Postać "Złodziejki książek" w kontekście innych bohaterów literatury wojennej

Okres wojny to czas pełen przemocy, czyhających zewsząd niebezpieczeństw, wielu nieprzewidywanych sytuacji. To także czas sprawdzianu dla wielu ludzi, którzy w ekstremalnych sytuacjach odkrywają swoje prawdziwe oblicze. Największą część z nich stanowią ci, którzy pragną tylko przeżyć, nie chcą podporządkować się nowej władzy, ale jednocześnie nie są na tyle odważni, aby się jej przeciwstawić. Część z nich to osoby, które za wszelką cenę próbują ocalić swoje życie, często zapominając o godności i szacunku do samego siebie.

Na szczęście zawsze istnieje też grupa ludzi, których śmiało można nazwać bohaterami. To ci, którzy mimo przeciwności losu nie poddają się, nie tylko nie zatracają swojej godności, ale są w stanie zaprotestować przeciwko istniejącemu porządkowi. Dzięki ogromnej sile wewnętrznej, odwadze i uporowi nie dają się obezwładnić, nie pozwalają zniszczyć w sobie chęci walki i nie sprzeniewierzają się swoim zasadom.

Przykłady postaw ludzi, którzy na przekór wszystkiemu chcieli zachować godność prezentuje w książce ?Inny świat? Gustaw Herling-Grudziński. Jedną z takich postaci był Kostylew, który rozdawał wszystkim prawie cały chleb, nosił talony na zupę do "trupiarni", jako inżynier obliczał wszystkim wyższe normy. Bohatersko znosił ból, który sobie zadawał opalając sobie rękę w ogniu, aby nie pracować. Skazał się na męczeństwo zamiast prace dla znienawidzonego systemu, umarł, bo oblał się wrzątkiem, sam wybrał sposób i rodzaj śmierci. Kostylew do końca walczył o zachowanie własnego ?ja?,sam decydował o swoim losie, nie poddał się ogólnie panującemu marazmowi i zobojętnieniu. Z kolei inna więźniarka, Natalia Lwowa, nie chcąc dłużej uczestniczyć w koszmarze jaki rozgrywał się za murami obozu, nie czekając na śmierć wymierzoną w okrutny sposób przez oprawców, sama odebrała sobie życie.

Inny rodzaj bohaterstwa został przedstawiony przez Marcusa Zusaka w utworze pt.?Złodziejka książek?. Jest to powieść obnażającą całkowicie charakter czasów w jakich przyszło żyć Liesel - głównej postaci tej książki. Ta mała dziewczynka miała w sobie tyle siły i radości, że pomimo tego w jakich czasach się znalazła nie myślała o tym jak jest ciężko. Żyła swoimi zainteresowaniami. I choć zmarł jej brat i znalazła się w domu który nie był jej prawdziwym domem, nie traciła wiary w nadejście lepszego jutra. Umiała znaleźć pozytywne strony życia. Zaprzyjaźniła się z przybranym ojcem, Hansem Hubermannem, który zawsze był dla niej dobry.

Zusak w swojej książce pokazuje, iż zachowanie odruchów ludzkich i nieprzystosowanie się do zbrodniczych nawyków powszechnie panujących jest możliwe. Na przykładzie Liesel dokonuje podsumowania, iż system panujący w nazistowskich Niemczech nie działał na wszystkich. Były jednostki, które zachowaniem swoim pokazywały, iż normalne życie w trudnych czasach jest możliwe. Oczywiście nie można odseparować się od otaczającej rzeczywistości, ale można na swój sposób walczyć z jej smutną, brutalną i bardzo ciemną stroną. Większość ludzi nie miała w sobie tyle siły i uporu aby do takich wyższych celów dążyć. Udawało się to nielicznym.

Niezwykłą odwagą i chęcią pomocy innym wykazała się postać z utworu Hanny Krall ?Zdążyć przed Panem Bogiem? - Blumer, która prowadziła szkołę dla pielęgniarek, gdzie panowała ostra dyscyplina. Kiedy dowiedziała się o wywożeniu ludzi do Treblinki, specjalnie z innymi pielęgniarkami kaleczyła chorych, łamała im nogi, aby mogli dłużej siedzieć w szpitalu. Musiała przydzielić personelowi numerki na życie. Dawała je tym uczennicom, które najlepiej odpowiadały na pytania o udzielaniu pierwszej pomocy. Po wojnie opiekowała się dziećmi żydowskimi. Blumer wykazała się ogromną odwagą i altruizmem, pomimo ciężkich warunków, w jakich przyszło jej żyć i pracować nie zapominała o ludziach cierpiących,
o tych, którzy panicznie bali się o własne życie. Bohaterka ta często wiele ryzykowała, niosąc pomoc innym, a mimo to kontynuowała swoją misję.

Za heroiczną można również uznać postawę bohaterki opowiadania "Dwojra zielona". Kobieta ta straciła rodzinę, jedno oko, dostała się do obozu, a mimo to chciała za wszelką cenę przeżyć, aby opowiedzieć po wojnie o okrucieństwie hitleryzmu. Kobieta ta odznaczała się niezwykłą siłą ducha, uporem i świadomością tego, że przyszłe pokolenia powinny dowiedzieć się o zbrodniach popełnionych na swoich rodakach. Nie było jej obojętne to, czy cała prawda o masowych mordach zostanie zatajona czy wyjdzie na światło dzienne. Miała wyraźny cel do spełnienia i to dodawało jej sił. Bohaterską postawą wykazał się także jeden z obozowych lekarzy, ratując z narażeniem życia dwóch chłopców w opowiadaniu "Dorośli i dzieci w Oświęcimiu". Inny lekarz stworzył zaś w obozie koncentracyjnym prawdziwy szpital, w którym leczył więźniów (a nie jak inni "lekarze" dokonywał doświadczeń na ludziach).

Niewątpliwie bohaterską postawą odznaczyli się również członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej, którzy nie chcąc być bezkarnie mordowani przez Niemców, postanowili działać i wywołali powstanie, mimo świadomości, że szanse na jego wygranie są bardzo niewielkie. Oni jednak nie walczyli o wyzwolenie, wybrali sposób śmierci z bronią w ręku, nie na ulicy czy w komorze gazowej. Wykazali się ogromną determinacją i pogardą dla porządku jaki próbowali wprowadzić faszyści. Pomimo krytycznej sytuacji nie zapomnieli o wartościach takich jak godność, honor i szacunek do samego siebie. Nie było im obojętne jak zakończą swoje życie, do końca walczyli o piękną śmierć.

W czasie wojny nie łatwo jest żyć zgodnie z własnymi zasadami moralnymi, wartościami wpajanymi od lat dziecięcych. Ciężko jest nie dać się ponieść takim uczuciom jak strach czy paniczny lęk przed śmiercią. Wojna zapewnia warunki, w których do głosu dochodzą najbardziej skrywane ludzkie instynkty. Walka o chleb, złodziejstwo, donosicielstwo, zupełne zobojętnienie ? to zjawiska powszechne. Trudno im nie ulec. Jednak jak pokazują przytoczone przykłady w wojennej rzeczywistości znaleźli się też tacy ludzie, którzy dzielnie walczyli o swoją godność, nie poddawali się, do końca trwali w nadziei i mimo wszelkich trudności mieli siłę, aby wspierać innych i nieść im pomoc nawet z narażeniem własnego życia. Ludzi tych niewątpliwie można nazwać bohaterami.