŁ JEDN. SAM. TERYT. W POSZCZEGÓLNYCH PODATKACH PAŃSTWOWYCH

Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze gminy wynosi 39,34 %,
Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi 6,71 %.
Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze powiatu wynosi 10,25 %,
Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze powiatu, wynosi 1,40 %
Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze województwa wynosi 1,60 %,

23. PODATKI LOKALNE, KTÓRE NALEŻĄ DO GMINY, A KTÓRE DO PAŃSTWA

1. Źródłami dochodów własnych gminy są:
1) wpływy z podatków:
a) od nieruchomości,
b) rolnego,
c) leśnego,
d) od środków transportowych,
e) dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej,
f) od posiadania psów,
g) od spadków i darowizn,
h) od czynności cywilnoprawnych;
udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa:
* Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze gminy wynosi 39,34
* Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi 6,71 %.

24. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE DYSCYPLINY FINANSÓW PUBLICZNYCH ? zakres podmiotowy i przedmiotowy, przesłanki odpowiedzialności

PODMIOT
Art. 4. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają:
1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek;
2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych;
3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych;
4) osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych.

PRZEDMIOT
Art. 5. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
2) niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
3) niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności;
4) niedochodzenie nadmiernie lub nienależnie pobranych środków pochodzących:
a) z budżetu Unii Europejskiej,
b) ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi
Art. 6. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) nieprzekazanie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego lub nieterminowe przekazanie tych dochodów;
2) niedokonanie wpłaty do budżetu w należnej wysokości nadwyżki dochodów własnych przez jednostkę budżetową, nadwyżki środków obrotowych przez zakład budżetowy albo części zysku przez gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej lub nieterminowe dokonanie tej wpłaty.
Art. 7. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest przeznaczenie dochodów, z wyłączeniem dochodów własnych oraz dochodów gromadzonych na rachunku funduszu motywacyjnego, uzyskiwanych przez jednostkę budżetową na wydatki ponoszone w tej jednostce.
Art. 8. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) przekazanie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu jej udzielania;
2) nierozliczenie przekazanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie tej dotacji;
3) nieustalenie kwoty dotacji podlegającej zwrotowi do budżetu.
Art. 9. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotację;
2) nierozliczenie otrzymanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie tej dotacji;
3) niedokonanie zwrotu dotacji w należnej wysokości lub nieterminowe dokonanie zwrotu tej dotacji.
Art. 10. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie zmiany w budżecie lub planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia.
Art. 11. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia.
Art. 12. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest przeznaczenie środków rezerwy budżetowej na inny cel niż określony w decyzji o ich przyznaniu.
Art. 13. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) przyznanie lub przekazanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, bez zachowania lub z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich przyznaniu lub przekazaniu;
2) przyznanie lub przekazanie środków na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej bez zachowania procedur obowiązujących przy uruchamianiu tych środków;
Art. 14. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest nieopłacenie przez jednostkę sektora finansów publicznych:
1) składek na ubezpieczenia społeczne,
2) składek na ubezpieczenie zdrowotne,
3) składek na Fundusz Pracy,
4) składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
5) wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- albo ich opłacenie w kwocie niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia lub z przekroczeniem terminu zapłaty.
Art. 15. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia do zaciągania zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych.
Art. 16. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niewykonanie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych, którego skutkiem jest zapłata odsetek, kar lub opłat.
Art. 17. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest udzielenie zamówienia publicznego:
1) wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych;
2) z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących:
a) przesłanek stosowania poszczególnych trybów udzielenia zamówienia publicznego,
b) obowiązku zamieszczenia ogłoszenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
c) obowiązku uzyskania wymaganej zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych;
3) którego przedmiot lub warunki zostały określone w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji;
4) z innym, niż wymienione w pkt 1-3, naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego:
1) bez zachowania formy pisemnej;
2) na czas nieoznaczony, z wyłączeniem przypadków określonych w przepisach o zamówieniach publicznych;
3) na czas dłuższy niż 3 lata bez wymaganej zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych;
4) przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych.
3. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do unieważnienia tego postępowania.
4. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezłożenie przez członka komisji przetargowej lub inną osobę występującą w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w imieniu zamawiającego oświadczeń wymaganych przepisami o zamówieniach publicznych.
5. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niewyłączenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.
6. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych.
Art. 18. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenia inwentaryzacji albo przeprowadzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.2));
2) wykazanie w sprawozdaniu budżetowym danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.

PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI
Art. 19. 1. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia naruszenia.
3. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi także osoba, która wydała polecenie wykonania czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych.
Art. 22. 1. Odpowiedzialność jest ponoszona zarówno za umyślne, jak i nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
2. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnione umyślnie, jeżeli sprawca miał zamiar je popełnić, to jest chciał je popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godził.
3. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnione nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia popełnił je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych przewidywał albo mógł przewidzieć.
Art. 28. 1. Nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, którego stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znikomy.
2. Przy ocenie stopnia szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych dla finansów publicznych uwzględnia się wagę naruszonych obowiązków, sposób i okoliczności ich naruszenia, a także skutki naruszenia, biorąc pod uwagę w szczególności:
1) wysokość uszczuplonych środków publicznych;
2) kwotę środków publicznych niewpłaconych lub niezwróconych na właściwy rachunek budżetu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych;
3) kwotę środków publicznych wydatkowanych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem albo niezgodnie z przeznaczeniem;
4) wysokość zobowiązań zaciągniętych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem;
5) kwotę odsetek, kar i opłat zapłaconych wskutek zwłoki w opłaceniu należności.

