Kino stylu zerowego wg Przylipiaka.

PRZYLIPIAK "KINO STYLU ZEROWEGO"

- ogladając standardowy film nie dostrzegamy jego strony formalnej( montaż, oświetlenie, sztuka operatorska), bo koncentrujemy sie na fabule, dajemy sie wciągnąc filmowi
- sytuacja gdy zdajemy sobie sprawe z istnienia warsztatu filmowego swiadczy o nieudolnosci tworcow lub jest swiadomym wyborem
- filmy robi sie tak by widz mogl skupic sie na tresci a nie na formie!!!= unieobecnianie warstwy formalnej- nieobecna forma tez jest forma- polega na przestrzeganiu szeregu zalecen

- STYL ZEROWY - rodzaj filmowej mowy codziennej, rozmawiajac z kims nie zwracamy na sposob w jaki mowi(chyba ze sie jaka) tylko na to co mowi i tak jest z filmem.
Jezeli mowi normalnie zwaracamy uwage na tresc a nie na jezyk(forme) mowiacego- podobna role pelni w kinie styl zerowy - podaje wypowiedz w sposob PRZECIETNY, NORMALNY tak aby na 1 planie znajdowala sie TRESC( bohaterowie ich swiat i perypetie) i tak powstaje sytuacja w ktorej styl( indywidualne uformowanie jezyka) osiaga poziomm zerowy, czyli staje sie niewidoczny.

- inaczej wyglada film stylu zerowego z lat 40, 60, 90- tych, pewne ówczesne reguly sa zbedne a zmienia sie swiadomosc widza.

- USA przoduje w tworzeniu kina fabularnego stylu zerowego( odpowiednia receptura)- wazna role odegral w tym okres nazywany- amerykanskiego kina klasycznego, okres klasyczny w kinie USA od poczatku lat 30-tych( dzwiek w filmie)- koniec okresu klasycznego to przełom lat 50 i 60 tych(kryzys hollywood- przesyt, konkurencja- europejskie nowe fale i kino autorskie)- kino klasyczne amerykanskie to typ kinomatografi, w której istaniała poetyka normatywna, pewne nieprzekraczalne zasady, realizowane filmy byly dosc podbne do siebie, pewien model, zestaw rozwiazan formalnychwspolny wiekszosci wyprodukowanych wowczas w USA filmach- wiele cech wspolnych bylo.duzy zasieg oddzialywania owczesnejj konomatografi amerykanskiej na cala Europe, Japonia, Indie.
kino klasyczne stanowi forme stylu zerowego- jedna z kilku- dzis inne recepty stylu zerowego niz klasyczny(wyjatki sa).- w okresie swietnosci narzuci klasyczny calemu swiatu jedna formule estetyczna.
- tak jak stylem zerowym lat 40-tych byl film klasyczny tak styl zerowy wspolczesnosci objawia sie w serialu telewizyjnym!!!
Zasady kina klasycznego:
- zrealizowane w roznych okresach filmy nalezace do filmowej mowy codziennej, spelniajace wymogi stylu zerowego, moga sie miedzy soba roznic
- ogolny schemat stylu zerowego , ktora pozwoli zlokalizowac miejsca zmian i miejsca oporne na zmiany.
- struktura ta składa sie z IV pieter:
1) celu(dostarczyc widzom poszukiwanych przez nich przezyc)
2) srodka( zajmujace opowiedzenie historii ludzkiej- zajmujacy dla jak najwiekszej liczby potencjalnych widzow)
3) zasad ogolnych( 4 zasady)
a- zrozumialosci i jednoznacznosci( dobor zdarzen, najlepszy punkt widzenia, psychologiczna motywacja montazu, regula przestrzeni 180 stopni
b-realizmu i obiektywizmu( realizm fotografii, struktury, rozdzial obiektywnego i subiektywnego)
c- przezroczystosci formalnej( niobecnosc kamery, płynność, ciągłość, zakaz patrzenia w kamere, brak odwolan do innych filmow)
d- okreslonego oddzialywania na emocje(intensywność, podobieństwo do snu, mechanizm projekcji, rozciagniecie w czasie)
4)rozwiazan szczegolowych
- najbardziej podatny na zmiany jest poziom 4. ? przekształcenia poszczególnych form stylu zero tam wlasnie się realizuja
- mniej podatny jest poziom 3 ? jego zasady ogolne sa ze soba scisle powiazane
Poziom 1 i 2 sa nienaruszalne!!!
