Scharakteryzuj i oceń wkład starożytnych Greków w rozwój cywilizacji człowieka

W temacie stykamy się z pojęciem cywilizacja. Więc zacznijmy od wyjaśnienia co to właściwie jest. Cywilizacja, to poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, który charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej, stopniem opanowania środowiska naturalnego i nagromadzeniem instytucji społecznych. Za przejawy cywilizacji uznaje się umiejętność organizacji życia miejskiego, również na zajmowanych terytoriach, obecność monumentalnych budowli sakralnych, rozwój pisma, handlu.

"Historia kroczy dziwnymi drogami. Grecy uczyli się od Trojan, uciekinierzy z Troi założyli Rzym, a Rzymianie podbili Grecję, po to jednak, by przejąć jej kulturę". Erik Durschmied. Te słowa bardzo trafnie mogę wprowadzić nas do podjętego tematu. "A Rzymianie podbili Grecję, po to jednak, by przejąć jej kulturę", tak było niestety w 146 r.p.n.e. Rzym podbił Grecję, która stała się jego prowincją (Achają), a może i te wydarzenia nie były wcale takie złe w skutkach" Dzięki temu wspaniała cywilizacja Grecka przetrwała, ponieważ Rzym chociaż podbił terytoria greckie, nie wygrał z jej silna kultura i religią. W ten sposób kulturę Grecką przejęły również w spuściźnie rzymskiej narody zachodniej Europy, a po upadku Cesarstwa Zachodniego na wschodzie kontynentu Cesarstwo Bizantyjskie.

Powiedzieliśmy sobie co to jest cywilizacja oraz jaką drogą rozpowszechniła się cywilizacja Grecka. Pora, aby wreszcie określić w jaki sposób rozwój kultury, religii, społeczeństwa itp. Grecji wpłynął na kształtowanie się cywilizacji człowieka.

Najstarsze, znalezione ślady obecności człowieka na terenie dzisiejszej Grecji datuje się na ok. 18 000 r. p.n.e. w jaskini Franchi na Peloponezie. Początki rolnictwa na ok. VII tysiąclecia p.n.e. Widzimy więc, że początki życia na tych terenach były obecne bardzo wcześnie. Za główną kolebkę cywilizacji Hellenów, a co się z tym wiąże również Europy uważa się południową część Półwyspu Bałkańskiego oraz wyspy Morza Egejskiego, tzw. Kultura egejska. W jej skład wchodzą kultury: kreteńska (zwana też minojską od imienia mitycznego króla Krety, Minosa), helladzka (od Hellady), której okres późniejszy zwany jest kulturą mykeńską (od Myken), cykladzka (od archipelagu Cyklady). Tam to właśnie rozwijały się umiejętności związane z wyrobem narzędzi z miedzi, a później z brązu, rozwinęło się rzemiosło artystyczne, żegluga i handel morski, a także powstanie pisma linearnego A i B. Po podbiciu Troi przez Greków, na ich tereny zaczęły napływać ludy morskie oraz plemiona greckie zwane Dorami, którzy przed migracją zamieszkiwali północne rejony Grecji. Okres w którym panowali Dorowie nazywany jest Wiekami Ciemnymi, ponieważ w tym czasie wspaniała kultura odeszła w przeszłość, a znajomość pisma na kilka wieków uległa całkowitemu zapomnieniu. Nie znaczy to, że kultura mykeńska odeszła w zapomnienie. Przetrwała ona w znacznym stopniu przekazywana z ust do ust. Swój wyraz znalazła w "Iliadzie" wielkim poemacie Homera.

W VIII w. p.n.e. rozpoczął się proces zwany wielką kolonizacją, który wiązał się z przeludnieniem Grecji. Dzięki kontaktom handlowym Grecy znaleźli dobre warunki pod osadnictwo. Pozwoliło się to dostatecznie rozproszyć się społeczeństwu po większości terytoriów. W tym momencie musimy się na chwilę zatrzymać, alby rozwinąć sprawę ówczesnego handlu. Początkowo w Grecji jak i w innych państwach istniał handel wymienny. Z czasem miernikiem wartości stały się np. sztuki bydła, bryłki i sztabki metali. Od VII w. przed Chrystusem posługiwano się żelaznymi prętami- rożnami (od tego obol). Później powstały monety. Pierwsze bito w VII w. p.n.e.

Mimo tak dobrej gospodarki wewnętrznej Grecy zostawali rozbici, nie stworzyli jednego wspólnego państwa, ale mniejsze określone mianem polis- miasto-państwo. W polis rozwinęły się 3 ustroje państwa: tyrania, oligarchia i demokracja. Były to systemy ustrojowe, które przetrwały do dzisiaj. Szczególna rolę w rozwoju cywilizacji człowieka odegrała demokracja. Jest to system polegający na tzw. rządach ludu. Utworzenie takiego systemu świadczy o wielkiej inteligencji ówczesnej władzy, ponieważ jest to system w miarę zgodny, bo wygrywa większość. Niewątpliwie miało to wpływ na relacje społeczne.

Na przełomie VII i VII w. p.n.e. zmieniono strukturę wojsk greckich, co miało zasadnicze znaczenie dla sztuki wojennej na następnych kilkaset lat. Pojawiła się ciężkozbrojna piechota, nazywana falangą hoplitów (opancerzonych żołnierzy).