KARY
Art. 31. 1. Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna;
4) zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.
2. Karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego - należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia.
3. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 2, karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.
4. Karę zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wymierza się na okres od roku do 5 lat.

25. ORGANY W POSTĘPOWANIU O NARUSZENIE DYSCYPLINY FINANSÓW PUBLICZNYCH

Art. 42. 1. Organami orzekającymi w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych pierwszej instancji są komisje orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zwane dalej "komisjami orzekającymi".
2. Organem orzekającym w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych drugiej instancji jest Główna Komisja Orzekająca w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych, zwana dalej "Główną Komisją Orzekającą".
3. Kadencja komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej trwa 4 lata.
Art. 46. Komisjami orzekającymi są:
1) wspólna komisja orzekająca;
2) resortowe komisje orzekające przy ministrach kierujących działem lub działami administracji rządowej;
3) komisja orzekająca przy Szefie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
4) regionalne komisje orzekające przy regionalnych izbach obrachunkowych.

26. FUNKCJE PRAWA CELNEGO

1. kierunek obrotu towarowego za granicą:
a) wywozowe (eksportowe)
b) przywozowe (importowe)
c) Przewozowe (tranzytowe)
2. cel gospodarczy
a) ochrona rynku ? polega na ochronie gospodarki (rynku krajowego) przed towarami zagranicznymi, konkurencyjność własnych towarów
2. fiskalna
3. chroni bilans płatniczy
4. ochrona rynku pracy
27. POJĘCIA CŁO, STAWKA CELNA, TARYFA CELNA

Cło jest opłatą pobieraną przez państwo na granicy przy imporcie pewnych towarów (sporadycznie zdarzało się także cło eksportowe). Cło pobierane może być w celu:
? zwiększenia wpływów do budżetu państwa
? ochrona rynku wewnętrznego i rodzimych producentów przed towarami wyprodukowanymi za granicą
Cechy cła: * charakter pieniężny, * powszechny * bezzwrotny * ustalany odgórnie
Taryfa celna, urzędowy wykaz grup towarów lub towarów podlegających ocleniu i właściwych im stawek celnych. Określa ona także sposób ustalania wartości celnej (podstawy wymiaru cła), zakres stosowanych zniżek i zwolnień od cła oraz listę towarów, których przywóz lub wywóz jest zabroniony.
Taryfa celna zazwyczaj wyraża politykę państwa w zakresie handlu zagranicznego, podporządkowania polityce gospodarczej (taryfa generalna, autonomiczna), może też wynikać z zawartych umów i konwencji (taryfa umowna, konwencyjna - o niższych zazwyczaj stawkach celnych

Stawki celne mogą być wyrażone procentowo od wartości towaru (stawki ad valorem), kwotowo - od ilości, wagi lub jednostki towaru (stawki specyficzne), przy wykorzystaniu jednego i drugiego sposobu równocześnie (stawki mieszane - stawka specyficzna powiększona o dopłatę od wartości), wreszcie jednego albo drugiego sposobu (stawki alternatywne).
Taryfa celna określa stawki celne:
1. konwencyjne,
2. autonomiczne
3. preferencyjne,
4. obniżone,
5. ryczałtowe.

28. ORGANY CELNE W POLSCE

1. W postępowaniu celnym organami właściwymi są:
1) naczelnik urzędu celnego - jako organ pierwszej instancji;
2) dyrektor izby celnej - jako:
a) organ odwoławczy od decyzji naczelnika urzędu celnego,
b) organ pierwszej instancji w sprawach określonych w przepisach prawa celnego oraz przepisach odrębnych,
c) organ odwoławczy od decyzji wydanych przez ten organ w pierwszej instancji, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;
3) minister właściwy do spraw finansów publicznych - jako:
a) organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia z urzędu nieważności decyzji ostatecznej dyrektora izby celnej,
b) organ odwoławczy od decyzji wydanych przez ten organ w pierwszej instancji oraz decyzji, o których mowa w art. 70 ust. 2 pkt 2.
2. Organami wyższego stopnia są organy odwoławcze.

29. UNIA CELNA A STREFA WOLNEGO HANDLU
Unia celna to obszar wewnątrz którego zniesiono cła i inne opłaty na wszystkie lub niektóre towary i ustalono wspólną zewnętrzną taryfę celną na te towary.
Unię celną tworzy obecnie np. Unia Europejska.
Strefa wolnego handlu to obszar wewnątrz którego zniesiono cła i inne opłaty na wszystkie lub niektóre towary. Utworzenie strefy wolnego handlu, w przeciwieństwie do unii celnej, nie pociąga za sobą określenia wspólnej zewnętrznej taryfy celnej, wymaga więc utrzymania kontroli celnej na granicach podmiotów tworzących strefę w celu zbadania pochodzenia towaru.
Przykłady stref wolnego handlu:
* AFTA
* NAFTA