- podstawowe składniki filmu fabularnego: opowiadania, czas, przestrzen, postacie.
1- OPOWIADANIE: wszystkie opowiadaja wybrana historie, zdarzenia, film trwa 2 godziny a opowiada o wydarzeniach ciągnących się kilka dni, lat,
* fabuła- ogol zdarzen i informacji związanych z dana historia
*sjuzet- te zdarzenia i informacje, które rzeczywiście znalazly się w filmie
widz dopowiada sobie sam fabułę
film fabularny- taki film, w którym widz na podstawie sjużetu dokonuje rekonstrukcji fabuły
ważny jest prawidłowy dobór wydarzen(inf) tworzących sjużet.
2- NAJLEPSZY PUNKT WIDZENIA:
kamera ma mieć taka pozycje z jakiej każdy z nas chciałby obserwowac dane wydarzenia.( powinno się ja umieszczac na wysokości ludzkiego wzroku)- ujecia od dołu ?Obywatel Kane?
kadr w filmie stylu 0 powinien być tak skomponowany, aby widz zawsze wiedział na co ma przede wszystkim patrzec.
kamera tak ustawiona aby rzeczy i postacie wazne w danej sytuacji były dobrze widoczne.
3- PSYCHOLOGICZNA MOTYWACJA MONTAŻU:
- porządek monazowy polegający na rozbijaniu rzeczywistości na elementy a nastepnie scalaniu ich w pewien ciag- mowiono ze *powstaje on w wniku selekcji i wyboru waznych dla danej sytuacji fragmentow rzeczywistości *nasladuje naturalny ruch ludzkiej uwagi(charakteryzuje się ona zawezeniem pola widzenia w miare koncentrowania jej na konkretnym przedmiocie)
4- ORIENTACJA W CZASIE; PREFERENCJA DLA PORZADKU CHRONOLOGICZNEGO
- w filmach stylu 0 wydarzenia sa uszeregowane w porzdku chronologicznym- jest najłatwiejszy w odbiorze
- jeśli dochodzi do odwrócenia porządku czasowego jest to mocno sygnalizowane przez kilka rzeczy naraz- stopniowo ograniczono liczbe znakow przejscia. Dzis w serialach rzadko i tak zaburza się chronologie chocby przez retrospekcje.
5-ORIENTACJA W PRZESTRZENI:
- zasada zrozumiałości i jednoznaczności dotyczy również przestrzeni filowej
- widz wie gdzie w sensie geograficzny toczy się akcja, wie jak wyglada miejsce w którym w danym momencie przebywaja postacie(2 rzeczy bardzo wazne)- pokazywano np. budynek białego domu ?
- potem takie dobitne informanie widza o miejscu zastapiono subtelniejsza informacja, (muzyka, przedmiot), uznano ze widza nie zawsze interesuja dane geograficzne i wystarczy jakies miasto, lokal?
- w budowaniu takiej przestrzennej przejrzystości służyło kilka prostych zasad:
a- reguła przestrzeni 180 stopniowej- miejsce przedstawiamy w formie okregu to ma on 360 stopni i dzieli się go na 2 polowki po 180 stopni- jedna dla kamery i ekipy a w drugiej dzieje się akcja- reguła ta wywodzi się z teatru.
b- ujęcie ustanawiające- jest to zrealizowane w planie ogólnym ujęcie miejsca akcji. Funkcja informacyjna, umieszczane jako jedno z kolejnych ujęć.
c- narratywizacja przestrzeni- przestrzen filmu służy prowadzeniu akcji, nie powinna wiec sama w sobie zawierac takich elementow, które bylyby ciekawe i odciągały uwage widza- 30-60 lata przestrzegano bardo a potem rygory lozluzniano.
6-POSTACIE
- podać inf. O bohaterze tylko te wazne z punktu widzenia potrzeb całego filmu- o zawodzie, statusie, danych można poinformowac przez ubior, scenografie- film klasyczny najchętniej informowal o tym slowem.
-mało czasu, by poinformować widza kim jest dany bohater,
- główna cecha charakteru- polega na określeniu postaci za pomocą jednej cechy osobowości podanej wyraziście na początku filmu
- wizerunek aktora: charakter bohatera jest już znany widzowi z innych filmow(Linda)
-stereotypy- najczęściej uzywano stereotypow związanych z gatunkiem filmu- (western to twardziel)
6- GRA Z WIDZEM:
- film musi mieć tajemnice, zagadki żeby zainteresowac widza i trzymac go w napieciu, nie uda się to jeśli od razu wyjawi się wszystkie atuty.
