Telegrafia - dział telekomunikacji obejmujący przesyłanie wiadomości w postaci znaków pisma; wiadomość, przetwarzana w aparacie nadawczym na kombinacje elementów alfabetu telegraficznego., Jest przesyłana (zwykle kanałem telefonicznym) do aparatu odbiorczego odtwarzającego jej pierwotną postać; np. genteks, teleks.
Telegraf maszynowy
Telegraf maszynowy - urządzenie do wydawania poleceń sterujących do maszynowni statku z mostku kapitańskiego. Sygnały są przekazywane mechanicznie lub elektrycznie. Za pomocą dźwigni na tarczy ustawia się odpowiednią skalę szybkości:
- stop
- bardzo wolno naprzód (wstecz)
- wolno naprzód (wstecz)
- pół naprzód (wstecz)
- cała naprzód (wstecz)
Nadany sygnał jest odbierany i pokazywany na podobnej tarczy w maszynowni. Następnie mechanicy obsługujący maszynę potwierdzają odebranie sygnału.
Telegraf bez drutu - właściwie proste radiowe urządzenie nadawczo-odbiorcze, pozwalające na odległość przekazać sygnały radiowe, zakodowane kodem Morse'a. Telegraf "bez drutu" został zbudowany w oparciu o nadajnik i odbiornik Marconiego, a wykorzystywany po raz pierwszy na transatlantykach (np. RMS Titanic).
Telegraf optyczny - to rodzaj telegrafu opierający się na obserwacji wzrokowej nadawanych w różny sposób sygnałów. Był to szybszy sposób przekazywania informacji niż przekazywanie jej drogą ustną czy pisemną, wyparty ostatecznie przez telegraf elektryczny w końcu XIX wieku.
Idea telegrafu optycznego jest bardzo stara i wg tradycji stosowany był już w starożytności - w ten sposób przy wykorzystaniu łańcucha ognisk miała być przesłana wiadomość o zdobyciu Troi (około roku 1184 p.n.e.) do Myken. W podobny sposób przesyłano też informacje w Cesarstwie Rzymskim - w roku 43 n.e. cesarz Klaudiusz przesłał do Rzymu wiadomość o zwycięstwie w Brytanii. W starożytnej Grecji i Kartaginie jako nośnika informacji stosowano pochodnie i zegar wodny (włączenie i wyłączenie zegara sygnalizowano pochodnią, poziom wody wskazywał umowną informację). Dodatkowo Grecy stosowali też telegraf optyczny przekazujący poszczególne litery alfabetu. W późniejszym okresie rozsyłano wici, będące też rodzajem optycznej informacji, podobnie jak i sygnalizacja chorągiewkami na morzu.
W roku 1791 francuski wynalazca Claude Chappe wraz z bratem Ignace Chappe opracował telegraf optyczny semaforowy, gdzie za pomocą odpowiedniego ustawienia trzech ruchomych ramion na maszcie możliwe było przesyłanie dowolnej litery przez łańcuch stacji, umieszczonych na specjalnych wieżach, nadbudówkach czy wyniosłościach terenu. W 1792 połączono w ten sposób Paryż z Lille, a w 1794 informację o zdobyciu przez Austriaków miejscowości Cond-sur-l'Escaut przekazano do Paryża w mniej niż godzinę po tym fakcie. Sieć stacji szybko rosła i została skopiowana przez wiele innych krajów. W czasie swoich kampanii Napoleon Bonaparte wykorzystywał sieć tego typu telegrafów do koordynacji ruchów swoich wojsk.
W 1849 we Francji telegraf ten w okresie szczytu swojej popularności łączył za pośrednictwem 534 stacji przekaźnikowych Paryż z 29 miastami, zapewniając znaczną szybkość przekazywania wiadomości (np. na trasie Paryż - Lyon, poprzez 20 stacji w ciągu 2 minut). W połowie XIX wieku telegraf ten był już powszechny w Europie.
W Polsce pierwsza linia telegrafu optycznego powstała na trasie Warszawa-Modlin w roku 1830, w 1835 uruchomiono linię Warszawa - Sankt Petersburg, a w 1838 Warszawa - Moskwa składająca się z 220 stacji obsługiwanych przez 1320 operatorów.
Ostatecznie zmierzch tego rodzaju komunikacji nastąpił około 1885 roku na korzyść telegrafu elektrycznego. Ostatnią linię komercyjnie działającego telegrafu optycznego zamknięto w 1880 w Szwecji.
Podstawowe pojęcia stosowane w telegrafii
1) Kodowanie znaków, czyli tworzenie sygnału telegraficznego polega na zamianie każdego znaku w ciąg prostych elementów zwanych kombinacją kodową lub kodem telegraficznym. Tworzenie sygnału telegraficznego następuje przez przetworzenie lementów kombinacji kodowej w ciąg impulsów elektrycznych. Elementy kombinacji kodowej oznaczone są najczęściej znakiem lub -, 1 lub 0, Z lub A, START lub STOP
2) Alfabet telegraficzny jest to zbiór wszystkich kombinacji kodowych z przyporządkowanym mu zbiorem znaków telegraficznych.
3) Sygnały telegraficzne są to ściśle określone ciągi impulsów elektrycznych.
4) Modulacja telegraficzna jest to przekształcenie kombinacji kodowej na sygnały elektryczne. W ten sposób, że każdemu elementowi przydziela się określony odcinek czasu nazywany odstępem lub elementem jednostkowym (znamiennym) modulacji i oznacza się jako e (czyt. epsilon) a mierzy w sekundach. Odstęp jednostkowy wynosi 20 ms. Element START trwa również 20 ms natomiast element STOP ma minimalny czas trwania 30 ms (w zależności od potrzeb może być wydłużony). Całkowity minimalny czas trwania sygnału i elementów START i STOP wynosi 150 ms.
5) Szybkość modulacji telegraficznej vm=1/e [bod]. Szybkość modulacji telegraficznej wyrażonej w bodach należy rozumieć jako liczbę odstępów jednostkowych przesyłanych kolejno po sobie w następujących sygnałach telegraficznych w ciągu 1 s.
6) Podstawowa częstotliwość sygnału telegraficznego albo modulacji
ALFABET FLAGOWY - zestaw flag różniących się kolorem, wzorem lub kształtem stosowany do sygnalizacji morskiej między statkami.
ALFABET MORSE'A - alfabet którym literom i cyfrom przyporządkowane są układy kresek i kropek lub odpowiadające tym układom układy sygnałów.
ALFABET SEMAFOROWY - zespół sygnałów oznaczających poszczególne litery alfabetu, cyfry lub znaki umowne, przekazywanych za pomocą dwóch chorągiewek trzymanych przez sygnalistę lub za pomocą ruchomych strzałek urządzenia sygnalizujący jego.