W 621 r. p.n.e. Drakon spisał prawa, które wcześniej było prawem zwyczajowym przekazywanym słownie. To wydarzenie również odegrało wielką rolę w rozwoju cywilizacji człowieka. Prawo odgrywa wielka rolę w życiu każdej społeczności i aby mogło dobrze funkcjonować musi być zapisane, ponieważ wtedy nie podlega ono swobodnej interpretacji i obowiązuję każdego tak samo. Z biegiem czasu prawo to ulegało redukcji, ulepszeniom. Przyczynił się do tego miedzy innymi Solon, Klejstenes czy Perykles. Zostały ustanowione zasady funkcjonowania jednostek w państwie. Powstanie pisemnego prawa zapoczątkował między innymi np. rozwój sądownictwa- ostracyzm.

Przejdziemy teraz do wpływu kultury, sztuki i religii greckiej na rozwój cywilizacji. W okresie wielkiej kolonizacji Hellada przeżyła wielki rozwój kultury. Był on wynikiem zarówno kontaktów z cywilizacjami wschodnimi jak i wymieszania wewnętrznego ludności.

Przejecie przez Greków alfabetu zaowocowało szybkim powstaniem literatury. Głównymi pomnikami literatury są wymieniana już wcześniej "Iliada" oraz "Odyseja" Homera. Są to utwory o wielkim znaczeniu nie tylko dla Greków, ale również dla każdego z nas. W nich opisana została wojna trojańska o której może nawet nie mielibyśmy pojęcia gdyby nie "Iliada", ale również były one inspiracja do wielu innych dzieł literatury, malarstwa czy rzeźby.

Innym wielkim poeta Greckim był Hezjod. Stworzył poemat pod tytułem "Teogonia". Jest to utwór kosmogoniczny, mówiący o stworzeniu wszechświata. Ukazuje nam wizję powstawania świata bogów.

Jednym z największych symboli kultury greckiej jest teatr. Jego początki sięgają VI w. p.n.e. Jego powstanie wiąże się z kultem ku czci boga Dionizosa. Najznamienitsze osiągnięcia przypisuje się trzem wspaniałym dramatopisarzom: Ajschylosowi, Sofoklesowi oraz Eurypidesowi. Niezwykłe jest to, ze już w tamtych czasach ludzie potrafili poradzić sobie z nagłośnieniem, akustyką, taką formą budowy, aby widownia miała dobrą widoczność oraz aby każdy dobrze słyszał. Nasz obecny teatr wywodzi się właśnie z tamtego okresu. Obecnie również stosuje się niektóre ze sposobów gry na scenie, które stosowano już wtedy.

W V w. p.n.e. przypadają narodziny histografii, czyli pisarstwa historycznego. Ojcem historii był Herodot z Halikarnasu, który w swoich "Dziejach" przedstawił historię zmagań Greków z Persami do bitwy pod Platejami. Równie wielkim, a może nawet większym pisarzem historycznym był Tukidydes z Aten, który stworzył znakomite dzieło "Wojna Peloponeska" Historycy nadal czerpią wiedzę z tych dzieł.

Kolejnym osiągnięciem Greków była filozofia. Rozprawiała ona o tym jak powstało życie, skąd wyłonił się wszechświat i tym podobne pytania. Dała ona początek filozofii europejskiej. Była ona wielkim osiągnięciem, ponieważ odbiegała daleko od zwykłych rozważań nad istotą życia. Dotykała sfer duchowych, ale również przyziemnych spraw, takich jak jaki kształt ma ziemia itp. Jedni z większych myślicieli, to Tales z Miletu, Sokrates, Platon, czy Arystoteles.

Wielkie znaczenie dla greków miała religia. Wierzyli oni, że nad całym światem oraz nad ich prywatnymi sprawami czuwają bogowie. Przez to, ze bóstwa odgrywały w ich życiu tak wielka rolę, to budowali dla nich świątynie, niektóre z nich możemy podziwiać do dziś, np. świątynia Erechtejon na Akropolu. Dzięki temu, że te budowle były budowane oraz utrzymały się do naszych czasów, to wiemy jak wyglądał tamtejszy świat, oraz co najważniejsze możemy czerpać z nich pomysły. Przykładem budowli których wygląd jest inspirowany architekturą starożytnej Hellady, to np. budynek Giełdy w Nowym Jorku. Postacie bogów dawały, a nawet dają do tej pory również natchnienie malarzom i rzeźbiarzom, np. wielkie dzieła Fidiasza, Myrona czy Polikleta- największych rzeźbiarzy tamtego okresu, a także bardziej współczesnych, np. obraz "Narodziny Wenus". Do rozwoju sztuki przyczyniła się również mitologia. Z niej także brano natchnienie podczas tworzenia wielu prac, np. Upadek Ikara- praca z epoki renesansu.

Jak wiec widzimy starożytni Grecy mieli ogromny wpływ na rozwój naszej cywilizacji. Przejawia się to pod każdym względem, brali udział w pewnym stopniu w kształtowaniu się każdej dziedziny życia: prawa, kultury, religii, sztuki, gospodarki, handlu itd.