Świat stylu0 może być zagadkowy, wydarzenia jednak nie mogą by niejasne, bo widz nie toleruje dezorientacji.
7- OBIEKTYWIZM
-Widz jest w pozycji świadka rozgrywających się wydarzen, uprzywilejowanego świadka,
- obiektywizm kina klasycznego polegał na tym, ze widza umieszczano w beposredniej obecności zdarzen. Nie poznawal on ich ani nie doświadczał za czyims pośrednictwem- ODPODMIOTOWIENIE PERSPEKTYWY NARRACYJNEJ- nie znaczy ze nie uzywano technik subiektywizacji( rzadko), czesc subiektywna i obiektywna musiały być wyraznie oddzielone.
-obiektywizm kina stylu 0 polega na:
1- przewadze form obrazowania i opowiadania bezosobowego
2 starannym rozgraniczeniu partii subiektywizowanych od obiektywizowanych
3 daleko posuniętej konwencjonalizacji środków wyrazu , które zapowiadają ?wejście? do wnętrza postaci
8- REALIZM
-kino dostarcza zastępczego spełnienia emocjonalnego
- proces fotograficzny sprawia ze obrazy filmu sa realne dla nas
- wazna jest wiarygodność zdarzen i postepowania ludzkiego(nawet w filmie ?King Kong?)
- obiektywizm i realizm sprzyjaja zaangażowaniu emocjonalnemu widza.
9. PRZEZROCZYSTOSC:
- jest unieobecnienie formy jako efekt końcowy
- nie wolno sygnalizowac faktu obecności ekipy kręcącej
- Aktorowi nie wolno patrzeć w kamerę- dzis parzenie w telewizji w kamere jest czyms zwyczajnym(wiadomości), coraz mniej to razi w filmach fabularnych
- ciągłość i płynność stały się fetyszami ponieważ sprzyjały ukrywaniu formy.
- płynność i ciągłość osiąga się poprzez działania organizacyjne w zakresie scenografii i kostiumów
- montaż miekki- łagodne przejscia za pomoca przenikania, sciemnienia- rozjaśnienia.
- montaż w ruchu- w ujeciu nastepnym widz kontynuuje ruch rozpoczęty w ujeciu poprzednim.
-montaz oparty na punkcie widzenia- w ujeciu 1 widzimy ze postac na cos patrzy, a 2 ujeciu widzimy to na co patrzy
- przejscia analityczne i syntetyczne- analit. Od planu ogolnego do mniejszego, syntetyczne jest odwrotne
- stałe frazy montazowe- pewne rodzaje przejść montazowych dla widza niezauważalne z powodu przyzwyczajenia ich czestym stosowaniem- 3 rodzaje takich przejść
a) ujecie- przeciwujecie- postacie patrza w kierunku około 15 stopni obok obiektywu kamery, w kadrze widac zazwyczaj fragment plecow rozmowcy, tlo nieostre
b)montaż równoległy- polega na gwałtownych, wielokrotnie zmieniających się miejscach akcji.
c). sekwencja montazowa- polega na uszeregowaniu wybranych momentow jakiegos procesu
10. DWUZNACZNY STOSUNEK DO TRADYCJI:
- kolejne filmy powinny unikać jak ognia nawiązywania do swych poprzedników- poprzez cytowanie scen, obrazow, sytuacji- a z drugiej strony widz wybierający się na określony gatunek wiedział czego się spodziewac- widz postawa dwuznaczna, musial wiedziec i nie wiedziec jednoczesnie ze to co oglada jest filmem.
11. KIEROWANIE EMOCJAMI:
- celem nie jest opowiedzenie historii lecz wzbudzenie u widza wzruszen, wywolanie określonych reakcji
- publiczność masowa podczas seansu reaguje podobnie.
- kino ma łatwość oddziaływania na emocje poprzez obrazy
- zjawisko projekcji-identyfikacji- polega na tym ze projektujemy (przenosimy) siebie samych, jakas czesc naszej psychiki na ekran i identyfikujemy się z bohaterami filmu.
- fraza punktu widzenia- na czas trwania 2 ujecia widz niejako wchodzi w oczy postaci ukazanej na filmie.- akt identyfikacji widza z bohaterem filmu
- identyfikacja percepcyjna- zespolenie receptorow widza i postaci
12. ODBIORCA
- widz musi poczuc wspólnotę z postacia, postac musi być wiarygodna, oraz realizm tego co dzieje się na ekranie
- każdy widz odbiera film na swój sposób zalezy to od jego wiedzy, charakteru, doświadczenia życiowego, obycia filmowego środowiska, związku miedzy sprawami przedstawianymi na ekranie a jego przezyciami
- widz realny( kino, kasety, oglądają filmy
- widz wirtualny- odbiorca zalozony, widz idealny, każdy przekaz zawiera pewne zalozenia dotyczące odbiorcy- planowanie widowni jest konsekwencja traktowania filmu jako towaru!!!
Antytezy czyli zaprzeczenie zasad kina klasycznego:
1. FILMY NIEKONIECZNIE MUSZA BYĆ CZYTELNE, ZROZUMIALE, PRZEZROCZYSTE I DOBRZE OPOWIEDZIANE
- czasem lepiej gdy nie wszystko jest jasne na 1 rzut oka
- widownia powinna czasem pogłówkować, w zyciu tez nie wszystko jest jasne i proste!
- trzeba skłonić widownie do wysilku, interpretacji
2. KOMPOZYCJA ZAMKNIETA. KOMPOZYCJA OTWARTA, CZYLI ZALETY FILMU ZLE OPOWIEDZIANEGO:
- skomponowac taki film gdzie niełatwe będzie przewidywanie tego co nastapi zaraz , jak się film zakończy
- nieraz może film skupic się na malo waznych, malo dramatycznych wydarzeniach z zycia ludzkiego(Warholl przedstawia śpiącego człowieka)
- zlamana kompozycja zamknieta kina zerowego( wyrazisty początek, srodek i koniec ułożone w tej wlasnie kolejosci, watki dopełniają się, wydarzenia maja jasny sens,
- kompozycja otwarta daje widzowi wiecej swobody w interpretacji zdarzen ale za cene większej niepewności.
3. PUNKT WIDZENIA NIE MUSI BYĆ NAJLEPSZY; MONTAZ NIE MUSI PODPOWIADAC WIDZOWI CO JEST NAJWAZNIEJSZE:
- montaż nie musi naśladować mechanizmu ludzkiej uwagi
- ciagle utrzymuje się zasada by kierowac uwage widzam na najważniejsze elementy akcji.
4.CZAS I PRZESTRZEN NIE MUSZA BYĆ JASNO OKRESLONE ANI PODPORZADKOWANE OPOWIADANIU:
- relacje czasowe nie musza być ani tak proste ani jasne i jednoznaczne jak to się dzieje w kinie stylu zerowego
- przestrzen nie musi być tak skrupulatnie oznaczana
- nieprzestrzeganie reguly 180 stopni
- wystepowanie elementow nienarracyjnych
- w cenie koloryt, walory widowiskowe
- przestrzen przestaje być miejscem akcji a zyskuje wlasna autonomiczna jakość
5. BOHATEROWIE FILMU MOGĄ MIEĆ WIECEJ NIŻ JEDNA CECHE CHARAKTERU
- znany aktor może zagrac wbrew swojemu wizerunkowi( Linda w Panu Tadeuszu), a kiedys tak nie było Marlin Monero we wszystkich filmach była głupiutka blondynka
- postac może unikac jednoznacznych zachowan, może nie dac się zaklasyfikowac i nie wiadomo czy jest zla czy dobra.
6. FILMY NIE MUSZA BYĆ ANI REALISTYCZNE:
- nie musza naśladować rzeczywistości znanej nam z codziennego doświadczenia
- gatunki science fiction, fantasy.
- nierealistycznie zachowuja się ludzie, lub nierealistyczny jest swiat w którym zyja
7.NIE MUSZA BYĆ OBIEKTYWNE:
- można nie oddzielac tego co obiektywne od tego co subiektywne
8. FILMY NIE MUSZA BYĆ PRZEZROCZYSTE, FORMA NIE MUSI BYĆ NIEWIDOCZNA:
-kamera na 1 planie- filmy które pokazuja kamere
- otwarte ujawnianie faktu realizowania filmu, obecności kamery, ekipy sluzy 2 celom
a) zerwanie z iluzja filmowa
b) zwykla uczciwość wobec widza wymaga ujawnienia prawdy
- autotematyzm filmowy- pokazanie kamery w trakcie wciągającej akci- przebudzenie widza z transu!!!!
9. MONTAZ NIE MUSI BYĆ ANI PLYNNY ANI CIAGLY:
10. STOSUNEK DO TRADYCJI NIE MUSI BYĆ DWUZNACZNY:
- widz nie chce by mu przypominano ze ma do czynienie z filmem,
- moda na aluzje do widza- baw się, ale bez zaangażowanie to tylko kino
- zasada podwonego kodowania- polega na tym ze dany film mogą oglądać widzowie, którzy chca oglądać fabule, i nie orientuja się w grze cytatow i nawiązań jakie dokonuja się na ekranie, jak i ci, którzy potrafia doskonale wskazac do jakiego filmu dany obraz lub scena nawiązują.
11. FILMÓW NIE TRZEBA PRZEŻYWAĆ . KINO NIE MUSI OPIERAĆ SIĘ NA ZJAWISKU PROJEKCJI ? IDENTYFIKACJI.
- oprocz odbioru empatycznego istnieja jeszcze 2 typy odbioru: oparty na przezyciu estetycznym, odbiór w stanie rozproszonej uwagi.(telewizja, krótkie, intensywne formy)

Styl zerowy w ostatnich latach:
1- POPULARNE FILMY FABULARNE ( 2 RODZAJE)
- seriale telewizyjne, filmy kinowe adresowane do szerokiej widowni( serial jest gatunkiem telewizyjnym)
- ekspansja kina komercyjnego
I. seriale telewizyjne:
- sa dzisiejsza forma filmowej mowy codziennej
- prosty jezyk, bohaterowie to zwyczajni ludzie
- odpodmiotowienie perspektywy narracyjnej
- zasada rozdzialu obiektywnego od subiektywnego( malo subiektywnego)
- upraszczanie struktury czasowej
- upraszczanie formy obejmuje także przestrzeń
- zasada nieobecności ekipy, kamery, zakaz patrzenia postaci w kamere, zakaz odwoływania się do innych filmow
- podporządkowują się wymogom kina0 i zgodne z podstawowymi właściwościami kina klasycznego
II. Amerykańskie kino komercyjne- nazywane kinem nowej przygody.
- jednoznaczność i zrozumiałość (wyrazisty początek srodek i koniec)
- montaż umotywowany psychologicznie
- istotna rola dialogu i komentarzy słownych spoza kadr.
- sposoby charakteryzowania bohaterow podobne do klasycznego
- zasada rozdziału subiektywnego i obiektywnego
- nawiązuje do innych filmow i zrobilo z tego swoista metode tworcza( straszny film)
-ekspresyjny obraz filmowy i wieksza jest jego rola- efekty specjalne- widowiskowość- wykorzystywanie dużej liczby ujec w 1 scenie, zdjęcia zwolnione w kulminacyjnych momentach filmu.
- nie można go uznac za współczesny wariant stylu zerowego
2. GATUNKI
- istnieja specjalne reguly dla roznych gatunkow filmowych- gatunkowość kina.
- , film sensacyjny, melodramat, komedia , film pornograficzny, film erotyczny, komedia, film wojenny, western, dramat obyczajowy, dramat społeczny, melodramat, film grozy, film animowany, dramat psychologiczny, film karate, film płaszcza i szpady, fil poetycki, science fiction, musical,dramat kostiumowy, film historyczny.
- nazwa gatunku niesie pewna informacje pozwalajaca widzowi zdecydowac się lub nie na obejrzenie jego.
- istnieja 2 rodzaje filmow fabularnych: film i dramat.
- wartość filmu gatunkowego mierzy się intensywnością reakcji odbiorczej
- rola gatunku jest nawiązanie kontaktu ze scisle wyodrebniona sfera psychiki widza i możliwie jak najsilniejsze oddziaływanie na te sfere
3.AUTORZY
- nazwa gatunku nie jest jedynym sposobem informowania widza o utworze- wazna tez jest nazwa autora-( dobre nazwisko reżysera, aktora scenarzysty)
- nazwisko autora filmow wskazuje na jego dorobek i pewna grupe filmow przez niego podpisanych. Nazwisko pelni podobna role co nazwa gatunku(filmy Kieślowskiego- i ich struktura tematyczno-stylistyczna jest niepowtarzalna dla jego filmów)
4. AUTORZY A GATUNKI:
- kino amerykańskie przywiązane do idei gatunkow( orientacja komercyjna)
- w kinie europejskim jest zywa tradycja artystyczna( mniej komercyjna)
- pojecia autora i gatunku sa antagonistyczne i przeciwstawne.
- gatunek- stanowi forme przemyslowa, matryce, która ma za zadanie wytworzyc jak najwieksza liczbe podobnych do siebie przedmiotow
- autorstwo zaklada zróżnicowanie, indywidualizacje